تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 932 |
تعداد مقالات | 7,652 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,494,316 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,708 |
میراث پیشافلسفی یونان باستان و تأثیر آن در فرجامنگری زرتشتی | ||
تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
مقاله 4، دوره 32، شماره 29، فروردین 1401، صفحه 81-103 اصل مقاله (424.86 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2023.42183.1639 | ||
نویسنده | ||
سید توفیق حسینی* | ||
استادیار گروه تاریخ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
کهنترین مکاشفات آخرتشناسانۀ دین زرتشت را میتوان در سرودههای خود زرتشت یعنی در گاهان بازیافت که در آن تصویری از آینده با دورنمایی روشن از پیروزی راستی بر دروغ به شرح آمده است. هرچند بنا به سرشت مکاشفهای این متن، آیندۀ به تصویر درآمده در آن، بهشکلی محتوم و جبری توصیف شده است، بااینوجود، تأکید اصلی زرتشت در این پیروزی بر ابزار اختیار یا گُزیداری بشر است. درحقیقت، روشنترین فهم از اندیشۀ زرتشت پیشرفت و تعالی سیر اخلاقی است که در نتیجۀ آن بشر با اختیار خود راستی را گزینش میکند. پس از متون گاهانی اوستا و نیز بخشهای کوتاهی از اوستای نو، مستقلترین روایات از مکاشفات آخرتشناسانۀ این دین را میتوان در متون پهلوی بازیافت. نکتۀ شایانِ توجه آنکه، مکاشفات روایتشده در این متون در تصویری کاملاً متضاد با اندیشههای زرتشت، آیندهای تاریک و رو به تباهی از سرانجام بشر ارائه میدهند که در بخشی از آن متون، این تباهی با بنمایۀ نمادینی از فلزات به تصویر درآمده است. این دوگانگی در توصیف سرانجام در سنت دین زرتشتی بیتردید نشان از تحول در سرشت فکری و ساختار اندیشۀ فلسفۀ تاریخ دین زرتشتی دارد که تحتتأثیر دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی دنیای مزدیسنان و مواجهۀ دین زرتشتی با اندیشههای دیگر رخ داده است. بر این مبنا، مسئلۀ اصلی این پژوهش واکاوی در چگونگی تحول در اندیشههای مکاشفهگرایانۀ دین زرتشت و بهویژه خاستگاه بنمایۀ تقسیم اعصار با بنمایۀ فلزات در متون متأخر دین زرتشتی است. این پژوهش ضمن بررسی و تأمل در متون و منابع دین زرتشتی و آثار یونانی و رومی به این نتیجه دست مییابد که با دگرگونیهای سیاسی و فروپاشی حکومت هخامنشیان و تسلط حکومت مقدونی بر سرزمین مزدیسنان، آثار مکاشفهگرایانۀ دین زرتشتی برای تبیین و توجیه موقعیت پیشآمده، تکوین و تطور یافتند. این روایات با استفاده از بنمایهها و آثار مکاشفهگرایانۀ رواقی- هلنی ازجمله متون سیبولایی که در آن تصویری رو به تباهی از سرانجام بشر ارائه داده است، وضعیت آشوبناک جامعۀ مزدیسنی را پس از سقوط هخامنشیان توجیهپذیر و دریافتنی کردند. | ||
کلیدواژهها | ||
آخرتشناسی؛ مکاشفات آخرتشناسانه؛ بنمایۀ اعصار تقسیم اعصار هسیودی؛ فرجامباوری زرتشتی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The presocratic philosophical legacy of ancient Greece and its influence on Zoroastrian eschatology | ||
نویسندگان [English] | ||
Sayyed Toufiq Hosseini | ||
Assistant Professor of Department of History, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The Gathas, as Zoroaster's own compositions, contain the oldest eschatological material, describing a picture of the future with a clear vision of the victory of right over wrong. The revelatory character of the text is about an involuntary and inevitable future, but in the text of the Gathas Zarathustra speaks of free will and discretion in this victory. In fact, Zarathustra conception of this victory is based on a moral progress that leads to a voluntary decision for what is right. After the Gathas and also