پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 934 |
| تعداد مقالات | 7,667 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,519,779 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,899,110 |
گونه‌‌شناسی مطالعات جدید اسماعیلی و ضرورت تحقیق در تاریخنگاری آنان | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 1، دوره 31، شماره 28، دی 1400، صفحه 15-37 اصل مقاله (406.81 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2022.39317.1595 | ||
| نویسنده | ||
| علی بابایی سیاب* | ||
| استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| تحقیقات جدید در حوزۀ تاریخ و منابعِ تاریخِ اسماعیلیان به‌ویژه پس از نخستین دهه‌‌های قرن بیستم میلادی که با کشف و شناسایی گستردۀ آثار مؤلفان اسماعیلی‌‌مذهب همراه بود، سیر صعودی داشته است که تا به امروز نیز ادامه دارد. کشف و شناسایی مجموعه‌‌های پرشمارِ منابع اسماعیلی، محققان این حوزه را با طیف وسیعی از نسخِ خطیِ بکر مواجه کرد که نیازمند تصحیح، تحقیق و ترجمه بودند. مرحلۀ دیگری از این تحول، بازخوانی تاریخ اسماعیلیان و جوانب مختلفِ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، فقهی و کلامی این فرقه بود که تا پیش از آن بر اساس روایتی نسبتاً یک‌جانبه از منابعِ اهل‌سنت به نگارش درآمده بود و اینک با مراجعۀ هم‌زمان به منابع پرشمار اسماعیلی در معرض نقد و بازنگری قرار می‌‌گرفتند. در این میان، تاریخنگاری اسماعیلیان موضوعِ کمتر پژوهش مستقلی بوده است. تحقیقات جدید در حوزۀ تاریخنگاری اسماعیلیان از دو جهت حائز اهمیت است: جهتِ نخست، شناسایی، تصحیح و معرفی منابع تاریخ‌‌نگارانۀ اسماعیلی و جهت دوم، استفاده از این منابع در بازخوانی تاریخ اسماعیلیان است. در جهت نخست، محققان این حوزه، کارهای پژوهشی درخوری را انجام داده‌اند، اما در حوزۀ بازخوانی تاریخ اسماعیلیان بر اساس منابع مکشوف، اقدام خاصی صورت نگرفته است. در این مقاله با انتخاب روشی تاریخی‌تحلیلی درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی هستیم که تا چه اندازه بی‌توجهی به منابع تاریخ‌‌نگارانۀ اسماعیلی در ارائۀ تصویری نادرست از تاریخ سیاسی- مذهبی این فرقه مؤثر بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مطالعات اسماعیلی؛ محققان اسماعیلی؛ منابع اسماعیلی؛ تاریخنگاری اسماعیلیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Typology of new Ismaili studies and The necessity of research in their historiography | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Babaei Siab | ||
| Assistant Professor, Department of History, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| New research in the field of Ismaili history and its sources, especially after the first decades of the 20th century has had an upward trend, which continues to this day. This progress is due to the widespread discovery and recognition of the works of Ismaili authors in this century. These sources required editing, research and translation. Another stage of this development was the re-reading of the history of the Ismailis and the various political, social, economic, religious, jurisprudential; and theological aspects of this sect, which until then had been written on the basis of a relatively one-sided narrative from Sunni sources, and now with reference to the Ismaili sources, the earlier narratives were subjected to criticism and revision. In the meantime, Ismaili historiography was the subject of less independent research. Research in the field of Ismaili historiography is important in two ways: first, for the identification, editing and introducing Ismaili historiographical sources and second, for the use of these sources in the rereading of Ismaili history. In the first case, researchers have done a lot of research, but no special measures have been taken to re-read the history of the Ismailis based on the discovered sources. In this article, by choosing a historical-analytical method, we try to answer the basic question to what extent the neglect of the sources of the Ismaili historians has contributed to paint a false picture of the politico-religious history of this sect. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ismaili studies, Ismaili scholars, Ismaili sources, Ismaili historiography | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌هیثم، جعفربن‌احمد (1388) پیدایی فاطمیان و گفت‌وگوهای درونی شیعیان در المناظرات، به‌تصحیح و ترجمۀ انگلیسی ویلفرد مادلونگ و پل ارنست واکر، ترجمۀ فارسی محمد جاودان و امیر جوان آراسته، قم- تهران: دانشگاه ادیان و مذاهب.
اردهایی، چنگیز و دیگران (1393) «بررسی ابعاد و شخصیت علمی دوساسی خاورشناس فرانسوی»، تاریخ نو، شمارۀ 8، 26-3.
