پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,622,831 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,985,977 |
مطالعۀ نقوش و کتیبه‌ها در محراب تکیۀ مشرقی شیراز | ||
| جلوه هنر | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 تیر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2024.46155.2112 | ||
| نویسنده | ||
| علی اسدپور* | ||
| گروه معماری داخلی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر شیراز | ||
| چکیده | ||
| محراب گچ‌بری‌شدۀ طاق مشرقی نمونۀ کم‌نظیری از محراب‌های گچی با طاق‌نماهای تودرتو در فارس است که ازنظر تناسبات هندسی و زیبایی‌شناسی نقوش، اثری ویژه تلقی می‌شود. بااین‌همه، مطالعات کافی برای شناخت آن صورت نپذیرفته و به سبب ناپدید شدن کتیبۀ ساخت، تاریخ‌گذاری آن نیز به‌درستی انجام نشده است. هدف این پژوهش، مطالعۀ نقوش (گیاهی و هندسی)، بررسی نظام تناسباتی و انگاره‌های زیبایی‌شناسی حاکم بر طراحی نقوش محراب است تا بتوان از رهگذر آن بازۀ زمانی دقیق‌تری نیز برای ساخت محراب پیشنهاد داد. پژوهش کنونی از روش تاریخی و رویکردی توصیفی و تحلیلی بهره برده است؛ داده‌های میدانی، برداشت دقیق محراب و بررسی منابع تاریخی به نتایج منتهی شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که این محراب از نظام تناسباتی شناخته‌شده‌ای -که برخی از آن به «تناسبات طلایی ایرانی» یادکرده‌اند- بهره برده است. طاق‌نمای درونی از نوع «چَفد سه‌بخشی تند» با گره‌بندی است و مملو از کتیبه‌هایی شامل اسماء الهی و نقوش گیاهی (گل و برگ) در حالتی طبیعت‌گرایانه و واقع‌گرایانه است. کتیبه‌ای با خط کوفی بنایی نیز سورۀ اخلاص را نشان می‌دهد. تشابه نقوش گیاهی این محراب با برخی از نقوش مدرسۀ الغ‌بیگ سمرقند و طرح‌هایی از سنت کتاب‌آرایی و نگارگری مکتب شیرازِ عهد تیموری این گمان را قوی می‌نماید که محراب اثری از روزگار ابراهیم سلطان بوده و حوالی ساخت سنگ مزار عماد‌الدّین محمود در جوار آن ساخته شده باشد. این کار یا به دست خبرگانی از سمرقند یا هنرمندانی از کارستان هنری ابراهیم سلطان انجام شده، چراکه از سنت‌های محلی و دیگر نمونه‌های پیش و پس از خود متمایز است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تکیۀ مشرقی؛ محراب؛ کتیبه؛ نقوش گیاهی؛ ابراهیم سلطان؛ شیراز | ||
| موضوعات | ||
| هنرهای تجسمی و کاربردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Studying the Motifs and Inscriptions in Tekyeh Mashreqi Miḩrāb of Shīrāz | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Asadpour | ||
| Interior Architecture Department, Faculty of Architecture and Urbanism, Shiraz University of Arts | ||
| چکیده [English] | ||
| The plastered miḩrāb of the Mashreqi vault is a rare example of plaster miḩrāb with nested arches in Fars, which is considered a special work in terms of geometric proportions and aesthetics of motifs. However, sufficient studies have not been done to identify it, and due to the disappearance of the construction inscription, its dating has not been done correctly. The purpose of this research is to study motifs (vegetable and geometric) and investigate the proportional system and aesthetic ideas governing the design of miḩrāb motifs so that a more precise period for the construction of miḩrāb could be suggested. The current research has used the historical method and a descriptive and analytical approach; the field data, documenting the miḩrāb, and the review of historic sources have led to the results. The findings show that this miḩrāb has benefited from a well-known proportional system - which some have referred to as "Iranian golden proportions". The inner archway is of the "three-part arch" type with knots and is full of inscriptions including divine names and plant motifs (flowers and leaves) in a naturalistic and realistic state. An inscription in Kufic calligraphy also shows Surah Al-Ikhlāş. The similarity of the plant motifs of this miḩrāb with some of the motifs of the Ulugbek school in Samarkand and designs from the Shiraz school of painting during the Timurid era strongly suggests that the miḩrāb is a work from the time of Ibrāhim Sultān and was built around the construction of the tombstone of Imad al-Din Mahmud. This work was done either by experts from Samarkand or by artists from Ibrāhim Sultān's workshop because it is different from local traditions and other examples before and after it. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tekyeh Mashreqi, Miḩrāb, Inscription, Plant Motifs, Ibrāhim Sultān, Shīrāz | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 155 |
||