brief portions of the young Avesta, the most detailed accounts of the eschatology of this religion are found in the Pahlavi texts. The remarkable point is that the revelations narrated in these texts describe a dark future and the destruction of humanity in a picture completely opposed to the thoughts of Zarathustra. Undoubtedly, this contradiction in the description of the afterlife in the Zoroastrian religion shows the evolution in the intellectual n ature and the structure of the philosophy of the history of the Zoroastrian religion, which has occurred under the influence of the political and social transformations of the Zoroastrian world and its confrontation with other ideas and religions. Based on this, the main problem of this research is to investigate the evolution of Zoroastrian religion's revelatory ideas, and especially the origin of the world's ages and metals in the later texts of Zoroastrian religion. By examining the texts and sources of Zoroastrian religion and Greek and Roman texts, this research concludes that with the political transformations and the collapse of the Achaemenid government and the domination of the Macedonian government over Zoroastrian land, the revelatory works of Zoroastrian religion were changed and transformed to explain and justify the situation. Based on Stoic-Hellenic revelatory texts, which presented a deteriorating image of the end of mankind, these narratives made the chaotic state of the Zoroastrian society after the fall of the Achaemenids acceptable and rational. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Eschatology, Eschatological revelations, Hesiodic world ages, Zoroastrian eschatology | ||
مراجع | ||
ادی، ساموئل. ک (1347) آیین شهریاری در شرق، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
الیاده، میرچا (1372) رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: نشر مرکز.
تفضلی، احمد (۱۳89) تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، بهکوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
تفضلی، احمد (1398) دینکرد نهم، بهکوشش ژاله آموزگار، تهران: دایرةالمعارف فارسی.
سنگاری، اسماعیل؛ کرباسی، علیرضا (1396) «رویکرد به تاریخ از منظر فلسفۀ تاریخ دیانت زرتشتی»، تاریخنگری و تاریخنگاری، دانشگاه الزهرا(س)، 27(20)، 77-55.
صرفی، محمدرضا (1380) «آزمون آتش»، ادب و زبان فارسی، (14 و 13)، 58-31.
راشد محصل، محمدتقی (1385) وزیدگیهای زادسپرم، تهران: پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی.
راشد محصل، محمدتقی (تصحیح، آوانویسی و یاداشتها) (1385) زندوهمنیسن، تهران: پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی.
چوکسی، جمشید کرشاسب (1393) ستیز و سازش، زرتشتیان مغلوب و مسلمانان غالب در جامعۀ ایران نخستین سدههای اسلامی، ترجمۀ نادر میرسعیدی، تهران: نشر دایرةالمعارف.
نظری فارسانی، محسن (1397) دینکرد هشتم، تهران: نشر فروهر.
Aratus, Phaenomena, Trans. Kidd, Douglas. Cambridge University Press (1997) Barolsky, Paul. “Poussin's Ovidian Stoicism” in A Journal of Humanities and the Classics, Fall- Winter, 1998, Third Series, Vol. 6, No. 2 (Fall - Winter, 1998), pp. 4-10 Benveniste, Émile. “Une apocalypse pehlevie: le Žāmāsp-Nāmak,” RHR 106, 1932, pp. 337-80. Bidez, J., Cumont, F., Les Mages Hellénisés. Zoroastre, Ostanès et Hystaspe d'après la tradition grecque, Les Belles Lettres, Paris (2007) The New Oxford Annotated Bible, with apocrypha new