ایوانف، و (1939م) مذاکرات فی حرکه المهدی الفاطمی، القاهره: مطبعه المعهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقیه.
بابایی سیاب، علی (1399) «اعتبارسنجی گزارش‌‌های تاریخی کتاب استتار الامام: منبعی برای بازنویسی تاریخ سیاسی- فرهنگی اسماعیلیان پیشاافریقیه»، مطالعات تاریخ فرهنگی، دورۀ 11، شمارۀ 43، 60-41.
بابایی سیاب، علی؛ جان‌احمدی، فاطمه؛ آقاجری سید هاشم (1397) «شاخصه‌‌های تاریخنگاری فاطمیان در گفتمان تاریخنگاری اسلامی»، تاریخنگری و تاریخنگاری، دورۀ 28، شمارۀ 21، 51-33.
____________________________________ (1398) «تاریخنگری اسماعیلیان؛ مؤلفه‌های فلسفۀ نظری تاریخ»، تاریخنگری و تاریخنگاری، دورۀ 29، شمارۀ 23، 75-55.
بدوی، عبدالرحمن (1377) دائرةالمعارف مستشرقان، ترجمۀ صالح طباطبایی، تهران: روزنه.
بهمن‌‌پور، محمدسعید (1386) اسماعیلیه از گذشته تا حال، تهران: میراث مکتوب.
جان‌احمدی، فاطمه (1382) «مبانی مشروعیت و ساختار قدرت خلافت فاطمیان مصر تا پایان خلافت المستنصربالله: 358-487»، رسالۀ دکتری، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران.
الجوذری، ابوعلی منصور العزیزی (بی‌‌تا) سیره الأستاذ جوذر، ویرایش محمدکامل حسین و م. عبدالهادی شعیره، قاهره: دار الفکر العربی.
جوینی، علاءالدین عطاملک (1937م) تاریخ جهانگشای، به‌اهتمام محمدبن‌عبدالوهاب قزوینی، هلند: چاپ لیدن.
دهباشی، حمید (1374) «نقد کتاب: اسطوره‌‌های اسماعیلیه»، کلک، شماره‌‌های 294-287و 70و 69و 68.
دفتری، فرهاد (1376) تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
_________ (1378) مختصری در تاریخ اسماعیلیه، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
_________ (1382) تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
زکار، سهیل (2007 م) الجامع فی اخبار القرامطه فی الأحساء- الشام- العراق- الیمن، دمشق: التکوین.
ساجدی، طهمورث (1385) «بررسی چاپ‌های انتقادی جامع التواریخ رشیدالدین فضل الله در فرانسه و ایران»، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 30، 58-38.
_________ (1389) «سیلوستر دوساسی، ایران‌شناس فرانسوی»، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ42، 158-150.
سحاب، ابوالقاسم (2002م) نقد الاستشراقی الظاهره الاستشراقیه و أثرها فی الدراسات الاسلامیه، بی‌‌جا: دارالمدار الاسلامی.
سیف آزاد، عبدالرحمن (1393) تاریخ خلفای فاطمی: سرگذشت شگفت‌انگیز حسن صباح از زبان خودش، تهران: دنیای کتاب.
عنان، محمد عبدالله (1983م) الحاکم بامرالله و اسرار الدعوه الفاطمیه، مصر: مطبعه المدنی.
العوّا، عادل (2008م) «معنی التاریخ فی الفکر الاسماعیلی»، الموسم، سال20، شماره‌‌های 68-67، 359-337.
فؤاد، سید ایمن (1982م) دراسه نقدیه لمصادر تاریخ الفاطمیین فی مصر، القاهره: دراسات عربیه و اسلامیه مهداه الی محمد شاکر.
قاضی نعمان (1970م) افتتاح الدعوه، به‌تحقیقِ وداد القاضی، بیروت: دارالثقافه.
_______ (1996م) المجالس و المسایرات، به‌تحقیقِ ابراهیم شبوح- حبیب فقی و محمد یعلاوی، بیروت: دارالمنتظر.
_______ (بی‌‌تا) افتتاح الدعوه، به‌تحقیق فرحات دشراوی، الطبعه الثانیه، تونس- الجزائر: الشرکه التونسیه للتوزیع و دیوان المطبوعات الجامعیه الجزائر.
