پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,624,714 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,986,791 |
مناسبات طریقت‌های نقشبندیه و قادریه در کردستان پس از مولانا خالد شهرزوری | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 4، دوره 33، شماره 60 - شماره پیاپی 150، بهمن 1402، صفحه 89-110 اصل مقاله (465 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2024.45505.2863 | ||
| نویسندگان | ||
| سید سعید حسینی* 1؛ سید احمدرضا خضری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهشهای صورت‌گرفته دربارۀ تصوف در کردستان، عمدتاً تاریخ طریقت‌های صوفیانه را به صورت جداگانه و به دور از فضای ارتباطی آنها بررسی کرده‌اند؛ درحالی‌که به دلیل تأثیرگذاری مراودات این طریقت‌ها در تاریخ اجتماعی کردستان، مطالعۀ پیوندهای گوناگون مشایخ و پیروان آنها نیز امری ضروری است. در پژوهش پیش رو به این پرسش پاسخ داده شده است که پس از دورۀ مولانا خالد شهرزوری (1193-1242ق) طریقت‌های نقشبندیه و قادریه در مناطق کردنشین چه مناسباتی داشته‌اند؟ نتایج پژوهش -که به صورت مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است- نشان می‌دهد که پس از تنش‌ها و تقابلات اولیه، مناسبات این دو طریقت به سمت همکاری و همراهی پیش رفت؛ به گونه‌ای که پس از مدتی، مشایخ نقشبندی با ملاحظۀ حضور و نفوذ قادری‌ها در جامعۀ کردستان و به منظور مدیریت اوضاع پیروانشان، در برخی آداب طریقت تغییراتی ایجاد و بعضاً آنها را به روش قادریه نزدیک‌تر کردند. علاوه بر آن، در میان مشایخ دو طریقت مناسباتی چند، مانند مراودات طریقتی، پیوندهای دوستی و ارتباطات خاندانی شکل گرفت. آنان همچنین در آیین‌های طریقتی یکدیگر شرکت می‌کردند و در برخی زمینه‌های علمی و فرهنگی نیز با یکدیگر در پیوند بودند. تعامل آنان تا جایی پیش رفت که مشایخ نقشبندی، متأثر از میراث پیشینی خود و با در نظر داشتن اوضاع جامعۀ کردی، رهبری برخی از مریدان قادری را نیز برعهده گرفتند و به این ترتیب، فصل جدیدی از طریقت‌ورزی در کردستان را آغاز کردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقشبندیه؛ قادریه؛ کردستان؛ مولانا خالد شهرزوری؛ شیخ معروف نودهی؛ مناسبات اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Naqshbandiyya and Qadiriyya relations in Kurdistan after Mawlana Khalid Shahrazuri | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Saeed Hosseini1؛ Seyed Ahmadreza Khezri2 | ||
| 1PhD candidate at department of history and civilization of Islamic nations, Faculty of Theology and Islamic studies, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Professor at department of history and civilization of Islamic nations, Faculty of Theology and Islamic studies, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Research on Sufism in Kurdistan has mainly examined the history of Sufi Tariqas separately and detached from their communication space; While due to the influence of these Tariqa’s relations on the social history of Kurdistan, it is also necessary to study the various connections between the sheikhs and their followers. In the present study, the question of what the relations between the Naqshbandiyya and the Qadiriyy were like in the Kurdish areas after Mawlana Khalid Shahrazuri (1242-1193 AH) was answered .The results of the research - which was carried out using the library method - show that after the initial tensions and confrontations, the relations between these two Tariqas moved towards cooperation and companionship; After some time, the Naqshbandi elders, taking into account the presence and influence of the Qadiris in Kurdish society and in order to manage the situation of their followers, made changes in some customs of the Tariqat and sometimes brought them closer to the Qadiri method. In addition, many relationships were forged between the sheikhs of the two Tariqas, such as Sufi-based relationships, bonds of friendship and family ties. They also participated in each other's rituals and were connected in some scientific and cultural fields. Their interaction progressed to the point where the Naqshbandi sheikhs, influenced by their previous heritage and considering the situation of the Kurdish society, took over the leadership of some Qadiri disciples and thus started a new chapter of Tariqa in Kurdistan. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Naqshbandiyya, Qadiriyya, Kurdistan, Mawlana Khalid Shahrazuri, Sheikh Ma'rouf Nodehi, Social relations | ||
| مراجع | ||
|
- افندی، علی (1395)، سراج الطالبین فی مناقب غوث الواصلین، به کوشش سوران حسامی نقشبندی، بوکان: زانکو، چاپ دوم.
- بارزانی، مسعود (2020)، بو میژوو، اربیل: رکسانا.
- برویین‌سن، مارتین وان (1379)، جامعه‌شناسی مردم کرد (آغا، شیخ و دولت)، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ، چاپ دوم.
- بلبری، سید عبدالله [بی‌تا]، وصایای شیخ عثمان سراج‌الدین نقشبندی، نسخۀ خطی، آرشیو شخصی پژوهشگر.
- پِنجوینی، احمد (1984)، باخچه‌ی بون‌خوشان، سلیمانیه: راپه‌رین.
