پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,083 |
شکستن صدای کارگران صنعت نفت در هیاهوی جنبش ملی نفت ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲ش (تاریخ از پایین) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 6، دوره 32، شماره 55 - شماره پیاپی 145، آبان 1401، صفحه 133-155 اصل مقاله (491.36 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2023.40726.2674 | ||
| نویسنده | ||
| ربابه معتقدی* | ||
| استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در تاریخ‌نگاری ملی شدن نفت به توصیف رفتار و تحلیل اندیشۀ نخبگان سیاسی و دولتمردان فراوان پرداخته شده و صدها کتاب و مقاله نوشته شده است. نقش جبهۀ ملی، تأثیر روحانیت مبارز، نگاه و عملکرد احزاب به‌ویژه حزب توده و همچنین واکنش دربار و رجال سیاسی طرفدار حکومت پهلوی، همگی موضوعات جذابی‌اند که به دفعات مورد کنکاش قرار گرفته‌اند، اما کمتر به نقش و تصویر کارگران صنعت نفت در زیر و بم این رخداد بزرگ توجه شده است. هدف نگارندۀ این نوشتار پرداختن به نقش کارگران در اجرای قانون ملی شدن نفت است؛ همچنین تاباندن نور بر اینکه چگونه یک جنبش صنفی به حرکتی ملی و بیگانه‌ستیز تبدیل شد. مطالبات کارگران صنعت نفت تا چه اندازه با خواسته‌های طرفداران ملی شدن نفت هم‌سویی داشت؟ کارگران صنعت نفت تا چه اندازه در جنبش ملی شدن نفت تأثیرگذار بودند؟ نگارندۀ این مقاله با نگاه از پایین، به تاریخ ملی شدن نفت پرداخته و به اعتراضات و مطالبات کارگری در فصل اعلام قانون ملی شدن نفت تا خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران پرداخته است. ابزار اصلی کار این تحقیق، جست‌وجو در اسناد آرشیوی، مطبوعات و مصاحبه‌های تاریخ شفاهی بوده است. دستاورد و یافتۀ اصلی که در مسیر این پژوهش نمایان شده، این است که مطالبات کارگران صنعت نفت در آغاز با خواسته‌های طرفداران ملی شدن نفت هم‌سویی نداشت، بلکه خواسته‌هایی صرفاً صنفی و درخواست‌ها‌یی برای رفاه حال کارگران و مطابق مقررات سازمان بین‌المللی کار بود. در طول اعتصابات شعارها و خواسته‌ها تغییر کرد و کارگران صنعت نفت توانستند پیگیرانه در جنبش ملی شدن نفت تأثیر داشته باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ملی شدن نفت؛ تاریخ کار؛ اعتصابات کارگری؛ تاریخ اجتماعی؛ خوزستان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Breaking the voices of the oil industry workers in the uproar of the National Oil Movement from 1329-1332 (History from below) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Robabe Motaghedi | ||
| Assistant professor in The National Library and Archives of Iran , Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In the historiography of oil nationalization, many works have been done to describe the behavior and analyze the thoughts of political elites and statesmen, and hundreds of books and articles have been written about it. The role of the Jebhey-e Meli (National Front) party, the influence of the disobedient clergy, the viewpoints and performance of the parties, especially the Tudeh Party, and the reaction of the court and political elites in favor of the Pahlavi government are all fascinating topics that have been widely studied, but less attention has been paid to the role and image of the oil industry workers throughout this great event. The aim of the author of this article is to shed light on the role of the workers in the implementation of the law on the nationalization of oil and to show how a trade union movement turned into a national and xenophobic movement. To what extent did the demands of oil industry workers coincide with the demands of the proponents of oil nationalization? How influential were oil industry workers in the oil nationalization movement? The author of this article examined the history of oil nationalization from the viewpoint of subordinate people and discussed the protests and demands of workers during the announcement of the oil nationalization law until the dissolution of the Anglo-Iranian Oil Company. The main research tools were searching archival records, newspapers and oral history interviews. The main finding of this research is that the demands of the oil industry workers did not coincide with the demands of the proponents of oil nationalization at the beginning, but were only union demands and requests for the well-being of the workers and according to the regulations of the International Labor Organization. During the strikes, slogans and demands changed and oil industry workers were able to consistently influence the oil nationalization movement. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Oil nationalization, History of labor, Workers’ strikes, Social history, Khouzestan | ||
| مراجع | ||
|
- آبراهامیان، یرواند (۱۳۸۷)، ایران بین دو انقلاب، تهران: نشر نی، چاپ چهاردهم.
