پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,735 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,724,637 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,066,179 |
تحلیل محتوایی حکایتِ «گازُر و خر او» در مثنوی | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 4، دوره 15، شماره 32، اردیبهشت 1402، صفحه 105-131 اصل مقاله (521.54 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2022.41567.2395 | ||
| نویسنده | ||
| طاهر لاوژه* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اعمالِ قواعدی خاص در اسلوب، زبان و لحن روایت‌های گوناگون، یک حکایت را در بافتارِ متن نظم می‌بخشد. حکایت «گازُر و خر او» برگرفته از کلیله‌ودمنه، در مثنوی به‌گونه‌ای دیگر بازآفرینی می‌شود و مولانا آن را در روایتی متمایز به کار می‌برد. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه دو روایت مختلف از حکایت مزبور با توجه به زمینه متن، بررسی تطور و بسط مفاهیم آن در حین گذار از شکلی ادبی به متنی عرفانی، تحلیل محتوایی، تبیین مضامین این حکایت و چگونگی آن در قالب روایتی ویژه در مثنوی است. این پژوهش با استفاده از تحلیل محتوا و معیارهای نقد و نظریه، به تشریح دلایلی می‌پردازد که مقاصد مولانا را در بازرواییِ حکایت کلیله‌ودمنه تفسیر می‌کند. در اشاره به دستاوردهای پژوهش حاضر می‌توان گفت مولانا با توسل به‌نوعی شگرد سخن‌پردازی، افکار و اعمال شخصیت‌های اصلیِ حکایت را نماینده دو گروه می‌خواند تا اغراض قصة خود را در تبیین توبه صحیح تشریح نماید و روابط آن را با اصطلاحات وابسته‌ای همچون کسب، توکل، تقلید و تحقیق در روایتی نو بسنجد. مولانا در این تأویلِ نوین با استفاده از قابلیت‌های زبانِ عرفان و خرده‌حکایاتی دیگر برای تشریح مبانیِ موضوع و دلالت‌های گسترده آن، بر فهم اسرارِ باطنی از طریق نمادها تأکید می‌کند و در اشاره به ماجرای شخصیت‌ها و تحلیل گفتمان آن‌ها، درون‌مایه را برای درک معانیِ ضمنی در بطن حکایتی تازه می‌گسترد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مثنوی معنوی؛ کلیله‌ودمنه؛ شیر و روباه و خر؛ روایت؛ تحلیل گفتمان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Content Analysis of "Qazor wa Khar" Anecdote in Mathnavi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Taher Lavzheh | ||
| Assistant Professor of Persian Language and Literature Department, Payam-e Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The application of certain rules in style, language, and tone of various narratives gives coherence to an anecdote’s context of the text. The anecdote "Qazor wa Khar", taken from Kalile wa Dimna, is recreated in a different way in Mathnavi and Movlana uses it in a distinct narrative. The main objectives of the study are comparing these two different narratives of the anecdote according to the context of the text, examining the development and expansion of the anecdote’s concepts during its transition from a literary form to a mystical text, analyzing its content, explaining its themes and the way it is in form of a special narrative in Mathnavi. In this research, using content analysis and criticism criteria and theory, the researcher explicates the reasons why Movlana retold Kalile wa Dimna’s story. According to the findings of the research, Movlana, by resorting to some techniques of eloquence, introduces the thoughts and actions of the leading characters of the story as representatives of two groups in order to fulfill the aims of his story in explicating the sincere repentance, and to examine its relationships with related terms such as acquisition, trust, imitation and research in a new narrative. Movlana in this new interpretation exploits the capabilities of the language of mysticism and other small stories to explain the fundamentals of the subject and its broad implications. He emphasizes the understanding of esoteric mysteries through symbols and in referring to the adventures of the characters and analyzing their discourse, he expands the content to present the implied meanings embedded in the new story. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mathnavi, Kalile wa Dimna, Lion and fox and donkey, Narrative, Discourse analysis | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمة استاد محمدمهدی فولادوند.
آقاگل‌زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی و فرهنگی.
اسپرهم، داوود و سمیه تصدیقی. (1397). «استعارة شناختی عشق در مثنوی مولانا». فصلنامة متنپژوهی ادبی، دورة 22، شمارة 76، صص 87 ـ 114.
اسپرهم، داود و همکاران. (1398). «تحلیل روایی داستان «نخجیران و شیر» مثنوی معنوی با رویکرد زبان‌شناسی رمزگان رولان بارت». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت. دورة 8، شمارة 15، صص 1 ـ 19.
الیاده، میرچا. (1381). اسطوره و رمز در اندیشه‌ی میرچا الیاده، ترجمة جلال ستاری، چ 2، تهران: نشر مرکز.