- توداری، سید عبدالصمد (1369)، نور الانوار در سلسلۀ آل اطهار، سنندج: حسینی‌نسب.
- جامی، عبدالرحمن (1375)، نفحات الانس، تهران: اطلاعات، چاپ سوم.
- حسینی، سید سعید (1397)، از دیار عرفان؛ زندگی، اندیشه و آثار سید عبدالله بلبری، تهران: احسان.
- خال، محمد (1378)، زندگینامۀ شیخ معروف نودهی برزنجی، ترجمۀ احمد حواری‌نسب، تهران: احسان.
- دهقانی، سامی (1393)، سراج السالکین در مناقب شیخ محمدعلی حسام‌الدین نقشبندی، ج1، 2، سنندج: کالج.
- روحانی، بابا مردوخ (1382)، تاریخ مشاهیر کرد، ج1،2، 3، تهران: سروش.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1376)، جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر، چاپ ششم.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1380)، دنبالۀ جستجو در تصوف ایران، تهران: امیرکبیر، چاپ پنجم.
- زه‌ردوویی، ملا مختار (2023)، جوامیری حاجی کاک ئه‌حمه‌دی شیخ، اقلیم کردستان عراق: مؤلف، چاپ دوم.
- سراج‌الدین، عثمان (1995)، دیوان، استانبول: خانقاه.
- سراج‌الدین، عثمان (1395)، سراج القلوب (ترجمۀ فارسی)، ترجمۀ امجد امام، استانبول: خانقاه.
- سلطانی، محمدعلی. (1380)، تاریخ تصوف در کرمانشاه، تهران: سها.
- سمیعی، سید مهدی (1387)، «جایگاه طریقت نقشبندیه در تصوف اسلامی»، رودکی، سال سوم، شمارۀ 24، صص 125-134.
- سنندجی، میرزا شکرالله (1375)، تحفۀ ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان، تهران: امیرکبیر.
- طالبانی، نوری (200٢)، شیخانی ئیرشادی تاله‌بانی و چه‌ند ناوداریکی تری ئه‌م بنه‌ماله‌یه، اربیل: پاک.
- قاضی، عبدالرحیم (1388)، خواجه بهاءالدین نقشبند و نقشبندیه در دورۀ تیموری، سنندج: کردستان.
- قره‌داغی، محمد (2009)، الرسائل المغنیه لکل محتاج، اربیل: آراس.
- کاتب الاسرار، ملا حامد (1386)، سیری در ریاض المشتاقین، مهاباد: مصحح.
- کاشفی، حسین‌بن واعظ (1356)، رشحات عین الحیات، ج1، تهران: نوریانی.
- توکلی، محمدرئوف (1381)، تاریخ تصوف در کردستان، تهران: توکلی، چاپ دوم.
- مدرس، عبدالکریم (1369)، دانشمندان کرد در خدمت علم و دین، ترجمۀ احمد حواری‌نسب، تهران: اطلاعات.
- مدرس، عبدالکریم (1979)، یادی مه‌ردان، ج1، بغداد: انجمن علمی کرد.
- مدرس، عبدالکریم (1983)، یادی مه‌ردان، ج2، بغداد: انجمن علمی کرد.
- مفتی، شیخ محسن (2013)، انوار الحقیقه فی سیر اقطاب الطریقه النقشبندیه، ج1، اربیل: روژهه‌لات.
-مفتی، شیخ محسن (2001)، گه‌وهه‌ری حه‌قیقه‌ت، ج1، اربیل: دانشگاه صلاح‌الدین.
- نقشبندی، امین (1985)، ته‌صه‌وف چیه، بغداد: دار الحریة للطباعة.
- Abu-Manneh, Butrus (1982), “The Naqshbandiyya-Mujaddidiyya in the Ottoman Lands in the Early 19th Century”, Die Welt des Islams, New Series, Bd. 22, Nr. 1/4, pp.1-36. - Papas, Alexandre, (2007), “Shaykh Succession in the Classical Naqshbandiyya: Spirituality, Heredity and the Question of Body”, Asian and African Area Studies, 7/1, pp.36-49. Shakely, Farhad, (2005), “The Naqshbandi Shaikhs of Hawraman and The Heritage of Khalidiyya-Mujaddidiyya in Kurdistan”, The International Journal of Kurdish Studies, vol. 19, pp.119-135. Afandi, Ali. (2016), Sīrāǰ ul-Ṭālībīīn fī Manāqīb Ḡawṯ ul-Wāṣīlīn, edited by Soran Hesami Naqshbandi, Bukan: Zānkū. Barezani, Mas’ud. (202), Bū Meǰū, Erbil: Roksānā. Balbarī, Seyyed ‘Abdullāh, Vaṣāyāy-e šeīḵ ‘Osmān Serāǰ ul-Dīn Naqšbandī, manuscript: Researcher archive. Boḵārī, Ṣalāḥ b. Mobārak. (2004), Anīs ul-Ṭalebīn, Tehran: Society for the National Heritage of Iran. Bruinessen, Martin Van. (2000), Agha, Shaikh and state: the social and political structures of Kurdistan, translated by Ebrahim yunesi, Tehran: nashrepaniz. Dehqani, Sami. (2014), Serāǰ ul-Sālekīn, Sanandaj: College Scientific Publication. Gīlānī, ‘Abd ul-Qāder. (2002), Dīvān Ḥażrat Ḡawṯ Gīlānī, Sanandaj: Kurdistan. Hosseini, Seyed Saeed. (2018). From the Land of Mysticism, Tehran: Eḥsān. ǰāmī, ‘Abd ul-Raḥmān. (1996), Nafaḥāt ul-Ons, Tehran: Eṭṭelā‘āt. Karimyan, Nader. (2002), Tazkere-ye Orafā-ye Kordestan, Tehran: Negah Sabz. Kāšefī, Ḥoseīn b. Wā’īz. (1977), Rašaḥāt ‘Ayn ul-Ḥayāt, Tehran: Nūryānī. Kāteb ul-Asrār, Mollā Ḥāmed. (2007), Seīrī dar Ryāż ul-Moštāqīn, Mahabad: editor. Khal, Mohammad. (1999), Bibligraphy of šeīḵ Ma‘arūf Nawdehī, translated by Ahmad Hawwarinasab, Tehran: Eḥsān. Modarres, Abd al-Karim. (1979), Remembering the great men, Baghdad: a publication of Kurdish academy, Vol 1. Modarres, Abd al-Karim. (1983), Remembering the great men, Baghdad: a publication of Kurdish academy, Vol 2. Modarres, Abd al-Karim. (1990), Kurd’s schoolars in the service of religion and science, translated by Ahmad Hawwarinasab, Tehran: Eṭṭelā‘āt. Mofti, Mohsen. (2001), Gawhar-e Ḥaqīqat, Erbil: Salah al-Din university press, Vol 1. Mofti, Shekh Mohsen. (2013), Anwār ul-Ḥaqīqat fī Seīr-e Aqṭāb ul-Ṭarīqat al-Naqshbandiyya, Erbil: Rojhalat. Naqshbandi, Amin. (1985), What is Sufism, Bagdad: Dār ul-Ḥorrīya līl-Ṭabā‘a. Penjweni, Ahmad. (1984), Baḵchay Bonḵošān, Sulaymaniyah: Raparīn. Qaradagi, Mohammad. (2009), al-Rasā’īl ul-Moḡnīyye lī-Kolī Moḥtāǰ, Erbil: Aras publication. Qazi, Abd al-Rahim. (2009), ḵāǰe Bahā’ ul-Dīn Naqšband va Naqšbandīye dar dūre-ye Teymūrī, Sanandaj: Kurdistan. Ruhani, Babamardokh. (2003), Tārīḵ-e Mašāhīr Kurd, Tehran: Sorūš. Samiei, Seyed Mehdi. (2008), ‘The position of Naqshbandiyya Tarqa in Islamic sufism history’, Rudaki, Vol. 3, N. 24. Sanandaji, Mirza Shokrollah. (1987), Toḥfe-ye Nāṣerī dar Tārīḵ va ǰoḡrāfīyā-ye Kordestān, Tehran: Amīr Kabīr Publishers. Seraj al-Din, Osman. (1995), Dīvān, Istanbul: ḵānqāh. Seraj al-Din, Osman. (2016), Serāǰ ul-Qolūb, translated by Amjad Imam, Istanbul: ḵānqāh. Soltani, Mohammad Ali. (2001), The history of sufism in Kermanshah, Tehran: Sohā. Soltani, Mohammad Ali. (2003), Rising and movement [of] Alivian Zagros or history analytic Ahlehagh, Tehran: Sohā. Talebani, Nuri. (2002), Shekhani Ershadi Talabani and several other prominent people of this family, Erbil: pak. Tavakoli, Mohammad Rauf. (2002), The history of sufism in Kurdistan, Tehran: Tavakkolī. Tudari, Seyyed Abd al-Samad. (1990), Nūr ul-Anvār dar Selsele-ye Āl-e Aṭhār, Sanandaj: Ḥoseīnīnasab. Zarrinkoob, Abdolhossein. (1997), Search in Iranian Sufism, Tehran: Amīr Kabīr Publishers. Zarrinkoob, Abdolhossein. (2001), Continuation of search in Iranian Sufism, Tehran: Amīr Kabīr Publishers.
- Abu-Manneh, Butrus (1982), “The Naqshbandiyya-Mujaddidiyya in the Ottoman Lands in the Early 19th Century”, Die Welt des Islams, New Series, Bd. 22, Nr. 1/4, pp.1-36. - Papas, Alexandre, (2007), “Shaykh Succession in the Classical Naqshbandiyya: Spirituality, Heredity and the Question of Body”, Asian and African Area Studies, 7/1, pp.36-49. - Shakely, Farhad, (2005), “The Naqshbandi Shaikhs of Hawraman and The Heritage of Khalidiyya-Mujaddidiyya in Kurdistan”, The International Journal of Kurdish Studies, vol. 19, pp.119-135. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 186 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 167 |
||