پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,320 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,722 |
ناسیونالیسم ایرانی و مسئلۀ آذربایجان و زبان ترکی (با تأکید بر مجلات دورۀ گذار از قاجاریه به پهلوی) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 4، دوره 31، شماره 49 - شماره پیاپی 139، فروردین 1400، صفحه 73-91 اصل مقاله (371.4 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2021.31928.2272 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر صدقی* 1؛ محمد سلماسی زاده2؛ ولی دین پرست2؛ فرهاد جعفری3 | ||
| 1دانشیار، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، گروه تاریخ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2دانشیار، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، گروه تاریخ، دانشگاه تبریز،تبریز، ایران | ||
| 3دانشجوی دکترا، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، گروه تاریخ، دانشگاه تبریز،تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر بر اساس این مساله شکل گرفته است که چرا طی مرحله دوم تکوین ناسیونالیسم در ایران (دهه گذار از قاجاریه به پهلوی)، ترک ستیزی به یکی از عناصر سلبی ناسیونالیسم ایرانی تبدیل شد و این رویکرد چه پیامدهایی برای موقعیت زبان ترکی در ایران داشت؟ مطالب مطرح در مطبوعات و مجلات منتشر شده در دهه گذار از قاجاریه به پهلوی(1294-1304ش./1915-1925م.)، چون «کاوه»، «ایرانشهر»، «نامه فرنگستان» و «آینده»، متناسب با مساله پژوهش مبنای بحث قرار گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش، دو عامل موجب نگرانی و بدبینی نخبگان ایرانی نسبت به موجودیت زبان ترکی در ایران شد. عامل نخست، فهم تقلیل گرایانه از مفهوم ملت-دولت ایرانی، بر اساس نژاد آریایی و زبان فارسی بود. عامل دیگر حضور و نفوذ امپراطوری عثمانی در آذربایجان و مرزهای غربی ایران و همچنین استقلال جمهوری آذربایجان (1918 میلادی) از روسیه تزاری بود. نتیجه این شرایط آن شد تا ناسیونالیست های ایرانی، نسبت به نفوذ و حضور ناسیونالیست های ترکِ عثمانی و قفقاز در بین ترکان ایران نگران شوند و زبان ترکی را در آذربایجان به عنوان عاملی تهدید کننده برای موجودیت و هویت ملی ایران تلقی کنند. تلاش برای تغییر و حذف زبان ترکی در آذربایجان و رواج زبان فارسی به جای آن، راهکار ناسیونالیست های ایرانی در مواجهه با وضعیت مذکور بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ناسیونالیسم ایرانی؛ نژاد آریایی؛ زبان فارسی؛ زبان ترکی؛ آذربایجان؛ عثمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Iranian Nationalism and the Issue of Azerbaijan and the Turkish Language (Emphasizing on Periodicals of Transition Era From Qajar to Pahlavi) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Sedghi1؛ Mohammad Salmasizadeh2؛ Vali Dinparast2؛ Farhad Jafari3 | ||
| 1Associate Professor, Faculty of Law and Social Sciences, Department of History, University of Tabriz, Tabriz, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Law and Social Sciences, Department of History, University of Tabriz, Tabriz, Iran | ||
| 3PhD Candidate, Faculty of Law and Social Sciences, Department of History, University of Tabriz, Tabriz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| This study is based on why during the second stage of the development of nationalism in Iran, anti-Turkism became the focus of attention of Iranian nationalists and the consequences of this approach for the position of the Turkish language in the history and geography of Iran? Following the broad scope of the temporal and thematic of issues concentrated on nationalism in contemporary Iran, This study is limited to articles that published in the press and magazines at the period of transition from Qajar to Pahlavi, such as "Kaveh", "Iranshahr", "Name ferangestan" and "Ayandeh". Based on the findings of this study, two factors caused the sensitivity and skepticism of Iranian nationalists towards the Turks and the Turkish language. The first factor was the reductionist understanding of the concept of the Iranian nation-state, based on the Aryan race and the Persian language. Another factor was the presence and influence of the Ottoman Empire in Azerbaijan and the western borders of Iran, and the independence of the Republic of Azerbaijan (1918) from Russia. As a result, Iranian nationalists became concerned about the influence and presence of Ottoman Turkish and Caucasian nationalists among the Turks of Iran. They considered the Turkish language in Azerbaijan as a threat to the existence and national identity of Iran. Attempting to eliminate the Turkish language in Azerbaijan and the spread of the Persian language instead was the solution of the Iranian nationalists in this situation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian nationalism, Aryan race, Persian language, Turkish language, Azerbaijan, Ottoman | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ
- اتابکی، تورج (1381)، «آذربایجان و ناسیونالیسم ایرانی»، مجلۀ گفتگو، شماره 33، صص 17-36. - ارانی، تقی (سپتامبر 1924)، «آذربایجان یا یک مسأله حیاتی و مماتی ایران»، نامه فرنگستان، سال اول، شماره 5، صص247-254. - افشار، محمود (اردیبهشت 1305)، «انتقاد سیاسی در موضوع معاهدۀ جدید ایران و عثمانی»، مجلۀ آینده، سال اول، شمارۀ 10، ص571. - ....................... (فروردین 1306)، «خطرهای سیاسی 2: خطر زرد»، مجله آینده، سال دوم، شماره 2، صص916-926.
