دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها932
تعداد مقالات7,652
تعداد مشاهده مقاله12,494,313
تعداد دریافت فایل اصل مقاله8,885,703
پورابراهیم, شیرین, میرزایی الحسینی, سید محمود, فتحی ایرانشاهی, طیبه. (1402). نقش آمیختگی مفهومی در ساخت معنی ضرب‌المثل‌های حوزۀحیوانات نهج‌البلاغه. جلوه هنر, 20(1), 1-23. doi: 10.22051/tqh.2022.40163.3582
شیرین پورابراهیم; سید محمود میرزایی الحسینی; طیبه فتحی ایرانشاهی. "نقش آمیختگی مفهومی در ساخت معنی ضرب‌المثل‌های حوزۀحیوانات نهج‌البلاغه". جلوه هنر, 20, 1, 1402, 1-23. doi: 10.22051/tqh.2022.40163.3582
پورابراهیم, شیرین, میرزایی الحسینی, سید محمود, فتحی ایرانشاهی, طیبه. (1402). 'نقش آمیختگی مفهومی در ساخت معنی ضرب‌المثل‌های حوزۀحیوانات نهج‌البلاغه', جلوه هنر, 20(1), pp. 1-23. doi: 10.22051/tqh.2022.40163.3582
پورابراهیم, شیرین, میرزایی الحسینی, سید محمود, فتحی ایرانشاهی, طیبه. نقش آمیختگی مفهومی در ساخت معنی ضرب‌المثل‌های حوزۀحیوانات نهج‌البلاغه. جلوه هنر, 1402; 20(1): 1-23. doi: 10.22051/tqh.2022.40163.3582

