پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,653 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,495,732 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,886,780 |
تعامل و تقابل عطار با مبانی عرفان فلسفی | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره 23، دی 1399، صفحه 141-182 اصل مقاله (443.6 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2021.31682.1970 | ||
| نویسنده | ||
| سید ارسلان ساداتی* | ||
| کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش به واکاوی و تحلیل تعامل‌ها و تقابل‌های سازندۀ عطار با مبانی عرفان فلسفی می‌پردازد و تأثیر این تعامل و تقابل سازنده را در تحول عرفان تک‌بعدی خانقاهی به عرفان پویای گفتمانی و استدلالی آشکار می‌سازد. مسئلۀ پژوهش بررسی این موضوع است که عطار در تشکیل ساختار و محتوای رمزی‌ـ تمثیلی سه مثنویِ عرفانیِ خود کدام بخش از رویکرد‌ها، روش‌ها و ابزارهای عرفان فلسفی ابن‌سینا را اقتباس کرده و چه تعامل یا تقابلی با مبانی عرفان فلسفی داشته است؟ روش پژوهش تحلیلی ـ استدلالی و براساس مطالعۀ دقیق مفاهیم عقلی و عرفانی متون موردنظر و استدلال و استنتاجِ مُبتنی بر تحلیل منطقی است. هدف پژوهش شناسایی رویکرد‌های دوگانۀ عطار به مبانی و محتوای رسالةالطیر ابن‌سینا و نظریۀ فیض و عقل- به‌عنوان مبانی عرفان فلسفی- و تفکیک جنبه‌های مفید و مضر از آن‌ها و شناسایی روش عطار در تعامل با جنبه‌های مضر و بهینه‌سازی و اصلاح آن موارد برای کاهش آسیب‌هاست. ضرورت و اهمیت پژوهش نقد عملکرد عطار در استفادۀ بهینه از اصول عرفان فلسفی و روش‌ها و ابزارهای آن برای رشد و توسعه و توجیه سطوح مطلوب رفتار عرفانی خود است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به درک بهتر رویکرد عطار به عرفان و تأثیر مثنوی‌های وی در اعتلای روش‌ها و ابزارهای شناخت عرفانی کمک کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان فلسفی؛ رویکرد به عقل؛ نظریۀ فیض؛ رسالةالطیر ابن‌سینا؛ منطق‌الطیر عطار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Attar's Interaction and Confrontation with the Principles of Philosophical Mysticism | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Arsalan Sadati | ||
| MA in Persian Language and Literature, Tabriz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| This research investigates and analyzes Attar's constructive interactions and confrontations with the principles of philosophical mysticism and reveals the effect of this constructive interaction and confrontation in the transformation of one-dimensional monastic mysticism into dynamic discoursal and rational mysticism. The research problem addressed by this study is which parts of the approaches, methods and instruments of Ibn Sina's (Avicenna’s) philosophical mysticism have been adopted by Attar in framing the structure and symbolic-allegorical content of his three mystical Masnavis and what interactions or confrontations he has had with the principles of philosophical mysticism. This analytic-argumentative library research was conducted via close study of rational and mystical concepts in the content of the related texts and the reasoning and deductions were based on logical analysis. The purpose of this research is to identify Attar's dual approaches to the principles and content of Avicenna's Risalat-ut-Tayr and the theory of Grace and Intellect—as the basics of philosophical mysticism—and to distinguish their useful and harmful aspects. It also aims to identify Attar's approach in interacting with harmful aspects and optimizing or modifying them to reduce their harms. The significance of the study is to critique Attar's performance in optimal use of the principles of philosophical mysticism, methods, and instruments for developing and justifying the desired levels of his mystical manner. The findings of this study can aid to better understand Attar's approach to mysticism and the impact of his Masnavis on elevating the methods and instruments of mystical recognition. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Philosophical mysticism, Approach to intellect, Theory of grace, Avicenna's Risalat-ut-Tayr, Attar's Mantiq-ut-Tayr | ||
| مراجع | ||
|
منابع قرآن کریم. (۱۳۴۹). ترجمه و تجمیع تفسیر از زین‌العابدین راهنما. تهران: چاپ کیهان. آسمی، مهدی، ناصر علیزاده و آرش مشفقی. (1399). «بررسی پژوهشهای عطّارشناسی در حوزۀ مقالات (1370 تا 1397)». کاوش‌نامه. 21 (45). صص69-96. ابن ابی جُمهور (محمد بن علی بن ابراهیم الاحسائی). (1403 ق). عوالی‌اللُّئالی. قم: مطبعة السیّد الشُهداء. ابن‌سینا. (۱۸۹۱). رسالةالطیر (رسائلُ الشیخ أبی علیّ الحسین بن عبداللّه بن سینا فی اسرار الحکمة المشرقیّة). تصحیح میکائیل بن یحیی المَهْرَنیّ. لیدن: مطبعۀ بریل. ـــــــ. (1334). قصّۀ حی بن یقظان (ضمیمۀ کتاب زندۀ بیدار). ترجمه و تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ــــــــ. (1972). التعلیقات. تحقیق عبدالرحمن بَرَوی. بیروت: الدار الإسلامیه. ــــــــ. (۱۳۸۸). اشارات و تنبیهات. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. تهران: انتشارات سروش. اَوِستا. (1371). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه. تهران: نشر مروارید. البَکری، ابوالحسن احمد بن عبدالله بن محمد. (1373). الأنوار فی مولد النبی. قم: نشر الشریف الرضی. بُندهِش. (1380). گردآوریِ فَرنَبغ دادَگی. برگردان مهرداد بهار. تهران: انتشارات توس. بهار، مهرداد. (1345). واژه‌نامۀ بُندهِش. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. پورجوادی، نصرالله. (1392). اشراق و عرفان. تهران: انتشارات سخن. پورنامداریان، تقی. (۱۳۸۶). دیدار با سیمرغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تقی، شکوفه. (1382). دو بال خرَد (عرفان و فلسفه در رسالةالطیر ابن‌سینا). تهران: نشر مرکز. خاتمی، احمد و فریده محسنی هنجی. (1395). «مباحث کلامی توحید در مثنوی‌های عطار». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. 14 (41). صص31-50. الخطیب التبریزی، محمد‌بن عبدالله. (1381 ق). مشکوة المصابیح. دمشق: المکتب الاسلامی. رحیمیان، سعید. (1381). فیض و فاعلیت وجودی از فلوطین تا صدرالمتألّهین. قم: بوستان کتاب. ریتر، هلموت. (1387). دریای جان. تهران: انتشارات بین‌المللی الهُدی. زارع جیرهنده، سارا. (1394). «مقایسۀ منطق‌الطیر عطار نیشابوری با رساله‌الطیر ابن‌سینا». کهن‌نامۀ ادب فارسی. (1) صص113-136. زرّین‌کوب، عبدالحسین.( 1387) دنبالۀ جستجو در تصوّف ایران. تهران. انتشارات امیر کبیر. سلیمی کوچی، ابراهیم و نیکو قاسمی اصفهانی (1398). «بررسی بینا‌متنی هفت وادی عشق منطق‌الطیر عطّار در مرد نیم‌تنه و مسافرش از آندره شِدید». پژوهش ادبیات معاصر جهان (پژوهش زبان های خارجی). 24 (2) صص411-431. عامری، ابوالحسن. (1375). رسائل ابو الحسن عامری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. عطار، فریدالدین. (1390). منطق‌الطیر. تصحیح و توضیح محمود عابدی و تقی پورنامداریان. تهران: انتشارات سمت. ــــــــــــــــ (۱۳۹۲). مصیبت‌نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات سخن. عهد جدید. (1895). لندن: نشرِ جماعت بریتیش وفورِن بَیبَل سوسائیتی (BFBS). عین‌القضات. (1362). نامه‌های عین‌القضات همدانی. تهران: نشر منوچهری و زوّار. غزالی، محمد. (۱۳۴۹). اعترافات غزالی (ترجمۀ االمُنقَذُ منَ الضَّلال). تهران: انتشارات عطائی. فاخوری، حنّا و خلیل جر. (۱۳۷۳). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. ترجمۀ عبدالمحمد آیتی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. فدوی، طیبه و اسحاق طغیانی (1389). «بررسی و تحلیل بازتاب فنا در منطق‌الطیر عطار». آینۀ معرفت. 8 (22). صص99-119. فلوطین. (۱۳۸۸). اثولوجیا، ترجمۀ حسن ملکشاهی. تهران: انتشارات سروش. ـــــــ.. (۱۳۸۹). دورۀ آثار فلوطین (تاسوعات: انئادها). ترجمۀ محمد حسن لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی. قربانی، رحمان، اسحاق طغیانی و سیده مریم روضاتیان (1394). «جایگاه مفاهیم «فقر» و «فنا» در سبک عرفانی و روایی عطار نیشابوری». سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). 8 (28) صص343-365. قطعات مربوط به دین زرتشتی. (1820). مؤلف ناشناس. پاریس: چاپخانۀ رویال. قلی‌زاده، حیدر. (1387). «نگاهی تازه به اصول و مبانی عرفان (از نظرگاه فلسفی، صوفیانه و شاعرانه)». مجله مطالعات عرفانی. 1 (8). صص124-156. کاوش، نورالحق. (1372). عرفان ابن‌سینا. پُلخمری افغانستان: کانون فرهنگی حکیم ناصرخسرو بلخی. کلینی، محمد بن یعقوب. (1369). اصول الکافى (ترجمه مصطفوى). تهران: کتاب‌فروشی علمیۀ اسلامیه. لاهوری، محمد اقبال. (۱۳۳۶). احیای فکر دینی در اسلام. ترجمۀ احمد آرام. تهران: انتشارات رسالت قلم. ــــــــــــــــ. (۱۳۵۴). سیر فلسفه در ایران. ترجمۀ امیرحسین آریانپور. تهران: انتشارات بامداد. مالمیر، تیمور و خاور قربانی. (1386). «تبیین متناقض نمای وحدت و کثرت در آثار عطار نیشابوری». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز). 50 (201). صص97-118. محبتی، مهدی. (1397). «رسالةالطیر ابن‌سینا و تأثیر آن بر رسالةالطیر غزالی و منطق‌الطیر عطار». ایران‌نامگ. 3 (4). صص80-۱۰6. نَسَفی، عزیز‌الدّین. (1372). کتاب الإنسان الکامل. تهران: انستیتو ایران و فرانسه (انتشارات طهوری). نیک‌منش، مهدی. (1386). «طرح سه دیدگاه در منطق‌الطیر عطار». نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان). 22 (19). صص291-309. یثربی، سید یحیی. (۱۳۷۰). فلسفۀ عرفان. قُم: دفتر تبلیغات حوزۀ علمیه.
References Holy Qur’an. (Z. Rahnama, Trans.). (1970). Kayhan Press. Al-Bakri, A. A. (1994). Al-anvar fi moled al-nabi [Lights in birth of the Prophet]. Al-Sharif Al-Razi Publications. Al-Khatib al-Tabrizi, M. A. (1961). Mishkat al-masabih [A niche for lamps]. Al-Maktab ol-Islami. Ameri, A. (1996). Rasaʼil-e Abu al-Ḥasan Amiri. University Publication Center. Anonymous. (1820). Fragments relatifs à la religion de zoroastre. Royal Press. Asemi, M., Alizadeh, N., & Moshfeghi, A. (2020). A review of the research on Attar in the articles published from the 1991 to 2018. Kavoshnameh in Persian Language and Literature, 41, (45), 69-96. Attar, F. (2011). Mantiq-ut-tayr [Conference of the birds] (M. Abedi & T. Pournamdarian, Eds.). SAMT Press. Attar, F. (2011). Mosibat nameh [Book of affliction] (M. R. Shafiei Kadkani, Ed.). Sokhan Publications. Avesta. (J. Dostkhah, Ed.). (1992). Morvarid Publications. Avicenna. (1955). Ghese Hay ibn Yaqzan [The story of Hay ibn Yaqzan (appendix to the book Awake Alive)] (Forouzanfer, B. Trans.). Institute for Translation and Publication. Avicenna. (1972). Al-ta’liqat (E. Barawy, Ed.). Al-daar Al-Iislamia. Avicenna. (2009). Al-isharat wa’l-tanbihat [The book of directives and remarks] (H. Malekshahi, Trans.). Soroush Publications. Ayn al-Quzat. (1983). Namehaye Ayn al-Quzat Hamadani [Letters of Ayn al-Quzat Hamadani]. Manouchehri & Zovar Publications.
Bahar, M. (1966). Vazhenameh Bundahesh [Glossary of Pahlavi Bundahesh]. Iranian Culture Foundation. Bundahesh. (2001). (M. Bahar, Trans. & F. Dadagi, Ed.). Toos Publications. Colini, M. Y. (1990). Osoole Kafi [Al-Kafi Principles] (J. Mostafavi, Trans.). Islamic Elmiye Bookstore. d'Avicenne. (1891). Le traité mystique at-thair (Traités mystiques d'Abou Ali al-Hosain b. Abdallah B. Sina ou d'Avicenne) [M. Y. Mahrani, Ed.]. Braille Publishers. Fadavi, T., & Toghyani, E. (2010). A survey and analysis of the representation of annihilation in Faridudin Attar’s The Conference of the Birds. Mirror of Wisdom, 8 (22), 99-119. Fakhoury, H., & Jar, Kh. (1994). Tarikhe falsafe dar jahane Islam [History of philosophy in the Islamic world] (A. Muhammad Ayati, Trans.). Elmi-Farhangi Press. Ghazali, M. (1970). E’terafate Ghazali [Al-Ghazali's confessions] (Al-Munqaz men al-Dhalal, Trans.). Atai Publications. Ghorbani, R., Toghyani, E., & Rozatian, M. (2015). The status of ‘poverty’ and ‘annihilation’ in mystic and rhetoric style of Attar Neishabouri. Journal of Stylistics and Texts Analysis of Persian Poetry and Prose, 8 (28), 343-365. Ibn Abi Jumhur (Al-Ahsa'i, M. A.). (1983). Awaly al-luyaly. Al-Sayyid Al-Shuhada Press. Kavosh, N. (1992). Erfane Ibn Sina [Avicenna’s mysticism]. Hakim Nasser Khosrow Balkhi Cultural Center. Khatami, A., & Mohseni Hanjani, F. (2016). Theological thoughts on tawhid in Attar’s Masnavis. Research in Persian Language & Literature, 14 (41), 31-50. Lahori, M. I. (1958). Ehyaye fekre dini dar Islam [The reconstruction of religious thought in Islam] (A. Aram, Trans.). Resalat Ghalam Publications. Lahori, M. I. (1975). Seire falsafe dar Iran [The development of philosophy in Persia](A. H. Arianpour, Trans.). Bamdad Publications. Malmir, T., & Ghorbani, Kh. (2007). The explanation of contradiction between unity and pluralism in the poetry of Attar of Neishabouri. Journal of Persian Language & Literature (Former Journal of the Faculty of Literature, University of Tabriz), 50 (201), 93-118. Mohabbati, M. (2019). Avicenna’s Recital of the Bird and its impact on Ghazzali’s Epistle of Bird and Attar’s The Conference of the Birds. Iran Namag, 3 (4), 80-106. Nasafi, A. (1993). Le livre de l'homme parfait [The complete person].Institut Francais de Recherche en Iran (Tahuri Publications). New Testament. (1895). British and Foreign Bible Society (BFBS). NikManesh, M. (2008). Three viewpoints presented by Attar in Mantiq-ut-tayr. Journal of Prose Studies in Persian Literature, 22 (19), 291-309. Plotinus. (2009). Utulujiya [Theology] (H. Malekshahi, Trans.). Soroush Publications. Plotinus. (2010). The enneads of Plotinus (M. H. Lotfi, Trans.). Kharazmi Publications. Pourjavadi, N. (2013). Ishraq va erfan [Enlightenmentand mysticism]. Sokhan Publications. Pournamdarian, T. (2007). Didar ba Simurgh [Meeting Simurgh]. Institute of Humanities and Cultural Studies. Qolizādeh, H. (2008).The foundations of mysticism (philosophically, sūfically & poetically). Mysticism Studies, 1 (8), 124-156. Rahimian, S. (2002). Feyz va fa'eliyate vojudi [Grace and existential agency from Plotinusto Mulla Sadra]. Bostan-e-Ketab Publications. Ritter, H. (2008). The ocean of the soul. Al-Hoda International Publications. Salimi Kouchi, E., & Ghassemi, N. (2019). Intersexual study of Mantiq-ut-tayr’s seven valleys of love in “The man-trunk and his traveler” by Andrée Chédid. Research in Contemporary World Literature, 24 (2), 411-432. Taghi, Sh. (2003). Do bale kherad [The two wings of wisdom (mysticism and philosophy in Avicenna’s Risalat al-tayr]. Markaz Publications. Yathrabi, S. Y. (1991). Falsafe erfan [Philosophy of mysticism]. Islamic Propagation Center of Howzah. Zare’ Jirhandeh, S. (2015). A comparative study of Attar Neishabouri’s Mantiq-ut-tayr and Ibn Sina’s Risalat al-tayr. Kohan-name-ye Adab-e Farsi (Classical Persian Literature), 6 (1), 113-136. Zarrinkoob, A. (1999). Donbaleye jostejoo dar tasawwufe Iran [The continuation of search of Sufism in Iran]. Sokhan Publications. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 717 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 509 |
||