revised standard version, edi. Michael D. Coogan, Oxford (2010) Boyce, M., A History of Zoroastrianism, Vol. 1, Handbuch der Orientalistik, E.J. Brill. Leiden. (1975) Boyce, M., & Grenet, A History of Zoroastrianism, Vol. 3, Handbuch der Orientalistik, E.J. Brill. Leiden. (1991) Boyce, M., The Poems of the Persian Sibyl and the Zand ī Vahman Yašt,” in Études irano-aryennes offertes à Gilbert Lazard, Cahiers de Studia Iranica 7, Paris, 1989. Bowra, C. M.” Aeneas and the Stoic Ideal” in Greece & Rome, Oct., 1933, Vol. 3, No. 7 (Oct., 1933), pp. 8-21. - Cereti, C. G., The Zand I Wahman Yasn. A Zoroastrian Apocalypse, Roma. (1995)- Chadwick, Hector Munro., The Heroic Age, Cambridge University Press (2010). - Christensen, Arthur. Les types du premier homme et du premier roi dans l'histoire légendaire des Iraniens. I. Gajōmard, Mašjag et Mašjānag, Hōšang et Taxmōruw (Archives d'études Orientales, 14), Stockholm. (1917) - Collins, J. J, Apocalypse Prophecy and Pseudepigrapha, Wm. B. Eerdmans Publishing: 2015. - Collins, J. J, The Apocalyptic Imagination. An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature, Eerdmans. 1998. - Collins, J.J, Cosmology: Time and History, in Ancient Religions, ed. Sarah Iles Johnston, The Belknap Press of Harvard University Press. (2007) - Collins, J.J, “Jewish apocalyptic against its Hellenistic Near Eastern environment” in BASOR 220, 1975, 34-57. - Colpe, Carsten. “The Oracles of Hystaspes,” in Yarshater (ed.) The Cambridge History of Iran III.2, The Seleucid, Parthian and Sasanid Periods.(1983) - Cumont, Franz. “La fin du monde selon les mages occidentaux,” RHR 52, 1931, pp. 29-96, see esp. pp. 64-96. - Cumont, Franz. Lux Perpetua, Librairie orientaliste Paul Geuthner. (1949) - Devine, F. E. “Stoicism on the Best Regime”, in Journal of the History of Ideas, Jul. - Sep., 1970, Vol. 31, No. 3 (Jul. - Sep., 1970), pp. 323-336. - Edwards, Mark W. The Expression of Stoic Ideas in the "Aeneid" in Phoenix, Autumn, 1960, Vol. 14, No. 3 (Autumn, 1960), pp. 151-165. - Epictetus, Discourses, Trans. Robin Hard, Oxford World’s Classics. (2014) - Fantuzzi, Marco. Morales, Helen. Whitmarsh, Tim. Reception in the Greco-Roman World, Cambridge Uni. (2021) - Flusser, David, “Hystaspes and John of Patmos,” in Sh. Shaked, ed., Irano-Judaica. Studies Relating to Jewish Contacts with Persian Culture Throughout the Ages, Jerusalem 1982, with a detailed bibliography, p. 15, n. 7. - Gignoux, Ph. ‘Sur I’inexistence d’un Bahman Yasht avestique”, Journal of Asian and African Studies 32,10-31 (1986)pp.53-65. - Hesiod, Works and Days, Glenn W. Most, Testimonia, Harvard University Press. (2006) - Hinds, Stephen, Ovid in The Oxford Classical Dictionary, ed. Simon Hornblower, Antony Spawforth, Esther Eidinow, Vol 2, Oxford University Press (2012). - Homer, Iliad. A. T. Murray, W. F. Wyatt, Vol.I, Books 1-12, Loeb Library (1978) - Horace, Odes and Epodes, Harvard University Press (2004) - Humbach. H. The Gāthās of Zarathushtra and other old Avestan texts, in collaboration with J. Elfenbein and P.O. Skjærvø, 2 vols. (Indogermanische Bibliothek, Reihe 1), Heidelberg: Carl Winter. (1991). - Humbach, Helmut,Pallan Ichaporia.The heritage of Zarathushtra. A new translation of his Gāthās,Heidelberg C. Winter (1994) - Humbach, Helmut. “Yasna/Yima/Jamšēd, King