پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,735 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,732,246 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,067,261 |
عملکرد دولت قاجار در بحران افزایش قیمت‌ها (1314-1324ق) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 4، دوره 31، شماره 50 - شماره پیاپی 140، تیر 1400، صفحه 93-118 اصل مقاله (399.72 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2021.33892.2362 | ||
| نویسنده | ||
| فرهاد دشتکی نیا* | ||
| استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| اقتصاد ایران در دهة منتهی به انقلاب مشروطیت با بحران روبه‌رو بود. کسری بودجه، افزایش دیون خارجی، فساد ساختاری، بیکاری و مهاجرت نیروی کار به کشورهای خارجی و فقدان زیرساخت‌های اقتصادی، از شاخص‌های آن بحران بود. پیامدهای بحران یادشده، بیش از هر بخش در افزایش قیمت کالاهای ضروری تجلی یافت. در پژوهش حاضر تلاش شده است با مطالعة زمینه‌های بروز بحران افزایش قیمت‌ها و جلوه‌های آن، به این پرسش پاسخ داده شود که: دولت قاجار در دورة مظفرالدین‌شاه برای مهار بحران افزایش قیمت‌ها چه گام‌هایی برداشت و نتایج اقدامات آن دولت چه بود؟ فرضیة نوشتار حاضر این است که در دولت قاجار، سیاست اقتصادی واحدی برای مهار افزایش قیمت‌ها وجود نداشت و اقدامات انجام شده به صورت بخشی و متکی بر توانایی‌های فردی دولتمردان بود. بر همین اساس، چنان‌که یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، اقدام به تشکیل مجلس انتظام نرخ، معافیت و تخفیف مالیاتی، منع صادرات، افزایش واردات، پرداخت مابه‌التفاوت قیمت کالاهای ضروری، تشدید نظارت بر نرخ‌ها، عزل برخی از دولتمردان و به کارگیری قوة قهریه، در کوتاه‌مدت از سرعت افزایش قیمت‌ها کاست، اما در میان‌مدت فاقد نتیجه بود و به ناخرسندی‌های اجتماعی و شورش‌های معیشتی منجر شد. روش پژوهش حاضر، تاریخی، با رویکرد توصیفی- تحلیلی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قاجاریه؛ مظفرالدین‌شاه؛ بحران اقتصادی؛ گرانی؛ شورش‌های معیشتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Performance of the Qajar Government Periods the Crisis of Rising Prices (1896-1906/1314-1324 AH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Farhad Dashtaki Nia | ||
| Assistant Professor, Department of History, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Iran’s economy was in crisis periods in the decade leading up to the Constitutional Revolution. The crisis was characterized by a budget deficit, rising foreign debt, structural corruption, unemployment and labor migration to foreign countries, and a lack of economic infrastructure. The consequences of the crisis than any other sector were more pronounced in the increase in the price of essential goods. The present study tries to answer these questions by studying the causes of the crisis of rising costs and its manifestation: what actions did the Qajar government take during the reign of Mozaffar al-din Shah to curb the problem of rising prices, and what were the results of the government’s actions? The present article hypothesizes that, in the Qajar government, there was no single economic policy to curb rising prices, and the measures taken were partial and based on the individual abilities of government officials. As the research findings show, these measures included: the formation of the regulatory assembly of rates, tax exemptions and reductions, export bans, an increase of imports, payment of differences in prices of essential goods, tightening price controls, dismissal of some government officials and the use of force. In the short term, price increases slowed, but these measures were to no avail in the medium term, leading to social unrest and livelihood riots. The method of the present research is historical with a descriptive-analytical approach. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qajar, Mozaffar al-din Shah, Economic Crisis, Inflation, Livelihood Riots | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ
الف. کتب و مقالات
1ـ احمدی کرمانی، شیخ یحیی (1362)، فرماندهان کرمان، تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: دانش.
2ـ افضل‌الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.
3- ........................................... [بی‌تا]، سفرنامة خراسان و کرمان، به اهتمام قدرت‌الله روشنی زعفرانلو، تهران: توس.
4ـ امین‌الدوله، میرزا علی‌خان (1341)، خاطرات سیاسی، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، تهران: شرکت کتابهای جیبی.
5 ـ براون، ادوارد (1397)، انقلاب مشروطیت ایران، ترجمة مهری قزوینی، تهران: کویر.
6ـ پورشافعی، مجید (1396)، اقتصادِ کوچه: گزارش پول ملی ایران، هزینه‌های زندگی و دستمزدها، در دو سدة گذشته (1357-1157 خورشیدی)، تهران: گام نو.
