استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند و عضو پیوستة انجمن ایرانی تاریخ
چکیده
اندیشه‌ی ناسیونالیسم یا ملی‌گرایی و مفهوم حقوق شهروندی از مفاهیم و مبانی اندیشه‌ی تجدد به شمار می‌آیند.پیدایش این دو گفتمان در اروپا تحت تأثیر زمینه‌های ذهنی، تحولات سیاسی و اجتماعی و انقلاب‌های دموکراتیک به ویژه انقلاب کبیر فرانسه بوده است.در ایران عصر قاجاریه به دنبال رشد اندیشه‌های نوخواهانه، مجالی نیز برای طرح مفاهیم جدید حقوقی از جمله مفهوم حقوق شهروندی فراهم شد.بررسی آثار اندیشه‌گران و نوخواهان دوره‌ی قاجار نشان می‌دهد گفتمان ملی‌گرایی بستر مناسبی برای طرح مفهوم نوپای حقوق شهروند در آن روزگار بوده است.مقاله‌ی حاضر با هدف بررسی تأثیر اندیشه‌ی ملی‌گرایی در طرح و رواج گفتمان حقوق شهروندی در عصر قاجار نگاشته شده است.مهم‌ترین رهیافت مقاله این است که گفتمان وطن‌مدار علاوه بر برانگیختن احساسات وطن‌دوستانه، مدخل مناسبی برای طرح حقو شهروندی و دگرگونی روابط دولت و ملت شد.
The Relations of Nationalistic Discourses and the Civil Rights in Gajar Era
نویسندگان [English]
Zahra Alizadeh Birjandi
Assistant Professor, Department of History, University of Birjand, and Continuous
member of Iranian Society of History
چکیده [English]
Nationalism and civil rights concepts are among the principles of modernism. Their emergence in Europe has been affected by intellectual backgrounds, social and political changes, and democratic revolutions, especially of the Great French Revolution. An opportunity was provided to present such new legal concepts as that of the civil rights following the modern thought development inQajar Iran. The study of the works of Qajar intellectuals and modernists shows that the nationalist discourse has been a proper context to present the emerging civil rights concept at the time. The present paper aims to investigate the effects of the nationalist thought on civil rights introduction and prevalence in the Qajar era, and sets as its approach the fact that the patriotic discourse came to be an appropriate tool for civil rights introduction and government-nation relationship change as well as stirring patriotic feelings.
کلیدواژه‌ها [English]
Qajar, Naserid Age, Civil Rights, Nationalistic
مراجع
آبادیان، حسین. (1387). «روایت و فراروایت تاریخی در اندیشه ی جلال الدین میرزا قاجار».نشریه یعلوم انسانی فرهنگ. ش68. صص 1 –
ـــــــــــــــــــــ (1385). اندیشه ی ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار. تهران: خوارزمی.
اکبری، محمدعلی. (1384). تبارشناسی هویت جدید ایرانی (عصر قاجار و پهلوی اول). تهران: علمی و فرهنگی.
امیری دوغائی، فاطمه. (1390). بررسی وضعیت حقوق شهروندی در دوره ی قاجار با تکیه بر دوره ی ناصری (1264 – 1331 ه.ق). پایان نامه ی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند.