of Paradise of the Iranians”, Jerusalem Studies of Arabic and Islam, 26:68-77. - Johnston, Patricia A. Vergil's Agricultural Golden Age. A Study of the Georgics, Brill. (1980) - Koenen,L., Greece, the Near East, and Egypt: Cyclic Destruction in Hesiod and the Catalogue of Women, Transactions of the American Philological Association (1974-2014) , 1994, Vol. 124 (1994), pp. 1-34 - Kosmin, P. J. Time and Its Adversaries in the Seleucid Empire, London, The Belknap Press of Harvard University Press.(2018) - Kirby Flower, Smith. Ages of worlds (Greeks and Romans) in Encyclopedia of religion and ethics. ed. Hastings. James, Vol I, New York: C. Scribner's Sons; Edinburgh: T. & T. Clark, 1908. - Lester, Olivia Stewart. Four Kingdom Motifs before and beyond the Book of Daniel, eds. Perrin Andrew, Loren Stuckenbruck, Brill. (2020) - Lommel, H. Die Religion Zarathustras nach dem Awesta dargestellt, Tübingen: J.C.B. Mohr. (1930) - Long, A. A. Stoic Studies, Hellenistic Culture and Society, California Uni. (2001) - Madan, D. M. The Complete Text of the Pahlavi Dinkart, 2 vols., Bombay (1911). - Plato, Paul Shorey, The Republic, Books 1-10, Tran. William Heinemann Harvard University Press. (1937-1942) - Ridderbos, K. Time, Cambridge University Press. (2002) - Shapira, Dan. Studies in Zoroastrian exegesis: Zand. Thesis submitted for the degree “Doctor of Philosophy”, Jerusalem (1998). - Smith, Jonathan Z. Ages of World, in Encyclopedia of Religion, Second Edition, Vol I. ed. Lindsay Jones, Macmillan Reference and Thomson Gale. (2005). - Toomer, G.J. “Aratus” in The Oxford Classical Dictionary, ed. Simon Hornblower, Antony Spofforth, Esther Eidinow, Vol 2, Oxford University Press (2012). - Van Noorden, Helen. Playing Hesiod, Cambridge University Press (2014) - West, M. L. The hymns of Zoroaster. A new translation of the most ancient sacred texts of Iran, I.B. Tauris (2010). - West, L. M. Hesiod, Works and Days, Oxford University Press (1978) - Widengren, Geo, “Leitende Ideen und Quellen der iranischen Apokalyptik,” in Apocalypticism in the Mediterranean World and in the Near East, ed. David Hellholm, Tübingen: J. C. B. Mohr [Paul Siebeck] (1983) - Windisch, H, Die Orakel des Hystaspes, Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam, 1929. - Zaehner, R. C., Zurvan, A Zoroastrian Dilemma, Oxford, Clarendon, 1955.
Choksi, Jamshid., Conflict and Cooperation; Zoroastrian Subaltern and Muslim elites in Medieval Iranians Society, Mirsaidi, Naderi., Qoqnūs, 2002. Eddy, S.K., The King is Dead. Studies in the Near Eastern Resistance to Hellenism, 334-31 B. C., Trans. Fereydoun Badreyee, Boungahe Tarjome Va Našr-e Ketāb, 1968 Eliade, Mircea., Patterns in Comparative Religion, Trans. Jalal Stari, Našr-e Markaz. 1992. Nazari Farsani, Mohsen, Dīnkard VIII, Tehran: Forohar, 2019. Rāšed Moḥaṣṣel, Moḥammad-Taqi., Slection of Zādasparam, Tehran: IHCS, 1987. Rāšed Moḥaṣṣel, Moḥammad-Taqi., Zand ē Vahman Yasn, Tehran: IHCS, 2007. Sarfi, Mohammad Reza., “Fire Examination”, Journal of Prose Studies in Persian Literature, winter 2000 and spring 2001 - Serial Number 13 and 14 (pp. 31 to 58). Sangari, Esmaeil., Karbasi, Alireza., “An Approach to History from the Viewpoint of Philosophy of History of Zoroastrianism”, Historical Perspective &Historiography, Volume 27, Issue 20 - Serial Number 105, October 2017, Pages 55-77. Tafażżoli, Aḥmad., Pre-Islam Literature History, contributed Zhaleh Amouzegar, Tehran: Sokhan.2010. Tafażżoli, Aḥmad., Dinkard IX, contributed Zhaleh Amouzegar, Tehran: Persian Encyclopedia. 