پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 933 |
| تعداد مقالات | 7,666 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,517,763 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,897,895 |
تغییرات نهادی گسستۀ نادرشاه و ارزیابی اوضاع اقتصادی ایران در عصر افشاریه (با تکیه بر آرای داگلاس نورث) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 1، دوره 31، شماره 51 - شماره پیاپی 141، آبان 1400، صفحه 11-37 اصل مقاله (487.94 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2021.33530.2342 | ||
| نویسندگان | ||
| اسماعیل احسانی1؛ علی اکبر جعفری* 2؛ مرتضی نورائی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان،اصفهان، ایران | ||
| 3استاد گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| مورخان دربارۀ نادرشاه و کارنامۀ اعمال او، ارزیابی‌های گوناگون و پرتعارضی ارائه کرده‌اند، اما سرگذشت نادرشاه و اقدامات او تصویری از خوی‌و‌خصلت جامعۀ ایران آن زمان را که از دوران صفویه به‌جا مانده بود، نشان می‌دهد. بی‌شک نادرشاه، به‌عنوان یکی از سرداران بزرگ جنگی، در لحظه‌ای خطیر توانست پادشاهی فروپاشیدۀ صفویان را به نیروی شمشیر و در پرتو نبوغ نظامی، بار دیگر احیا کند. اگرچه جنگ‌های اجتناب‌ناپذیر نادر برای اخراج بیگانگان و تأمین امنیت، نیازمند صرف‌ِ نیروی انسانی و هزینه‌های اقتصادی بود، او پس از تنبیه و اخراج متجاوزان، جاه‌طلبانه به کشورگشایی پرداخت. جنگ‌های بیست‌و‌یک‌سالۀ او(1160-1139) با افغان‌ها، عثمانی‌ها، هندی‌ها، خانات بخارا، خوارزم و گردن‌کشان داخلی، باعث نابودشدن سرمایۀ انسانی، تباه‌شدن ثروت مملکت و ویرانی کانون‌های تجاری، زمین‌های کشاورزی، مراکز اقتصادی و گسترش فقر عمومی شد. در واقع، نادر به‌جای آنکه همت خود را صرف بهبود زیرساخت‌های کشاورزی، توسعۀ مراکز تجاری و افزایش درآمدهای اقتصادی کند تا هزینه‌های جنگ‌های او تأمین شود، تغییرات نهادی گسسته در نهادهای عصر صفوی ایجاد کرد که سلطۀ حکومت بر منابع اقتصادی را افزایش داد. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی و با بهره‌گیری از نظریۀ نهادگرایی داگلاس نورث[1] به ارزیابی تغییراتی که نادرشاه در نهادهای عصر صفوی ایجاد کرد، می‌پردازد و نشان می‌دهد، تغییرات نهادی او چه تأثیری بر عملکرد اقتصادی دوران افشاریه برجای گذاشت. از سویی، پیامد سیاست‌های نادرشاه بر وضعیت کشاورزی و تجاری عصر افشاریه را بررسی‌کرده و شرایط فعالان اقتصادی این دوران را شرح می‌دهد. [1]. Douglass North. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نادرشاه؛ افشاریه؛ نورث؛ نهادگرایی؛ عملکرد اقتصادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Discrete Institutional Changes of Nader Šāh and the Evaluation of the Economic Situation of Iran in the Afšārīd Era (Emphasizing the Constitutionalism Theory of Douglass North) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Esmaeil Ehsani1؛ Ali Akbar Jafari2؛ Morteza Nouraei3 | ||
| 1Ph.D. Student of History, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan. Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| 3Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Regarding Nader Shah and his actions, historians have provided various and conflicting evaluations, yet the history of Nader Shah and his actions depict the picture of the temperaments and characteristics of the Iranian society inherited from from the Safavid period. There is no doubt that Nader Shah, as one of the most powerful generals of the war, was able to restore the Safavid Empire by the force of the sword and in the light of his military genius. Although Nader Shah's inevitable wars to expel the aliens and ensure security resulted in casualties to manpower and economic expenses, he ambitiously continued his conquests after punishing and expelling the aggressors. The twenty-one-year wars lead by him (1139-1160) with the Afghans, Ottomans, Indians, Bukhara Khanates, Khwarezm, and the internal arrogance destroyed human capital, ruined the country's wealth as well as destroying the trade centers, agricultural lands, economic centers and causing the spread of poverty. In fact, instead of devoting himself to improving agricultural infrastructure, developing business centers and increasing economic revenues to cover the costs of his wars, Nader undertook discrete institutional reformations in the Safavid institutions that increased governmental dominance over economic resources. This descriptive-analytical method, using the theory of institutionalism by Douglas North, evaluates the changes that Nader Shah made in the institutions left from the Safavid era and shows how his institutional changes affected the economic performance of the Afshari period. On the other hand, it examines the consequences of Nader Shah's policies on the agricultural and commercial situation of the Afshari era and explains the conditions of the economic activists of this period. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Nader Šāh, Afšāarid, Douglas North, Institutionalism, Economic Performance | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آرنوا، م.ر، اشرفیان، ک.ز(1356) دولت نادرشاه‌افشار، ترجمۀ حمید امین، تهران: شبگیر.
