پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 956 |
| تعداد مقالات | 7,849 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,318,819 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,445,571 |
تاریخ صفویان از دریچۀ اسلام‌گرایی؛ تأملی بر تأثیر اندیشه‌های اسلامگرایانه در صفویه‌شناسیِ مرتضی مطهری و علی شریعتی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 3، دوره 32، شماره 54 - شماره پیاپی 144، تیر 1401، صفحه 63-82 اصل مقاله (453.62 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2022.39031.2604 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید صادقی1؛ نزهت احمدی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مرتضی مطهری و علی شریعتی به مثابه دو متفکر-مورخ شیعی، تحت تأثیر اندیشه های اسلام گرایانه و به پشتوانۀ اتکای فزاینده به مطالعات تاریخی، درصدد ارائۀ خوانشی انتقادی از تاریخ اسلام و ایران برآمدند که در درجۀ نخست، خادم جهان بینی ویژه و دلبستگی های فکری-ایدئولوژیکی آنان در قامت دو شخصیت اسلام‌گرای شیعی و در عین حال، ناظر بر جهد آنها در برجسته کردن سهم اسلام و اندیشۀ اسلامی در وضعیت فرهنگی-هویتی ایران معاصر بود. بر این مبنا، توجه آنها به تاریخ صفویه، در بستری از همین گرایش های اسلامگرایانه و دغدغه‌های مذهبی و آرمان های امت گرایانه معنا پیدا میکرد. بدین ترتیب، با وجود برخی تمایزاتِ رویکردی در نگرش این دو به تاریخ صفویان، وجود برخی چشماندازهای مشترک نزد آنان، صفویه شناسیِ این دو شخصیت را در گفتمانِ صفویه‌شناسیِ دورۀ پهلوی (به‌ویژه پهلوی دوم) متمایز میساخت. درواقع، مسئله و پرسش پژوهش حاضر این است که صفویه‌شناسی مطهری و شریعتی چگونه از زمینه های فکری و ایدئولوژیکی آنها تأثیر پذیرفت و کدام مؤلفه های همسان، نگرشِ آنها به تاریخ صفویه را به هم نزدیک کرد؟ فرضیۀ این پژوهش که با روشی تحلیلی انجام شده، بر پایۀ این مدعاست که با وجود تمایزات مهم در صفویه شناسی این دو، وجود مؤلفه های مشترکی چون دغدغه های هویت محور (از نوع اسلامی آن) و بینشهای امت گرایانه و ایدئولوژیک، نوع نگاه آنان به تاریخ صفویه را به هم نزدیک کرد که برآیند آن، نوعی نگرش متمایز به تاریخ صفویه در گفتمان صفویه شناسی دورۀ پهلوی بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسلام گرایی؛ تاریخ‌نگاری؛ صفویه شناسی؛ مرتضی مطهری؛ علی شریعتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Safavid history from the window of Islamism; A Reflection on the Influence of Islamist Thoughts in Safavid Studies by Morteza Motahari and Ali Shariati | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamid Sadeghi1؛ Nozhat Ahmadi2 | ||
| 1PhD student of Iranian history, Islamic course, Isfahan University, Isfahan, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of History, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Morteza Motahari and Ali Shariati, as two Shia thinkers-historians, under the influence of Islamist thoughts and with the support of increasing reliance on historical studies, tried to present a critical reading of the history of Islam and Iran. This historical approach was, first of all, the servant of their special worldview and their intellectual-ideological attachments in the form of two Shia Islamist personalities and secondly, it was an observer of their effort to highlight the contribution of Islam and Islamic thought in the cultural-identity situation of contemporary Iran. Based on this, their attention to the Safavid history made sense in the context of these Islamist tendencies and religious concerns and nationalist ideals. In this way, despite some differences in the approach of these two to the history of the Safavids, the presence of some common perspectives among them made the Safavid studies of these two figures distinct in the discourse of Safavid studies of the Pahlavi period (especially the second Pahlavi). Based on this, the problem and question of the present research is how Motahari and Shariati's Safavid studies were influenced by their intellectual and ideological backgrounds and which similar components brought their attitudes towards Safavid history together? The hypothesis of this research, which was carried out with an analytical method, is based on the claim that despite the important differences in the Safavid studies of the two, there are common components such as identity-oriented concerns (of its Islamic type) and the insights of the Ummah. Pragmatic and ideological approaches brought their view of Safavid history together, which resulted in a distinct view of Safavid history in the discourse of Safavid studies during the Pahlavi period. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamism, historiography, Safavid studies, Morteza Motahari, Ali Shariati | ||
| مراجع | ||
|
- احمدی، حمید (1374)، نقش شریعتی در بیداری اسلامی از دیدگاه محققان خارجی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- اسپریگنز، توماس (1389)، فهم نظریههای سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: آگاه.
- اشرف، احمد (1387)، «هویت ایرانی به سه روایت»، مجله بخارا، شمارۀ 66، صص110-129.
- خرمشاد، محمدباقر و سید ابراهیم سرپرست سادات (تابستان 1389)، «روشنفکران ایرانی و مسئلۀ هویت در آئینۀ بحران»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دورۀ سوم، شمارۀ 2، صص27-60.
