حدادی, آمنه, نیل ساز, نصرت. (1402). دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی. جلوه هنر, 20(4), 201-233. doi: 10.22051/tqh.2023.41760.3702
آمنه حدادی; نصرت نیل ساز. "دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی". جلوه هنر, 20, 4, 1402, 201-233. doi: 10.22051/tqh.2023.41760.3702
حدادی, آمنه, نیل ساز, نصرت. (1402). 'دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی', جلوه هنر, 20(4), pp. 201-233. doi: 10.22051/tqh.2023.41760.3702
حدادی, آمنه, نیل ساز, نصرت. دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی. جلوه هنر, 1402; 20(4): 201-233. doi: 10.22051/tqh.2023.41760.3702
دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی
1دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. (
چکیده
بازیابی منابع آثار روایی که از حوزههای نوین مطالعات حدیثی است، به شناسایی منابع موجود یا مفقود آثار روایی موجود اختصاص دارد. پژوهشهای این حوزه اگر به صورت روش‌مند و دقیق صورت گیرد، فرآیندی جامع است که علاوه بر نتایج مستقیمی مانند: 1.یافتن منابع بی‌واسطه و باواسطه اثر روایی؛ 2.میزان احتمالی بهره‌مندی از هر کدام از منابع؛ 3.تعیین تعلق منابع اثر به هر کدام از دوره‌های حدیثی؛ 4.تشخیص میزان بهره‌مندی از آثار کهن و متقدم روایی؛ دستاوردهای جانبی فراوان و راه‌گشایی برای حوزههای دیگر مطالعات حدیثی دارد. در این پژوهش، بر اساس بررسی و تحلیل مطالعاتی که تاکنون در حوزه بازیابی منابع آثار روایی صورت‌گرفته و ارائه نمونه‌هایی از این پژوهش‌ها، دوازده دستاورد مهم و متنوع شناسایی و معرفی شده است. این دستاوردها عبارتند از: 1.تاریخگذاری احادیث؛ 2.بازسازی آثار از دست رفته؛ 3.آشنایی با شیوه‌های محدثان متقدّم در اخذ روایت از آثار حدیثی؛ 4.اصلاح اسانید؛ 5.کامل‌شدن طرق در فهرست‌ها؛ 6.گردآوری اطلاعات دقیق‌تر درخصوص آثار روایی؛ 7.شناسایی طرق مورد اعتماد محدثان در سندهای پرتکرار؛ 8.آگاهی از نحوه تعامل حوزههای حدیثی با یکدیگر؛ 9.یافتن شواهد بیشتر در مکتوب بودن منابع آثار روایی؛ 10.شناسایی موارد نقل شفاهی؛ 11.دستیابی به یافته‌های جدید در نتیجه تحلیل آماری و12. شناسایی سیر انتقال دانش حدیثی در میان محدثان.
Source Recognition's Achievements of Narrative Works for Other Fields of Hadith Studies
نویسندگان [English]
Aminah Haddadi1؛ Nosret Nilsaz2
1. PhD of Qur'an and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2Associate Professor, Department of Qur'an and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Sources recognition of narrative works, which is one of the new areas of hadith studies, is dedicated to identifying existing or missing sources of accessible narrative works. If the researches in this field are done methodically and systematically in a precise method, it would obtain a comprehensive process that, in addition to results such as finding direct and indirect sources of narrative work, the possible amount of benefit from a source, the belonging of the sources to hadith periods, and the degree of benefit from the early and later narrative works, has many other beneficial achievements for other areas of hadith studies. This research introduces twelve important and diverse achievements based on the review and analysis of the studies that have been conducted so far in the field of recognizing sources of narrative works, while exemplifying such studies. These achievements include dating hadiths, reconstructing lost works, finding methods of early hadith scholars in obtaining narrations from hadith works, correcting sanad, completing chains of transmitters in the lists (fihrist), gathering more detailed information about narrative works, identifying the methods trusted by hadith scholars in frequent sanads, knowing how the hadith schools interact with each other, finding more evidence in the written sources of narrative works, identifying cases of oral transmission, achieving new findings as a result of statistical analysis, and identifying the transmission course of hadith science among scholars.
کلیدواژه‌ها [English]
Sources Recogition of Narrative Works, Dating Hadiths, Reconstruction of Lost Works, Way (Tarῑq), Hadith School
مراجع
ابن‌الغضائری، احمدبن‌حسین(1364 ق). رجال ابن‌الغضائری، قم: موسسه اسماعیلیان.
اثباتی، اسماعیل و طباطبایی، سیدکاظم(1396). تبارشناسی منابع روایات اعتقادی الکافی،کتاب قیم، 7(17) صص265- 288.
اثباتی، اسماعیل و طباطبایی، سیدکاظم(1393). جستاری در باب منابع داده‌های تاریخی کتاب الکافی، علوم حدیث، 19(1)، صص29- 52.
اکبرنژاد، مهدی و دیگران(1392). شیوه کلینی در گزینش احادیث کافی، صحیفه مبین، ش53، صص 113- 130.