آصف، محمدهاشم[رستم‌الحکما] (1357) رستم‌التواریخ، به‌اهتمام محمد مشیری، تهران: شرکت سهامی‌کتاب‌های جیبی.
استرآبادی، میرزامهدی(1368) تاریخ جهانگشای نادری، تهران: دنیای‌کتاب.
_____________ (1341) درۀ نادره (تاریخ عصر نادرشاه)، به‌تصحیحِ سیدجعفر شهیدی، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
الاصفهانی، محمدمهدی‌بن‌محمدرضا(1368) نصف جهان فی تعریف الاصفهان، به تصحیح و تحشیۀ منوچهر ستوده، تهران: امیرکبیر.
اکسورثی، مایکل(1388) ایران در عصر نادر، ترجمۀ سیدامیر نیاکویی، صادق زیباکلام، تهران: روزنه.
اوتر، ژان(1363) سفرنامۀ ژان اوتر(عصر نادرشاه)، ترجمۀ علی اقبالی، تهران: جاویدان.
بازن، پادری(1365) نامه‌های طبیب نادرشاه، ترجمۀ علی‌اصغر حریری، به‌کوشش بدرالدین یغمایی، گیلان: نشرشرق.
پری، جان.ر(1368) کریم‌خان زند، ترجمۀ علی‌محمد ساکی، تهران: نشر نو.
پیگولوسکایا، ن.و. و دیگران(1353) تاریخ ایران (از دوران باستان تا پایان سدۀ هجدهم میلادی)، ترجمۀ کریم‌کشاورز، تهران: پیام.
حدیث نادرشاهی (1356) احوال نادرشاه، به‌تصحیحِ رضا شعبانی، تهران: انتشارات دانشگاه ملی.
حزین لاهیجی، محمدعلی (1375) تاریخ و سفرنامۀ حزین، به‌تحقیق و تصحیحِ علی دوانی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حسینی فسایی، میرزاحسن (1378) فارس‌نامۀ ناصری، به‌تصحیح و تحشیۀ منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
رائین، اسماعیل (1356) دریانوردی ایرانیان، تهران: جاویدان.
سانسون، مارتین (1346) سفرنامۀ سانسون، ترجمۀ تقی تفضلی، تهران: ابن‌سینا.
سایکس، سرپرسی (1363) تاریخ ایران، ترجمۀ سیدمحمدتقی فخر داعی‌گیلانی، تهران: دنیای‌کتاب.
سیف، احمد (1373) اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، تهران: چشمه.
شعبانی، رضا (1365) تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه، تهران: نشر رضا شعبانی.
شوشتری، عبدالله جزایری (1303) تذکرۀ شوشتر، به‌تصحیحِ خان‌بهادر مولی‌بخش و محمدهدایت حسین، کلکته: انجمن آسیایی بنگال.
طباطبایی، جواد(1381) دیباچه‌ای بر نظریۀ انحطاط ایران، تهران: نگاه معاصر.
فلور، ویلم(1365) برافتادن صفویان، برآمدن محمود افغان (به روایت شاهدان هلندی)، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
______(1368) حکومت نادرشاه (به روایت منابع هلندی)، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
______(1394) تاریخچۀ مالی-مالیاتی از صفویه تا پایان قاجاریه، ترجمۀ محمد کاظمی یزدی، تهران: نشرتاریخ ایران.
فوران، جان(1377) مقاومت شکنندۀ تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا انقلاب اسلامی، ترجمۀ احمد تدین، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
فیگوئرا، دون‌گارسیا(1363) سفرنامۀ فیگوئرا، ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو.
