دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها939
تعداد مقالات7,735
تعداد مشاهده مقاله12,732,227
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,067,245
شریفی نسب, حامد, فقهی زاده, عبدالهادی. (1400). تحلیل روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات عام و مطلق در سیاق خاص. جلوه هنر, 18(3), 33-67. doi: 10.22051/tqh.2021.34049.3045
حامد شریفی نسب; عبدالهادی فقهی زاده. "تحلیل روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات عام و مطلق در سیاق خاص". جلوه هنر, 18, 3, 1400, 33-67. doi: 10.22051/tqh.2021.34049.3045
شریفی نسب, حامد, فقهی زاده, عبدالهادی. (1400). 'تحلیل روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات عام و مطلق در سیاق خاص', جلوه هنر, 18(3), pp. 33-67. doi: 10.22051/tqh.2021.34049.3045
شریفی نسب, حامد, فقهی زاده, عبدالهادی. تحلیل روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات عام و مطلق در سیاق خاص. جلوه هنر, 1400; 18(3): 33-67. doi: 10.22051/tqh.2021.34049.3045

تحلیل روش علامه طباطبائی در تفسیر آیات عام و مطلق در سیاق خاص

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
مقاله 2، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 51، آذر 1400، صفحه 33-67    اصل مقاله (589.36 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2021.34049.3045
نویسندگان
حامد شریفی نسب* 1؛ عبدالهادی فقهی زاده2
1دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
عام ومطلق در آیات قرآن کریم گاه در سیاق خاص قرار گرفته‌اند در نتیجه این سؤال مطرح می‌شود که آیا ملاک تفسیر این گونه آیات، تنها ادوات عام و مطلق است و از این رو، این گونه آیات را باید به خارج از سیاق و فضای نزول تعمیم داد، یا آنکه لازم است عمومات و اطلاقات در چارچوب سیاق و فضای نزول خود تفسیر شوند. با توجه به جایگاه المیزان، واکاوی روش علامه طباطبائی (ره) در مواجهه با این‌گونه آیات می‌تواند بسیار مهم تلقی شود؛ به ویژه آنکه در نگاه ابتدائی، به نظر می‌رسد ایشان در این زمینه، متعارض عمل کرده است؛ گاه با استناد به سیاق، دلالت الفاظ عام و یا مطلق را محدود و نسبی دانسته است و گاه با استناد به الفاظ عام و یا مطلق، دلالت آیه را فراتر از سیاق تفسیر کرده است. در پژوهش حاضر آیات عام ومطلق دارای سیاقِ محدود با روش کتابخانه‌ای در تفسیر المیزان مورد مطالعه قرار گرفته و نمونه‌هایی که منعکس کنندۀ عملکرد متفاوت علامه طباطبایی در این دسته از آیات است، گزارش شده است؛ سپس این نمونه‌ها با روش توصیفی- تحلیلی، واکاوی و ارزیابی شده و این نتیجه حاصل شده است که روش تفسیری علامه طباطبایی در این زمینه، کاملاً ضابطه‌مند و به دور از تناقض است و ایشان به صورت کلّی، گسترۀ دلالت ادوات عام ومطلق را داخل در چارچوب سیاق و فضای نزول تفسیر می‌کند، مگر آنکه خصوصیّت سیاق و فضای نزول احراز نشود؛ یا دلیل عقلائی یا روایی بر تعمیم و الغاء خصوصیّت وجود داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
علامه طباطبایی؛ سیاق آیات؛ فضای نزول؛ تعمیم؛ روش تفسیر
عنوان مقاله [English]
Analysis of Allameh Tabatabai's method in interpreting general and absolute verses in a specific context
نویسندگان [English]
Hamed Sharifinasab1؛ Abdolhadi Faghizadeh2
1PhD of Qur’an and Hadith Sciences, University of Tehran, Iran.
2Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]
A structural view of Qur'anic surahs is one of the new methods in studying Qur'anic chapters. A way to prove the principle of this issue (not the method of its implementation) is to pay attention to the syntactic connections of the sentences within the Qur’anic surahs. Most syntactic scholars have mentioned 17 roles for sentences, of which the syntactic connection of 16 with other words and sentences is quite clear. It is only the role of the appellant (istīnāfīya) that is discussable. There are a total of three types of appellant sentences; explanatory, expressive and initial. The relation of the explanatory and expressive appellant sentences with before is clear, as it is explanation or clarification of a topic in the previous sentences. However, this is not the case with the initial appellant sentences. Of the 28,495 sentences in the Qur'an (according to the latest practical count), 428 have been claimed to be elementary appellant. The scholars of the Qur'an signing, as they did not see any connection between them and the other sentences, mentioned these cases as preliminary appellants. On the other, their main goal was not to find the connections between all sentences. Carefully examining them, it is proved that there are other roles may be considered for these sentences and the priority is with these roles. Therefore, it seems that there is no sentence in the surahs that its connection to the previous is not clear. Finally, in terms of syntactic communication, the Qur’anic surahs have very strong connections that can be claimed to have a very coherent structure.
کلیدواژه‌ها [English]
Internal Coherence of Surahs, Syntactic Communication, Appellant Sentences, Elementary Appellant Sentences
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، محمود (1415ق)، روح المعانی، بیروت: الکتب‌العلمیة.
