پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 926 |
| تعداد مقالات | 7,634 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,435,241 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,851,026 |
بازنمایی ایدئولوژی در کتابهای آموزشی دانشگاهی تاریخ ایران | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 7، دوره 33، شماره 31، تیر 1402 | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2024.43735.1669 | ||
| نویسندگان | ||
| زهیر صیامیان* 1؛ مریم طاهرزاده2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 2دکترای زبان‌شناسی همگانی، دبیر آموزش‌وپرورش | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی وندایک انجام گرفته است و متن کتابهای آموزشی دانشگاهی دربارۀ تاریخ ایران دورۀ میانه که توسط نویسندگان بومی و غیربومی تألیف‌شده از لحاظ تأثیر ایدئولوژی نویسندگان، به شکل کمی، کیفی و تطبیقی، با هدف ارائۀ یک مدل روش‌شناختی در تحلیل آثار تاریخ‌نگارانه بررسی شده است تا مشخص گردد که در روایت رویدادهای تاریخی واحد، چگونه ایدئولوژی مؤلفان در هر متنی با استفاده از ساختار زبانی، به برجسته‌‌تر کردن یا کوچک‌‌تر جلوه‌دادن رخدادها یا افراد منجر می‌شود. بنابر تعریف وندایک، ایدئولوژی‌‌ها، نظام‌‌های باورهای بنیادین یک گروه و اعضایش هستند که با نظام ایده‌‌ها و خاصه با ایده‌‌های اجتماعی، سیاسی یا مذهبی آن‌ها سروکار دارند. ایدئولوژی مؤلفان نیز در طرح‌واره‌های تفسیری مؤلفان از گذشته و عبارت‌هایی دیده می‌شود که آن را در روایت تاریخی نشان می‌دهند؛ بنابراین وجه بلاغت و کنش گفتار در نظریۀ تحلیل گفتمان می‌تواند در تحلیل این متون نیز به کار آید. برای رسیدن به این منظور، متن کتابهای آموزشی دانشگاهی بومی و غیربومی ازلحاظ وجود راهبردهای ایدئولوژیکی در محورهای بلاغت و کنش در تحلیل گفتمان انتقادی وندایک مطالعه شد و باتوجه‌به تجزیه‌وتحلیل آماری یافته‌های این محورها، روشن شد که راهبردهای ایدئولوژیکی چگونه در ساختار زبانی روایت تاریخی حاضر می‌شود و ایدئولوژی نویسنده به متن و خواننده منتقل می‌شود. براساس تحلیل آماری، نویسندگان خارجی از راهبردهای ایدئولوژیکی بیشتری در هر دو محور استفاده کرده‌‌اند؛ بنابراین دیدگاهشان دربارۀ رخدادهای تاریخی بیشتر در روایت و متن بازتاب یافته است و یافته‌های کیفی مقاله نیز نشان‌دهندۀ چگونگی حضور این مفاهیم در متن آثار است؛ بنابراین با استفاده از رویکرد و روش تحلیل گفتمانی وندایک، می‌توان ادعا کرد یک روایت تاریخی بازنمایی شفاف یا روگرفت مطابق با واقعیت عینی زنجیره‌ای از رویدادهای گذشته نیست، بلکه یک رویداد واحد می‌تواند در روایت‌های مختلف به صورت‌های متفاوتی تحت‌تأثیر ایدئولوژی و نظام باورهای مؤلفان بازنمایی و روایت شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلاغت؛ کنش گفتاری؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ ایدئولوژی؛ کتاب آموزشی تاریخ دانشگاهی؛ تاریخ ایران میانه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Representation of Ideology in Academic Textbooks on Iranian History | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zohair Siamian1؛ Maryam Taherzade2 | ||
| 1Assistant Professor, Faculty of Literature and Humanities Shahid Beheshti University | ||
| 2Ph.D. in General Linguistics, Teacher in high school | ||
| چکیده [English] | ||
| This study was conducted as part of Vandyke's critical discourse analysis. The texts of academic textbooks on the history of Iran in the Middle Ages, written by native and non-native authors, were examined quantitatively, qualitatively and comparatively in terms of the influence of the authors' ideology, with the aim of providing a methodological model in the analysis of historiographical works in order to determine how the authors' ideology in each text using the linguistic structure, in the narration of single historical events, It leads to making events or people appear more prominent or smaller. According to van's definition, ideologies are the systems of fundamental beliefs of a group and its members that deal with the system of ideas, especially their social, political, or religious ideas. The authors' ideology is also seen in the authors' interpretive schemas of the past and the phrases that show it in the historical narrative, so the rhetoric and speech action in the theory of discourse analysis can be used in the analysis of these texts. Therefore, using the approach and method of van's discourse analysis, it can be claimed that a historical narrative is not a transparent representation or an apocryphal in accordance with the objective reality of a chain of past events, but a single event can be represented and narrated in different narratives in different ways under the influence of the ideology and belief system of the authors. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rhetoric, Speech Act, Critical Discourse Analysis, Ideology, Academic History Textbook, History of Medieval Iran | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک (1386) رسالۀ تاریخ: جستاری در هرمنوتیک تاریخ، تهران: مرکز.