باقری، حمید(1392). نگاهی به نقش و جایگاه مؤلفه‌های کتاب‌محور در ارزیابی حدیثی قدما در پرتو تحلیل فهرستی، علوم حدیث، 18(2)، صص3- 28.
باقری، حمید(1394). حسن‌بن‌عباس حریش و کتاب انا انزلناه فی لیلة‌القدر وی؛ نمونه کتابی عرضه‌شده بر امام، حدیثپژوهی، 7(13)، صص133- 166.
باقری، حمید(1396). الکافی و روایات اسحاق‌بن‌محمد احمر نخعی؛ تلاشی برای شناسایی منبع کلینی در نقل روایات اسحاق، علوم قرآن و حدیث، 49(1) 9- 28. DOI:10.22067/NAQHS.V0I0.55271
برقی، احمدبن‌محمدبن‌خالد(1383 ق)، رجال برقی، تهران: دانشگاه تهران.
پهلوان، منصور و دیگران(1396). بازسازی کتاب الحج معاویة‌بن‌عمار و ارزیابی طرق روایات آن با تأکید بر احادیث زیارت، پژوهشهای قرآن و حدیث، 50(1)، صص33- 59. DOI:10.22059/JQST.2017.211536.668689
حاتمی مهر، سمیرا و فرجامی، اعظم(1395). الگویابی اسناد کلینی به کتاب زرارة‌بن‌أعین، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 13(2)، صص119- 150.DOI:10.22051/TQH.2016.235
حدادی، آمنه(1400). تحلیل انتقادی کارکرد حلقه مشترک در بازیابی منابع آثار روایی؛ مطالعه موردی کتاب الکافی، رساله دکتری، راهنما: نصرت نیل ساز، دانشگاه تربیت مدرس.
حدادی، آمنه ؛ نیل ساز، نصرت؛ غروی نائینی، نهله ؛ رحمتی، محمد کاظم(1400)الف. تحلیل انتقادی روش سید محمدجواد شبیری در بازیابی منابع آثار روایی، مطالعات فهم حدیث، 8(15)، 133-154. DOI: 10.479/mfh.2021.2494
حدادی، آمنه ؛ نیل ساز، نصرت؛ غروی نائینی، نهله ؛ رحمتی، محمد کاظم (1400) ب. تحلیل کارکرد حلقه مشترک در بازیابی منابع آثار روایی؛ مطالعه موردی روایات علی‌بن‌ابراهیم در الکافی، علوم قرآن و حدیث، 53(2) ،271- 293. DOI:10.22067/JQURAN.2021.61859.0
حسینی شیرازی، سید علیرضا(1397). اعتبارسنجی احادیث شیعه؛ زیرساختها، فرآیندها، پیامدها، چاپ اول، تهران: سمت.
حلی، حسن‌بن‌داود(1383ق). کتاب الرجال، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خویی، ابوالقاسم، (1413ق). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چاپ پنجم، بی جا: بینا.
زعفرانیزاد، سعید(1386)، سرچشمههای متنی کهن، سیری در منابع تفسیر نعمانی، مطالعات قرآن و حدیث، سال اول، ش اول، صص 145- 162.
سزگین، فواد(1380). تاریخ نگارشهای عربی، ترجمه موسسه نشر فهرستگان، ج1، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
شبیری زنجانی، سید محمدجواد(1394). منابع نعمانی در غیبت، بازسازی متون کهن حدیث شیعه؛ روش، تحلیل، نمونه، قم: دارالحدیث، صص 379- 430.
شیرازی، رضا و ملکی، محمود(1401). ارزیابی حدیث به روش تحلیل فهرستی؛ دیدگاهها و مبانی، مطالعات قرآن و حدیث، 15(2)، 25- 56. DOI: 10.30497/QHS.2021.241215.3340
شولر، گریگور(1393). شفاهی و مکتوبدر نخستین سده های اسلامی، ترجمه نصرت نیلساز چاپ اول، تهران: حکمت.
عمادی حائری، سیدمحمد(1394). درنگی در منابع مکتوب الایضاح، بازسازی متون کهن حدیث شیعه؛ روش، تحلیل، نمونه، به کوشش: سیدمحمد عمادی حائری، قم: دارالحدیث، صص431-446.
عمادی حائری، سیدمحمد(1394). منابع نعمانی در غیبت، بازسازی متون کهن حدیث شیعه؛ روش، تحلیل، نمونه، به کوشش: سیدمحمد عمادی حائری، قم: دارالحدیث، صص 379- 430.
غفورینژاد، محمد و معرفت، محمد(1396). تحلیل مصدرشناختی احادیث الغیبة شیخ طوسی، شیعه‌پژوهی در اسلام، 17(57)، 5- 28.
قاسم پور، محسن و مختاری هاشم‌آبادی، ابوطالب(1395). مبنای متن محورانه علامه مجلسی در انتخاب مصادر و احادیث بحارالانوار با تأکید بر احادیث ناظر بر امامت، علوم حدیث، 21(2)، 106- 137.
