پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,624,310 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,986,571 |
تحلیل جامعه‌شناختی نهادی شدن جنبش زیدبن علی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 1، دوره 24، شماره 23، آذر 1393، صفحه 61-91 اصل مقاله (552.74 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2015.798 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا بارانی* 1؛ هدی شعبان پور2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا | ||
| 2کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه الزهرا | ||
| چکیده | ||
| جنبش‌های شیعی در دوره‌ی امویان و عباسیان در تحول فضای سیاسی، مذهبی و فکری جهان اسلام نقش بارزی داشتند. این جنبش‌ها با نقش محوری گروههای اجتماعی پدید آمده بودند و ثبات و بی‌ثباتی مردم نیز در پیروزی و شکست آن‌ها تأثیر زیادی داشته است؛ بنابراین بررسی این جنبش‌ها و قیام‌ها از دیدگاه جامعه‌شناختی به تحلیل چرایی و چیستی همراهی و عدم همراهی مردم با آن‌ها کمک شایانی می‌کند. جنبش زید (79-122ق/ 698-740م) ضد امویان را میتوانیم جنبشی اجتماعی- انقلابی به‌شمار آوریم که خواستار سرنگونی هرچه سریعتر نظام حاکم اموی بود. اگرچه این قیام براساس ایدئولوژی و اهداف ویژه طراحی شد، پس از چندی به‌طور ناگهانی شکست خورد. جامعهشناسان برای تحلیل جنبش‌های اجتماعی و انقلابی، الگوها و مراحلی را درنظر گرفته‌اند. ئی.گتیز، جامعه‌شناس مشهور، بر این باور است که بیشتر جنبش‌های اجتماعی چهار مرحله داشته‌اند؛ ازاین‌رو در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از دیدگاه جامعهشناسی او درمورد جنبش‌های اجتماعی و نیز با استناد به منابع شیعی و سنی، درپی پاسخ‌گویی به این پرسش هستیم که علت شکست جنبش زید و نهادی نشدن آن چه بوده است. دستاورد پژوهش حاضر این است که جنبش انقلابی زیدبن علی به‌دلیل اقدامات سریع حاکمیت برای ازبین بردن بحران‌های سیاسی حکومت در «مرحله‌ی برانگیختگی» و به‌دنبال آن، طرح دیدگاههای شتاب‌زده درمورد مسئله‌ی امامت ازسوی زید بدون درنظر گرفتن فضای عمومی جامعه، در جذب حامیان (مرحله‌ی قالب‌ریزی) پیروز نبود و به همین دلیل با شکست روبه‌رو شد و به مرحله‌ی نهادی شدن نرسید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیدبن علی(ع)؛ قیام؛ جنبش انقلابی؛ امویان؛ جامعهشناسی؛ مراحل جنبش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sociological analysis of the institutionalization of Zayd ibn Ali’s Movement | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Reza Barani1؛ Hoda Shaabanpour2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of History, Alzahra University | ||
| 2M.A. in History, Alzahra University | ||
| چکیده [English] | ||
| Shiite movements during the Umayyad and Abbasids had a significant role in political, religious and intellectual evolution of the Islamic world. These movements were the result of the central role of social groups, and the stability and instability of people also had much effect in their success and failure. So the study of these movements and rises from the sociological aspect can highly help analyzing why and how the public associated and did not associat with them. Zayd ibn Ali’s Movement (698-740 A.D / 79-122 H.D)against Umayyad can be known as a social revolutionary movement which called for the immediate overthrow of the Umayyad regime. Although, this movement was designed based on specific ideology and objectives, after a while it faced with the sudden failure. For the analysis of social and revolutionary movements, sociologists consider patterns and processes. W. E. Getty, Famous sociologist, believes that most social movements consist of four levels. In this paper, with a descriptive-analytical method and enjoying his sociological point of view about social movement, and according to Sunni and Shiite sources, we are about to find an answer for this question: what was the reason of Zayd ibn Ali’s failure? The results show that because of the quick action of the government to eradicate political crisis in "The phase of excitation" and applied hasty views on the issue of Imamate regardless of the public, Zayd ibn Ali's revolutionary movement did not succeed in attracting supporters (The stage of molding), so and for this reason it failed and did not reach the institutionalization stage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Zayd ibn Ali, Rise, Revolutionary Movement, Umayyad, Sociology, Stages of Movement | ||
| مراجع | ||
