پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 926 |
| تعداد مقالات | 7,634 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,435,890 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,851,218 |
«بررسی سپهرنشانه ای عرفان و تصوف اسلامی در کشف المحجوب» | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 1، دوره 15، شماره 34، آبان 1402، صفحه 9-37 اصل مقاله (655.04 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2023.44312.2489 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا ناظری* 1؛ مهدی فیّاض2؛ سیدمحسن حسینی مؤخر3 | ||
| 1دانشجوی دکترای ادبیات عرفانی، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین ، ایران | ||
| چکیده | ||
| از منظر نشانهشناسی فرهنگی، متون در حکم حافظۀ فرهنگی، محصول شرایط و ارتباطات بینافرهنگی و نمایانگر فرهنگ و نحوۀ سازمانبندی آن هستند. در طی قرون متمادی، عرفان و تصوف اسلامی در هیئت مجموعه ای از باورها، کردوکارها و رسوم در لایه های اجتماع رسوخ کرد و به تدریج به صورت فرهنگی منسجم بر بستر فرهنگ جامع اسلامی تشخّص یافت. این فرهنگ جدید توانست نظاممندی خود را با استفاده از نظام الگوساز زبان، در قالب ادبیات عرفانی سازماندهی کند. به منظور دستیابی به نظام سازمانده فرهنگ عرفان و تصوف اسلامی، اولین متن مستقل فارسی این فرهنگ به روش توصیفی - تحلیلی، کاویده شد تا در پرتو آن، سپهر نشانه ای عرفان و مناسبات بینافرهنگی در کشفالمحجوب هجویری، شناسایی شود. فرهنگ بازنمایی شده در این کتاب دارای الگویی دوگانه، مشتمل بر «مرکز» با نشانه های منسجمی چون: فقر، باطنگرایی، علمیبودن تصوف، مرقعه پوشی و غیره برای جداسازی دو حوزة خودی از دیگری و «پیرامون» است که پیوسته با دیگران تعامل میکند. بیان جهاننگری خاص صوفیانه و اثبات آنها در قالب فقهی و کلامی و منابع استنادی آنها، تدوین اصول، مشایخ و فِرَق متصوفه، رجال و مکاتب مختلف سپهرهای کلامی و فقهی و بیان مباحثی چون: صفات خداوند و تقسیم بندی آنها، موقوفی بودن این اوصاف، توحید خداوند، حدوث و قدم الهی، غنی و بی نیاز بودن او و غیره در کشف المحجوب از فضاهای مرزی است که عرصة تبادلات بینافرهنگی به شمار می آید. این فضای مرکزی و فضای حاشیه ای، شکل دهنده به هویت فرهنگی صوفیه با انسجام درونی و مناسبات پویای بیرونی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات عرفانی؛ کشف المحجوب؛ نشانه شناسی فرهنگی؛ سپهرنشانه ای؛ سنخ شناسی فرهنگ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examination of the Semiosphere of Mysticism and Islamic Sufism in Kashf-ol-Mahjub | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Nazeri1؛ Mehdi Fayyaz2؛ Mohsen Hoseini3 | ||
| 1Ph.D. student of Mystical literature, Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| 2Assistant Professor of Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| 3Associate Professor of Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| From the perspective of cultural semiotics, texts as cultural repositories, are the products of intercultural conditions and interactions, and represent the culture and its organizational structure. Over centuries, Islamic Mysticism and Sufism, as a collection of beliefs, practices and customs, permeated the layers of society and gradually evolved as a coherent culture within the framework of the comprehensive Islamic culture. This emerging culture systematically organized itself through the use of linguistic paradigmatic structures, particularly in the realm of mystical literature. To achieve a systematic understanding of the organizational structure of the culture of Islamic mysticism and Sufism, the first independent Persian text of this culture was explored using a descriptive-analytical approach. Through this examination, the semiosphere of mysticism and intercultural relations in Kashf-ol-Mahjub by Hujwiri was identified. The represented culture in this book exhibits a dual pattern, consisting of a “core” with cohesive symbols such as poverty, esotericism, the scientific nature of Sufism, veiling (the wearing of patched clothes), etc., to distinguish Self from Others, and a “periphery” that continuously interacts with others. The articulation of a specific Sufi worldview and its validation in theological and jurisprudential frameworks and their cited sources; compiling of the principles; Sufi leaders and sects in accordance with these principles; narrators and the various schools of thought in the linguistic and jurisprudential spheres; and discussions on topics such as the attributes of God, their classification, the contingent nature of these attributes; the oneness of God; divine occurrence, divine precedence; and the richness and independence of God in Kashf-ol-Mahjub reveal border spaces that constitute arena for intercultural exchanges. This central and peripheral space shapes the cultural identity of Sufism with internal coherence and dynamic external relationships. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mystical literature, Kashf-ol-Mahjub, Cultural semiotics, Semiosphere, Cultural typology | ||
| مراجع | ||
|
پناهی، مهین. (1378). اخلاق عارفان. تهران: روزنه.
