پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 951 |
| تعداد مقالات | 7,811 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,971,246 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,204,791 |
تحلیل تزیینات معماری عمارت مسعودیه در تهرانِ عصرِ قاجار | ||
| پژوهش نامه گرافیک نقاشی | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 10، شهریور 1402، صفحه 29-49 اصل مقاله (1.76 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/pgr.2023.43159.1204 | ||
| نویسندگان | ||
| حدیثه پرکم1؛ علیرضا شیخی* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع‌دستی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران، | ||
| 2دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکدة هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| چکیده | ||
| باغ-عمارت مسعودیه، از مجموعه بناهای تاریخی دورة قاجار به دستور مسعود میرزاظلالسلطان، به سَرکاری رضاقلیخان سِراج‌المُک، در میدان بهارستان تهران بنا شده و از تزییناتی همچون آجرکاری، گچبُری، مقرنسکاری، کاشیکاری، آینهکاری، حجاری، تزیینات چوبی، فلزی و نقاشی دیواری بهره برده‌است. پژوهش حاضر با هدف چیستی فرم و نقش در آرایههای معماری بهکاررفته در مجموعه و شناخت عوامل مؤثر بر شکلگیری آن، در پی پاسخی مناسب برای این پرسش است که فرم و نقش در آرایههای معماری بهکاررفته در مجموعة تاریخی باغ-عمارت مسعودیه در تهرانِ دورة قاجار چیست؟ و عوامل مؤثر بر شکلگیری آن کدام است؟ رویکرد کلی در پژوهش حاضر، کیفی و به‌لحاظ هدف،کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی-تحلیلی و تاریخی بوده‌است. در تحلیل از رویکرد آیکنولوژی بهره برده و شیوة گردآوری اطلاعات اسنادی، کتابخانهای و میدانی است. یافته‌ها بیانگر آن است که بیشترین تزیینات مجموعه حجاری،گچبری،کاشیکاری، آجرکاری و تزیینات چوبی بوده و تزیینات مقرنسکاری، آینهکاری، فلزکاری و نقاشیدیواری نیز به‌ترتیب سهم کمتری در تزیین بناهای مجموعه را دارند. در تزیینات بناهای مجموعه، افزون بر الگوهای نئوکلاسیک اروپایی، از الگوهای اسلامی و همچنین برخی نقش‌مایههای ایران باستان استفاده شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: مسعود میرزا ظل‌السلطان؛ عمارت مسعودیه؛ تزیینات معماری؛ هنر قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Architectural Decoration Analysis of MasoudiehMasoudieh Mansion in Tehran during Qajar Dynasty | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hadiseh Parkam1؛ alireza sheikhi2 | ||
| 1MA. Student, Department of Handicrafts, Faculty of Arts, Soore University, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts. Art university. Tehran, Iran, Corresponding Author. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Qajar Dynasty is very important in the architectural art history, because in this period, western architectural techniques entered the architectural styles and decorations with their numerous features for the first time. The obvious manifestations of this, are the changes in Tehran's garden houses styles, which have different architectural styles and spaces, despite belonging to the same historical period. Masoudieh Garden House is a historical mansion which is in a better condition than other garden houses, and contains more comprehensive historical documents. Masoudieh garden was built in Baharestan Square (Tehran), by Mass'oud Mirza Zell-e Soltan’s order, and is decorated with brickwork, plasterwork, tiling, mirror work, sculpture, decorations. The research’s aim is to answer the question: What is the form and pattern used in the historical architectural decorates of Masoudieh Mansion in Tehran and what are the influential factors in its formation? The general approach in this research is qualitative, is applied in terms of purpose, and descriptive-analytical and historical based on nature, which used the iconology approach in the analysis, and the documentary collecting method was library and field information. In the analysis of the architectural decorations in MasoudiehMasoudieh Mansion, three important principles have been examined: the influence of Farang on Qajar art, nationalism, and Iranian-Islamic national arts. The indicators’ influential level