پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,424,749 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,542,832 |
نقدهای شاه‌نعمت‌الله ولی در حوزه های تصوّف، فلسفه و کلام | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 6، دوره 14، شماره 29، مرداد 1401، صفحه 151-180 اصل مقاله (523.63 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2022.40853.2357 | ||
| نویسندگان | ||
| اعظم سیامک1؛ تقی اژه ای* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| در نوشتار حاضر با روش توصیفی-تشریحی نقدهای یکی از اثرگذارترین چهره های تصوّف، شاه‌نعمت‌الله ولی، در رسائل منسوب به او با هدف شناسایی حوزه‌هایی که نقد کرده است و نیز روش و زبان او در این نقدها بررسی و تحلیل می‌شود. مطالعۀ این نقدها نشانگر دیدگاه و آرای او در مذهب، عرفان و فلسفه است. شاه‌ولی مریدان فراوانی داشته و به یقین برخی از آن ها انحرافات و بی‌رسم و راهی هایی های داشته اند، ولی نتایج تحقیق نشان می دهد که وی به نقد آن ها نپرداخته و به نقد آرای نظری در خصوص سیر و سلوک عرفانی بسنده کرده است. شاه‌ولی به مقام مشاهده معتقد نبوده و معرفت عرفا جز معرفت قطب را ناقص می داند. همچنین بین سیر و سلوک عرفانی و زندگی عادی و معمولی بین مردم منافاتی ندیده است. در حوزۀ فلسفه وکلام با اینکه از شارحان مکتب اکبری است، اما گاهی دیدگاه‌های ابن عربی و نیز دیدگاه‌های حکما، معتزله و متکلّمان و برخی از دیدگاه‌های امامیه را بدون اشاره به نام نقدشونده نقد کرده است. او با زهّاد و شطاحان مخالف بوده، اما نگاه مثبتی به ملامتیه داشته است. شاه‌ولی از نظر زبانی کمتر از تمثیل و حکایات بهره برده و با زبانی ساده و روشن نقدهای خود را بیان کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرن هشتم؛ تصوف؛ فلسفه؛ کلام؛ شاه‌نعمت‌الله ولی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Criticisms of Shāh Ne'matollāh Vali in the Fields of Sufism, Philosophy, and Speculative Theology | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azam Siamak1؛ Taghi Eje'i2 | ||
| 1PhD student of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan. Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In this paper, adopting a descriptive-explanatory method, the criticisms of one of the most influential figures of Sufism, Shāh Ne'matollāh Vali, in the epistles attributed to him are analyzed with the aim of identifying the fields critiqued by him, as well as his method and language in these criticisms. Studying these criticisms reveals his standpoints on religion, mysticism, and philosophy. Shāh Vali had many disciples and certainly a number of them had deviations; nonetheless, the results of the research show that Shāh Vali did not critique them. He limited himself to critiquing theoretical views regarding mystical journey. Shāh Vali did not believe in the position of observation and considered the knowledge of mystics to be incomplete except for the knowledge of Qutb. Also, he did not see any contradictions between the mystical journey and the ordinary life of the people. In the field of philosophy and speculative theology, although he is one of the commentators of Akbari School, he has occasionally criticized Ibn Arabi's views, as well as the views of sages, Mu'tazila and theologians, and some of the views of the Imamiyyah without mentioning the name of the one being critiqued. He was opposed to the ascetics and Shattāh; however, he had a positive view of Malamatiāyyah. From the point of view of language, Shāh Vali used parables and anecdotes less and expressed his criticisms in a simple and clear language. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Eighth century, Sufism, Philosophy, Speculative theology, Shāh Ne'matollāh Vali | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید. ترجمۀ خرمشاهی، تهران: دوستان.
ابن عربی، محمد (1370). فصوص الحکم، تعلیقات ابوالعلاء عفیفی، تهران: الزهرا.
ابن عربی، محمد (بیتا). فتوحات مکیه، ج3، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن عربی، محمد (1422 ق.). محاضرۀالأبرار، ج2، بیروت: دارالکتب العلمیه.
اردستانی، پیر جمال (1371). مرآۀالأفراد، تصحیح انیسیپور، تهران: زوّار.
