پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,325 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,727 |
رویکرد و روایت مورخان دورۀ نادر در قبال سلسلۀ صفویه | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 7، دوره 32، شماره 29، فروردین 1401، صفحه 159-182 اصل مقاله (387.76 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2023.42870.1651 | ||
| نویسنده | ||
| علی سالاری شادی* | ||
| دانشیار پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات تاریخ فرهنگی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مورخان رسمی اغلب بخشی از حاکمیت و نوشته‌های آن‌ها مبیّن سیاست‌‌های نظام حاکم بوده و معمولاً می‌‌کوشند تا روایتی مطابق با نگرش‌‌های حکومت ارائه کنند. در این میان مورخان رسمی دورۀ افشاریه به‌دلیل پیچیدگی‌‌های سیاسی و مذهبی و درهم‌‌تنیدگی حوادث منجربه سقوط صفویه ازجمله حکومت محمود و اشرف از یک سو و تحولات منتهی به ظهور نادر و رویکردهای خاص و متفاوت او در برابر صفویان از دیگر سو، در وضعیت بغرنجی قرار گرفتند که در مجموع روایت تاریخ و سقوط صفویان و موضع‌گیری نادر در قبال آن، برای آن‌ها دشوار بود. حال مسئله این است مورخان افشاریه در چنین شرایطی چگونه مناسبات نادر با میراث صفویه و مقابله‌جویی‌‌های وی با صفویان را روایت می‌‌کردند. به‌هرحال از سقوط صفویه تا شورای مغان مراحلی طی شد که مورخان سلسلۀ افشاری را با چالش چگونگی روایت و رویکرد مواجه کرد. نگارنده با روش توصیفی‌‌‌تحلیلی می‌‌کوشد نحوۀ روایت مورخان افشاریه دربارۀ صفویان را در آن شرایط پرمسئله ارزیابی کند. مقاله به این نتیجه می‌‌رسد که مورخان افشاری ناگزیر نسبت‌به دورۀ صفویه با دیدۀ تردید و انتقاد می‌نگریستند، زیرا نادر که تا حدی تصادفی با میراث‌‌دار صفویه یعنی طهماسب دوم همراه شده بود و همواره سودای عزل وی را در سر می‌‌پروراند و هر گاه اقتضا می‌‌کرد، صفویان را به چالش می‌‌کشید؛ بنابراین، مورخان افشاری ضمن تأیید منویات نادر و تأکید بر درستی عملکرد و استدلال وی در قبال صفویه، اغلب حاکمیت صفوی را محکوم و سرزنش می‌‌کردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مورخان؛ میرزامهدی‌خان استرآبادی؛ محمدکاظم مروی؛ محمدمحسن مستوفی؛ نادر؛ صفویه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The approach and narration of historians of the Afshariya period towards the Safavid dynasty | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Salarishadi | ||
| Associate Professor of the Institute of Humanities and Cultural Studies,Thren, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Official historians are often part of the government and their writings reflect the views and policies of the ruling system. They usually try to present a narrative that is consistent with the government’s thinking and attitudes. However, as far as the official historians of Afshariya are concerned, the matter was complicated by the political and religious complications, the fall of the Safavid dynasty and the rule of Mahmud, and the developments that led to the rise of Nader Shah. Moreover, Nader Shah pursued particular and different approaches against the Safavids. Therefore, Afshari historians found themselves in a complicated situation. Therefore, it was difficult for these historians to tell the history of the Safavids and their fall. The problem is, under such difficult circumstances, how did the Afsharian historians portray Nader's relationship with the Safavid legacy and his clashes with the Safavids? The author tries to evaluate the process and method of narration of Afshariya historians about the Safavids in those special and complex conditions with a descriptive and analytical method. The article finally comes to the conclusion that Afshari historians inevitably viewed the Safavid period with suspicion and criticism. Because Nader, who was somewhat coincidentally associated with the heir of the Safavid dynasty, Shah Tahmasb II, was always thinking of dismissing him and whenever there was a suitable opportunity, he challenged the Safavids. Therefore, Afshari historians confirmed Nadir's attitude. They insisted on the correctness of his action against the Safavids and often condemned and blamed the Safavid rule. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Historians, Estrabadi, Mervi, Mustafi, Nader, Safavid | ||
| مراجع | ||
|
آصف، محمدهاشم (رستم الحکما) (1352) رستم التواریخ، به‌تصحیح محمد مشیری، تهران: امیرکبیر
آوری، پیتر (1387) تاریخ ایران کمبریج (دورۀ افشار، زند و قاجار)، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: جامی.