استنفورد، مایکل (1382) درآمدی بر فلسفۀ تاریخ، ترجمۀ احمد گل‌محمدی، تهران: نی.
ایگرس، گئورگ (1396) تاریخ‌نگاری در قرن بیستم از عینیت علمی تا چالش پسامدرن، ترجمۀ محمدابراهیم باسط، تهران: سمت.
آزاد، امید (1393) تجزیه‌وتحلیل خبر 20:30 در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی، پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
بویل. جی (1385) تاریخ ایران کمبریج از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ترجمۀ حسن انوشه، جلد4، تهران: امیرکبیر.
رفعتی‌پناه مهرآبادی، مهدی (1401) «تاریخ آموزش رسمی محیط زیست در ایران: محیط‌زیست در کتابهای درسی دهه‌های 1370 و 1380»، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، دانشگاه الزهرا، 32(30)، صص 196-163.
فرای. ر. ن (1385) تاریخ ایران از فروپاشی دولت ساسانیان تا آمدن سلجوقیان، ترجمۀ حسن انوشه، جلد4، تهران: امیرکبیر.
فروزانی، سید ابوالقاسم (1389) قراخانیان، بنیان‌‌گذاران نخستین سلسلۀ ترک مسلمان در فرارود (آسیای میانه)، تهران: سمت.
فروزانی، سید ابوالقاسم (1390) تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورۀ سامانیان، تهران: سمت.
فروزانی، سید ابوالقاسم (1393) سلجوقیان از آغاز تا فرجام، تهران: سمت.
فروزانی، سید ابوالقاسم (1395) غزنویان از پیدایش تا فروپاشی، تهران: سمت.
قربانعلی‌زاده، خیرالله (1399) روش‌ها و آزمون‌های آماری در علوم‌انسانی، تهران: سازمان چاپ و نشر ایران.
قریب، قاسم (1399) «سیر تحول متون درسی تاریخ مغول و ایلخانی در نظام دانشگاهی ایران»، ایران نامگ، 5(1)، صص 67-84.
قهاری، معصومه؛ اکبری محمدعلی (1395) «وجوه کانونی ایرانیت در متون درسی عصر پهلوی اول (کتب تاریخ، جغرافیا و ادبیات فارسی)»، مطالعات تاریخ فرهنگی، جلد5، (19)، صص 92- 69.
لورنتس، کریس (1399) برساخت گذشته: درآمدی بر نظریه تاریخ، ترجمۀ ماریا ناصر، ویرایش علمی سیدمحمدرضا حسینی بهشتی، تهران: سمت.
مانزلو، آلن (1394) واساخت تاریخ، ترجمۀ مجید مرادی سده، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
مک کالا، سی بی ین (1387) بنیادهای علم تاریخ: چیستی و اعتبار شناخت تاریخی، ترجمۀ احمد گل‌محمدی، تهران: نی.
میثمی، جولی اسکات (1391) تاریخ‌نگاری فارسی (سامانیان، غزنویان، سلجوقیان)، ترجمۀ محمد دهقانی، تهران: ماهی.
هیرشلر، کنراد (1395) تاریخ‌نگاری عربی در دورۀ میانه: مؤلف به‌مثابۀ کنشگر، ترجمۀ زهیر صیامیان گرجی، تهران: سمت.
یوسفی، آرش؛ فضلی نژاد، احمد؛ خیراندیش، رسول (1401) «از نجیب زادۀ وحشی تا مرد هزاره: تاریخ‌نگاری مطالعات نوین غربیان دربارۀ امپراتوری مغول»، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، دانشگاه الزهرا، 32(30)، صص 356- 321.
Both Alan.(2003). Teaching History at Univeraity Enhancing Learning and Underestanding. London: Blackwell Ankersmit, F.R.(2011) logic: A Semantic Analysis of Historians Language,The Hangu.2006. Asckat , Asheir (2017) Teaching Critical Thinking in Psychology. A Handbook of Best Practices. Wiley- Blackwell Publication. Coffin, Caroline.(2015). Historical Discourse. British Library Cataloguing. Publication. London. Gallie.W.B. (2008)The Historical Understanding”, in: History and Theory. London: Blackwell. Johns, M.A. et al.(2007).Discourse roles, gender and language text book dialogues:Who learns what from John and Sally? Gender education. Vol 9. Pp 469-490 Van Dijk Teun A.( 2004). Ideology a multidisciplimary approach. London. Sage Publication Van Dijk Teun A.( 2000).Ideology and Discourse. London. Sage Publication. White. P,R,R.(2006). The Language of Evaluation and stance in History. In Discourse and Community. Wiley- Blackwell Publication.