- رحمانیان، داریوش (بهار 1382)، «علتشناسی انحطاط و عقبماندگی ایرانیان و مسلمانان از دیدگاه شریعتی»، نشریه علامه، دورۀ اول، شمارۀ 4، صص128-160.
- سعیدی، جعفر (1376)، شخصیت و اندیشه دکتر علی شریعتی، تهران: چاپخش.
- شریعت رضوی، پوران (1376)، طرحی از یک زندگی، تهران: چاپخش.
- شریعتی، علی (1392)، تشیع علوی و تشیع صفوی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
- فلاح توتکار، حجت (1396)، تاریخ‌نگاری علی شریعتی، تهران: انتشارات صمدیه.
- لاپیدوس، ایرا ماروین (1387)، تاریخ جوامع اسلامی، ترجمۀ علی بختیاریزاده، تهران: انتشارات اطلاعات.
- مطهری، مرتضی (1372)، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی مرتضی مطهری.
- .............................. (1369)، فلسفه تاریخ، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی مرتضی مطهری.
- .............................. (1380)، احیای تفکر اسلامی، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی مرتضی مطهری.
- .............................. (1382)، بررسی اجمالی نهضتهای اسلامی در صد سال اخیر، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی مرتضی مطهری.
- میرسپاسی، علی (1384)، تأملی در مدرنیتۀ ایرانی، ترجم: جلال توکلیان، تهران: طرح نو.
- میری، سید جواد (بهار و تابستان 1399)، «واکاوی دینپژوهی شریعتی با تأکید بر دو مفهوم تشیع علوی و تشیع صفوی»، جستارهای فلسفه دین، سال نهم، شمارۀ 1، صص121-138.
- نجمآبادی، افسانه و عباس کشاورز شکری (زمستان 1377)، «بازگشت به اسلام: از مدرنیسم به نظم اخلاقی»، پژوهشنامه متین، شمارۀ 1، صص360-384.
- همبلی، سایکل (1372)، سلسلۀ پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو.
Ahmadi, Hamid, The Role of Shariati in Islamic Awakening from the Perspective of Foreign Researchers, Edited and translated by Hamid Ahmadi, Tehran: Publishing Company, 2014 Azari, Ali Ashraf, West, Identity and Political Islam: Images of the Islm in the West, Politics Quarterly, Volume 38, No. 1, 2017. Fallah Totkar, Hojjat, Historiography of Ali Shariati, Tehran: Ṣamadīyeh Publications, 2016. Hembly, Cycle, Elgar: The Pahlavi dynasty and religious forces according to Cambridge history, translated by Abbas Mokhbar, Tehran: Ṭarḥ-e Nū, 1372. Khorramshad, Mohammad Baqer, Seyyed Ebrahim Sarparast Sadat, Iranian Intellectuals and Identity in the Mirror of Crisis, Iranian Institute for Social & Cultural Research, third volume, number two, 2019. Lapidus, Ira Marvin, A history of Islamic societies, translated by Ali Bakhtiarizadeh, Tehran: Eṭelāʻāt Publications, 2017. Miri, Seyyed Javad, Analysis of Shariati religious studies with emphasis on the two concepts of Alavi Shiism and Safavi Shiism, Essays on the Philosophy of Religion, 9th year, 1st issue, Spring and Summer 2019. Mirsepasi, Ali, A reflection on Iranian modernity, translated by Jalal Tavakoliyan, Tehran: Ṭarḥ-e Nū, n.d. Motahari, Morteza, An overview of Islamic movements in the last hundred years, Tehran: Morteza Motahari Scientific and Cultural Foundation, 2012. Motahari, Morteza, mutual services of Islam and Iran, Tehran :Morteza Motahari Scientific and Cultural Foundation, 1372 . Motahari, Morteza, Philosophy of History, Volumes 1 to 4, Tehran : Morteza Motahari Scientific and Cultural Foundation, 1369. Motahari, Morteza, Revival of Islamic Thought, Tehran: Morteza Motahari Scientific and Cultural Foundation, 1380. Najmabadi, Afsane , Abbas Keshavarz shukri, Returning to Islam: From Modernism to Ethical Order, Matin Research Journal, Vol. 1, Winter 2017. Rahmanian, Dariush, Etiology of the decline and backwardness of Iranians and Muslims from Shariati's point of view, Allameh publication, first period, vol. 4, spring 2012 Saeedi, Dr. Ali Shariati's personality and thought, Tehran: Čāpaḵš, 1376. Shariati, Ali, Alavi Shiism and Safavi Shiism, Tehran: Entešārāt-e Bonīyād-e Farhangī-ye Dr. Ali Shariati, 2012. Shariati, Ali, History and its value in Islam, n.d. Shariati, Ali, philosophy of history, n.d. Shariat-Razavi, Ṭarḥī az yek Zendegī, Čāpaḵš, 1376. Spragens, Thomas A, Understanding Political Theories, translated Farhang Rajaei, Tehran: Āgāh, 2019. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 432 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 344 |
||