on formation and performance of each decoration is expressed. The architectural decorations used in the old buildings are often combined with western designs and motifs that are inspired by nature and combined with Iranian-Islamic techniques. In the tiling decorations of the mentioned group, traditional motifs (Slimi motifs and Khatai flowers and leaves) can be seen, which are often combined with western motifs used in form of decorative unit frames or above the windows in the building’s basements. Another type of motifs used in the tiling, are the human figure designs such as princes, slaves and servants ready to serve, which are taken from western postcard motifs, in the single vertical frames. Wall decorations and plaster decorative frames, small and large vases decorated with different plants motifs can be seen, in addition to bands, buds, flowers, small and large leaves of Khatai and Farangi. These are imported from western motifs, which have been used and considered. plaster columns have been performed in the main front porches of Moshirolmolk The dining room and the eastern porch of the mansion, as well as the second floor balcony. Another type of plaster is the naked winged angels in human figures, which were generally seen in a similar and completely prominent form, at a very high height of some of the buildings. Regarding nationalism, it is worth mentioning that the first court architecture of Qajar era is a manifestation of the ancient history heritage. In Qajar era, a kind of reconstruction of the royal majesty and the power appeared in ancient Iran imitation. For this purpose, inspiration from ancient Iran during the Achaemenid and Sasanian Empires was taken into consideration. Ancient Iranian motifs have been used in most of the architectural decorations used in Masoudieh garden house to a significant extent, and they are often performed with Iranian-Islamic methods and techniques. The tiling decorations have been used with ancient Iranian forms and motifs. The double and triple stone columns in Divan-khane mansion’s main entrance, are a symbol of the stone columns in Persepolis’s central palace. What can be seen as Iranian-Islamic national art in Masoudieh garden house decorations, is in the form of brickwork, tilework, plastering, woodwork, sculpting and metalwork, which are often performed with traditional motifs (Khatai and Slimi), geometric motifs, human motifs, Nastaliq calligraphy and ancient Iranian motifs in the mansion’s old buildings. The mentioned decorations are generally different in type and usage in various parts of the old buildings, and each has been made with a special technique and method in Qajar Dynasty. All the forms and motifs are in different and regular frames except the inscriptions. They have balance and has been performed with 1/2 relation. The main colours, yellow, red, blue and complementary colours (yellow and purple), (red and green) and (blue and orange) as well as black, white and grey are used in various decorations of mansion. The social, cultural, and political conditions in Qajar era, relationship with Europe and western countries, and the remarkable interest of Qajar kings in European culture and art caused a very significant influence in national art and culture. In addition to the European neoclassical patterns, Islamic patterns and also some ancient Iranian motifs have been used in Masoudieh historical buildings’ decoration. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Key Words : Masoud Mirza Zell-e Soltan, Masoudieh Mansion, Architectural Decorations, Qajar Art. | ||
| مراجع | ||
|