قدوسی، محمدحسین(1339) نادرنامه، مشهد: انجمن آثار ملی خراسان.
کرزن، جورج ناتانیل(1373) ایران و قضیۀ ایران، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
کشمیری، عبدالکریم(1322) در رکاب نادرشاه یا سفرنامۀ عبدالکریم، ترجمۀ محمود هدایت، تهران: ادارۀ مطبوعاتی پروین.
کلانتر، میرزامحمد(1325) روزنامۀ میرزامحمد کلانتر، به‌کوشش عباس اقبال، تهران: مجلۀ یادگار.
کیوانی، مهدی(1393) ایران در عصر افشاریان، به‌نقل از کتاب تاریخ جامع ایران، زیرنظرِ کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف اسلامی.
لکهارت، لارنس(1357) نادرشاه، ترجمه و اقتباس از مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر.
لمبتون، ا.ک.س(1362) مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: علمی و فرهنگی.
متی، رودلف(1393) ایران در بحران: زوال صفویه و سقوط اصفهان، ترجمۀ حسن افشار، تهران: نشرمرکز.
مستوفی، محمدمحسن (1375) زبدة‌التواریخ، به‌کوشش بهروز گودرزی، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
ملکم، سرجان(1380) تاریخ کامل ایران، ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت، تهران: انتشارات افسون.
مروی، محمدکاظم(1369) عالم‌آرای نادری، به‌تصحیحِ محمدامین ریاحی، تهران: نشرعلم.
میمندی‌نژاد، محمدحسین (1362) زندگی پرماجرای نادرشاه افشار، تهران: جاویدان.
نوایی، عبدالحسین(1366) ایران و جهان(از مغول تا قاجاریه)، تهران: نشر هما.
نورث، داگلاس(1379) ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی، ترجمۀ غلامرضا آزاد، تهران: نشرنی.
_________(1385) نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی، ترجمۀ محمدرضا معینی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
_________(1395) سیاست اقتصاد و مسائل توسعه در سایۀ خشونت، ترجمۀ محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، تهران: روزنه.
_________ (1390) «معمای غرب»، مجلۀ اقتصادی، ترجمۀ قدسیه بخشی، سال11، شماره‌های9 و10، صص110-79.
هنوی، جونس (1365) زندگی نادرشاه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: علمی و فرهنگی.
_________ (1367) هجوم افغان و زوال دولت صفوی، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران: نشر یزدان.
Fraser, James. B. (1825) Narrative of a Journey into Khorasan in the Years 1821 and 1822”, Londen: Longmans, Green, and Co. Hambly, Gavin, (1964) An Introduction to the Economic Organization of Early Qajar”, Iran, Vol.2. Spilman, J(ed), (1742) “A Journey through Russia into Persia in the Year 1739”, Londen, Printed for R. Dodsley, and sold by T.Cooper.
List of sources with English handwriting Al-Īṣfahānī, Moḥammad Meḥdī b. Moḥammad Rezā (1989): Neṣfe ǰahān Fī -Taʻrīfe Al-Īṣfahān, correction and annotation: Manūčehr Sotūde, Tehrān: Amīrkabīr Publications. [In Persian] Ārnovā, M.R., Ašrafīān, K.Z.(1977):Dolat-e Nāder Šāh-e Afšār(The Government of Nāder Shah Afšār), translated by Ḥamīd Amīn, Tehrān: Šabgīr Publications. [In Persian] Āṣef, Moḥammad Hāšem [Rostam Al-Hokamā],(1978): Rostam Al-Tawārīḵ, by: Moḥammad Mošīrī, Tehrān: Pocket Books Company. [In Persian] Astarābādī, Mīrzā Mahdī (1962): Dorre-ye nādere, edited by Seyed ǰa‘far Šahīdī, Tehrān: Anǰoman-e Aṯāre mellī. [In Persian] Astarābādī, Mīrzā Mahdī (1989): Tārīḵe ǰahāngošāy-e nāderī(History of Nādīr Shah's Wars), Tehrān: Donyā-ye Ketāb. [In Persian] Axworthy, Michael,(2009): Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant (Īrān dar Aṣr-e Nāder) , translated by Seyed Amīr Nīākūī, Ṣādeq ZībāKalām, Tehrān: Rozāne Publications. [In Persian] Bāzan, Pādrī (1986): (Nāmehā-ye Ṭabībe Nāder Šāh) (Letters of physician Nāder Shah), translated by ʻAlī Aṣḡar Harīrī, by the efforts of Badrūddīn Yaḡmā‘ī, Gīlān: Našr-e Šarq. [In Persian] Curzon, George Nathaniel (1994): Persia and the Persian question (Īrān va Qażīye Īrān), translated by Ḡolām ʻAlī Vaḥīd Māzandarānī, Tehrān: ʻElmī va Farhangī. [In Persian] Figueroa, García de Silva,(1984): Figueroa travelogue (Safarname Figueroa), translated by Ḡolāmrezā Samīʻī, Tehrān: Našr-e nū. Floor, Willem (1986): Bar Oftādan-e Ṣafavīyān,Bar Āmadan-e Maḥmūd Afḡān (narrated by Dutch witnesses), translated by Abolḡāsem Serrī, Tehrān: Tūs Publications. [In Persian] Floor, Willem (1989): Ḥokūmat-e Nāder Šāh (according to Dutch sources), Translator: Abolḡāsem Serrī, 1th ed,Tehrān: Tūs Publications.[In Persian] Floor, Willem (2015): Tārīḵče-ye Mālī-Mālīyatī az Ṣafavī-ye ta Pāyān-e Qāǰārī-ye, translated by Moḥammad Kāẓemī Yazdī, Tehrān: Našr-e Tārīḵ-e Īrān. [In Persian] Foran, John (1998): Moqāvemat-e Šekanande(History of Social Developments in Iran from Ṣafavīd to Islamic Revolution), translated by Aḥmad Tadayyon, Tehrān: Moʻasese Ḵadamāt-e Farhangīye Rasā. [In Persian] Ḥadīṯ-e Nāderšāhī(1978): Nāder Nāme (Aḥvāl-e Nāderšāh), edited by: Rezā Šaʻbānī, Tehrān: Entešārāt-e Dānešgāh-e mellī. [In Persian] Hanway, Jonas (1986): Zendegī-ye Nāder Šāh(The Life of Nāder Shah), translated by Īsmā‘īl Dolatšāhī, Tehrān: Entešārāt-e ʻElmī va Farhangī. [In Persian] Hanway, Jonas (1988): Hoǰūm-e Afḡān va Zavāle Dolat-e Ṣafavī, translated by Īsmā‘īl Dolatšāhī, Tehrān: Yazdān Press. [In Persian] Ḥazīn Lāhīǰī, Šeiḵ Moḥammad ʻAlī (1996): Tārīḵ va Safarname-yeḤazīn (History and travelogue of Hazīn), research and correction: ʻAlī Davānī, Tehrān: Islamic Revolution Documentation Center Publications. Ḥosseynī Fasāʼī, Mīrzā Ḥassan (1999): Fārsnāmeh Nāserī, correction and annotation: Manṣūr Rastegār Fasāʼī, Tehrān: Amīrkabīr Publications. Kalāntar, Mīrzā Moḥammad (1946): Rūznāme-ye Mīrzā Moḥammad Kalāntar, by: Abbās Iqbāl, Tehrān: Yādegār Magazine. Kešmīrī, Abdolkarīm (1943): Dar Rekāb-e Nāder Šāh (or Abdolkarīm's travelogue), translated by Maḥmūd Hedāyat, Tehrān: Parvīn Press Office. Keyvānī, Mehdī, (2014): Īrān Dar Aṣr-e Afšārīān (Iran in the Afsharid Era), According to the book of Comprehensive History of Iran, under the supervision of: Kāẓem Mūsavī Boǰnūrdī, Tehrān: Islamic Encyclopedia Center (Iranian and Islamic Research Center). Lambton. A. k.s.(1983): Mālek Va Zāre‘ Dar Īrān(Landlord and Peasant in Persia: A Study of Land Tenure and Land Revenue Administration), translated by Manūčehr Amīrī, Tehrān: : ʻElmī va Farhangī. [In Persian] Lockhart, Laurence (1978): Nāder Šāh, translation and adaptation: Mūšfaq Hamedānī, Tehrān: Amīrkabīr Publications. Malcolm, Sir John (2001): Tārīḵ-e ǰām‘e Īrān (The Complete Hīstory of Iran), translated by Mīrzā Īsmā‘īl Ḥeīrat, Tehrān: Afsūn Publications. Marvī, Moḥammad Kāzem (1990): Ālam Ārāy-e