- ............................... (۱۳۹۲)، کودتای ۲۸ مرداد، سازمان سیا و ریشه‌های روابط ایران و آمریکا در عصر مدرن، ترجمۀ محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
- اسناد نفت (۱۳۳۰ )، اداره کل انتشارات و تبلیغات وزارت امور خارجه.
- افراسیابی، بهرام (۱۳۶۶)، خاطرات و مبارزات دکتر حسین فاطمی، تهران: انتشارات سخن.
- انور خامه‌ای (۱۳۶۹)، اقتصاد بدون نفت، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- ایوانف، م. س. (۱۳۵۶ )، تاریخ ایران نوین، ترجمۀ هوشنگ تیزابی و حسن قائم‌پناه، [بی‌جا]: [بی‌نا].
- بشیر گنبدی، تیمور (۱۳۸۲)، اسنادی از اصل چهار ترومن در ایران ۱۳۲۵، مرکز اسناد ریاست جمهوری، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- بیانیه حزب توده ایران، تشکیلات فارس، ۱۳۳۰.
- پایدار، ناصر (۱۳۹۴)، تاریخ جنبش کارگری ایران، ج۱، [بی‌جا]: [بی‌نا].
- خدری‌زاده، علی‌اکبر (تابستان ۱۳۸۲)، «اعتصاب و شورش کارگران شرکت نفت در خوزستان»، تاریخ معاصر ایران، سال هفتم، شمارۀ ۲۶، صص۹۰-۷۷.
- رجبی‌فرد، حسن و کریم سلیمانی (پاییز و زمستان 1400)، «تقدم کنش صنفی بر فعالیت سیاسی؛ بررسی مواجهۀ طبقة کارگر صنعتی با اتحادیه‌های کارگری در اصفهان (1320-1332ش)»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، شمارۀ 2، صص115-138.
- شیخ نوری، محمدامیر و شیدا صابر (۱۳۹۲ )، «سنجش خاستگاه و نقش طبقات متعدد اجتماعی در جنبش ملی شدن نفت»، دوفصلنامه علمی-تخصصی سخن تاریخ، سال ششم، شمارۀ ۱۸، صص51-71.
- طاهراحمدی، محمود (۱۳۷۹)، اسنادی از اتحادیه‌های کارگری (۱۳۲۱-۱۳۳۲)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد.
- عظیمی، فخرالدین (۱۳۷۲)، بحران دموکراسی در ایران (۱۳۲۰-۱۳۳۲)، ترجمۀ هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، تهران: نشر البرز.
- فاتح، مصطفی (۱۳۳۴)، پنجاه سال نفت، تهران: انتشارات کاوش.
- قوانین و مقررات (۱۳۳۷) تاریخ ۱۳۳۷/ ۱۲/ ۱۹، مصوبات مجلس شورای ملی، ماده یک، دورۀ ۱۹، ج۴.
- کاشانی، سکینه و محمدرضا علم (پاییز و زمستان ۱۳۹۶)، «زمینه‌های شکل‌گیری اعتصابات کارگری نفت در خوزستان (1330-1329)»، پژوهشنامه تاریخ‌های محلی ایران، سال ششم، شماره ۱ (پیاپی ۱۱)، صص11-۲۴.
- کامبخش، عبدالصمد (۱۳۵۸)، شمه‌ای دربارۀ تاریخ جنبش کارگری ایران، [بی‌جا]: انتشارات حزب توده.
- لاجوردی، حبیب (۱۳۶۹ )، اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران، ترجمۀ ضیا صدقی، نشر نو.
- مالجو، محمد (۱۴۰۰ )، کوچ در پی کار و نان (فاعلیت منفعلانه مستمندان آذربایجان از 1327 تا 1329 خورشیدی)، تهران: نشر اختران.
