تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 932 |
تعداد مقالات | 7,652 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,493,061 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,742 |
تأملی بر درستی و دقت آمار و ارقام موجود در منابع تاریخ اسلام | ||
تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
مقاله 6، دوره 19، شماره 2، تیر 1388، صفحه 125-143 اصل مقاله (165.59 K) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2014.815 | ||
نویسنده | ||
محسن معصومی* | ||
استادیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
یکی از نکات چشمگیر در منابع تاریخ اسلام، آمار و ارقام فراوان در زمینههای گوناگون است. این آمار موضوعات زیادی، مانند شمارگان سپاهیان، تلفات انسانی و مالی جنگها و درگیریها، خسارتهای ناشی از حوادث طبیعی، اعم از سیل، زلزله و بیماریهای فراگیر و نیز اموال، درآمدها، هزینهها و داراییهای حکومتها و افراد را در برمیگیرد. با توجه به فقدان آمارگیری و عدم امکان سرشماری دقیق در قرون نخستین اسلامی و حتی دشوار و گاه ناممکن بودن تخمین آمار تقریبی در مواردی، چون داراییهای افراد یا خسارتهای زلزله، به درستی و دقت بسیاری از این آمار و ارقام نمیتوان کاملاً اعتماد کرد. تردید خود مورخان درباره اعداد داده شده، اختلاف شدید میان اعداد مذکور در روایتها، ناهمخوانی برخی از آمارها با شرایط جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی و نیز ناسازگاری آنها با تواناییهای مادّی و معنوی و همچنین استفاده گسترده از اعداد نمادین و رُند، برخی از دلایل نادرستی بسیاری از این آمار و اعداد است. این مقاله میزان درستی و دقّت اعداد و ارقام را در منابع تاریخ اسلام بررسی میکند. منابع مورد استناد در این تحقیق عبارتاند از: تاریخالیعقوبی؛ الاخبارالطوال؛ تاریخالرسل و الملوک؛ مروجالذهب و معادنالجوهر؛ تجاربالامم و تعاقبالهمم و الکامل فی التاریخ. این منابع اولاً تأثیر زیادی در سایر آثار و کتب تاریخی داشتهاند و ثانیاً بیش از منابع دیگر توجه محققان تاریخ اسلام را به خود جلب کردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
منابع تاریخ اسلام؛ آمار و ارقام؛ سرشماری؛ آمارگیری؛ عددنویسی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Review of Correntness and Accuracy of Statistics and Figures in the General Islamic History Sources | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohsen Massumi | ||
Assistant Professor of History and Civilization of Tehran University | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,289 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 683 |