پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,426,061 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,545,352 |
پیوند اسطوره‌ای آفرینش ایرانی با گویادرخت در نسخه های مصور شاهنامه فردوسی | ||
| پژوهش نامه گرافیک نقاشی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/pgr.2025.47316.1266 | ||
| نویسندگان | ||
| سپیده نیازی* 1؛ مریم کشمیری2 | ||
| 1دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا | ||
| 2استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مروری بر روی متون تألیف شده در گذر تاریخ، نشان می‌دهد که باورهای کهن در خلق برخی از آن‌ها نقش مهمی داشته‌اند. شاهنامه به عنوان اثری حماسی فارسی شاخصی است که در آن شاهد نمود برخی از این باورها ازجمله، درخت گویا هستیم. از این‌رو هدف مقالة حاضر دریافت خاستگاه گویادرخت در شاهنامه و چگونگی ارتباطش با اسطوره انسان-گیاه است. در این راستا به بررسی امکان تجلی اسطورۀ آفرینش در درخت سخنگو می‌پردازد و در جهت نیل به این هدف، در این پژوهش بدین سوالات پاسخ داده شده است: ارتباط گویادرخت شاهنامة فردوسی و اسطورة مشی و مشیانه چگونه است؟ و خصوصیات ظاهری و شخصیتی گویادرخت بر اساس نگاره‌های موجود تا چه اندازه به اسطورة مشی و مشیانه شباهت دارد؟ در پژوهش پیش‌رو، ابتدا منابع متنی کهن ازجمله بندهش، تاریخ طبری، تاریخ مسعودی، تاریخ بلعمی و... در جهت شناخت هرچه بیشتر اسطوره آفرینش، تحلیل شده است؛ سپس با ابیات مربوط به گویادرخت در متن شاهنامه مطابقت داده می-شود. در ادامه، تصاویر گویا درخت در شش نسخۀ مصور شاهنامه شناسایی و با روش توصیفی-تحلیلی مورد خوانش قرار گرفت و در نهایت تصاویر با توضیح فردوسی از گویا درخت مقایسه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که گویادرخت شاهنامه برگرفته از اسطورة آفرینش ایرانی است. هر دو از پیوند میان گیاه و انسان، دوگانگی جنسیتی و فره‌ایزدی برخوردارند. تحلیل متون کهن و نگاره‌های شاهنامه نشان می‌دهد که تحول اسطوره مشی و مشیانه در طول زمان به شکل‌گیری گویادرخت منجره شده و این ارتباط اسطوره‌ای به صورت نمادین در شاهنامه بازتاب یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسطوره آفرینش ایرانی؛ مشی و مشیانه؛ بازنمایی؛ گویادرخت؛ شاهنامۀ فردوسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The mythical Connection of Iranian Creation with the Goya-derakht in Illustrated Versions of Ferdowsi's Shahnameh | ||
| نویسندگان [English] | ||
| sepideh niazi1؛ M. Keshmiri2 | ||
| 1art department; alzahra university | ||
| 2Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran, | ||
| چکیده [English] | ||
| A review of historical texts indicates that ancient beliefs played a significant role in the creation of some literary works. The Shahnameh, as a prominent Persian epic, reflects certain aspects of these beliefs, including the figure of Goya-derakht. The present article aims to explore the origins of Goya-derakht in the Shahnameh and examine its connection to the myth of the human-plant. To achieve this, the study investigates the possible manifestation of the creation myth in the speaking tree and addresses the following questions: What is the relationship between Goya-derakht in Ferdowsi’s Shahnameh and the myth of Mashya and Mashyana? To what extent do the physical and symbolic characteristics of Goya-derakht, as depicted in existing illustrations, resemble those of Mashya and Mashyana? In this research, ancient textual sources, including Bundahishn, Tarikh al-Tabari, Tarikh al-Mas'udi, and Tarikh-e Bal'ami, are analyzed to deepen the understanding of the creation myth. Subsequently, the findings are compared with the verses in the Shahnameh that describe Goya-derakht. Additionally, the depictions of Goya-derakht in five illustrated manuscripts of the Shahnameh are identified, analyzed using a descriptive-analytical approach, and compared with Ferdowsi’s descriptions of Goya-derakht. The findings suggest that Goya-derakht in the Shahnameh is derived from the Iranian creation myth. Both Goya-derakht and the myth of Mashya and Mashyana share symbolic elements such as the connection between humans and plants, dual gender identity, and the concept of farr-e izadi (divine glory). The analysis of ancient texts and Shahnameh illustrations reveals that the transformation of the myth of Mashya and Mashyana over time led to the formation of Goya-derakht, which reflects its mythological roots symbolically in the Shahnameh. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian Creation Myth, Mashya and Mashyana, Representation, Goya-derakht, Ferdowsi's Shahnameh | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 65 |
||