کاهن، کلود (1370) درآمدی بر تاریخ اسلام در قرون‌وسطی: روش‌‌شناسی و عناصر کتاب‌شناسی، ترجمۀ اسدالله علوی، مشهد: مؤسسۀ چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
کلم، ورنا (1383) خاطرات یک مأموریت: سیره دانشمند، سیاستمدار و شاعر اسماعیلی المؤید فی الدین شیرازی، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
کیباخی، بهناز (1395) «تأثیر آراء کلامی اسماعیلیان بر مشروعیت فاطمیان»، رسالۀ دکتری، دانشگاه الزهراء(س)، تهران.
منزوی، علی‌‌نقی؛ لودمیلا ولادیمیروونا، استرویوا (1392) تاریخ اسماعیلیان در ایران: در سده‌های 5 تا 7 هجری، ترجمۀ پروین منزوی، تهران: اشاره.
ناصری طاهری، عبدالله (1379) مقدمه‌ای بر اندیشۀ سیاسی اسماعیلیه، تهران: خانۀ اندیشه جوان.
نیک‌بین، نصرالله (1379) فرهنگ جامع خاورشناسان مشهور و مسافران به مشرق، تهران: آرون.
واکر، پل ارنست (1383) پژوهشی در یک امپراطوری اسلامی: تاریخ فاطمیان و منابع آن، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
یونج، ولاثام، سیر جنت (2016م) الدین و التعلیم و العلم فی العصر العباسی، ترجمه و تقدیم و تعلیق قاسم عبده قاسم، قاهره: المرکز القومی للترجمه.
Daftari, farhad, (2004), Ismaili Literature:A Bibliography of Sources And Studies, London:The Institute of Ismaili Studies. Reinaud, Joseph-Toussaint (1870), “Sacy”, Biographie Michaud, t. 27, pp. 205-217. Sanders. p, (1992), “claiming the past:Ghadir Khum and the rise of hafizi Historiography in the late Fatimid Egypt”, Studia Islamica, No. 75, pp. 81-104.
Al-Awwa, Adel (2008) "The Meaning of History in Al-Ismaili Thought", al-Mosīm, year 20, numbers 68-67, 359-337. Alinaqi; Stroeva, Liudmila Vladimirovna (2012) History of Ismailis in Iran: in the 5th to 7th centuries of Hijri, translated by Parvin Monzavi, Tehran: Ešāreh. Al-Jawzari, Abu Ali Mansour Al-Azizi (Beta) Sīra al-Ustaz Al-Jawzar, edited by Mohammad Kamel Hossein and M. Abd al-Hadi Shaira, Cairo: Dar alFīkr al-ʻArabī. Annan, Mohammad Abdullah (1983) Al-Ḥakīm Bī Amr-allah and Asrar al-Dawa al-Fatīmīya, Egypt: Al-Madanī Press. Ardahaei, Changiz etal(2013) "Reviewing the dimensions and scientific personality of the French orientalist", New History, No. 8, 3-26. Babaei Siab, Ali (2019) " Validation of the Historical Reports of the Book “Estitār al-Emām”A Source for Rewriting the Political-Cultural History of the Pre-African Ismailis", Cultural History Studies, Volume 11, Number 43, 60-41. Babaei Siab, Ali; Janahmadi, Fatemeh; Aghajari Seyyed Hashem (2017) " The Features of Fatimid's Historiography in Islamic Historiography Discourse", Histotical perspective and Historiography, Volume 28, Number 21, 33-51. Babaei Siab, Ali; Janahmadi, Fatemeh; Aghajari Seyyed Hashem" ,The Historical Perspective of Isma’ilis Philosophical Component)2018)", Historiography and Historiography, Volume 29, Number 23, 55-75. Badavi, Abdurrahman (1377) Orientalists' Encyclopaedia, translated by Saleh Tabatabai, Tehran: Rosenha. Bahmanpour, Mohammad Saeed (1386) Ismailia from the past to the present, Tehran: written heritage. Daftari, Farhad (1376) The Ismai'lis: their history and doctrines, translated by Fereydoun Badraei, Tehran: Farzān Rūz. Daftari, Farhad(1378) A short history of the Ismailis : traditions of a Muslim community, translated by Fereydon Badraei, Tehran: Farzān Rūz. Daftari, Farhad(1382) Mediaeval Ismaili history and thought, translated by Fereydoun Badraei, Tehran: Farzān Rūz. Dehbashi, Hamid (1374) "Book Review: Ismaili Myths", Kolk, numbers 287-294, 70, 69, 68. Ebn Haīṯam, Jaʻfar b. Aḥmad (2008) Founding of the Fatimids and the internal dialogues of the Shiites in the debates, edited and translated into English by Wilfred Madelong and Paul Ernst Walker, Persian translation by Mohammad Javadan and Amir Javan Arasteh, Qom-Tehran: University of Adyān va Mażāhīb. Fouad, Seyyed Ayman (1982) Critical Study of Fatimid History Sources in Egypt, Cairo: Arabic and Islamic Studies Mahdah Ali Muhammad Shakir. Ivanov, V(1939) Negotiations in the Movement of Al-Mahdi al-Fatimi, Cairo: Al-Mahed Al-Ilamī Al-Fransī for Al-Sharqiyah Publishing House. Jan Ahmadi, Fatemeh (1382) "The foundations of legitimacy and power structure of the Egyptian Fatimid caliphate until the end of the caliphate of Al-Mustansarbullah: 358-487", PhD dissertation, Tarbiat Madras University, Tehran. ǰoveīnī, ʻAlaʼuddīn ʻAttāmalek (1937 AD) Tarīḵ ǰahāngošā, edited by Mohammad b. Abd al-Wahhab Qazvini, Holland: Leiden Press. Kahn, Claude (1370) An Introduction to the History of Islam in the Middle Ages: Methodology and Elements of Bibliography, translated by Asadullah Alavi, Mashhad: Āstān Qūds Rażavī. Keibakhi, Behnaz (2015) "The influence of the theological opinions of the Ismailis on the legitimacy of the Fatimids", doctoral dissertation, Alzahra University (S), Tehran. Klemm, Verena (2003) Die Mission des fatimidischen Agenten al -Mu'ayyad fi d-din in Siraz, translated by Fereydoun Badraei, Tehran: Farzān Rūz. Naseri Taheri, Abdullah (1379) Introduction to Ismaili political thought, Tehran: Andishe Javan. Nikbein, Nasrullah (1379) The Comprehensive Dictionary of Famous Orientalists and Travelers to the East, Tehran: Ārūn. Qāżī Noʻmān (1970) Iftetāho al- Daʻwah, researched by Wedad al-Qazi, Beirut: Dār al-Ṯaqāfa. Qāżī Noʻmān (1996 AD) al-Maǰālīs wa al-Mosāyīrāt, researched by Ebrahim Shabouh-Habib Faqi and Mohammad Yalawi, Beirut: Dār al-Monṭaẓar. Qāżī Noʻmān (n.d) Iftetāho al- Daʻwah, researched by Farhat Dashrawi, second edition, Tunis-Algeria: Al-Tunsie Distribution Company and Diwan Al-Jamaeeh Al-Jamaeeh Press. Sahab, Abu al-Qasim (2002) Naqd al-Estešraqī al-ẓahīra Estešraqīya wa Aṯarohā fī al-Dīrāsāt al-Islamīya, Dār al-Madār al-Islamī. Saif Azad, Abdurrahman (2013) History of the Fatimid Caliphs: the amazing story of Hasan Sabah in his own words, Tehran: Donīyā-ye Ketāb. Sajedi, Tahmoreth (2005) "Examination of critical editions of Rashid al-Din Fazllullah's complete chronicles in France and Iran", Farhangistan Letter, No. 30, 38-58. Sajedi, Tahmoreth(2009) "Silvestre de sacy, a French Iranologist", Farhangistan Letter, No. 42, 158-150. Walker, Paul Ernest (2013) Exploring on Islamic empire: Fatimia history and its sources, translated by Fereydoun Badraei, Tehran: Farzān Rūz. Yonge, Walatham, Sir Jannat (2016) Al-Dīn wa Al-Taʻlīm wa al-ʻElm fi al-ʻAṣr Al-ʻAbbasī, translated and dedicated and suspended by Qasim Abd Qasim, Cairo: Al-Makaz al-Qoūmī Līl-Tarǰama Zakkar, Sohail (2007) Al-ǰāmīʻ fī Aḵbār Al-Qarāmaṭah fī Al-Aḥsāʼ-Al-šām-Iraq-Al-Yaman, Damascus: Al-Takwīn.
Daftari, farhad, (2004), Ismaili Literature:A Bibliography of Sources And Studies, London:The Institute of Ismaili Studies. Reinaud, Joseph-Toussaint (1870), “Sacy”, Biographie Michaud, t. 27, pp. 205-217. Sanders. p, (1992), “claiming the past:Ghadir Khum and the rise of hafizi Historiography in the late Fatimid Egypt”, Studia Islamica, No. 75, pp. 81-104. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 217 |
||