توروپ، پیتر. (1390). ترجمه کردن و ترجمه به مثابه فرهنگ. ترجمة گلرخ سعیدنیا، در نشانهشناسی فرهنگی؛ مجموعه مقالات ترجمه گروه مترجمان. تهران: نشرعلم.
خدادادیان، مهدی و خدابخش اسداللهی. (1398). «تحلیل نفثه المصدور از منظر نشانه شناسی فرهنگی». نثرپژوهی ادب فارسی. ش 45: صص 91ـ 118.
دهقانی، ناهید. (1390). «بررسی تحلیلی ساختار روایت در کشفالمحجوب هجویری براساس الگوی نشانه شناسی روایی گرماس». متنپژوهی ادبی. ش 48: صص 9ـ 32.
رحیمیان، سعید. (1395). مبانی عرفان نظری. چاپ هفتم. تهران: سمت.
سرفراز، حسین. (1395). «تحولات نشانه‌شناختی در دیالوگ میان دین و سینما: مطالعه موردی سینمای پس از انقلاب». رساله دکتری تخصصی، تهران: گروه علوم ارتباطات دانشگاه تهران.
سرفراز، حسین. (1393). نشانهشناسی فرهنگ، هنر و ارتباطات. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
سمننکو، الکسی. (1396). تاروپود فرهنگ؛ درآمدی بر نظریه نشانه‌شناختی یوری لوتمان. مترجم: حسین سرفراز. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
سنسون، گوران. (1390). خود دیگری را می‌بیند: معنای دیگری در نشانهشناسی فرهنگی. ترجمۀ تیناامراللهی در نشانهشناسی فرهنگی؛ مجموعه مقالات ترجمۀ گروه مترجمان. تهران: نشر علم.
شاه‌میری، آزاده. (1395). «بازنمایی غرب در نمایشنامه های ایرانی از منظر نشانه شناسی فرهنگی»، رسالة دکترای تخصصی، تهران: گروه هنر دانشگاه الزهرا(س).
شخصی خازنی، سارا. (1398). «صوفیه و روابط قدرت» (بررسی تأثیر روابط قدرت در صورتبندی گفتمان تصوف در متن کشفالمحجوب). پایان نامه کارشناسی ارشد، مشهد: گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1384). «مشکل هجویری در طبقه بندی مکاتب صوفیه»، فصلنامه مطالعات عرفانی، ش 1. ص 11ـ 19.
عابدی، محمود. (1392). مقدمه بر تصحیح کشف المحجوب ابوالحسن علی بن عثمان هجویری، چ هشتم. تهران: سروش.
عمید زنجانی، عباسعلی. (1346). تحقیق و بررسی در تاریخ تصوف. چ دوم. قم: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
غنی، قاسم. (1369). بحث در آثار و افکار و احوال حافظ (تاریخ تصوف در اسلام و تطورات و تحولات مختلفه آن از صدر اسلام تا عصر حافظ). چ دوم. تهران: زوار.
لوتمان، یوری و بوریس اوسپنسکی. (1390). در باب سازوکار نشانه شناختی فرهنگ. ترجمۀ فرزانسجودی، در نشانهشناسی فرهنگی؛ مجموعه مقالات ترجمۀ گروه مترجمان. تهران: نشر علم.
لیونگبرگ، کریستینا. (1390). مواجهه با دیگری فرهنگی: رویکردهای نشانه شناختی به تعامل بینافرهنگی. ترجمۀ تینا امراللهی، در نشانهشناسی فرهنگی؛ مجموعه مقالات ترجمۀ گروه مترجمان. تهران: نشر علم.
مدنی، امیرحسین. (1385). «ظاهر و باطن نزد صوفیه»، کیهان فرهنگی، ش 242: ص 38 ـ 41.
میردهقان، مهین‌ناز و دیگران. (1392). «تحلیل مجموعه کتاب‌های زبان فارسی از منظر نشانهشناسی فرهنگی» پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. ش 1: صص 37 ـ 68.
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1392). کشف المحجوب. تصحیح محمود عابدی. چ هشتم. تهران: سروش.