  3. ابن‌ درید، محمدبن‌حسن (1987م)، جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.
  4. ابن‌ عطیه اندلسی، عبدالحق‌بن‌غالب (1422ق)، المحرر الوجیز، بیروت: الکتب ‌العلمیة.
  5. ابن‌ فارس، احمد‌بن‌فارس (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  6. ابن‌ منظور، محمد‌بن‌مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: الفکر، چاپ‌سوم.
  7. ابوحیان اندلسی، محمدبن‌یوسف (1420ق)، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر.
  8. ازهری، محمد‌بن‌احمد (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  9. بابایی، علی‌اکبر؛ و دیگران (1388ش)، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ‌چهارم.
  10. بغوی، حسین‌بن‌مسعود (1420ق)، معالم التنزیل، بیروت: احیاء التراث العربی.
  11. بهجت‌پور، عبدالکریم (1392ش)، تفسیر تنزیلی (به ترتیب نزول)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  12. بیضاوی، عبدالله‌بن‌عمر (1418ق)، انوار التنزیل واسرار التاویل، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  13. پروینی، خلیل؛ و دیگران (1394ش)، «معناشناسی اتهام جنون به پیامبر(ص) با تکیه بر پاسخ‌های قرآن به این اتهام»، پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، سال4، ش7، صص77-99.
  14. تقویان، عباس (1388ش)، «گونه‌شناسی سیاق در تفسیر المیزان: صورت‌بندی و کارکرد»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال6، ش12، صص127- 148.
  15. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد (1418ق)، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  16. ثعلبی، احمد‌بن‌محمد (1422ق)، الکشف و البیان، تحقیق ابن‌عاشور، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  17. حرعاملی، محمد‌بن‌حسن (1409ق)، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: آل‌البیت (ع).
  18. درویش، محیی‌الدین (1415ق)، اعراب القرآن وبیانه، سوریه: دارالارشاد، چاپ‌چهارم.
  19. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.
  20. رجبی، محمود (1383ش)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  21. زمخشری، محمودبن‌عمر (1407ق)، الکشاف، بیروت: الکتاب العربی، چاپ‌سوم.
  22. سیّدقطب، ‌ابراهیم (1412ق)، فی ظلال القرآن، بیروت-قاهره: دارالشروق، چاپ‌هفدهم.
  23. شریفی‌نسب، حامد (1399ش)، گسترۀ دلالت اطلاقات و عمومات قرآن کریم؛ مبانی و دیدگاه‌ها (بررسی موردی دیدگاه‌های تفسیری علامه طباطبایی در المیزان)، رسالۀ دکتری علوم قرآن و حدیث، تهران: دانشگاه تهران.
  24. صاحب‌بن‌عباد، اسماعیل (1414ق)، المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتب.
  25. صافی، محمودبن‌عبدالرحیم (1418ق)، الجدول فی اعراب‌القرآن، بیروت: موسسة الایمان، چاپ ‌چهارم.
  26. صدر، محمدباقر (1405ق)، دروس فی علم الاصول، بیروت: دارالمنتظر.
  27. طباطبایی، سیّدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم، چاپ‌پنجم.
  28. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1372ش)، مجمع البیان، تهران: ناصرخسرو، چاپ‌سوم.
  29. طبری، محمدبن‌جریر (1412ق)، جامع البیان، بیروت: دارالمعرفة.
  30. طوسی، محمدبن‌حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، تحقیق خرسان، تهران: الکتب‌العلمیة، چاپ‌چهارم.
  31. طوسی، محمدبن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فی‌تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  32. طیب‌حسینی؛ شریفی ‌نسب، حامد (1395ش)، «معناشناسی واژۀ مجنون در قرآن کریم»، آموزه‌های قرآنی، سال13، ش23، صص107-128.
  33. عکبری، عبدالله‌بن‌حسین (بی‌تا)، التبیان فی اعراب ‌القرآن، عمان-ریاض: بیت الافکار الدولیة.
  34. فخررازی، محمدبن‌عمر (1420ق)، مفاتیح ‌الغیب، بیروت: احیاء التراث العربی، چاپ‌سوم.
  35. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد (1409ق)،کتاب العین، قم: هجرت، چاپ‌دوم.
  36. فیروزآبادی، محمدبن‌یعقوب (بی‌تا)، القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  37. قرطبی، محمدبن‌احمد (1364ش)، الجامع لاحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو.
  38. کلباسی، زهرا؛ احمدنژاد، امیر (1396ش)، «دلالت آیه نهم سوره حجر بر تحریف‌ناپذیری قرآن کریم»، کتاب قیم، سال7، ش17، صص101- 125.
  39. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب‌الاسلامیۀ.
  40. مصطفوی، حسن (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  41. مقاتل‌بن‌سلیمان (1423ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: داراحیاء التراث.
  42. میبدی، رشید الدین احمد بن ابی‌سعد (1371ش)، کشف الأسرار وعدة الابرار، تهران: امیرکبیر، چاپ‌پنجم.
  43. نحاس، احمدبن‌محمد (1421ق)، اعراب القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  44. واقدی، محمدبن‌عمر (1409ق)، المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت: دارالأعلمی، چاپ‌سوم.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 855
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب