پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,654 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,496,802 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,887,330 |
مذاکرات ارزنهالروم و بروز نخستین بحث و جدل‌ها دربارۀ اصالت و اعتبار عهدنامۀ زهاب (1259-1263قمری) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 4، دوره 33، شماره 59 - شماره پیاپی 149، آذر 1402، صفحه 87-114 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2023.44240.2818 | ||
| نویسنده | ||
| نصراله صالحی* | ||
| دانشیار گروه آموزشی تاریخ، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| روابط ایران و عثمانی در طول شش سده بسیار پرافت‌وخیز بود. دو دولت برای پایان‌دادن به جنگ و برقراری صلح عهدنامه‌های مختلف منعقد کردند. در بین معاهدات، دو معاهدۀ زهاب (1049/1639) و ارزنهالروم (1263/1847) اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا مبنای حل‌وفصل اختلاف‌ها و عقد پیمان‌های بعدی بوده است. تا برگزاری کنفرانس ارزنهالروم (1259-1263ق)، دربارۀ اصالت و اعتبار معاهدۀ زهاب تردیدی ابراز نشده بود. نمایندگان ایران و عثمانی برای نخستین بار، در مجلس پنجم و بعد در چند مجلس دیگر مذاکرات ارزنهالروم، ضمن قبول «سندیّت»[1] عهدنامه، دربارۀ «اصالت و اعتبار»[2] سوادهای موجود، بحث‌وجدل جدی کردند. در جُستار حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر اسناد منتشرنشده، استدلال‌های نمایندگان طرفین دربارۀ اصالت و اعتبار عهدنامۀ زهاب تبیین شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد میرزا تقیخان با اصرار بر ضرورت ارائۀ «اصل» عهدنامه از سوی نمایندۀ عثمانی، «سواد»های ارائه‌شده از سوی او را نپذیرفت و به‌همین دلیل مانع از اثبات ادعاهای ارضی او در مذاکرات ارزنهالروم شده است. [1]. Authenticity [2]. Originality and Validity | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معاهدۀ زهاب؛ کنفرانس ارزنهالروم؛ میرزا تقیخان؛ انوری افندی؛ ایران؛ عثمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Erzeroum Conference: The First Debates and Controversies about the Authenticity and Validity of the Zohab treaty (1843-1847) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Nasrollah Salehi | ||
| Associated Professor Department of History, Farhangian University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Iran-Ottoman relations were very vicissitudinous during six centuries. The two states concluded various agreements to end the war and establish peace. Among the treaties, the two treaties of Zohab (1639/1049) and Erzeroum (1847/1263) are very important. Because it was the basis for settling disputes and concluding subsequent agreements. Until the conference of Erzeroum (1259-1263), no doubts were expressed about the “originality and validity” of the Zohab Treaty. Iranian and Ottoman representatives for the first time, in the fifth session and later in several other sessions of Erzeroum negotiations, while accepting the "authenticity" of the treaty, engaged in a serious debate about the "originality and validity" of the existing copies. In this research, the arguments of the representatives of the parties regarding the originality and validity of the Zohab treaty have been explained using the descriptive-analytical method and relying on unpublished documents. The findings of the research show that Mirza Taghi Khan, insisting on the necessity of presenting the "original" of the treaty by the Ottoman representative, did not accept the "copeies" presented by him and for this reason, it has prevented him from proving her territorial claims in Erzeroum negotiations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Zohab Treaty, Erzeroum conference, Mirza Taghi Khan, Envri Effendi, Iran, Ottoman | ||
| مراجع | ||
|
آتش، صبری (1402) «عهدنامۀ زهاب: افسانه‌‌ای بنیادین یا سندی اساسی»، ترجمۀ نصرالله صالحی، ایران ورجاوند، (26-1)، 39-5.
آدمیت، فریدون (2535) امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی.
اصفهانی، محمدمعصوم‌بن‌خواجگی (1368) خلاصه السیر (تاریخ روزگار شاه‌صفی صفوی)، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: علمی.
اقبال، عباس (1385) میرزا تقیخان امیرکبیر، به‌اهتمام ایرج افشار، تهران: توس.
انوری افندی، سید سعداللّه (1402) سفارتنامۀ ایران: اسناد، مکاتبات و صورتمجالس مذاکرات ارزنهالروم 1259-1263 هجری قمری، تصحیح، ترجمه از ترکی عثمانی، مقدمه، توضیحات و پیوست ها: نصراللّه صالحی، صفیه خدیو، تهران: بنیاد موقوفات افشار.
پورگشتال، هامر (1367) تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمۀ میرزا زکی علی‌آبادی، به‌تصحیح جمشید کیان‌فر، تهران: زرین.
پیرنیا، حسین (مؤتمن‌‌الملک) (1326ق) مجموعه معاهدات دولت علیه ایران با دول خارجه، تهران: مطبعۀ فاروس.
تفرشی، ابوالمفاخر (1388) تاریخ شاه‌صفی (تاریخ تحولات ایران در سال‌های 1038-1052ق)، به‌تصحیح: محسن بهرام‌نژاد، تهران: میراث مکتوب.