Lotman, Juri .(2005). On the semiosphere. Translated by Wilma Clark, in Sign Systems Studies, No: 33.1 Published by: Tartu Ülikiooli Kirjastus, p.205-229. Lotman, Juri .(1990). Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture. Translated by Ann Shukman. Bloomington: Indiana University Press. Printrd in Great Britain. Lotman, Juri .(1979). the future for structural poetics. Poetics 8(6): 501– 507. Lotman. Jurij & Uspenski, Boris .(1978). On the Semiotic Mechanism of Culture. In New Literary History, Vol. 9 (2): 211-232. Semenenko, Aleksei .(2012). The Texture of Culture; An Introduction to Yuri Lotman’s Semiotic Theory. Palgrave Macmillan US.
Abedi, M .(2013). Introduction to correction of Kashf-ol-Mahjub Hojviri, Tehran: Soroush press. Amid Zanjani, Abbas Ali .(1967). Research in the history of Sufism, Qom: Dar-ol-kitab Al-islamiya publication. Dehghani, N .(2011). Analytical investigation of the structure of the narrative in the Kashf-ol-Mahjub Hojviri based on the Garmas narrative semiotics model, Literary research text Quarterly, No.48. Ghani, Gh .(1990). Discussion in Hafez’s works and thoughts and condition, Tehran: Zavar publishment. Hojviri, AH .(2013). Kashf-ol-Mahjub, edited by Mahmud Abedi, Tehran: Soroush press. Khodadadian, Mahdi & Khodabakhsh Asadollahi .(2019). An Analysis of Nafsat-ol-Masdour from Cultural Semiotics Perspective, Journal of Prose Studies in Persian Literature, No. 45. Ljungberg, Ch .(2011). Meeting the Cultural Other: Semiotic Approaches to Intercultural Communication, translated by Tina Amrollahi in Cultural Semiotics, Tehran: Elm publication. Lotman, J .(2005). On the semiosphere. Translated by Wilma Clark, in Sign Systems Studies, No: 33.1 Published by: Tartu Ülikiooli Kirjastus, p.205-229. Lotman, J .(1990). Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture. Translated by Ann Shukman. Bloomington: Indiana University Press. Printrd in Great Britain. Lotman, J .(1979). the future for structural poetics. Poetics 8(6): 501– 507. Lotman. J & Uspenski, B (1978), On the Semiotic Mechanism of Culture. In New Literary History, Vol. 9 (2): 211-232. Lotman, J & Uspenski, B .(2011). On the Semiotic Mechanism of Culture, translated by Farzan Sojoodi in Cultural Semiotics, Tehran: Elm publication. Madani, AH .(2006). Sufia’s appearance and interiority, Kayhan Farhangi Journal, No.242. Mirdehghan, MN & etl .(2013). Analysis of collection of Persian language books from the perspective of cultural semiotics, Persian language teaching journal for non-persian speakers, No.1. Panahi, M .(1999). The morals of mystics, Tehran: Rowzanehnashr. Rahimian, S .(2016). Basic Principles of Islamic Theoretical Mysticism, Tehran:Samt publication. Sarfaraz, H .(2017). Semiotic Dynamics in Dialogue between Religion and Cinema: Case Study of Iranian Post-Revolutionary Movies, A thesis for the degree of doctor(Ph.D), Tehran: Department of Social Communication Sciences, University of Tehran. Sarfaraz, H .(2014). Semiotics of culture, art and communication, Tehran: Publication of Imam Sadiq University. Semenenko, A .(2017). The Texture of Culture; An Introduction to Yuri Lotman’s Semiotic Theory, Tehran: Elmifarhangi Publication. Semenenko, A .(2012). The Texture of Culture; An Introduction to Yuri Lotman’s Semiotic Theory. Palgrave Macmillan US. Shafiei Kadkani, MR .(2005). Hojviri problem in the classification of Sofia schools, , Mysticism Studies Journal, No.1. Shahmiri, A .(2016). Representations of the West in Iranian Plays A Cultural Semiotic Approach, A thesis for the degree of doctor(Ph.D), Tehran: Department of Art research, Alzahra University. Shakhsi Khazeni, S .(2019). Sufia and Power Relations: A study of the effects of power relations on the Sufism discourse in Kashf-ol-Mahjub, M.A. thesis, Mashhad: Department of Persian Language and Literature, Ferdowsi University. Sojoodi, F .(2009). Semiotics: Theory and practice, Tehran: Elm publication. Sonesson, G .(2017). Ego Meets Alter: The meaning of otherness in Cultural semiotics, translated by Tina Amrollahi in Cultural Semiotics, Tehran: Elm publication. Torop, P .(2011). Translation as Translating as Culture, translated by Golrokh Saeednia in Cultural Semiotics, Tehran: Elm publication. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 217 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 173 |
||