منابع- ابن‌اثیر، عزالدین علی‌بن محمد. (1989). اسدالغابه. بیروت: دارالفکر. - --------------------- (1965). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر- دار بیروت. - ابن‌الفقیه، ابوعبدالله احمدبن محمدبن اسحاق همدانى. (1996). البلدان. تحقیق یوسف الهادى. بیروت: عالم الکتب. - ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن محمد. (1988). دیوان المبتدأ و الخبر فى تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الأکبر. تحقیق خلیل شحاده. چ 2. بیروت: دارالفکر. - ابن‌سعد، محمدبن سعدبن منیع الهاشمی. (1990). الطبقات‌الکبرى. تحقیق محمد عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتب العلمیه. - ابن‌قتیبه، عبدالله‌بن مسلم دینوری. (1990). الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالأضواء. - ابن‌کثیر، أبوالفداء اسماعیل دمشقى. (1986). البدایة و النهایة. بیروت: دارالفکر. - ابن‌عبدربه، اندلسی. (1407). العقد الفرید. تحقیق محمد قمیحه. بیروت: دارالکتب العلمیه. - ابن عساکر. (1415). تاریخ مدینه دمشق الکبیر. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالفکر. - اسکاچ پل، تدا. (1376). دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی. ترجمه‌ی سید مجید روئین‌تن. تهران: سروش. - اصفهانى، ابوالفرج على. (بی‌تا). مقاتل‌الطالبیین. تحقیق سید احمد صقر. بیروت: دار المعرفة. - بلاذری، احمدبن یحیی. (1996). انساب الاشراف. تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلى. مصر: دارالمعارف. - دیلمی، شیخ حسین. (1377). ارشاد القلوب الی الصواب. ترجمه‌ی سید عبدالحسین رضایی. تهران: اسلامیه. - دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود. (1368). اخبارالطوال. تحقیق عبدالمنعم عامر. قم: منشورات رضی. - زرکلی، خیرالدین. (1989). الاعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء من العرب و المستعربین و المستشرقین. بیروت: دارالعلم. - زمخشری. (1417). الفائق فی غریب الحدیث. تحقیق ابراهیم شمس‌الدین. بیروت: دارالکتب العلمیه. - شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (1373). توضیح‌الملل. تهران: اقبال. - شیخ صدوق، محمدبن علی‌بن بابویه. (1377). کمال‌الدین و تمام‌النعمه. ترجمه‌ی محمدباقر کمرهای. تهران: اسلامیه. - -------------------------- (1413). من لایحضره الفقیه. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه. - شیخ مفید، محمدبن محمد. (بی‌تا). ارشاد فی معرفه حجج‌الله علی العباد. ترجمه‌ی سید هاشم رسولی محلاتی. تهران: اسلامیه. - طبرسی، احمدبن علی. (1390). اعلام الوری باعلام الهدی. تهران: اسلامیه. - طبری، ابوجعفر محمدبن جریر. (1967). تاریخ الأمم و الملوک. تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم. چ 2. بیروت: دارالتراث. - فراهیدی، خلیل‌بن احمد. (1409). العین. تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی. قم: دارالهجره. - کلینی، محمدبن یعقوب. (1382). روضه کافی. ترجمه‌ی محمدباقر کمرهای. تهران: اسلامیه. - کوفى، ابراهیم‌بن محمد ثقفى. (1353). الغارات. تحقیق جلال‌الدین حسینى ارموى. تهران: انجمن آثار ملى. - کوهن، آلوین استانفورد. (1380). تئوری‌های انقلاب. ترجمه‌ی علیرضا طیب. تهران: قومس. - کوئن، بروس. (1379). مبانی جامعهشناسی. ترجمه‌ی غلامعباس توسلی و رضا فاضل. تهران: سمت. - گر، تد رابرت. (1377). چرا انسان‌ها شورش میکنند. ترجمه‌ی علی مرشدی‌زاده. تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی. - گیدنز، آنتونی. (1374). جامعهشناسی. ترجمه‌ی منوچهر صبوری کاشانی. تهران: نی. - مسعودی، على‌بن الحسین. (1409). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق اسعد داغر. چ 2. قم: دار الهجرة. - مشیرزاده، حمیرا. (1382). جنبش‌های اجتماعی. تهران: پژهشکده‌ی امام خمینی (ره). - مقدسى، مطهربن طاهر. (1374). آفرینش و تاریخ. ترجمه‌ی محمدرضا شفیعى کدکنى. تهران: آگه. - ممتحن، حسینعلی. (1381). تاریخ سیاسی اسلام در عصر امویان. ویرایش غلامرضا برهمند. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. - منوچهری، عباس. (1380). نظریه‌های انقلاب. تهران: سمت. - اخبار الدوله العباسیه وفیه اخبار العباس و ولده. (1391). تحقیق عبدالعزیز الدوری و عبدالجبار المطلبی. بیروت: دارالعلمیه. - ولوی، علیمحمد. (1380). دیانت و سیاست در قرون نخستین اسلامی. تهران: دانشگاه الزهراء. - Dawson, Carl & W. E. Gettys. (1951). Introduction to Sociology. New York: Ronald Pres. - Smelser, Neil J. (1965). Theory of Collective Behavior. New York: University of California Libraries. - Hiller, Harry H. (1975.( A Reconceptualization of The Dynamics of Social Movement Development. Vol. 18. New York: University of Calgary. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,433 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 934 |
||