منابع اسکارچا، جان روبرتو (1376). تاریخ هنر ایران (هنر صفوی، زند و قاجار) (چاپ اول) ترجمة یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی. اعظمی، زهرا؛ امیریان، فاطمه؛ سوهانگیر، سارا (1394). «بررسی تحلیلی تزیینات برگرفته از معماری غرب در باغ - عمارت مسعودیه»، دومین کنفرانس سالانة پژوهشهای معماری. شهرسازی و مدیریت شهری تهران و ایران. افرادی، کاظم (1394). «بررسی کاربردی- تاریخی و موضوعی آرایههای بهکاررفته در تزیینات ورودی برخی از بناهای ارزشمند دوره قاجار»، پژوهش هنر، 5 (10)، 87-99. امرایی، مهدی (1391). اُرسی، پنجرههای رو به نور (چاپ سوم). تهران: سمت. آدامز، لوری آشنایدر (1388). روششناسی هنر، ترجمه علی معصومی، تهران: نظر. آقاییمیبدی، مژگان؛ مکینژاد، مهدی؛ خاقانی، سعید (1399). «کتیبههای نستعلیق عمارت مسعودیه و بررسی انتساب آنها به زرین قلم»، هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی، 25 (1)، 61 -70. پانوفسکی، اروین (1393). «شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی: مقدمهای بر مطالعه هنر رنسانس». ترجمة رباب فغفوری. کتاب ماه هنر، 187، 64-71. پانوفسکی، اروین (1396). معنا در هنرهای تجسمی، ترجمه ندا اخوان مقدم. تهران: چشمه. پنجهباشی، الهه؛ خامهچیان، بهناز (1399). «مطالعة تصویر در دیوارنگارههای خانة بروجردیهای کاشان در دورة قاجار»، پژوهشنامة گرافیک و نقاشی، 3 (4)، 31-45. پیرنیا، محمدکریم (1384). سبک شناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش. رضالو، رضا؛ معروفی اِقدام، اسماعیل؛ حاجیزاده، کریم؛ اَفخمی، بهروز؛ خانی، لیلا؛ سرحدی، لیلا (1399). «تأثیر باستانگرایی و ملیگرایی بر نگارههای سنگ قبور دورة قاجار گورستان دارالسلام شیراز»، مطالعات باستان شناسی پارسه، 13 (4)، 180-161. رضایی انور، مریم (1399). «بررسی طرح در کاشیکاری دورة قاجار در تهران (مطالعة موردی: کاخ موزة گلستان)»، شباک، 6 (3)، (54)، 113-122. سلیمی، طاهره و حسن عزیزی (1398). «تأثیر فرنگیمآبی (گلفرنگها) بر تزیینات معماری و قالی کاشان»، جلوة هنر، 11 (2)، (23)، 43-52 . شاپوریان، فریبا (1396). «بررسی پایداری نقوش گچبری سنتی در آثار معماری دورة قاجار (نمونة مورد مطالعة بنای باغ فردوس تهران)»، معماری و شهر پایدار، 5 (2)، 85-96. شیرازی، ماه منیر؛ موسوی لر، اشرف‌السادات (1396). «بازیابی لایههای هویتی در هنر دورة قاجار (مطالعة موردی روی کاشیهای دورة قاجار)»، نگره، 41، 29-17. عبدی، ناهید (1390). درآمدی بر آیکونولوژی: نظریه و کاربردها. تهران: سخن. علیپور، نیلوفر (1390). «مطالعة طرح اُرسیهای کاخهای قاجاری تهران»، نگره، 18، 5-21. فیروزهچیان، فرحناز (1387). تزیینات وابسته به معماری. پایاننامة کارشناسی ارشد. مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی. دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران. کشمیرشکن،حمید (1393). هنر معاصرایران، تهران: نظر. کیان‌مهر، قباد؛ تقوی نژاد، بهاره و صدیقه میرصالحیان (1394 الف). «گونه‌شناسی تزیینات قواره بُری در فُرم خورشیدی دَرها (مطالعة موردی: دَرهای بناهای ساطنتی دورة قاجار تهران)»، نگره، 34، 85-101. کیان‌مهر، قباد؛ تقوینژاد، بهاره؛ ترکیان ولاشانی، لیلا (1394ب). «مطالعه هنر فلزکوبی روی چوب در بناهای قاجاری اصفهان (مطالعه موردی: خانه مالباشی و سرای امینالتجار)»، پژوهش هنر، 5 (10)، 73-85 . محمدی، فاطمه (1398). فن شناسی و آسیبشناسی مصالح تزیینات گچبری نمای دیوانخانة عمارت مسعودیه تهران با رویکرد حفاظت‌محور، پایاننامة کارشناسی ارشد، رشتة مرمت و اشیای فرهنگی، دانشکدة حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر تهران. مریدی، محمدرضا و معصومه تقیزادگان (1391). «گفتمانهای هنر ملی در ایران». فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 8 (29)، 160-139. مطیفیفرد، مرتضی (1391). گچبری، احیای هنرهای از یاد رفته (چاپ اول)، اصفهان: نقش مانا. مکینژاد، مهدی(1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی (تزیینات وابسته به معماری) (چاپ اول). تهران: سمت. References Abdi, N. (2011). An Introduction to Iconology: Theories and Applications, Tehran: Sokhan, (Text in Persian) Adamz, L. (2009). The Methodology of Art: An Introduction, (1nd ed), Translated by Ali Massoumi, Tehran: Nazar, (Text in Persian). Afradi, K. (2015). “A practical-historical and thematic review of entrance decorations of some valuable Qajar Dynasty buildings”, Scientific Journal of Reaserch of Art (Pazhuhesh-e Honar), 5 (15), 87-99, (Text in Persian). Aghayi Meybodi, M., Makinejad, M., Khaghani, S. (2020). “Nastalig inscriptions of Masoudieh Mansion and their attribution to Zarrin-Qalam”, (Homar-Ha-Ye-Ziba/ Honar-Ha-Ye-Tajassomi), 25 (1), 61-70, (Text in Persian). Alipoor, N. (2011). “Studying the sash windows designs of Tehran,s Qajar palaces”, Negareh, 18, 5-21, (Text in Persian). Amrayi, M. (2012). Orsi, the Windows to the Light, (3nd ed), Tehran: SAMT, (Text in Persian). Azami, Z., Amirian, F., Sohangir, S. (2015). “Analytical study of decorations taken from western architecture in Masoudieh Garden House”, (The Second Conference on Architecture, Urban Planning and Urban Management Research), (Text in Persian) Firozehchian, F. (2008). Architectural Decorations, Master thesis, Restoration of Cultural Objects, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, (Text in Persian) Hasenmueller, Ch. (1987). “Panofsky, iconography and semiotics”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 36 (3), 289-301. Keshmirshekan, H. (2014). Iranian Contemporary Art, Tehran: Nazar, (Text in Persian). Kiyanmehr, Q., Taghavinejad, B., Mirsalehian, S. (2015). “The typology of Qavarehbori decorations in the sun-like shape of the doors (A case study of the doors of the Qajar royal buildings in Tehran)”, Negareh, 34, 85-101, (Text in Persian). Kiyanmehr, Q., Taghavinejad, B., Torkian Valashani, L. (2015). “Studying the art of metal hammering on wood of Qajar buildings in Isfahan (Case study: Molabashi House and Amin al-Tojar Palace)”, Scientific Journal of Reaserch of Art (Pazhuhesh-e Honar), 5 (10), 73-85, (Text in Persian). Makinejad, M. (2008). Persian Art History in Islamic period: Architectural Decorations, (1nd ed), Tehran: SAMT, (Text in Persian). Mohammadi, F. (2019). Technology and Pathology of Plastering Decoration Materials on Diwan-Khane,s Fecade of Masoudieh Mansion in Tehran with a Conservation-Oriented Approach, Master,s Thesis, Conservation and restoration of cultural property, Tehran University of Art, Faculty of Conservation and Restoration (Text in Persian). Moridi, M.,Taghizadegan, M. (2012). “National art discourses in Iran”, Journal of Cultural Studies Communication, 8 (29), (Text in Persian). Motififard, M. (2012). Plastering, Revival of Forgotten Arts, (1nd ed), Isfahan: Chaponashr, (Text in Persian). Panjehbashi, E., Khamechian, B. (2020). “Study of Murals of Qajar period buildings in Kashan”, Journal of Graphic Arts and Painting Research, 3 (4), 31-45, (Text in Persian). Panofsky, E. (2014). “Iconography: An introduction to the Renaissance art study”, Translated by Faghfouri Ketab Mah Honar, 187, 64-71 (Text in Persian). Panofsky, E. (2017). Meaning in the Visual Arts. Translated by Neda Akhavan Moghadam, Tehran: Sarcheshmeh, (Text in Persian). Panofsky, E. (2017). What Art Is, Translated by Neda Akhavan Moghadam, Tehran: Cheshmeh, (Text in Persian). Pirniya, M. (2004). Iranian Architectural Stylistics, Tehran: Soroush-e-Danesh, (Text in Persian). Rezalu, R., Marufi Eghdam, E., Hajizadeh, K., Afkhami, B., Khani, L., Sarhadi, L. (2020). “Antiquarianism and nationalism effects on Qajar era tombstone paintings in Dar al-Salam Cemetery, Shiraz”, Parseh Journal of Archaeological Studies, 4 (13), 161-180, (Text in Persian). Rezayianvar, M. (2020). “Design investigation of tiling in Qajar period in Tehran (Case study: Golestan Museum Palace)”, Shebak Specialized Scientific Journal), 6 (3) (54), 113-122 (Text in Persian). Salimi,T., Azizi, H. (2019). “The Effect of Westernization (Goifarang) on Kashan,s Architure Decoration and Carpets”, Glory of Art (Jelve-y Honar), 11 (2), 43-52, (Text in Persian). Scarcia, G. (1997). History of Iranian Art (Safavi, Zand and Qajar Art), (1nd ed). Translated by Yaqub Azand, Tehran: Mola (Text in Persian). Shapurian, F. (2017). “Investigating the plastering motifs stability in Qajar Period architectural works (case study: Ferdous Garden building in Tehran)”, Jsaud.sru.ac.ir (Memari Va Shahrsazi-e Paydar), 5 (2), 85-96, (Text in Persian). Shirazi, M., Mousavi-E Lor, A. (2017). “Retrieval of identity layers in Qajar Era (Case Study: Ceramics)”, Negareh, 41, 17-29, (Text in Persian).
URLs
URL 1 : // https : // www.avval.ir (Access Date : 2021/11/30) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 532 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 563 |
||