براهنی، رضا. (1362). قصه‌نویسی، چ 3، تهران: نشر نو.
بیرانوند، یوسفعلی و قاسم صحرائی. (1398). «بررسی و تحلیل حل مسئله در کلیله‌ودمنه نصرالله منشی و مثنوی مولوی بر اساس نظریة جان دیویی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، دورة 11، شمارة 44، صص 87 ـ 106.
پورنامداریان، تقی. (1367). رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی؛ تحلیلی از داستان های عرفانی ـ فلسفی ابن سینا و سهروردی، چ 2، تهران: علمی و فرهنگی.
جعفری تبریزی، محمدتقی. (1387). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال‌الدین محمد بلخی. چاپ پانزدهم، ج 12، تهران: اسلامی.
حائری، محمدحسن. (1379). راه گنج. تهران: مؤسسة انتشارات مدینه.
دستورانی، محمد و همکاران. (1397). «رفتار مولانا با زبان و پدیده‌های غیرزبانی در مناقب‌العارفین افلاکی». دوفصلنامة ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا(س). دورة 10، شمارة 18، صص 83 ـ 110.
رحیمی، امین و همکاران. (1393). «نمادهای جانوری نفس در متون عرفانی با بر آثار سنایی، عطار و مولوی، فصلنامة متنپژوهی ادبی، دورة 18، شمارة 62، صص 147 ـ 173.
سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. ترجمه مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان.
سهروردی، عمر بن محمد. (1364). عوارف‌المعارف. به اهتمام قاسم انصاری، تهران: علمی و فرهنگی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه(درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی)، چ 4. تهران: سخن.
صدیقی لیقوان، جواد و مهیار علویمقدم. (1396). «بررسی روایت‌شناسی طبقات‌الصوفیه بر اساس نظریة زمان در روایت ژرار ژنت»، متن‌شناسی ادب فارسی، دورة جدید، شمارة 2 (پیاپی 34)، صص 85 ـ 98.
صفری، جهانگیر و ابراهیم ظاهری عبدوند. (1389). «مقایسه و بررسی عناصر داستانی شیر و نخچیران در مثنوی معنوی و کلیله و دمنه»، عرفانیات در ادب فارسی (ادب و عرفان)، دورة 1، شمارة 4، صص 40ـ 52.
طاهری، قدرت‌الله. (1398). «تجربة عرفانی در موقعیت‌های مرزی و بازتاب آن در مثنوی (مطالعة موردی حکایت‌های پیر چنگی و موسی و شبان)». دوفصلنامة ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا(س). دورة 11، شمارة 20، صص 51 ـ 78.
علیزمانی، امیرعباس و محمود قاسمی قلعه بهمن. (1400). «رمزگرایی و نماداندیشی در زبان دینی از دیدگاه ابن عربی و پل تیلیش»، فصلنامة علمی قبسات، دورة 26، شمارة 99، صص 29 ـ 54.
علویمقدم، مهیار. (1381). نظریه های نقد ادبی معاصر (صورت‌گرایی و ساختارگرایی) با گذری بر کاربرد این نظریه ها در زبان و ادب فارسی، چ 2، تهران: سمت.
عطار، محمد بن ابراهیم. (1393). منطق‌الطیر. مصحح محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ چهاردهم، تهران: سخن.
فولادی، علیرضا. (1389). زبان عرفان، چ 3 (ویرایش جدید)، تهران: سخن و فراگفت.
کرنی، ریچارد. (1384). در باب داستان، ترجمة سهیل سمی، چ 1، تهران: ققنوس.
کریمی فیروزجائی، علی. (1395). «بررسی و تحلیل داستان شیر، روباه و الاغ کلیله‌ودمنه از دیدگاه روایت‌شناسی لینت‌ولت». دوفصلنامة بلاغت کاربردی و نقد بلاغی. دورة 1، شمارة 1، صص 39 – 54.
گولپینارلی، عبدالباقی. (1384). نثر و شرح مثنوی شریف. ترجمه و توضیح توفیق هـ . سبحانی، چاپ چهارم، ج 3، تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی.
لاوژه، طاهر. (1400). «کارکرد نماد در حکایت‌های حدیقه، داستان‌های مثنوی و قصه‌های پریان»، فصلنامة متنپژوهی ادبی، دورة 25، شمارة 89، صص 217 ـ 241.
محجوب، فرشته. (1399). «نشانه‌شناسی تمثیل طوطی و بازرگان مثنوی بر پایة نظریة مایکل ریفاتر». نشریة علمی پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا). دورة 14، شمارة 2، صص 99 ـ 116.
