پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 959 |
| تعداد مقالات | 7,908 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,379,937 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,503,078 |
مطالعه زبانشناختی تعبیر قرآنی "سراحا جمیلا" | ||
| تحقیقات علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 7، دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 59، آذر 1402، صفحه 171-192 اصل مقاله (864.59 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2023.41250.3668 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود مکوند* 1؛ باقر عباسی فرد2 | ||
| 1گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آموزشی علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بررسی واژگان قرآنی برساخته از ریشه‌ی «س-ر-ح» نشان میدهد که شش‌مورد با آیات طلاق و یک‌مورد با فرستادن دام‌ها به چَراگاه و رها کردن چهارپا مرتبط است. توجه به کاربردهای ریشه مذکور در اشعار جاهلی و دیگر زبانهای سامی نیز کاربرد مشابهای را نشان میدهد. همزاد این ریشه به صورت خاص در متون مقدس یهودی-مسیحی به زبانهای عبری، آرامی و سریانی، مانند متن قرآن، به صورت موازی دال بر دو معنای ملموس و انتزاعی است. از این رو، پژوهش حاضر به طور مشخص درباب این مسأله سخن میگوید که قرآن ذیل ریشه«س-ر-ح» در بیان چگونگی انجام طلاق از چه زبانی بهره‌برده است. روش این پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی است. یافتههای پژوهش پیشرو نشان میدهد که شیوه کاربست مذکور استعاری است و سویه مورد تاکید در آن، آزاد ساختن سریع و آسان زن از خانه شوهر است. این مفهوم که از طریق تصویری ملموس در ذهن مخاطبان قرآن مینشیند، دال بر ممانعت از آزار زنان به وقت طلاق است و با شواهد قرآنی مختلف قابل تایید است. نتیجه آنکه، قرآن کریم با تعبیر ﴿سَرَاحًا جَمِیلًا﴾ زاویه دید متفاوتی را نسبت به موضوع طلاق ارایه میکند که گفتمان حاکم بر آن، ممانعت از آزار زنان و تجاوز به حقوق ایشان به هنگام طلاق است. افزون بر این، یافتههای ریشهشناختی این مقاله نشان میدهد که ریشه‌ی عربی «س-ر-ح» در زبانهای سامی پیشگفته به دو صورت خود را نشان میدهد؛ نخست، «س-ر-ح» و دوم «ش-ل-ح». | ||
تازه های تحقیق | ||
در مقاله حاضر با مطالعه نحوه کاربست ریشه «س-ر-ح» در قرآن و ادبیات کهن عربی و نیز بازیابی و بررسی نحوه کاربست همزاد آن در متون مقدس یهودی-مسیحی به زبانهای عبری، آرامی و سریانی، نتایج و یافتههای زیر به دست آمد: - در استعاره نهفته در تعبیر قرآنی «سَرَاحًا جَمِیلًا» بر آزاد و رها کردن سریع و آسان زن به وقت طلاق تاکید میشود. این سهولت و سرعت از رهگذر قیاسی که با یک امر ملموس صورت میگیرد به خوبی در ذهن و ضمیر مخاطب قرآن مینشیند. - بلاغت قرآن کریم که همانا مطابقت آن را با مقتضای حال مخاطب اقتضا میکند، فهم آموزههای اخلاقی، حقوقی و تربیتی قرآن را با زبان و فرهنگ مخاطبان نخستین گره میزند. با اینهمه، این هرگز به معنای محصور کردن قرآن به زمان و زمین نزولش نیست بلکه اقتدا به همان سنت تفسیری اسلاف مفسران است که برای فهم قرآن به زبان و ادبیات عرب توجه داشتهاند. - قرآن با تعبیر مذکور زاویه دید متفاوتی را نسبت به موضوع طلاق ارایه میکند که مبتنی بر وضعیت زنان در شبه جزیره عربستان در سده هفتم میلادی است. این نظرگاه با فهم مخاطب امروزی قرآن از طلاق که عموما در پیوند با مفهوم جدایی است، تفاوت بسیار دارد. در جامعه عصر نزول، زنان به سبب جایگاه ضعیف اجتماعی و موقعیت فرودست نسبت به مردان، در هنگام طلاق با آزار و اذیت مواجه میشدند. در این فضا، طلاق به روندی طویل تبدیل میشد که در آن زنان عملا گرفتار حبس عده میشدند و ازدواج مجدد برای ایشان ناممکن بود. بنابراین قرآن از یک سو طلاق رجعی را به دو بار محدود میکند و از سوی دیگر دستور به تسریع و تسهیل در آزاد کردن زن از خانه شوهر میدهد. تعبیر قرآنی «سَرَاحًا جَمِیلًا» دال بر این مفهوم است. - در جابجایی ریشه-واژهها میان زبانهای سامی روشن شد که ریشه‌ی عربی «س-ر-ح» در زبانهای سامی مذکور به دو صورت خود را نشان میدهد؛ نخست، «س-ر-ح» و دوم «ش-ل-ح». ابدال حروف «شین» و «لام» در این زبانها به ترتیب به «سین» و «راء» در زبان عربی، امری جاافتاده است. - این ریشه در متون مقدس یهودی-مسیحی به شیوهای مشابه در دو مفهوم ملموس و انتزاعی پیشگفته به کار رفته است. این خود میتواند از یک سو شباهت زبان متون مقدس را در سطح کلان نشان دهد و از سوی دیگر الگویی را برای تفسیر قرآن پیش روی نهد که تا حدی پنجره احتمالات را تنگتر میکند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سرح؛ قرآن کریم؛ زبانهای سامی؛ استعاره‌ی مفهومی؛ طلاق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A linguistic study of the Quranic phrase ﴿سَرَاحًا جَمِیلًا﴾ | ||
| نویسندگان [English] | ||
| MahmoodM Makvand1؛ Bagher Abbasifard2 | ||
| 1Quranic and Hadith sciences, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University | ||
| 2Master's student of the educational department of Qur'anic and Hadith sciences, Khwarazmi University, Karaj, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Examining the Qur'anic words made from the root «S-R-H» shows that six cases are used in the context of divorce, and one case is related to releasing the livestock and driving them forth to pasture.The usage of the mentioned root in pre-Islamic poems and other Semitic languages is similar. The cognate of this root in Jewish-Christian holy texts in Hebrew, Aramaic, and Syriac languages, such as the text of the Qur'an, in a parallel way, indicates two meanings; The first meaning is concrete and the second one is abstract.The findings of the present research show that the aforementioned method of application is based on a fundamental conceptual metaphor, in which the emphasis is on freeing a woman from her husband's house quickly and easily. This concept indicates the prevention of harassment of women at the time of divorce and can be confirmed by various Quranic verses. Consequently, the Holy Qur'an, by ﴿ سَرَاحًا جَمِیلًا ﴾ presents a different perspective on the issue of divorce, in which the dominant discourse is prevention of harassment of women at the time of divorce. This concept can be confirmed by various Quranic verses.The findings of the present research show that the aforementioned method of application is based on the fundamental conceptual metaphor »woman is like livestock«, in which the emphasis is on freeing a woman from her husband's house quickly and easily. This concept indicates the prevention of harassment of women at the time of divorce and can be confirmed by various Quranic verses. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sarḥ, the Holy Qur', an, Semitic languages, conceptual metaphor, divorce | ||
| مراجع | ||
DOI: 10.22051/TQH.2014.916
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 758 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 180 |
||