روزنامۀ سفر سلطان مراد چهارم به ایران و تبریز (1045ـ 1044)، به‌تصحیح یونس زیرک، منزل‌نامۀ بغداد (1049 ـ 1048)، (1390) به‌تصحیح خلیل ساحللی اوغلو، ترجمه از ترکی عثمانی، مقدمه، توضیحات و پیوست‌ها: نصرالله صالحی، تهران: طهوری.
زرین‌‌کوب، عبدالحسین (1362) تاریخ در ترازو (دربارۀ تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری)، تهران: امیرکبیر.
صالحی، نصرالله (1386) «رویارویی ایران و عثمانی بر سر بغداد (1048-1049/1638-1639): علل و نتایج»، مطالعات و تحقیقات تاریخی، (15)، 123-99.
صالحی، نصرالله (1388) «لشکرکشی سلطان مراد چهارم به ایروان و تبریز: علل و نتایج (1045-1044ق.)»، تاریخ اسلام و ایران، 19(1)، 106-77.
صالحی، نصرالله (1399) «بررسی تطبیقی گزارش‌‌های نمایندگان ایران و عثمانی در مذاکرات ارزنهالروم (1263-1259)»، مطالعات آسیای صغیر، (10)، 26-9.
فریدون‌بیگ (1274ق) منشآت السلاطین یا مجموعه منشآت فریدون‌‌بیک، استانبول: دارالطباعت العامره.
گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1369) واحد نشر اسناد، جلد1، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌‌المللی وزارت امور خارجه.
گودرزی، بهروز (1400) مرزهای غربیِ ایرانِ صفوی، تهران: نگارستان اندیشه.
ناطق، هما (1368) ایران در راهیابی فرهنگی 1848-1834، پاریس: خاوران.
واله قزوینی اصفهانی، محمدیوسف (1382) ایران در زمان شاه‌صفی و شاه‌عباس دوم (1071ـ 1038)، حدیقۀ ششم و هفتم از روضۀ هشتم خلد برین، به‌تصحیحِ محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وحید قزوینی، میرزا محمدطاهر (1383) تاریخ جهان‌آرای عباسی، به‌تصحیح سید سعید میرمحمدصادق، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
اسناد وزارت امور خارجه، اسناد مکمل، جلد 55، شمارۀ 19.
اسناد وزارت امور خارجه، کتابچۀ سواد مکاتبات، شمارۀ 18.
اسناد وزارت امور خارجه، کتابچۀ سواد مکاتبات، شمارۀ 2.
اسناد وزارت امور خارجه، کتابچۀ سواد مکاتبات، شمارۀ 6.
اسناد وزارت امور خارجه، کتابچۀ سواد مکاتبات، شمارۀ 7.
اسنادی از روند انعقاد عهدنامۀ دوم ارزنهالروم (1264-1258)، (1377)، به‌کوشش نصرالله صالحی، تهران: وزارت امور خارجه.
انوری‌‌زاده السید محمد سعدالله انوری افندی، سفارتنامۀ ایران، اسلامبول، کتابخانۀ سلیمانیه، خطی، شمارۀ 1449.
مشیرالدوله تبریزی، میرزا جعفرخان، رسالۀ تحقیقات سرحدیه، کتابخانۀ مجلس، خطی، شمارۀ 2775.
Ateş, Sabri (2013), the Ottoman-Iranian Borderlands-Making a Boundary, 1843-1914, New York: Cambrige Uinversity Press. Aykun, İbrahim (1995), Erzurum Konferansi (1843-1847) ve Osmanlı-İran Hudut Antlaşması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum. Güngörürler, Selim (2020), “The belated consummation of the Ottoman–Safavid peace of Zuhab, 1639–1643”, Archivum Ottomanicum, Edited by Barbara Kellner-Heinkele – Pal Fodor, No. 37, Harrassowitz, Verlag. Wiesbaden. Kılıç, Remzi (2001), XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları, İstanbul: Tez Yayınları. Schofield, Richard (ed.) (1989), The Iran-Iraq Border (1840-1958), Negotiations Culminating in the Treaty of Erzeroum, 1840-1847), Archive Editions, Vol. 1. TURKEY, ERZEROUM COMMISSION, Lt. COL: WILLIAMS & Mr. CURZON, BOUNDARY BETWEEN TURKEY & PERSIA, Vol. 1, 1843-44. Adamiyat, Fereydun (2535), Amirkabir and Iran, Tehran: ḵwarazmī. [in Persian] Ateş, Sabri (1402), “Treaty of Zohab, 1639: Foundational Myth or Foundational Document"? Translated by Nasrollah Salehi, Iran Verjavand, Vol. 6, No.1-2, p. 5-39. [in Persian] Documents from the process of concluding the second treaty of Erzurum (1377), by Nasrollah Salehi, Tehran: Ministry of Foreign Affairs Publications. [in Persian] Enveri Zadeh El-Seyed Mohammad Saadullah Enveri Effendi, İran Sefāretnāmesi (Embassy of Iran), Istanbul, Sulaymaniyah Library, Manuscript, No. 1449. [in Ottoman Turkish] Enveri Zadeh El-Seyed Mohammad Saadullah Enveri Effendi (1402), Sefāratnām-e Iran (Embassy of Iran), Introduced, Annotated & Translated From Original