7ـ حکومت بوشهر: اسناد و مکاتبات رضاقلی‌خان (سالار معظم) نظام‌السلطنة مافی (1391)، به کوشش خدیجه مافی، ج1، تهران: نشر تاریخ ایران.
8ـ رایس، سر اسپرینگ (1375)، نامه‌های خصوصی سر اسپرینگ رایس وزیر مختار انگلیس در دربار ایران در عهد سلطنت مظفرالدین‌شاه و محمدعلی‌شاه قاجار، ترجمة جواد شیخ‌الاسلامی، تهران: اطلاعات.
9ـ سپهر، عبدالحسین‌خان (1368)، مرآت الوقایع مظفری و یادداشت‌های ملک المورخین، به کوشش عبدالحسین نوایی، ج1، 2، تهران: زرین.
10ـ سدیدالسلطنه مینابی بندرعباسی، محمدعلی (1362)، التدقیق فی سیر الطریق: سفرنامة سدیدالسلطنه، تصحیح احمد اقتداری، تهران: به‌نشر.
11ـ سهام‌الدوله بجنوردی (1374)، سفرنامه‌های سهام‌الدوله بجنوردی، به کوشش قدرت‌الله روشنی زعفرانلو، تهران: علمی و فرهنگی.
12ـ سیف، احمد (1397)، نگاهی با دوربین به اقتصاد ایران (از مشروطه تاکنون)، تهران: کرگدن.
13ـ شیبانی (صدیق‌الممالک)، میرزا ابراهیم (1366)، منتخب التواریخ، به کوشش ایرج افشار، تهران: علمی.
14ـ صالحی، هاجر، سهیلا ترابی فارسانی و احمد کامرانی‌فر (پاییز و زمستان 1398)، «ریخت‌شناسی شورش‌های نان در عصر مظفری»، دوفصلنامة تاریخ و تمدن اسلامی، شمارة پیاپی 30، صص127-150.
15ـ ظهیرالدوله، میرزا علی‌خان (1367)، خاطرات و اسناد ظهیرالدوله، به کوشش ایرج افشار، تهران: زرین.
16ـ عین‌السلطنه، قهرمان‌میرزا (1376)، روزنامة خاطرات، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، ج2، تهران: اساطیر.
17ـ فروغی، محمدعلی (1397)، یادداشت‌های روزانه از محمدعلی فروغی (26 شوال 1321- 28ربیع‌الاول 1322 قمری)، به کوشش ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
18ـ فریدالملک همدانی، محمدعلی (1354)، خاطرات فرید؛ میرزا محمدعلیخان فریدالملک همدانی از 1291 تا 1334، گردآوری مسعود فرید (قراگوزلو)، تهران: زوار.
19ـ کاساکوفسکی (1344) خاطرات کلنل کاساکوفسکی، ترجمة عباسقلی جلی، تهران: کتابهای سیمرغ.
20ـ کریمی، بهزاد (1385)، «بحران نان در ایران (از مشروطیت تا پایان جنگ جهانی اول)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
21ـ کسروی، احمد (1379)، تاریخ مشروطة ایران، به کوشش رحیم رضازادة ملک، تهران: معین.
22ـ لوتی، پیر (1397)، سفرنامه به سوی اصفهان، ترجمة بدرالدین کتابی، تهران: اطلاعات.
23ـ مارتین، ونسا (1390)، عهد قاجاریه: مذاکره، اعتراض و دولت در ایران قرن سیزدهم، ترجمة حسن زنگنه، تهران: نشر ماهی.
24ـ مدنی کاشانی، ملا عبدالرسول (1398)، کلمات انجمن، به کوشش سید محمود سادات بیدگلی، تهران: شیرازه.
25ـ مستوفی، عبدالله (1387)، شرح زندگانی من: تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه، ج1، تهران: هرمس.
26ـ مستوفی کرمانی، مصطفی‌خان (1393)، بن‌بست مستوفی: خاطرات، به کوشش علی جمیل کرمانی، تهران: سورة مهر.
27ـ نجفی قوچانی، محمدحسن (1380)، سیاحت شرق: زندگینامة آیت‌الله آقا نجفی قوچانی به قلم خود ایشان، مشهد: آستان قدس رضوی و شرکت به‌نشر.
28ـ نظام‌السلطنه مافی، حسینقلی‌خان (1362)، خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، به کوشش معصومه مافی، منصوره اتحادیه، سیروس سعدوندیان و حمید رام‌پیشه، ج1، 3، تهران: نشر تاریخ ایران.
29ـ والنتاین ویلیامز جکسن، آبراهام (1387)، سفرنامة جکسن: ایران در گذشته و حال، ترجمة منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای، تهران: علمی و فرهنگی.
30ـ وقایع‌اتفاقیه: مجموعه گزارش‌های خفیه‌نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال 1291 تا 1322 قمری (1361)، به کوشش سعیدی سیرجانی، تهران: نشر نو.
31ـ هنری ساویج لندور، آرنولد (1388)، ایران در آستانة مشروطیت: در سرزمین آرزوها، ترجمة علی‌اکبر رشیدی، تهران: اطلاعات.
32ـ یزدانی، سهراب (1384)، «اعتراضات شهری در عصر مظفری»، مجموعه مقالات همایش بررسی مبانی فکری و اجتماعی مشروطیت ایران: بزرگداشت آیت الله محمدکاظم خراسانی، تهران: انتشارات مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
33ـ ییت، چارلز ادوارد (1365)، خراسان و سیستان: سفرنامة کلنل ییت به ایران و افغانستان، ترجمة قدرت‌الله روشنی و مهرداد رهبری، تهران: یزدان.
ب. اسناد و نشریات
34- ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، کارتن 13، پروندة شمارة 288، سند شمارۀ 219.
35- .............................................................................................................، کارتن 16، پروندة شمارۀ 11، سند شمارۀ 90.
36- روزنامة اختر (1313ق)، سال 22، شمارۀ 1، صص13-14.
37- روزنامة ایران (3 محرم 1297)، شمارۀ 1، ص4.
38- روزنامة پرورش (10 ربیع‌الثانی 1318ق)، سال اول، شمارۀ 9.
39- روزنامة پرورش (28 ربیع‌الثانی 1318ق)، سال اول، شمارة 11.
ج. منابع لاتین
40ـ Burrell, R. M. (1988), “The 1904 Epidemic of Cholera in Persia: some Aspects of Qajar Society”, Bulletin of school of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 51, No.2, pp. 258-270. List of sources with English handwriting Afżal-al-molk, Ḡolām-Ḥosayn (1361Š./1982), Afżal al-tawārīḵ, ed. M. Etteḥādīye and S. Saʿdvandīān, 5 vols. in 1, Tehrān. ]In Persian[ Afżal-al-molk, Ḡolām-Ḥosayn (1989), Safar-nāmeh-ye Ḵorāsān Va Kermān, ed. Qodrat al-Allāh Rūšani Zaʻferānlo, Tehrān. ]In Persian[ Aḥmadī Kermānī, Šeīḵ Yaḥyā (1362Š/1983), Farmāndehān-e Kermān, ed. Moḥammad-Ebrāhīm Bāstānī Pārīzī, Tehrān. ]In Persian[ Amīn-al-dawla, Mīrzā ʿAlī Ḵan (1341Š/1962), Ḵāṭerāt-e sīāsī, ed. Ḥ. Farmānfarmāʾīān, Tehrān. ]In Persian[ Asnād-e Vezārat-e Omūr-e Ḵāreǰe, Kārtone 13, parvande 1. ]In Persian[ Asnād-e Vezārat-e Omūr-e Ḵāreǰe, Kārtone 16, parvande 11. ]In Persian] ʻAyna-al-Salṭana(1374Š/1995), Rūznāme-ye ḵāṭerāt-e ʿAyn-al-Salṭana, ed. M. Sālūr and Ī. Afšār, Tehrān. ]In Persian[ Boǰnūrdī, Sahāmoldūle-ye (1374Š/1996), Safar-nāmeha-ye Sahāmoldūle-ye Boǰnūrdī, ed. Qodrat al-Allāh Rūšani, Tehrān. ]In Persian[ Brown, Edward (1397Š/2019), Enqelāb-e Mašrūṭīyāt-e Iran, Translated by Mehrī-ye Bāqerī, Tehrān. Dawlatābādī, Yaḥyā (1361Š/1982), Ḥayāt-e Yaḥyā, Y. Dawlatābādī, Tārīḵ-e moʿāṣer yā ḥayāt-e Yaḥyā, 4 vols. Tehrān. ]In Persian[ Eḥtešām-al-Salṭana, M (1367Š/1988), Ḵāṭerāt-e Eḥtešām-al-Salṭana, ed. M. M. Mūsawī 2nd ed. Tehrān. ]In Persian[ Farīd-al-molk, M, A (1354Š/1975), Ḵāṭerāt-e Farīd, Tehrān. ]In Persian[ Forūḡī, Moḥammad-ʿAlī (1397/2019), Yāddāštha-ye Ruzāneh, ed. Ī. Afšār, Tehrān,. ]In Persian[ Hedāyat, Moḵber-al-salṭana (1344Š/1965), Ḵāṭerāt o ḵaṭarāt, 2nd ed. Tehrān. ]In Persian[ Jackson, Williams (1387Š/2009), Safar-nāmeha-ye Jackson, Translated by Manūčehr-e Amīrī, Tehrān. ]In Persian[ Kāsākovskī (1344Š/1966), Khāterāte Kolonel Kāsākovski, Translated by Abbāsqolī-ye ǰaīl, Tehrān,. ]In Persian[ Karīmī, Behzād (1385Š/2007), Bohrāne Nān dar Irān, Tehrān, Dānešgāhe Tarbiyat Modarres,. ]In Persian[ Kasravi, Aḥmad (1379Š/2001), Tārīḵ-e mašrūṭe-ye Irān, ed. R. Reżāzāde-ye Malek, Tehrān. ]In Persian[ Loti, Pieer (1397Š/2019), Safar-nāmeha-ye be sūye Esfahān, Translated by Badre-ddīn Ketābī, Tehrān. ]In Persian[ Martin, Vanessa (1390Š/2012), Ahde Qāǰāriy-ye, Translated by Hasan Zangane, Tehrān,. ]In Persian[ Māsaǰī, Inoveh (1390Š/2012), Safar-nāme-ye Iran, Translated by Hāšem-e Rajab-zade, Tehrān,. ]In Persian[ Madani Kāšāni, Mollā ʻAbdol-Rasul (1398Š /2020), Kalemāte Anǰoman, Tehrān,. ]In Persian[ Mostawī, A, Mostawī (1387Š/2009), Šarḥ-e zendegānī-e man yā tārīḵ-e eǰtemāʿī o edārī-e dūreh-e Qāǰārīye, 2nd ed. Tehrān. ]In Persian[ Mostawī Kermāni (1393Š/2015), Bonbast-e Mostawī, Tehrān. ]In Persian[ Naǰafī Qūčānī (1351Š/1972), Sīāḥat-e šarq, Mašhad. ]In Persian[ Neẓām-al-salṭana Māfī, Ḥ (1362Š/1983), Ḵāṭerāt o asnād, ed. M. Neẓām Māfī et al, I, Tehrān,. ]In Persian[ Pūršāfeī, Majīd (1396Š/2018), Eqtesād-e Kūčeh, Tehrān, 1396Š/2018. ]In Persian[ Ruznāme-ye Akhtar, 1896, No.1]In Persian[ Ruznāme-ye Iran, 1880, No. 1]In Persian[ Ruznāme-ye Parvareš, 1900, No. 9-11]In Persian[ Sadīd-al-Salṭana Kabābī, A (1362Š/1983). Safar-nāme-ye Sadīd-al-Salṭana, ed. A. Eqtedārī, Tehrān,. ]In Persian[ Sālehi, Hāǰar (1398Š /2020), “Rikhtšenāsi-ye šurešha-ye Nān dar asre Mozaffari”. ]In Persian[ Savage Lander, Henry (1388Š/2010), Dar Sarzamin-e ārezuhā (Across Coveted Lands; or, A Journey from Flushing (Holland) to Calcutta, Overland), Translated by ʻAli Akbar Abdol-Rašidi, Tehrān. Saʿīdī Sīrǰānī, A.-A. ed.,(1361Š) Waqāyeʿ-e ettefāqīya: Maǰmūʿa-ye gozārešhā-ye ḵofyanevīsān-e Engelīs dar welāyāt-e ǰanūbī-e Irān az sāl-e 1291 tā 1322 qamarī, Tehrān. ]In Persian[ Ṣadīq-al-Mamālek, Ḥaǰǰ Ebrāhīm Šaybānī (1366Š/1987), Montaḵab-al-tawārīḵ-e moẓaffarī, Tehrān]In Persian[ Sepehr, Abdolḥoseyn ḵān-e (1368Š/1989), Merātol-vaqāye, ed. Abdolḥoseyn-e Navāyi, Tehrān. ]In Persian[ Seyf, Aḥmad (1375Š/1997), Negāhi Bā dūrbīn be Eqtesāde Irān, Tehrān, 1397 Š/2019. ]In Persian[ Spring rice (1392Š/2014), Nāmehāye Ḵūsūsi, Translated by Javād-e Šeyḵol-Eslāmi, Tehrān. Yazdāni, Sohrāb (1384Š/2006), “Eterāzāt-e Šahrī dar asre Mozaffrī”, Tehrān. ]In Persian[ Yate, C. E (1365Š/1986). Ḵūrāsān va Sīstān, Translated by Qodrat-Allāh Rūšani, Tehrān. ]In Persian[ Ẓahīr-al-Dawla, Mīrzā ʿAlī Ḵan Qājār (1348Š/1969), Ḵāṭerāt Va asnād-e Ẓahīr-al-Dawla, ed. Ī. Afšār, Tehrān. ]In Persian[ | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 339 |
||