استرآبادی، میرزامهدی‌خان (1366) درۀ نادری، به‌اهتمام سیدجعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
استرآبادی، میرزامهدی‌خان (1368) جها‌‌ن‌گشای نادری، به‌اهتمام محمد اقبال، تهران: دنیای کتاب.
اروجی، فاطمه؛ پروان، بیژن (1397) «پژوهشی در دین و سیاست مذهبی نادر»، پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، 12(23)، 62-41.
بازن، پادری (1365) نامه‌های طبیب نادر، ترجمۀ علی‌اصغر حریری، گیلان: شرق.
حزین لاهیجی، محمدعلی (1332) تاریخ حزین، اصفهان: کتابفروشی تأیید.
رشتیانی، گودرز (1390) «دیباچه‌نویسی متون تاریخی افشاریه؛ تداوم»، تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری، دانشگاه الزهرا(س)، 21(8)، 61-37.
سالاری شادی، علی؛ رحیم‌لو، یوسف (1383) «انقراض سلسلۀ صفوی از نگاه تاریخ‌نگاران ایرانی پس از سقوط صفویه»، دانشکدۀ علوم‌انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، (16)، 108- 91.
سالاری شادی، علی (1383) «محمدکاظم مروی و عالم‌آرای نادری»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، 72 به بعد.
کشمیری، عبدالکریم (1950) بیان وقایع (سرگذشت احوال نادر شاه)، به‌تصحیح و تحقیق داکر کی-بی-نسیم، لاهور: دانشگاه پنچاپ.
طهرانی، محمدشفیع (1369) تاریخ نادرشاهی، به‌اهتمام رضا شعبانی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
قزوینی، ابوالحسن (1367) فواید الصفویه، به‌تصحیح و مقدمۀ مریم میراحمدی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحیقات فرهنگی.
کمپفر، انگلبرت (1363) سفرنامه، ترجمۀ کیکاوس جهانداری، تهران: خوارزمی.
لکهارت، لارنس (1344) انقراض سلسلۀ صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
مرعشی صفوی، میرزامحمدخلیل (1362) مجمع التواریخ، به‌تصحیح عباس اقبال، تهران: سنایی.
مروی، محمدکاظم (1364) عالم آرای نادری، به‌تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: کتابفروشی زوار.
مستوفی، محمدمحسن (1375) زبدة التواریخ، به‌کوشش بهروز گودرزی، تهران: موقوفات افشار.
ملایی، علیرضا (1390) «ملاحظاتی-روش‌شناختی در چیستی و اعتبار تاریخ‌نگاری‌های رسمی»، تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، دانشگاه الزهرا(س)، 21(7)، 113-87.
موسوی اصفهانی، میرزامحمدصادق (نامی) (1363) تاریخ گیتی‌گشا، با مقدمۀ سعید نفیسی، تهران: اقبال
مینورسکی، ولادیمیر فئودوروویچ و دیگران (1381) «نادر شاه»، ایران در زمان نادر شاه، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب.
نوایی، عبدالحسین (1368) نادر شاه و بازماندگانش (نامه‌های سلطنتی و اسناد سیاسی و اداری)، تهران: بی‌نا.
وثوقی مطلق، رجبعلی (1387) «تحلیلی بر خطابه‌های نادرشاه افشار» پژوهش‌نامۀ تاریخ، 4(13)، 1
هنوی، جونس (1377) زندگی نادرشاه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: علمی و فرهنگی.