- مرادی خلج، محمدمهدی (۱۳۹۶)، شیراز در دوران نهضت ملی شدن نفت، تهران: انتشارات کویر.
- مشروح مذاکرات مجلس (۱۳۳۰ )، روز سه‌شنبه 27 فروردین 1330، جلسه ۱۳۶.
- معتقدی، ربابه. (دی 1400)، «تاریخ‌نگاری فرودستان از دریچه آرشیو اسناد با نگاهی به اسناد کنشگری زنان در ملی شدن نفت»، فصلنامه تاریخ نگری و تاریخ‌نگاری، دوره 31، شماره 28.
- معتقدی، ربابه، محمدامیر شیخ نوریو تورج (پاییز و زمستان 1392)، «صنعت نفت و تحول جمعیتی و شغلی در مناطق نفت خیز جنوب ایران»، فصلنامه تحقیقات تاریخ اجتماعی، شمارۀ ۲، صص121-137.
- موحد، محمدعلی (۱۳۹۵ )، خواب آشفته نفت. ج۲، تهران: نشر کارنامه، چاپ ششم.
- موزه و کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی؛ عریضه‌ها، بیماری، نفت ۱۳۲۹، دوره ۱۶.
- میرزا مقدم، ویکتور [بی‌تا]، خاطرات یک آشوری ملی و وطنی در ایران قرن بیستم، تهران: شرکت کتاب.
- ندیم، مصطفی و رضا حبیبی‌نژاد (زمستان ۱۳۹۵)، «روند شکل‌گیری اعتصابات در مناططق نفت‌خیز خوزستان»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء، سال26، شمارۀ ۳۲ (پیاپی ۱۲۲)، صص159-۱۸۶.
ب. اسناد
- سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ ۳۹۳۶- ۹۹۸.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۵۸۷۵ ۲۹۳۰۰.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۸۴۵۵.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۲۰۶۹.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۲۹۰۸.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۶۸۱۸.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۸۳۱۵.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۳۰۰۰۵۸۷۹.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۳۰۰۲۰۲۶.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۳۰۰۲۰۴۵.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۸۰۳۰۸۷۲.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۹۹.۲۹۳۰۰۳۲۹۲.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۳۵۶۸.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۶۸۲۹.
- ..............................................................، سند شمارۀ ۲۹۰۰۰۶۹۹۵.
پ. روزنامه‌ها
- روزنامه آسیای جوان (9 مه 1951)، شمارۀ 38، ص۲.
- روزنامه ظفر (۹ آذر ۱۳۲۹)، شمارۀ ۲۲، ص۲.
- ................... (۲۹ اردیبهشت ۱۳۲۹)، شمارۀ ۵، ص۱.
- ATABAKI, Touraj:.“Abadan in Fire and Blood” The Role of the Crowd in the History of the Nationalization of the Iranian Oil Industry.(un published). - BP Archive, ARC 71148, 23 April 1951. ARC 211627, Relation with The Iran 1947-1952. - Elwell- Sutton, Laurence Paul. Persian Oil. 1955 ed. Published by Lawrence and Wishart, London. PP209-212 - FO 248. 1524 (1951 KHUZESTAN R) - Keddie, Nikki. R. (2006), Modern Iran- Roots and Results of Revolution Updated Edition, New Haven and London: Yale University Press. - United States Government Publishing Office Washington 2017. Editor James C. Van Hook. P 66. - US Archive 1951- 1954. Foreign Relations of the United States, IRAN 1952–1954.