مولوی، جلال الدیـن محمد بلخی. (1374). مثنوی معنوی، مصحح نیکلسن، چ 7، تهران: انتشارات علمی و نشر علم.
میبدی، ابوالفضل رشید‌الدین. (1376). کشف‌الاسرار و عدّة‌الابرار، به اهتمام علی‌اصغر حکمت، جلد 3، چ 6، تهران: امیرکبیر.
میرباقری‌فرد، سید علی‌اصغر و اشرف خسروی. (1390). «گناه توبه؛ تحلیل مقام توبه از حسنه تا سیئه در داستان پیر چنگی از مثنوی مولانا». فصلنامة متنپژوهی ادبی، دورة 15، شمارة 48، صص 93 ـ 110.
نبی لو، علیرضا. (1386). «تأویلات مولوی از داستان‌های حیوانات»، پژوهشهای ادبی، دورة 4، شمارة 16، صص 239 ـ 269.
نصرالله منشی، نصرالله بن محمد. (1375). ترجمة کلیله‌ودمنه، چ 14، تهران: امیرکبیر.
نظری چروده، معصومه و همکاران. (1397). «روایت‌شناسی حکایت‌های کلیله‌ودمنه در سطح داستان با تکیه‌بر حکایت پادشاه و برهمنان»، فنون ادبی، دورة 10، شمارة 1، صص 1 ـ 16.
نویا، پل. (1373) تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمة اسماعیل سعادت، چ 1، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
واعظی، احمد. (1392). نظریه تفسیر متن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
یوسفی، امیر و محمود شیخ. (1400). «نسبت سلوک و شهود در عرفان مولانا». دوفصلنامة ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا(س). دورة 13، شمارة 24، صص 101 ـ 129.
یوسفی پور کرمانی، پوران و مژده شفیعی. (1394) «تأثیرپذیری مولانا از کلیله‌ودمنه در مثنوی»، بهارستان سخن، دورة 12، شمارة 28، صص 221 ـ 232.
The Holy Quran, Translated by Mohammad Mehdi Fooladvand. [In Persian] AqaGol, F. (2006). Critical Discourse Analysis. Tehran: Elmi wa Farhangi. [In Persian] Alavi Moghaddam, M. (2002). Theories of contemporary literary criticism (formalism and structuralism) with a passage on the application of these theories in Persian language and literature. 2th edition. Tehran: Samt. [In Persian] Alizamani, A. & Mahmoud ghasemighalebahman. (2021). Symbolism and Symbolic-Thinking in Religious Language from Ibn-Arabi and Paul Tillich’s Perspectives. Qabasat. 26(99). P. 29 – 53. [In Persian] Attar, M. (2017). Manteq al-Tayr. By Mohammad Reza Shafiee Kadkani. 14th Edition. Tehran: Sokhan. Baraheni, R. (1983). Story writing. 3th Edition. Tehran: Nashr-e Now. [In Persian] Beiranvand, Y. A. & Ghasem Sahraei. (2019). “Investigation and analysis of problem solving in Kelile wa Demne of Nasrullah Monshi and Rumi's Masnavi based on John Dewey's theory”. Didactic Literature Review Journal. 11(44). P. 87 – 106. [In Persian] Dasturani, M. & Javad Mortezaei & Abolghasem Ghavam. (2018). Rumi's Treating Linguistic and Non-linguistic Phenomena in Aflaki Managhebol al-Arefeen. Mystical Literature. 10(18). P. 83 – 110. [In Persian] Eliade, M. (2002). Myth and mystery in the thought of Mircea Eliade. Translated by Jalal Sattari. 2th Edition. Tehran: Markaz. [In Persian] Fouladi, A. (2010). The language of mysticism. 3th edition of new edition. Tehran: Sokhan & Faragoft. [In Persian] Golpinarli, a. (2005). Prose and description of Mathnavi. Translated by Tovfiq Sobhani. 4th edition. Tehran: Farhang wa Ershad –e Eslami. [In Persian] Haeri. M.H. (2000). Rah-e Qanj (treasure road). Tehran: Medina Publishing House. [In Persian] Jaafari Tabrizi, M. (2008). Interpretation, Criticism and Analysis of Mathnavi. 15th Edition. Tehran: Eslami. [In Persian] Karimi Firoozjaei. A. (2019). Investigation and analysis of the story of Shir, Roobah wa Olagh of Kalile and Demne from the point of view of Lintvelt's narratology. Journal of applied rhetoric and rhetorical criticism. 2(1). P. 39 – 54. [In Persian] Kearney, R. (2005). About the story. Translated by Soheil Sami. First Edition. Tehran: Gognoos. [In Persian] Lavzheh, T. (2021).The Function of the Symbol in Hadiqah's Tales, Masnavi’s Stories and Fairy Tales. Literary Text Research. 