AHMADI, BABAK. (2007). Treatise on History: An Inquiry into the Hermeneutics of History, Tehran, Markaz Publishing. Boyle. Jay. A. (2006). The Cambridge History of Iran from the Coming of the Seljuks to the Collapse of the Ilkhanid State. Translated by Hassan Anousheh, Volume IV. Amīrkabīr Publications. Iggers, Georg (2017), Historiography in the twentieth century: from scientific objectivity to the postmodern challenge, Translated by Mohammad Ebrahim Basit, Tehran, Samt Organization Publications. Forouzani Seyed Abolghasem. (2016). The Ghaznavids from Emergence to Collapse. Samt Publications. Forouzani Seyed Abolghasem. (2014). The Seljuks from the Beginning to the End. Samt Publications. Forouzani Seyed Abolghasem. A History of Political, Social, Economic and Cultural Developments in Iran in the Samanid Period. Samt Publications. Forouzani Seyed Abolghasem. (2010). The Qarakhanids, the Founders of the First Muslim Turkic Dynasty in Transoxiana (Central Asia). Samt Publications. Fry. R. N. (2006) The Cambridge history of Iran: History of Iran from the Collapse of the Sassanid State to the Coming of the Seljuks. Translated by Hassan Anousheh. Volume IV. Amīrkabīr Publications. Ghahari, Masoumeh, Ali Akbari Mohammad. (2016). Focal Aspects of Iranianism in the Textbooks of the First Pahlavi Era (Books of History, Geography and Persian Literature). Journal of Cultural History Studies. Volume V, Number 19. Gharib, Ghasem. (2020). The Evolution of Mongol and Ilkhanid History Textbooks in the Iranian Academic System, Irannamag, Vol. 5, No. 1. Ghorbanalizadeh, Khairollah (2020), Statistical Methods and Tests in the Humanities, Tehran, Iranian Publishing Organization. Hirschler, Konrad (2016), Medieval Arabic historiography : authors as actors, Translated by Zohair Siamian Gorji, Tehran, Samt Organization Publications. Lorenz Chris. (2020). Konstruktion der Vergangenheit : eine Einfuhrung in die Geschichtstheorie, Translated by Maria Nasser, Scientific Editing by Seyyed Mohammad Reza Hosseini Beheshti, Tehran, Samt Organization. Munslow, Alun. (2015). Deconstructing history, Translated by Majid Moradi Sadeh, Tehran, Research Institute for the History of Islam. McCullagh, C.Behan. (2008). The logic of history: putting postmodernism in perspective, Translated by Ahmad Golmohammadi, Tehran, Ney Publishing. Meisami, Julie Scott (2012), Persian historiography to the end of the twelfth century, Translated by Mohammad Dehghani, Tehran, Māhī Publishing. Rafati Panah Mehrabadi, Mahdi. The History of Formal Environmental Education in Iran: The Environment in the Textbooks of the 1990s and 2001. Journal of Historical perspective and Historiography of Alzahra University, Year 32, New Period, No. 30, Serial 115. Stanford Michael. (2003). An Introduction to the Philosophy of History, Translated by Ahmad Golmohammadi, Tehran, Ney Publishing. Yousefi, A., and Ahmad Fazlinejad, and Rasoul Khairandish. From the Savage Nobleman to the Millennial Man: The Historiography of Modern Western Studies on the Mongol Empire, Journal of Historical perspective and Historiography of Alzahra University, Year 32, New Period, No. 30, Serial 115. Azad, Omid. (2014). News Analysis 20:30 in the Framework of Critical Discourse Analysis. Master's Thesis. Islamic Azad University. Science and Research Unit.
Both Alan.(2003). Teaching History at Univeraity Enhancing Learning and Underestanding. London: Blackwell Ankersmit, F.R.(2011) logic: A Semantic Analysis of Historians Language,The Hangu.2006. Asckat , Asheir (2017) Teaching Critical Thinking in Psychology. A Handbook of Best Practices. Wiley- Blackwell Publication. Coffin, Caroline.(2015). Historical Discourse. British Library Cataloguing. Publication. London. Gallie.W.B. (2008)The Historical Understanding”, in: History and Theory. London: Blackwell. Johns, M.A. et al.(2007).Discourse roles, gender and language text book dialogues:Who learns what from John and Sally? Gender education. Vol 9. Pp 469-490 Van Dijk Teun A.( 2004). Ideology a multidisciplimary approach. London. Sage Publication Van Dijk Teun A.( 2000).Ideology and Discourse. London. Sage Publication. White. P,R,R.(2006). The Language of Evaluation and stance in History. In Discourse and Community. Wiley- Blackwell Publication. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 122 |
||