2019. Aratus, Phaenomena, Trans. Kidd, Douglas. Cambridge University Press (1997) Barolsky, Paul. “Poussin's Ovidian Stoicism” in A Journal of Humanities and the Classics, Fall- Winter, 1998, Third Series, Vol. 6, No. 2 (Fall - Winter, 1998), pp. 4-10 Benveniste, Émile. “Une apocalypse pehlevie: le Žāmāsp-Nāmak,” RHR 106, 1932, pp. 337-80. Bidez, J., Cumont, F., Les Mages Hellénisés. Zoroastre, Ostanès et Hystaspe d'après la tradition grecque, Les Belles Lettres, Paris (2007) The New Oxford Annotated Bible, with apocrypha new revised standard version, edi. Michael D. Coogan, Oxford (2010) Boyce, M., A History of Zoroastrianism, Vol. 1, Handbuch der Orientalistik, E.J. Brill. Leiden. (1975) Boyce, M., & Grenet, A History of Zoroastrianism, Vol. 3, Handbuch der Orientalistik, E.J. Brill. Leiden. (1991) Boyce, M., The Poems of the Persian Sibyl and the Zand ī Vahman Yašt,” in Études irano-aryennes offertes à Gilbert Lazard, Cahiers de Studia Iranica 7, Paris, 1989. Bowra, C. M.” Aeneas and the Stoic Ideal” in Greece & Rome, Oct., 1933, Vol. 3, No. 7 (Oct., 1933), pp. 8-21. - Cereti, C. G., The Zand I Wahman Yasn. A Zoroastrian Apocalypse, Roma. (1995)- Chadwick, Hector Munro., The Heroic Age, Cambridge University Press (2010). - Christensen, Arthur. Les types du premier homme et du premier roi dans l'histoire légendaire des Iraniens. I. Gajōmard, Mašjag et Mašjānag, Hōšang et Taxmōruw (Archives d'études Orientales, 14), Stockholm. (1917) - Collins, J. J, Apocalypse Prophecy and Pseudepigrapha, Wm. B. Eerdmans Publishing: 2015. - Collins, J. J, The Apocalyptic Imagination. An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature, Eerdmans. 1998. - Collins, J.J, Cosmology: Time and History, in Ancient Religions, ed. Sarah Iles Johnston, The Belknap Press of Harvard University Press. (2007) - Collins, J.J, “Jewish apocalyptic against its Hellenistic Near Eastern environment” in BASOR 220, 1975, 34-57. - Colpe, Carsten. “The Oracles of Hystaspes,” in Yarshater (ed.) The Cambridge History of Iran III.2, The Seleucid, Parthian and Sasanid Periods.(1983) - Cumont, Franz. “La fin du monde selon les mages occidentaux,” RHR 52, 1931, pp. 29-96, see esp. pp. 64-96. - Cumont, Franz. Lux Perpetua, Librairie orientaliste Paul Geuthner. (1949) - Devine, F. E. “Stoicism on the Best Regime”, in Journal of the History of Ideas, Jul. - Sep., 1970, Vol. 31, No. 3 (Jul. - Sep., 1970), pp. 323-336. - Edwards, Mark W. The Expression of Stoic Ideas in the "Aeneid" in Phoenix, Autumn, 1960, Vol. 14, No. 3 (Autumn, 1960), pp. 151-165. - Epictetus, Discourses, Trans. Robin Hard, Oxford World’s Classics. (2014) - Fantuzzi, Marco. Morales, Helen. Whitmarsh, Tim. Reception in the Greco-Roman World, Cambridge Uni. (2021) - Flusser, David, “Hystaspes and John of Patmos,” in Sh. Shaked, ed., Irano-Judaica. Studies Relating to Jewish Contacts with Persian Culture Throughout the Ages, Jerusalem 1982, with a detailed bibliography, p. 15, n. 7. - Gignoux, Ph. ‘Sur I’inexistence d’un Bahman Yasht