تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 924 |
تعداد مقالات | 7,621 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,416,566 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,838,109 |
«راز دل» نامق کمال: بازتاب مسئلة افول عثمانی در نمایشنامههای وطن و گلنهال | ||
تاریخ اسلام و ایران | ||
مقاله 2، دوره 32، شماره 55 - شماره پیاپی 145، آبان 1401، صفحه 35-55 اصل مقاله (493.14 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2022.38376.2573 | ||
نویسنده | ||
توران طولابی* | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان، لرستان، ایران | ||
چکیده | ||
نوعثمانیان طیفی از متفکران تجددگرا بودند که مسئلة افول عثمانی را در قالب تازهای صورتبندی کردند. چهرههای تراز اول این جریان با محوریت نامق کمال در جهت علتشناسی این مسئلة گام برداشتند؛ به همین منظور آنان از ادبیات بهمثابة یک ابزار سنتی بهره گرفتند و قالبهای مدرنی چون نمایشنامه را کارآمد یافتند. در پژوهش حاضر کوشش شده است با تمرکز بر دو نمونه از این نمایشنامهها، درک نامق کمال از مسئلة افول عثمانی بررسی شود. پرسش محوری پژوهش ناظر بر واکاوی نگرش این اندیشمند شاخص ترک به مقولة بحران در عثمانی، عوامل زمینهساز این بحران و راهکاری است که وی از رهگذر ادبیات نمایشنامهای برای حل آن پیشنهاد کرده است. به این منظور، محتوای ادبی نمایشنامهها درون بافتار زمانی آن، بر پایة اطلاعات و شواهد تاریخی، تجزیه و تحلیل شده است. بررسی زمینهمند محتوای این دو نمایشنامه نشان میدهد که از نظر نامق کمال، راهبرد توسعهطلبانة روسیة تزاری، بهمثابة عامل خارجی، سهم محوری در بروز بحران مذکور داشته است. بازتاب ادبی این نگرش را میتوان در نمایشنامة وطن یا سیلیستره رصد کرد. این نمایشنامه را میتوان تلاش نامق کمال برای بازآرایی مفهوم وطن از رهگذر بازخوانی گذشتة شکوهمند عثمانی از منظر گفتمان ناسیونالیسم رمانتیک قلمداد کرد. بُعد دیگر درک نامق کمال از عوامل بحران در عثمانی، سرشت دروننگر دارد و ناظر بر نقد استبداد دستگاه حاکمه است. این بُعد در نمایشنامة گلنهال بازتاب یافته و جلوهای از نگرش انتقادی متفکران تجددگرای عثمانی به ساختار سیاسی این دولت در نیمة دوم سدة نوزدهم است. | ||
کلیدواژهها | ||
افول عثمانی؛ گلنهال؛ ناسیونالیسم رمانتیک؛ نامق کمال؛ وطن یا سیلیستره | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Namık Kemal’s “Râz-e Del”: Decline of Ottoman Empire as reflected in the plays “Vatan Yahut Silistre” and Gülnihal” | ||
نویسندگان [English] | ||
Tooran Toolabi | ||
Professor, Department of History, Lorestan University, Khorramabad, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The “Young Ottomans” as an intellectual movement in the Ottoman Empire dealt with the issue of decline. Namık Kemal, the most prominent figure in this society wrote a number of works in which he reflected on this problem. Namık Kemal focused on this issue and tried to find an approach to understanding the Ottoman problems through various works, including plays. In two critical examples, namely “Vatan Yahut Silistre” and “Gülnihal”, Namık Kemal tried to find a way out for the crisis-stricken Ottoman Empire. This article deals with Namık Kemal’s attitude toward decline. In Vatan, Namık Kemal has considered the role of the foreign dimension of Ottoman decline. It seems that Vatan is an example of the romantic nationalism with which Namık Kemal tried to restore the lost pride of the Ottomans. In contrast, in Gülnihal he has paid attention to despotism. In other words, Kemal was aware of both the internal and external problems that had put the Ottoman Empire in a precarious position. In both plays, Namık Kemal has resorted to romantic stories to express his point of views. The findings of this study suggests that, the most central issue for Namık Kemal has been protection of idea of Ottoman Empire. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Namık Kemal, Vatan Yahut Silistre, Gülnihal, Ottoman Empire, Decline | ||
مراجع | ||
- انتخابی، نادر (1391)، دین، دولت و تجدد در ترکیه، تهران: نشر هرمس.