تبادکانی، شمس‌الدین محمد (1383). تسنیم المقرّبین (شرح منازل السائرین)، تصحیح بهبهانی، تهران: کتابخانۀ مجلس.
حافظ ابرو، عبدالله (1380). زبدۀالتواریخ، ج3، تصحیح حاج سیدجوادی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حسینی، محمد (1397). بحرالحقایق، تصحیح مولایی، تهران: فرهنگستان.
خسروانی، مریم (1394). «بررسی انتقادات تصوّف در آثار صوفیان سدۀ 5 و 6 و مقایسۀ آن با آثار صوفیان سدۀ 8 و 9»، پایاننامه کارشناسی ارشد، کازرون: دانشگاه سلمان فارسی.
خواجه عبدالله انصاری (1364). مناجات، تهران: اقبال.
دانشنامه جهان اسلام (1398). «شاه‌نعمت‌الله ولی»، ج26، حمید فرزام، صص 529-526، تهران: بنیاد دائرۀالمعارف.
دهش، مسعود و غلامحسین ابراهیمی دینانی (1397). شاه‌نعمت‌الله ولی و مکتب کرمان، تهران: مولی.
ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا (1390). بازشناسی و نقد تصوّف، تهران: سخن.
روحانی نژاد، حسین (1394). نقد عرفانهای صوفیانه، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
روملو، حسن بیگ (1384). احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر.
زرین کوب، عبدالحسین (1362). دنبالۀ جستجو در تصوّف ایران، تهران: امیر کبیر.
سجادی، سید جعفر (1370). فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: طهوری.
سلمی، ابوعبدالرحمان (1372). مجموعه آثار، ج2، گردآوری نصرالله پورجوادی، تهران: نشر دانشگاهی.
سمنانی، علاءالدوله (1369). مصنفات فارسی، تصحیح مایل هروی، تهران: علمی و فرهنگی.
سیامک، اعظم (1394). «نقد تصوّف در آثار منثور صوفیه در قرن 5 و 6»، پایاننامه کارشناسی ارشد، شهرکرد: دانشگاه شهرکرد.
شاهرخی، محمود (1380). گلبانگ عاشقانه، ترجمۀ مشارق انوارالقلوب و مفاتح اسرارالغیوب اثر ابوزید عبدالرحمان انصاری قیروانی، تهران: دریا.
شاه‌نعمت‌الله ولی (2535). رساله های شاه‌نعمت‌الله ولی، ج1، تصحیح جواد نوربخش، تهران: خانقاه نعمت اللهی.
شاه‌نعمت‌الله ولی (2536). رساله های شاه‌نعمت‌الله ولی، ج2و 3، تصحیح جواد نوربخش، تهران: خانقاه نعمت اللهی.
شاه‌نعمت‌الله ولی (1357). رسالههای شاه‌نعمت‌الله ولی، ج4، تصحیح جواد نوربخش، تهران: خانقاه نعمت اللهی.
شاه‌نعمت‌الله ولی (1389الف). «جامع الأنوار و مجمع الأسرار»، دو فصلنامۀ آفاق نور، پاییز و زمستان، شمارۀ 12، صص 206-157.
شاه‌نعمت‌الله ولی (1389ب). «تفسیر آیۀ نور مؤلّف سیّد نورالدّین شاه‌نعمت‌الله ولی»، دو فصلنامۀ آفاق نور، پاییز و زمستان، شمارۀ ، صص 226-207.
شاه‌نعمت‌الله ولی (1392). مجمع الرسائل، تصحیح علی محمد صابری، ج1. تهران: علمی.
شمس تبریزی (2536). مقالات، تصحیح موحد، تهران: دانشگاه شریف.
شیبی، کامل مصطفی (1387). تشیّع و تصوّف، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی، تهران: امیرکبیر.
طارمی، صفی الدین محمد (1377). انیس العارفین، تهران: روزنه.
عزلتی خلخالی، ادهم (1381). رسائل فارسی، ج،. تصحیح عبدالله نورانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر.
عطّار، محمد (1389). تذکرۀالأولیا، تصحیح استعلامی، تهران: زوار.
غراب، محمود (1427 ق.). الرد علی ابن تیمیه، ج2، دمشق: [بینا].
فرزام، حمید (1377). تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه‌نعمت‌الله ولی، تهران: سروش.
فرهانیان، فاطمه (1394). «معرفت ذات الهی از نظر شاه‌نعمت‌الله ولی»، دو فصلنامۀ جاویدان خرد، شمارۀ 28، صص 124-103.
کاتب، احمد (1345). تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران: فرهنگ ایران زمین.
کربن، هانری (1381). «سید حیدر آملی». ترجمۀ عبدالحمید روحبخشان، نشریه معارف، شمارۀ 57. صص 87-61.
گوهرین، سید صادق (1383). شرح اصطلاحات تصوّف، ج10-9، تهران: زوّار.
گوهرین، سید صادق (1388). شرح اصطلاحات تصوّف، ج 6-، تهران: زوّار.
مجلسی، محمد باقر (1351). آسمان و جهان، ج1، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
محقّق، مهدی (1349). فیلسوف ری، تهران: دانشگاه تهران.
مدرس تبریزی، میرزا محمدعلی (1349). ریحانه الأدب، تبریز: چاپخانه شفق.
مستوفی بافقی، محمد مفید (1385). جامع مفیدی، ج3، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
نهج البلاغه (1382). ترجمۀ مهدی شریعتی، تهران: فرهنگ مکتوب.
وزیری، مجید (1395). «ساخت قاعدۀ فقهی کرامت»، فصلنامۀ پژوهش های فقه، شمارۀ 44، صص 162-139.
وزیری کرمانی، احمدعلی خان (1352). تاریخ کرمان، تصحیح باستانی پاریزی، تهران: ابن سینا.
هرمانسن، مارسیا (1389). «تصوفپژوهی در آمریکا»، ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ 7. صص 66-62.
هجویری، ابوالحسن علی (1387). کشف المحجوب، تصحیح عابدی، تهران: سروش.
یوسف پور، محمدکاظم (1380). نقد صوفی. تهران: روزنه.
Quran. Translated by Khorramshāhi. Tehran: Doostan Ardestani, P.J. (1992). Merāt-ol-Afrad. Edited by Anisipur. Tehran: Zavvar. Attar, M. (2010). Tazkerat-ol-awliya. Edited by Este'lami. Tehran: Zavvar. Corban, H. (2002). "Sayyed Haider Amoli". Translated by A.H. RoohBakhshan. Maarif. 57. 61- 87. Dehesh, M. and Q. Ebrahimi Dinani. (2017). Shah Nematullah Vali and Kerman school. Tehran: Mola. Encyclopedia of Islamic World. (2018). "Shah Nematullah Vali". V.26. Hamid Farzam. pp. 526-529. Tehran: Encyclopedia Foundation. Farhanian, Fatima. (2014). "Knowledge of God's nature from the point of view of Shah Nematullah Vali". Javidan Kherad. 28. 103-124. Farzam, H. (1998). Research on the condition and criticism of the works and thoughts of Shah Nematullah Vali. Tehran: Soroush. Gharab, M. (2006). Al-rad Ala Ibn Tymiyyah. V.2. Damascus: [no publisher]. Gowharin, S.S. (2004). Explanation of Sufism terms. V. 9-10. Tehran: Zavvar. Gowharin, S.S. )2009). Explanation of Sufism terms. V. 5-6. Tehran: Zavvar. Hafez Abro, A. (2001). Zobdat-ol-Tawarikh. V.3. Edited by Haj Seyedjavadi. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. Hajwiri, A.A. (2008). Kashf-ol-mahjub. Edited by M. Ābedi. Tehran: Soroush. Hermansen, M. (2010). "Sufism studies in America". Information of wisdom and knowledge. 7. 62-66. Hosseini, M. (2017). Bahr-ol-Haqayeq. Edited by Maulayi. Tehran: Farhangistan. Ibn Arabi, M. (1991). Fusus al-Hakam. Edited by A.A. Afifi. Tehran: Al-Zahra. Ibn Arabi, M.. (no date). Fotouhat-e Makkiah. V.3. Beirut: Dar Ihya Al-Tarath al-Arabi. Ibn Arabi, M.(2001). Mohazerat-ol-Abrar. V.2. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmiya. Katib, A. (1926). Tarikhe Jadide Yazd. Edited by I. Afshar. Tehran: Farhange Iran Zemin. Khajeh Abdollah Ansari. (1985). Monajat. Tehran: Iqbal. Khosravani, M. (2014). "Examining the criticisms of sufism in the works of sufis of the 5th and 6th centuries and comparing it with the works of sufis of the 8th and 9th centuries". Master's thesis. Kazeroon: Salman Farsi University. Majlisi, M.B. (1972). The sky and the world. V.1. Tehran: Islamic bookstore. Modarres Tabrizi, M.M.A. (1970). Reyhanat-ol-Adab. Tabriz: Shafaq Printing House. Mohagheq, M. (1970). Philosopher of Ray. Tehran: University of Tehran. Mostofi Bafqi, M.M. (2006). Jame-e Mofidi. V.3. Edited by I. Afshar. Tehran: Asatir. Nahj-ol-Balagha. (2003). Translated by Mehdi Shariati, Tehran: Farhang Maktoob. Oazlati Khalkhali, A. (2002). Rasaele Farsi. V.1. Edited by A. Noorani. Tehran: Association of Artifacts and Authors. Romlu, H. (2005). Ahsan-ol-Tawarikh. Edited by A.H. Navaei. Tehran: Asatir. Rouhaninejad, H. (2014). Criticism of Sufi mysticism. Tehran: Islamic Culture and Thought Research Institute Publishing Organization. Sajjadi, S.J. (1991). Dictionary of mystical terms. Tehran: Tahori. Semnani, A.D. (1990). Persian works. Edited by Mayel Hervey. Tehran: Scientific and Cultural. Shah Nematullah Vali. (2010 A). "Jame-ol-anwar and majma-ol-asrar". Afaq Noor. 12. 157-206. Shah Nematullah Vali. (2010 B). "Commentary on the verse of light authored by Seyyed Nooruddin Shah Nematullah Vali". ". Afaq Noor. 207-226. Shah Nematullah Vali. (1976). Resale-haye Shah Nematullah Vali. V.1. Edited by J. Noorbakhsh. Tehran: Nematullahi Monastery. Shah Nematullah Vali. (1977). Resale-haye Shah Nematullah Vali. V.2-3. Edited by J. Noorbakhsh. Tehran: Nematullahi Monastery.. Shah Nematullah Vali. (1978). Resale-haye Shah Nematullah Vali. V.4. Edited by J. Noorbakhsh. Tehran: Nematullahi Monastery.. Shah Nematullah Vali. (2012). Majma-ol-Rasael. Edited by A.M. Sabri. V.1. Tehran: Elmi. Shahrokhi, M. (2008). Gulbang Loves (translation of Mashareq Anwar-ol-Qulob and Mafatih Asrar-ol-Qoyoub). by Abu Zaid Abdul Rahman Ansari Qirwani. Tehran: Darya. Shams-e Tabrizi. (1977). Maqalat. Edited by Movahhed. Tehran: Sharif University. Shibi, Kamel Mustafa. (2008). Shiism and Sufism. Translated by Alireza Zakavati. Tehran: Amir Kabir. Siamak, A. (2014). "Criticism of sufism in sufi prose works in the 5th and 6th centuries". Master's thesis. Shahrekord: Shahrekord University. Solami, A.A.R. (1993). A collection of works. V.2. Edited by N. Pourjavadi. Tehran: University Press. Tabad'kani, Sh.M. (2004). Tasnim-ol-Moqrrabin (Description of the Manāzel-ol-Saerin). Edited by Behbahani. Tehran: Majlis Library. Tarimi, S.M. (1998). Anis-ol-Arifin. Tehran: Rozeneh. Waziri Kermani, A.A. (1973). Tarikhe Kerman. Edited by Bastani Parizi. Tehran: Ibn Sina. Waziri, M. (2015). "Building the jurisprudential rule of dignity". Fiqh Research. 44. 139- 162. Youssefpour, M.K. (2001). Sufi criticism. Tehran: Rozane. Zakavati Qaragozlu, A. (2011). Recognition and criticism of Sufism. Tehran: Sokhan. Zarrinkoub, A.H. (1983). Search sequence in Iranian Sufism. Tehran: Amir Kabir.0), Bustan, Sorude Moslehoddin Sadi, Tehran: Kharazmi | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 284 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 298 |
||