avestique”, Journal of Asian and African Studies 32,10-31 (1986)pp.53-65. - Hesiod, Works and Days, Glenn W. Most, Testimonia, Harvard University Press. (2006) - Hinds, Stephen, Ovid in The Oxford Classical Dictionary, ed. Simon Hornblower, Antony Spawforth, Esther Eidinow, Vol 2, Oxford University Press (2012). - Homer, Iliad. A. T. Murray, W. F. Wyatt, Vol.I, Books 1-12, Loeb Library (1978) - Horace, Odes and Epodes, Harvard University Press (2004) - Humbach. H. The Gāthās of Zarathushtra and other old Avestan texts, in collaboration with J. Elfenbein and P.O. Skjærvø, 2 vols. (Indogermanische Bibliothek, Reihe 1), Heidelberg: Carl Winter. (1991). - Humbach, Helmut,Pallan Ichaporia.The heritage of Zarathushtra. A new translation of his Gāthās,Heidelberg C. Winter (1994) - Humbach, Helmut. “Yasna/Yima/Jamšēd, King of Paradise of the Iranians”, Jerusalem Studies of Arabic and Islam, 26:68-77. - Johnston, Patricia A. Vergil's Agricultural Golden Age. A Study of the Georgics, Brill. (1980) - Koenen,L., Greece, the Near East, and Egypt: Cyclic Destruction in Hesiod and the Catalogue of Women, Transactions of the American Philological Association (1974-2014) , 1994, Vol. 124 (1994), pp. 1-34 - Kosmin, P. J. Time and Its Adversaries in the Seleucid Empire, London, The Belknap Press of Harvard University Press.(2018) - Kirby Flower, Smith. Ages of worlds (Greeks and Romans) in Encyclopedia of religion and ethics. ed. Hastings. James, Vol I, New York: C. Scribner's Sons; Edinburgh: T. & T. Clark, 1908. - Lester, Olivia Stewart. Four Kingdom Motifs before and beyond the Book of Daniel, eds. Perrin Andrew, Loren Stuckenbruck, Brill. (2020) - Lommel, H. Die Religion Zarathustras nach dem Awesta dargestellt, Tübingen: J.C.B. Mohr. (1930) - Long, A. A. Stoic Studies, Hellenistic Culture and Society, California Uni. (2001) - Madan, D. M. The Complete Text of the Pahlavi Dinkart, 2 vols., Bombay (1911). - Plato, Paul Shorey, The Republic, Books 1-10, Tran. William Heinemann Harvard University Press. (1937-1942) - Ridderbos, K. Time, Cambridge University Press. (2002) - Shapira, Dan. Studies in Zoroastrian exegesis: Zand. Thesis submitted for the degree “Doctor of Philosophy”, Jerusalem (1998). - Smith, Jonathan Z. Ages of World, in Encyclopedia of Religion, Second Edition, Vol I. ed. Lindsay Jones, Macmillan Reference and Thomson Gale. (2005). - Toomer, G.J. “Aratus” in The Oxford Classical Dictionary, ed. Simon Hornblower, Antony Spofforth, Esther Eidinow, Vol 2, Oxford University Press (2012). - Van Noorden, Helen. Playing Hesiod, Cambridge University Press (2014) - West, M. L. The hymns of Zoroaster. A new translation of the most ancient sacred texts of Iran, I.B. Tauris (2010). - West, L. M. Hesiod, Works and Days, Oxford University Press (1978) - Widengren, Geo, “Leitende Ideen und Quellen der iranischen Apokalyptik,” in Apocalypticism in the Mediterranean World and in the Near East, ed. David Hellholm, Tübingen: J. C. B. Mohr [Paul Siebeck] (1983) - Windisch, H, Die Orakel des Hystaspes, Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam, 1929. - Zaehner, R. C., Zurvan, A Zoroastrian Dilemma, Oxford, Clarendon, 1955. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 304 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186 |