25(89). P. 217 – 241. [In Persian] Mahjoub, F. (2021). Allegorical Semiotics of ‘the Parrot and the Merchant’ of Masnavi Based on the Theory of Michael Rifater. Researches on Mystical Literature (gowhar-i-guya). 14, 2 (45).99 - 116. Maybudi, A. R. (2003). Kashf al- asrar wa uddat al – abrar (Unveiling of Mysteries and Provision of the Righteous). By Ali Asghar Hekmat. Volume Five. Seventh edition. Tehran: Amir Kabir. [In Persian] Mevlevî, J. (1995). Masnavi Manavi. Tehran: 17th Edition. Tehran: Elmi & Nashr-e Elm. [In Persian] Mirbagheri, A.A. (2011). "Repent of sin" repentance official analysis of good to evil, in the story "Pierre fighting" of Rumi's Masnavi. Literary Text Research. 15(48). P. 93 – 110. [In Persian] Nabilu, A. (2007). Molavi’s Interpretations of Fables (An Analysis of 53 Fables and their Interpretations in the Masnavi). Literary Research. 4(16). P. 239 – 270. [In Persian] Nasrallah Monshi, N. (1996). Translation of Kelileh and Demneh. 14th edition. Tehran: Amir Kabir. [In Persian] NazariCharvdeh, M. & Esmaaeil Azar, A. & Tahmasbi, F. (2018). “Narratology if Kalile and Demne Anecdotes at the level of Story Relying on King and Barhamnan’s Anecdote”. Literary Arts. 10th, No. 22. 1 – 16. [In Persian] Nwyia, P. (1994). Quranic Interpretation and Mystical Language. Translated by Ismail Saadat. First Edition. Tehran: Markaz-e Nashr-e Daneshgahi. [In Persian] Poornamdarian, T. (1988). Symbolism and Symbolic Stories in Persian Literature; an analysis of the mystical-philosophical stories of Ibn Sina and Suhrawardi. 2th Edition. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [In Persian] Rahimi, A. & Seyede Zahra Mousavi & Mehrdad Morvarid. (2014). Animal symbols of the Ego (An-nafs al-ammārah) in Mystical Texts Relying on the Works of Sanāi, Attār and Rumi. Literary Text Research. 25(89). P. 147 – 173. [In Persian] Sadighi Lighvan, J. & Alavi moghaddam, M. (2017). “The Study of the Narrative of the "Tabaghatol Sofiieh" Based on Gerard Genette's "Time of Narration”. Textual Criticism of Persian Literature. 2 (34). 85 – 98. Safari, J. & Zaheri Abdvand, E. (2010). ‘Comparing and studying the elements of story: Lion and preys in Mathnavi Ma’navi and Kelileh and Demneh’. Erfaniyat Dar Adab Farsi Journal. 4. P. 40 – 52. [In Persian] Serlu, Kh. (2018). A dictionary of symbols. Translated by Mehrangiz Avhadi. Tehran: Dastan. Shafiei Kadkani, M. R. (2013). The Language of Poetry in Sufi Prose. 4th Edition. Tehran: Sokhan. [In Persian] Sparham, D. & Somayyeh Tasdighy. (2018). “Conceptual metaphors of love in Mowlavi’s Masnavi”. Literary Text Research. 22(76). P. 87 – 114. [In Persian] Sparham, D. & Shageshtasebi, M. & Salari, A. (2019). “Narrative analyses of the story “nakhjiran & shir” of the “Mathnavi e ma’navi” with Roland Barth’s codes theory approach”. Journal of Literary Criticism and Rhetoric. 8(15). P. 1 – 19. Suhrawardi, O. (1985). Avaref Al-maaref. By Qasem Ansari. Tehran: Elmi. [In Persian] Taheri, G. A. (2019). Mystical Experience in “Boundary Situation” and Its Reflection in Mathnawi (A Case Study of the Anecdotes of Pir Changi and Moses and the Shepherd). Mystical Literature. 11(20). P. 51 – 78. [In Persian] Vaezi, A. (2013). Text interpretation theory. Qom: Research Institute of Howzeh and University. [In Persian] Yousefi, A. & Mahmoud Sheikh. (2021). Relation between Spiritual Journey and Intuition in Rumi's Mysticism. Mystical Literature. 13(24). P. 101 – 129. [In Persian] Yusefi Pur Kermani, P. & Shafiee, M. (2015). Rumi's influence on Kelileh and Demneh in Masnavi’. Baharestan Sokhan. 12(28). P. 221 – 232. [In Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,232 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 586 |
||