(2016): Forming Labor Stike Processing in Khouzestan Oil Zones (From Oil Genesis Till Oil Industry Nationnalized Movement)1908-1951 “ Alzahra University IslamicandIranian History Quarterly, 26th year, no. 32, 122. Abrahamian, Ervand (2008), Iran between two revolutions. 14th edition, Tehran: Ney Publishing. [Persian] Abrahamian, Ervand (2012), The coup : 1953, the CIA, and the roots of modern U.S.-Iranian relations, translated by Mohammad Ebrahim Fattahi, Tehran: Ney Publishing.[Persian] Afrasiabi, Bahram (1990), Memoirs and Struggle of Dr. Hossein Fatemi, Tehran: Soḵan Publications. Anwarkhamei: Economy without oil, (1990). Publishing company. Azimi, Fakhreddin (1372/ 1993), ”Crisis of Democracy in Iran 1320-1332“, translated by Hoshang Mahdavi and Bijan Nowzari, Tehran: Alborz Publishing. Bashir Gonabadi, Timur(2003):”documents from the principle of four Trumans in Iran ”.Presidential Documents Center, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.[Persian] Date 03/07/1330, the correspondence of Mir Saeed Naqavi, the head of the National Oil Company, with the National Assembly Detailed discussion of the parliament on Tuesday, (1951), the twenty-seventh of April 1330. Session 136. Fatih, Mustafa (1334/ 1955), ”fifty years of oil“, Tehran: Kavash Publications. Ivanov, MS (1978):” History of Modern Iran” , Translated by Hoshang Tizabi and Hassan Ghaem Tehran: Published by Panah. [Persian] Kambakhsh, Abdul Samad(n.d):,“ A poem about the history of the labor movement of Iran“,Republishing of Chaushan Nozaei Kabir. Kashani, Sakineh and Alam, Mohammad Reza (Autumn and Winter 2016), " Causes of strike of oil workers in Khoozestan (1329-1330)". Research Journal of Local History of Iran, 6th year, number 1 (consecutive 11). Khodrizadeh, Ali Akbar ( 2003): ” strike and rebellion of oil company workers in Khuzestan“. Published by Contemporary History of Iran. [Persian] Lajevardi, Habib (1980): ”labor unions and autocracy in Iran.“Translated by Zia Sedqi. Newpublication. laws and regulations dated 19/12/1337, (1958), approved by the National Assembly, Article 1, Volume 19, Maljo, Mohammad (1400), Migrant in search of work and bread (the passive activity of the poor in Azerbaijan from 1327 to 1329), Tehran: Akhtaran Publishing House. Mirza Moghadam, Victor (n.d), Memoirs of a national and patriotic Assyrian in 20th century Iran, Tehran: Book Company Moradi Khalaj, Mohammad Mehdi (1396), Shiraz during the oil nationalization movement, Tehran, Kavīr Publications. Motaghedi, Rababe etal (2012) "Oil industry and demographic and occupational transformation in southern oil-rich regions, social history research", Institute of Humanities and Cultural Studies, third year, number two, autumn and winter 2012. Motaghedi, Robabe (2022):“The historiography of Subaltern through the lens of the document archive with a look at the documents of women's activism in oil nationalization. Historiography and Historiography Quarterly, Al-Zahra University -. doi: 10.22051/hph.2022.34420.1485 Mowahed, Mohammad Ali (2015), ”ḵāb-e Āšoft-e Naft “. Sixth edition. Tehran,Karnameh publication. National Archives 290008455 National Archives 293-5875 National Archives: 290002069 National Archives: 290002908 National Archives: 290003568. National Archives: 290006818. National Archives: 290006829. National Archives: 290006995. National Archives: 290008315 National Archives: 2930005879. National Archives: 293002026. National Archives: 293002045. National Archives: 298030872 National Archives: 99.293003292 National Archives: 998- 3936 Paydar, Nasser( 2015): ” History of Iran' labor movement“. vol.1, bija, bina.[Persian] Rajabi Fard, Hassan, Soleimani, Karim (1401), The Precedence of Guild Action over Political Activity; Studying the Confrontation of the Industrial Working Class with the Labor Unions in Isfahan (1941 – 1953), Published by Investigating of Social History. [Persian] Sheikh Nouri, Mohammad Amir and Shida Saber(2012)” Assessment of the origin and role of multiple social classes in the oil nationalization movement“ ,Nashriyeh Sokhon Tarikh,. Number 6. s18, 2012 [Persian] Statement of the Tudeh Party of Iran, Tashkilate- Fars(1998 ).[Persian] Taher Ahmadi, Mahmoud ( 2000) Documents from labor unions 1321-1332. National Archive of Iran, 1379/ 1999. [Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 416 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 276 |
||