Nāderī, edited by Moḥammad Amīn Rīāḥī, Tehrān: ʻĀlam Publishing. Matthe, Rudolph (2014): Īrān Dar Boḥrān (Ṣafavīd Decline and the Fall of Īṣfahān), translated by Ḥassan Afšār, Tehrān: Markaz Publishing. Meīmandīnežād, Moḥammad Ḥosseyn (1983): Zendegī-e Por Māǰerāy-e Nāder Šāh Afšār, Tehrān: ǰāvīdān. Mostofī, Moḥammad Moḥsen (1996): Zobdat Al-Tavārīḵ, by Behrūz Gūdarzi, Tehrān: Dr. Maḥmūd Afšār Endowment Foundation. Navāī, Abdolhosseyn (1987): Iran Va ǰahān (from the Mongols to the Qāĵār dynasty), Tehrān: Homa Publishing Institute. North, Douglass (2000): Sāḵtār va Degargūnī dar Tārīḵ-e Eqteṣādī (Structure and change in economic history), translated by Ḡolamrezā Āzād, Tehrān: Ney Publications. North, Douglass (2006):Nahādhā, Taḡīrāt-e Nahādī va ʻAmalkard-e Eqteṣādī (Institutions, institutional change, and economic performance), translated by Moḥammad Rezā Moʻīnī, Sāzmān-e Barnāmeh va Būdǰeh. North, Douglass (2011): "The Paradox of the West", Economic Journal, translated by Qodsī-e Baḵšī, Eleventh Year, Nos. 9 and 10, pp. 110-79. North, Douglass (2016): Sīyāsat-e Eqteṣād va Masā‘el-e Tawseʻe dar Sāye-e ḵošūnat (In the shadow of violence : politics, economics, and the problem of development), translated by Moḥsen Mīrdamadī and Moḥammad Ḥosseyn Naʻīmīpoūr, Tehrān: Rozaneh Publishing. Otter, Jean (1984): Travelogue of Jean Otter (Nāder Shah's era), translated by ʻAlī Eqbālī, Tehrān: ǰāvīdān. PERRY, JOHN.R (1989): Karīm ḵān Zand, translated by ʻAlī Moḥammad Sākī, Tehrān: Našr-e nū. Pigulevskaia, n. And. Et al. (1974): Tārīḵ-e Īrān (Hīstory of Iran from antīqūīty to the end of the eighteenth century), translated by Karīm Kešāvarz, Tehrān: Payām. Qūdūsī, Moḥammad Ḥosseyn (1960): Nādernāmeh, Mašhad: Markaz-e Aṯāre mellī ḵorāsān. Rā ‘īn, Īsmā‘īl (1978): Daryā Navardī-ye Īrānīyān: Tehrān: ǰāvīdān. Šaʻbānī, Rezā (1986): Tārīḵ-e Īrān Dar Aṣr-e Afšārī-ye, Tehrān: Publisher: Rezā Šaʻbānī. Sanson, Martin (1967): Sanson travelogue (the situation of the Persian Empire during the reign of Shah Sūleimān the Ṣafavid), translated by Taqī Tafażlī, Tehrān: Ebn Sīnā Publications. Seyf, Aḥmad (1994): Eqteṣād -e Iran Dar Qarn-e Nūzdahom (Iran 's economy in the nineteenth century), Tehrān: češme Publishing. Šūštarī, Abdūllāh ǰazāyerī (1924): Taẕkar-ye Šūštar , edited by ḵān Bahādor Molybaḵš and Moḥammad Hedāyat Ḥūsseyn, Calcutta: Asian Association of Bengal. Sykes, Sir Percy (1984): Tārīḵ-e Iran (Hīstory of Iran ), translated by Seyed Moḥammad Taqī Faḵr Dāʼī Gīlānī, Tehrān: Donyā-ye Ketāb. [In Persian] Tabātabāʼī, ǰavād (2002): Dībāče- īe Bar Naẓarīeh-e Enheṭāt-e Iran , Tehrān: Negāhe Moʻāṣer Publications. English Sources Fraser, James. B. (1825) Narrative of a Journey into Khorasan in the Years 1821 and 1822”, Londen: Longmans, Green, and Co. Hambly, Gavin, (1964) An Introduction to the Economic Organization of Early Qajar”, Iran, Vol.2. Spilman, J(ed), (1742) “A Journey through Russia into Persia in the Year 1739”, Londen, Printed for R. Dodsley, and sold by T.Cooper.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 512 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 327 |
||