Ottoman Turkish by Nasrollah Salehi and Safiye Khadiv, Tehran: Bonyād-e Moghofāt-e Afshar Press. [in Persian] Esfahani, Mohammad Masoum b. Khawajgi (1368), Kholasatol-siar (History of Shah Safi), Edited by Iraj Afshar, Tehran: ‘Elmī va Farhangī Publications. [in Persian] Fereydun Bey (1274 AH), Monša’āt ul-Salāṭṭīn or Fereydun` Bey's collection of correspondence, Istanbul: Dār ul-ṭībā‘at al-Āmīra. [in Persian] Gozīdeh-e Asnād-e Sīyāsī-ye Iran va Osmani (Selection of Iranian and Ottoman Political Documents (1369), Vol. 1, Tehran: Ministry of Foreign Affairs. [in Persian] Godarzi, Behrouz (1400), Iran’s Western Borders during the Safavid Period, Tehran: Negārestān-e Andīšeh Press. [in Persian] Iqbal, Abbas (1385), Mīrzā Taqī ḵān-e Amīrkabīr, by Iraj Afshar, Tehran: Tūs. [in Persian] Ministry of Foreign Affairs documents, Ketābč-e Savād-e Mokātebāt, No. 2. [in Persian] Ministry of Foreign Affairs documents, Ketābč-e Savād-e Mokātebāt, No. 6. [in Persian] Ministry of Foreign Affairs documents, Ketābč-e Savād-e Mokātebāt, No. 18. [in Persian] Ministry of Foreign Affairs documents, supplementary documents, Vol. 55, No 19. [in Persian] Mošīr ul-Dowlah Tabrīzī, Mīrzā ǰa‘far ḵān, Rīsāleh-e Taḥqīqāt-e Sarḥaddīyah, Maǰlīs Library, Manuscript, No. 2775. [in Persian] Natiq, Homa (1368), Iran dar Rahyābī-ye Farhangī, 1834-1848, Paris: ḵāvarān. [in Persian] Pirniya, Hossein (Mo’tamīn ul-Molk) (1326 AH), Maǰmū‘eh Mo‘āhedāt-e Dowlat-e ‘Elīyye Iran bā Doval-e ḵāreǰe (Iran’s treaties with foreign countries), Tehran: Farous Publishing House. [in Persian] Porgheshtal, Hammer (1367), History of the Ottoman Empire, translated by Mirza Zaki Aliabadi, edited by Jamshid Kianfar, Tehran: Zarīn. [in Persian] Roūznāme-ye Safar-e Solṭān Morād IV be Iravan va Tabriz (The Journal of Sultan Murad IV’s Campaigns of Yerevan and Tabriz) (1044–45 AH/1635 AD), Edition and Introduction by Yunus Zeyrek, [and] Manzelname-ye Baghdad (The Gazetteer of the Baghdad Invasion), (1048–49 AH/1638–39 AD) Edition and Introduction by Halil Sahillioğlu, Introduced, annotated, attachments and translated from original Ottoman Turkish Texts by Nasrollah Salehi, Tehran: Tahoūrī Publishers, 1390. [in Persian] Salehi, Nasrollah (1388), "Sultan Murad IV's campaign to Yerevan and Tabriz: causes and results (1044-1045 A.H.)", Quarterly Journal of the History of Islam and Iran, Vol. 19, No.75, p.106-77. [in Persian] Salehi, Nasrollah (1399), "A comparative study of the reports of Iranian and Ottoman representatives in the negotiations of Erzurum (1259-1263 A.H.)", Quarterly Journal of Asia Minor Studies (Academy Special), vol. 10, 26-9. [in Persian] Salehi, Nasrollah (Spring 1386), "Iranian and Ottoman confrontation over Baghdad (1048-1049/1638-1639): causes and results", Historical Studies and Research Quarterly, Vol. 15. [in Persian] Tafreshi, Abu al-Mafakher (1388), Tarīḵ-e šāh Safī (History of Iran's Developments in 1038-1052 A.H.), edited by: Mohsen Bahramnejad, Tehran: Mīrāṯ-e Maktūb. [in Persian] Vaḥīd Qazvīnī, Mīrzā Moḥammad Tāher (1383). Tārīḵ-e ǰahān-Ārāy-e ‘Abāsī, edited by Seyed Saeed Mir Mohammad Sadegh, Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [in Persian] Vale Qazvini Isfahani, Mohammad Yusuf (1382). Iran during the time of Reign of Shāh safi and šāh ‘Abbās II (from 1628 until 1661 A.D) (6th and 7th Hadiqa of the 8th Rowzah) - ḵold-e Barīn, edited and Annotated by M. R. Nasiri, Tehran: Society for the Appreciation of Cultural Works and Dignitaries, Tehran. [in Persian] Zarin Koob, Abdul Hossein (1362), Tārīḵ dar Tarāzū, Tehran: Amīrkabīr Publications Institute. [in Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139 |
||