نقش آمیختگی مفهومی در ساخت معنی ضرب‌المثل‌های حوزۀحیوانات نهج‌البلاغه

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
مقاله 1، دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 57، فروردین 1402، صفحه 1-23    اصل مقاله (831.28 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2022.40163.3582
نویسندگان
شیرین پورابراهیم1؛ سید محمود میرزایی الحسینی2؛ طیبه فتحی ایرانشاهی* 3
1دانشیار گروه زبانشناسی،دانشکده ادبیات فارسی وزبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران،ایران
2دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه لرستان
3دانش آموخته دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد
چکیده
نظریۀ آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر (2002) یکی از نظریات مطرح در معناشناسی شناختی است که به نقش تلفیق فضاهای ذهنی در پیوستگی و ساخت معنا معتقد است. به‌اعتقاد آندرسون (2013)، این نظریه می‌تواند مبنایی برای شناخت ابعاد فرهنگی، شناختی و بافتی ساخت معنا در ضرب‌المثل‌ها باشد. نهج‌البلاغه یکی از مهم‌ترین کتب دینی است که در آن ضرب‌المثل‌های زیادی از زبان امام علی (ع) بیان ‌شده‌است. پژوهش حاضر به بررسی نحوۀ معنی‌سازی پنج ضرب‌المثل‌ حوزۀ حیوانات از کتاب نهج‌البلاغه می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و براساس انگارۀ معنایی آندرسون (2013) است. سؤالات عبارتند از: چگونه می‌توان نظریه آمیختگی مفهومی را بر ضرب‌المثل‌های حوزۀ حیوانات نهج‌البلاغه تطبیق داد؟و، معانی موقعیتی چگونه قادرند در موقعیت‌های جدید سیاسی-تاریخی- فرهنگی مشابه تکثیر و اجرا شوند؟ نتایج تحقیق نشانگر معانی کنشیِ هشدار، تحذیر، تقبیح، توصیف و سرزنش برآمده از آمیختگی مفهومی دو حوزۀ حیوان و انسان است که با پیام‌های اخلاقی – اجتماعی- سیاسی نهج البلاغه مطابقت دارد؛ ابتدا حوزه انسان و حیوان از طریق رابطۀ قیاس در فضای عام به هم مرتبط می‌شوند و به‌واسطۀ استعارۀ [انسان حیوان است] فضای آمیخته و معنای پایه شکل می‌گیرد. سپس معنای پایه با معنای ارجاعی تلفیق و معنای موقعیتی را می‌سازد. نهایتاً، معنای ضرب‌المثل به‌صورت یک کنش در موقعیت‌های کاربردی شکل می‌گیرد و معنای کنشی ظاهر می شود. معانی موقعیتی این ضرب‌المثل‌ها در موارد مشابه تاریخی قابل‌تکرار است و باعث می‌شود خوانش‌های متن بر بی‌نهایت موقعیت‌ اجتماعی-فرهنگی -سیاسیِ بالقوه کاربرد داشته‌باشد. این امر می‌تواند دلیلی بر پویایی معانی نهج‌البلاغه باشد که در موقعیت‌های آنی شکل می‌گیرند.
کلیدواژه‌ها
آمیختگی مفهومی؛ فوکونیه و ترنر؛ انگارۀ شناختی ضرب‌المثل آندرسون؛ نهج‌البلاغه
عنوان مقاله [English]
The role of conceptual fusion in constructing the meaning of proverbs in the field of animals of Nahj al-Balaghah
نویسندگان [English]
Shirin Pourebrahim1؛ Seyyed Mahmoud Mirzaee Al-Hoseini2؛ Tayyebe Fathi Iranshahi3
1Associate Professor, Linguistics Department, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages. Payame Noor University, Tehran Iran.
2Associate Professor, Arabic Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
3Graduate phd Student. Arabic Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University
چکیده [English]
The Conceptual Blending Theory of Fauconnier and Turner (2002) is one of the popular theories in cognitive semantics, which concerns with the role of integration of mental spaces in coherence and construction of meaning. According to Anderson (2013), this theory can be a basis for understanding the cultural, cognitive and contextual aspects of meaning construction in proverbs. Nahj al-Balagha is one of the most important religious books containing many proverbs from Imam Ali (AS). The present research examines meaning construction of five proverbs in the domain of Animal in Nahj al-Balagha. The present descriptive-analytic research is based on Anderson's (2013) approach. The questions include: How Conceptual Blending Theory can be applied on the animal proverbs in Nahj al-Balaghah? How situational meanings can be copied on and run in new political- historical-cultural situations? The results indicate that the meanings of warning, condemnation, description, and blame, taken from the conceptual blending of the domains of animal and human, are consistent with the moral-social-political messages of Nahj al-Balaghah. Firstly, human and animal domains are integrated analogically in the generic space. Then, the basic meaning is formed through [MAN AS ANIMAL] metaphor in the blended space. This basic meaning is combined with the referential meaning and creates situational meaning. Finally, the meaning is developed as an action in practical situations. This meaning can be run in similar circumastances. Therefore, their readings are applicable to infinite number of potential social-cultural-political situations. This confirms the dynamics of meanings in Nahj al-Balagha, formed in online circumatances.
کلیدواژه‌ها [English]
Conceptual fusion, Foucault and Turner, Anderson', s proverbial cognitive parable, Nahj al-Balaghah
مراجع
  1. نهج البلاغه(1383ش). ترجمه سید کاظم ارفع، چاپ سوم، تهران: انتشارات فیض کاشانی.
  2. ابن‌ابی‌الحدید، عزالدین عبدالحمید بن هبة‌الله(2007م). شرح نهج البلاغة، بغداد: دارالکتب العربی.
  3. ابن‌میثم‌البحرانی، کمال‌الدین میثم‌بن‌علی. (1370ش). شرح نهج‌البلاغة، مشهد: آستان قدس رضوی.
  4. ارفع، سیدکاظم(1383ش). ترجمه روان نهج‌البلاغه، چاپ سوم، تهران: انتشارات فیض کاشانی.
  5. اونز، ویوین(1398ش). واژه­نامۀ توصیفی زبانشناسی شناختی، ترجمه: حدائق رضایی، قم: لوگوس.
  6. بهرامی‌خورشید، سحر(1398ش). دستور شناختی، مبانی نظری و کاربست آن در زبان فارسی، تهران: سمت.
  7. ترنر، مارک و فوکونیه، ژیل(1399ش). «استعاره، مجاز و ادغام»، استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، (گردآورنده آنتونیو بارسلونا)، برگردان فرزان سجودی، لیلا صادقی، تینا امراللهی، تهران: نقش‌جهان، صص 244-222.
  8. حسینی‌شیرازی، محمد( 1368ش)، شرح نهج البلاغة، قم: موسسه الفکرالاسلامی.
  9. راسخ‌مهند، محمد(1393ش). درآمدی بر زبانشناسی شناختی، مفاهیم و نظریه‌ها، تهران: سمت.
  10. فوکونیه، ژیل و ترنر، مارک(1399ش). چگونه­ می­اندیشیم، آمیزه­ی مفهومی و پیچیدگی‌های پنهان ذهن، ترجمه: جهانشاه میرزا بیگی. تهران: آگاه.
  11. قزوینی حائری، سید محمد کاظم(1337ق). شرح نهج البلاغة، نجف: مطبعة النعمان
  12. قطامش، عبدالمجید(1988م). الأمثال العربیة دراسة تاریخیة تحلیلة، دمشق: دارالفکر للطباعة و التوزیع.
  13. کوچش، زولتن(1398ش). مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمه شیرین پورابراهیم، چاپ دوم، سمت.
  14. لیکاف، جورج(1390ش). «نظریه معاصر استعاره»، ترجمه فرزان سجودی، در کتاب استعاره مبنای تفکّر و ابزار زیبایی‌آفرینی، گروه مترجمان به کوشش فرهاد ساسانی، تهران: سوره مهر، 230-135.
  15. لیکاف، جورج، مارک جانسون(1396ش). استعاره­های که با آن زندگی می­کنیم، ترجمه: راحله گندمکار، تهران: نشر علمی.
  16. المارودی، علی‌بن‌محمد‌بن‌حبیب(1999م). الأمثال و الحکم، تحقیق و دراسة: فؤاد عبدالمنعم أحمد. الریاض: دارالوطن.
  17. مکارم‌شیرازی، ناصر(1390ش). پیام امیرالمؤمنین(ع)، شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، قم: انتشارات امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع).

 

  1. Anderson, D. (2013). Understanding Figurative Proverbs: A Model Based on Conceptual Blending. Folklore, 124, 28-44.
  2. Evans, V. and Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  3. Fauconnier G. (2001), Conceptual Blending and Analogy. In: Gentner Dedre, Holyoak Keith, Kokinov Boicho, editors. The Analogical Mind: Perspectives from Cognitive Science. Cambridge: MIT Press.
  4. Fauconnier, G. and Turner, M. (2002). The Way We Think: Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities. New York: Basic Book.
  5. White, G. M. (1987). Proverbs and Cultural Models: An American Psychology of Problem Solving. In D. Holland & N. Quinn (Eds.), Cultural Models in Language and Thought (151–72). Cambridge: Cambridge University Press.
  6. Whiting, B. J. (1932). The Nature of the Proverb. Harvard Studies and Notes in Philology and Literature, 14, 273–307.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 915
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 377


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب