پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,624,762 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,986,858 |
طبقه‌بندی شُباک‌های کاشی بناهای دورۀ تیموری و ترکمانانِ استان یزد بر اساس قاب‌بندی و نقش | ||
| جلوه هنر | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2024.46193.2114 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا راشدنیا* 1؛ احمد صالحی کاخکی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری باستان‌شناسی (دوران اسلامی)، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2استاد گروه باستان‌شناسی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شُباک‌ها در ادوار مختلف، اغلب با تزئیناتی همانند؛ آجرکاری، حجاری، کاشی‌کاری و ... و با طرح‌ها و نقوش گیاهی و هندسی متعددی، به اجرا در آمده است. استان یزد از جمله محدود مناطق دورۀ تیموری و ترکمانان است که شُباک‌های کاشی فراوانی از ابنیه آن، به دست آمده است. بااین‌حال، شناخت شُباک‌های مذکور و انواع آن‌ها، به‌عنوان یکی از تزیینات منحصربه‌فرد و کمتر شناخته شده این ادوار، به‌گونۀ یک مسئله مهم در پژوهش حاضر مطرح می‌شود. بنابراین هدف مقالۀ حاضر، معرفی، شناسایی و طبقه‌بندی1 شُباک‌های کاشی به کار رفته در بناهای دورة تیموری و ترکمانان استان یزد، بر اساس قاب‌بندی کلی و نقش است. در راستای دستیابی به هدف مذکور، پرسش اصلی این پژوهش را می‌توان چنین مطرح نمود: رایج‌ترین و عمده‌ترین قاب‌بندی کلی و نقش شُباک‌های کاشی بناهای دورة تیموری و ترکمانان استان یزد، کدام هستند؟ روش یافته‌اندوزی براساس پژوهشی میدانی و با استناد به منابع مکتوب انجام شده که به روش تفسیری- تاریخی، بر اساس قاب‌بندی کلی و نقش، به تحلیل داده‌های بدست آمده از نمونه‌های مطالعاتی (سیزده نمونه) می‌پردازد. روش نمونه‌گیری غیرتصادفی (غیراحتمالی) هدفمند، در راستای هدف پژوهش انتخاب شده است. نتایج حاصله حاکی از آن است که شُباک‌های کاشی عصر تیموری و ترکمانان استان یزد را، از لحاظ قاب‌بندی؛ به پنج گروه عمده مستطیل، مربع، قوس جناغی، چندضلعی (پنج ضلعی) و دالبُری، می‌توان طبقه‌بندی نمود که بیشترین فراوانی آن، مربوط به قاب‌بندی مستطیل است. شُباک‌های مورد مطالعه؛ از منظر نقش، در دو دسته کلی نقوش هندسی و گیاهی، در دو مقوله مرکز/ زمینه و حاشیه شُباک، قابل دسته‌بندی هستند. گره «شش و تُکّۀ بنددار» رایج‌ترین نقش هندسی است که در مرکز/ زمینه شُباک‌ها و گره «شش و تُکّه» پرکاربردترین نقشی است که در اغلب حاشیه‌های اطراف شُباک‌ها، مورد استفاده قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورۀ تیموری و ترکمانان؛ شُباک کاشی؛ قاب‌بندی؛ نقوش هندسی و گیاهی؛ طبقه‌بندی؛ استان یزد | ||
| موضوعات | ||
| هنرهای تجسمی و کاربردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Classification of tile Shobāks of Timurid and Turkmanan Era buildings in Yazd province based on framing and motif | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Rashednia1؛ Ahmad Salehi Kakhki2 | ||
| 1phD Candidate of Archaeology (Islamic Era), Faculty of Conservation and Restoration, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 2Professor of Archaeology Department, Faculty of Conservation & Restoration, Art University of Isfahan, Isfahan Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In different periods, Shobāks are often decorated with brickwork, carving, Tilework, etc., and with many plant and geometric designs and motifs. Yazd province is one of the limited regions of the Timurid and Turkmanan Era, where many tile Shobāks have been obtained from its buildings. Therefore, the purpose of this article is to introduce and classify the tile Shobāks used in Timurid and Turkmanan Era buildings in Yazd province based on general framing and motif. However, knowing the mentioned Shobāks and their types as one of the unique and less known decorations of these periods is raised as an important issue in the current research. Therefore, the main question of this research is arisen as follows: What are the most common and major general framing and motif of tile Shobāks in Timurid and Turkmanan Era buildings in Yazd province? Data collection has been made based on field research and written references that has analyzed the collected data from the samples (thirteen samples) through interpretive-historical method and based on general framing and motif. The purposeful non-random (non-probability) sampling method has been chosen in line with the purpose of the research. The obtained results indicate that the tile Shobāks of the Timurid and Turkmanan era of Yazd province can be classified into five major groups such as rectangular, square, triangular arch, polygon (pentagon) and scalloped (dalbori), the most frequent of which is related to rectangular framing. From the point of view of motif, the studied Shobāks can be classified into two general categories of geometric and plant motifs in the two categories of center/ background and frieze of Shobāks. The "Six and Jointed Triangle" knot is the most common geometric motif used in the center/background of Shobāks and the "Six and Triangle" knot is the most widely used pattern used in most of the friezes around the Shobāks. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Timurid and Turkmanan Era, Tile Shobāk (Skylight), Framing, Geometric and plant motifs, Classification Yazd Province | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 109 |
||