Astarābādī, Mīrzā Mahdī (1962): Dorre-ye Nādere, edited by Seyed Jafar Shahidi, Tehran ʻElmī va Farhangī. [In Persian]. Astarābādī, Mīrzā Mahdī (1989) Tārīḵe ǰahāngošāy-e Nāderī, Tehran: Donyā-ye Ketāb. [In Persian]. Avari, Peter (1387) Cambridge History of Iran (Afshar, Zand and Qajar periods), translated by Morteza Saqib Far, Tehran: Jami Publications. Bazen, Padri (1365) Nader's doctor's letters, translated by Ali Asghar Hariri, Gilan: šarq. Hanway, Jonas (1986): The history of Nadir Shah (The Life of Nāder Shah), Translated by Esmail Dolatshahi, Tehran: Entešārāt-e ʻElmī va Farhangī. [In Persian]. Ḥazīn Lāhīǰī, Moḥammad ʻAlī (1953) Tārīḵ -e Ḥazīn, Isfahan: ta'yid. Kaempfer, Engelbert (1363) Am hofe des persischen grosskonigs, translated by Kikaus Jahandari, Tehran: ḵwarazmī. Keshmiri, Abdul Karim (1950), Bayan-e Vaqāye ‘, edited by B Nasim, Lahore: Panchap University, Lockhart, Laurence (1344) The fall of the Safavi dynasty and Afghan occupation of Persia, translated by Esmail Dolatshahi, Tehran: Bongāhe Tarǰameh va Našr-e Ketāb. Lekhart, Lawrence (1331) Nader Shah, translated and adapted by Mushfaq Hamdani, Tehran: Chāpkhāne- shārgh. Marashi Safavi, Mirza Mohammad Khalil, ( 1983) Maǰma‘ ul-Tawārīḵ, corrected by Abbas Iqbal, Tehran, Sanai Marvī, Moḥammad Kāzem (1990): ‘Ālam Ārāy-e Nāderī, edited by Mohammad Amin Riahi, Tehran: ʻĀlam. Moḥammad Hāšem Āṣef [Rostam Al-Hokamā],(1978): Rostam ul-Tawārīḵ, by: Moḥammad Mošīrī, Tehran: Amir Kabir. [In Persian] Mollaiy Tavani, Ali Reza, (2011), Methodological Reflections About identity and Credibility of the Official Historiography, "Historical Perspective and Historiography"Alzahra University, Volume 21, Issue, 7 April. Mostofī, Moḥammad Moḥsen (1996): Ẕobdat ul-Tawārīḵ, Behroz Godarzi, Tehran: moghofat afshar. Mousavi Nami Isfahani (1984) Tārīḵ-e Gītī Gošā, introduction of Saeed Nafisi, Tehran: Eqbāl. Navaei, Abdul Hossein, (1989), Nader Shah and his survivors (royal letters and mandatory political documents), Tehran. Orouji, Fatemeh, BIjan Parvan, (2019), Nader’s religious policy- Nader and religion, Journal of Historical Researches of Iran and Islam, University of Sistan and Baluchestan, Volume 12, Issue 23 - Serial Number 23. Petroshevsky (1381), "Nader Shah", Iran during the time of Nader Shah, Minorsky, Petroshevsky, Lekhart and others, translated by Rashid Yasmi, edited by Ali Asghar Abdulahi, Tehran: Donyā-ye Ketāb. Qazvini, Abu Al-Hasan, (1988), Fawa’id al-ṣafawiyah, edited and introduced by Maryam Mir Ahmadi, Tehran: Entešārāt-e ʻElmī va Farhangī. [In PersianEnlightenment. Rashtiani, Godars (2013) " The prefaces of Afsharid Historical Texts; Continuity and Transition in Iranian Historiography", Historical perspective and historiography, al-Zahra University, Volume 21, Issue 8, November 2011, pp 37-61. Salari Shadi, Ali (1383) "Mohammed Kazem Maravi and Alam Arai Naderi" book of the month of history and geography, 1383, No. 72. Salari Shadi, Ali, Rahim Lo, Yousef (2013) "The extinction of the Safavid dynasty from the perspective of Iranian historians after the fall of the Safavid dynasty", Journal of the Faculty of Humanities and Social Sciences of Tabriz University, No. 16, pp. 91-108. Sultan Hashem Mirza, (2000) Zabur al-Dawood, with corrections and comments by Abdul Hossein Navaei, Tehran: written heritage. Tehrani, Mohammad Shafi (1990), History of Nader Shahi, by Reza Shabani, Tehran, Institute for Cultural Studies and Research. Vothoughi Mutlaq, Rajab Ali, (1399), THE ANALYSIS OF NADER SHAH AFSHAR’S SPEECHES ", paZuheSh Tavārīḵ, shomareh 13. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 312 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 184 |
||