- خلیل اینالجیق و محمد سیددانلی اوغلو (1391)، امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات، ترجمه رسول عربخانی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- فضلی، محمود و آنگلا بارانی (گردآوری و ترجمه) (1375)، شاندور پتوفی، شاعر انقلابی مجار، تهران: امیرکبیر.
- کمال، نامق، کلیات کمال، برینجی ترتیب، مقالات سیاسیه و ادبیه، استانبول: سلانیک مطبعهسی.
- جریده حوادث (سنه 1271)، «اعلانات»، نمره 739، ص4.
- حریت، «حب الوطن من الایمان»، (ربیعالاول 1285)، نمره 1، ص1.
- .............. (23 ربیعالاخر 1286)، نمره 58، ص2.
- Akün, Ömer Faruk (2006), “Namık Kemal”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt.32, ss.361-378.
- Akarli, Engin D (Jul., 1992), “Economic Policy and Budgets in Ottoman Turkey”, 1876-1909, MES, Vol. 28, No. 3. - Ataman, Bora (2009), “Türkiyede ilk Basın yasakları ve Abdülhamid Sansürü, Marmara” İleteşim Dergisi, Sayı 14, İstanbul, ss. 22-23; - Anderson, Olive (1964), “Great Britain and the beginning of the Ottoman Public Debt”, The Historical Journal, Vol. 7, No. 1. - Bozkurt, Kenan (Mart 2019), “Yüreği Vatan aşkınlaatan bir şâir: Yûsuf Hâlis Efendi ve Şehnâme-i Osmânî’si”, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl. 6, Sayı 20, ss. 503-554. - Davison, Roderic (1963), Reform in Ottoman empire(1856-1876), Princeton University Press; - Demirel, Fatmagül (2007), II Abdülhamd döneminde sansür, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 2007; - DİA (1995), Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, “Encümen-i Şuarâ”, Cilt 11, ss. 179-181; - Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi; - Karal, Enver Ziya (2007) Osmanlı tarihi, VI cilt, Islahat Fermanı Devri(1856-1861), Ankara: T.T.K. - Kemal, Namık (1989), Gülnihal, İstanbul, Milli Eğitim Baımevi, Hazırlayan, Kenan Akyüz. - Kemal, Namık, Rüya, in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 251-266. - Kemal, Namık, Vatan Mersiyesi, , in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 169-175.
- Kemal, Namık, Vatan Şarkısı, , in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, s.177. - Kemal, Namık, Vatan Yahut Silistre, Hazırlayan: Kemal Bek, İstanbul, 2004. - Kuran, Ercümend (1954), “La politique d'Abdulhamid II dan la crise d'Orient(1876-1878)”, Revue d'histoire moderne et contemporaine, T. 27e, No. 1, Aspects de la crise d'Orient (1875-1878), (Jan- Mar, 1980). - Leerssen, Josep (2013). Notes towards definition of Romantic Nationalism, Romantik, 2(1), pp. 9-35. -______, Viral Nationalism: Romantic Intellectuals on the move in nineteenth century Europe, Nations and Nationalism, 17(2), 2011, pp. 257-271; - Milgrim, Michael R (Nov., 1978), “An Overlooked Problem in Turkish-Russian Relations: The 1878 War Indemnity”, IJMES, Vol. 9, No. 4. - Pamuk, Şevket (1984), “The Ottoman Empire in “Great Depression” of 1873- 1896”, JEH, Vol. 44, No. 1, pp.107-108. - Rahme, Joseph G (1999)., “Namik Kemal’s Constitutional Ottomanism and Non-Muslims”, Islam and Christian-Muslim Relations, 10:1, 23-49 - Temperley, Harold (1933), “British policy towards parliamentary rule and constitutionalism in Turkey(1830- 1914) “, CHJ, Vol. 4, No. 2, pp.156-191. - Yetişgin, Memet (2007), “The Ottoman way of governing mutli- ethnic and multi- religious commuities”, OTAM, Dergisi (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi), sayı.21, pp.135-167. - Yosmaoğlu, Ipek. K (2003), “Chasing the Printed Word: Press Censorship in the Ottoman Empire”, 1876-1913, The Turkish Studies Association Journal, Vol. 27, No. ½, pp. 17-19; - Ziya Paşa, Rüya, in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 109-128.
ǰarīde-ye Ḥavādeṯ Gazetesi, “Eʻlānāt”, year 1271 H., no. 739. [in Ottoman Turkish]. Entekhabi, Nader, Religion, government and modernity in Turkey, Tehran: Hermas Publishing, 1391. Fazli, Mahmud & Angela Barani, (ed. & trans.), Sándor Petőfi, Šā’er-e Enqelābī-ye Magyar, Tehran: Entešārāt-e Amīr Kabīr, 1375. Ḥūrrīyet, “Ḥobb al-Waṭan men al-Imān”, no. 58, 1 Rabī’ al-Āḵar 1286. [in Ottoman Turkish]. Ḥūrrīyet, “Ḥobb al-Waṭan men al-Imān”, no.1, 1 Rabī’ al-Awwal 1285. [in Ottoman Turkish]. İnalcık, Halil & Seyidonlıoğlu, Mehmet, Emperātūrī–ye ‘Oṡmānī dar ‘Aṣr Degargūnī-ye Tanẓīmāt, trans. (into Persian) by Rasūl ‘Arabḵānī, Tehran, Pazhūheškade-ye Tārīḵ-e Eslām, Kemal, Namık, Gülnihal, İstanbul, Milli Eğitim Baımevi, Hazırlayan, Kenan Akyüz, 1989;
Akün, Ömer Faruk, Namık Kemal, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt. 32, ss. 361-378. Akarli, Engin D, “Economic Policy and Budgets in Ottoman Turkey”, 1876-1909, MES, Vol. 28, No. 3 (Jul., 1992). Ataman, Bora, “Türkiyede ilk Basın yasakları ve Abdülhamid Sansürü, Marmara” İleteşim Dergisi, Sayı 14, 2009, İstanbul, ss. 22-23; Anderson, Olive, “Great Britain and the beginning of the Ottoman Public Debt”, The Historical Journal, Vol. 7, No. 1(1964). Bozkurt, Kenan, Yüreği Vatan aşkınlaatan bir şâir: Yûsuf Hâlis Efendi ve Şehnâme-i Osmânî’si, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 6, Sayı 20, Mart 2019. Davison, Roderic, Reform in Ottoman empire(1856-1876), Princeton University Press, 1963; Demirel, Fatmagül, II Abdülhamd döneminde sansür, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 2007; DİA, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, “Encümen-i Şuarâ”, 11. Cilt, ss. 179-181; Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi; Karal, Osmanlı tarihi, VI cilt, Islahat Fermanı Devri(1856-1861), Ankara: T.T.K, 2007. Kemal, Namık, Gülnihal, İstanbul, Milli Eğitim Baımevi, Hazırlayan, Kenan Akyüz, 1989; Kemal, Namık, Rüya, in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 251-266. Kemal, Namık, Vatan Mersiyesi, , in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 169-175. Kemal, Namık, Vatan Şarkısı, , in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, s.177. Kemal, Namık, Vatan Yahut Silistre, Hazırlayan: Kemal Bek, İstanbul, 2004. Kuran, Ercümend, “La politique d'Abdulhamid II dan la crise d'Orient(1876-1878)”, Revue d'histoire moderne et contemporaine (1954), T. 27e, No. 1, Aspects de la crise d'Orient (1875-1878), (Jan- Mar, 1980), p. 37. Milgrim, Michael R, “An Overlooked Problem in Turkish-Russian Relations: The 1878 War Indemnity”, IJMES, Vol. 9, No. 4 (Nov., 1978), p.519. Pamuk, Şevket, “The Ottoman Empire in “Great Depression” of 1873- 1896”, JEH, Vol. 44, No. 1(1984), pp.107-108. Rahme, Joseph G.,Namik “Kemal’s Constitutional Ottomanism and Non-Muslims”, Islam and Christian-Muslim Relations, 10:1, 23-49 Temperley, Harold, “British policy towards parliamentary rule and constitutionalism in Turkey(1830- 1914) “, CHJ, Vol. 4, No. 2(1933), p.167. Leerssen, J. Notes towards definition of Romantic Nationalism, Romantic, 2(1); Leerssen, Josep, Viral Nationalism: Romantic Intellectuals on the move in nineteenth century Europe, Nations and Nationalism, 17(2), 2011; Yetişgin, Memet, The Ottoman way of governing mutli- ethnic and multi- religious commuities, OTAM Dergisi (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi), 2007, sayı 21, pp. 135-167; Yosmaoğlu, Ipek. K, “Chasing the Printed Word: Press Censorship in the Ottoman Empire”, 1876-1913, The Turkish Studies Association Journal, 2003, Vol. 27, No. ½, pp. 17-19; Ziya Paşa, Rüya, in: Kaplan, Mehmet, Engingün, Inci, Birol, Emel (1993). Yeni Türk Edebiyati Antolojisi II, İstanbul, 2.baskı, Marmara Üniversitesi, ss. 109-128. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 406 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 202 |