- ....................... (آبان 1306)، «مساله ملیت و وحدت ملی ایران»، مجله آینده، سال دوم، شماره 8، صفحات 569-559. - اکبری، محمدعلی (1384)، تبارشناسی هویت جدید ایرانی، عصر قاجاریه و پهلوی اول، تهران:علمی و فرهنگی. - انتخابی، نادر (1390)، ناسیونالیسم و تجدد در ایران و ترکیه، تهران: نشر نگاره آفتاب. - بهنام، جمشید (1396)، برلنی‌ها: اندیشمندان ایرانی در برلن (1915-1930)، تهران: فرزان روز، چاپ سوم. - پورداوود، ابراهیم (مارس 1924)، «اندر تاج‌گذاری احمد شاه»، مجله ایرانشهر، سال دوم، شمارۀ 7، صص374-375. - تقی‌زاده، حسن (آوریل 1916)، «نوروز جمشیدی»، مجلۀ کاوه، سال اول، شماره 5 و 6، صص1-4. - .......................... (1920)، «اسم‌گذاری تازه به ولایات قدیمه»، مجلۀ کاوه، سال پنجم، شماره 8. - توفیق، ابراهیم (بهار 1385)، «مدرنیسم، شبه‌پاتریمونیالیسم و تحلیلی از دولت در عصر پهلوی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شمارۀ 1، صص93-125. - توکلی طرقی، محمد (1382)، تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: نشر تاریخ ایران. - رضازاده شفق، حسین (ژوئیه 1924)، «نامه به سلیمان نظیف» نامه فرنگستان، سال اول، شمارۀ ٣ - شهابی، هوشنگ (1391)، «مقررات لباس پوشیدن برای مردان در ایران و ترکیه»، مجموعه مقالات تجدد آمرانه، جامعه و دولت در عصر رضاشاه، گردآوری و تألیف تورج اتابکی، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، چاپ سوم، تهران: انتشارات ققنوس. - صدقی، ناصر (1398)، رویکردهای تاریخی به مسئله انحطاط و عقب‌ماندگی در ایران، چاپ اول، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز - ضیاء ابراهیمی، رضا (زمستان 1394)، «خود شرقی‌گرایی و بی‌جاسازی: استفاده و سوء استفاده از گفتمان آریایی‌گرایی در ایران»، ترجمۀ علی‌محمد طرفداری، ایران‌نامه، سال سی‌اُم، شمارۀ 4، صص104-143. - فروهر، غلامحسین (اکتبر 1924)، «راه عملی عمومی کردن تعلیمات در ایران»، نامه فرنگستان، سال اول، شمارۀ 6. - قزوینی، عارف (اکتبر 1923)، «بنام آذربایجان»، مجله ایرانشهر، سال دوم، شماره 2، صص 102- 103. - کاظم‌زاده، حسین (مارس 1923)، «نوروز جمشیدی»، مجله ایرانشهر، سال اول، شماره 10، صص249-273. - .......................... (اکتبر 1923)، «آذربایجان (تدقیقات تاریخی)»، مجله ایرانشهر، سال دوم، شمارۀ 2، صص95-102. - کسروی، احمد (مهر 1304)، «عربها در خوزستان»، مجله آینده، سال اول، شماره 3، صص199-209. - ............................. (مهر 1306)، «صفویه سید نبوده‌اند»، مجله آینده، سال دوم، شماره 7، صفحات490-497. - ............................. (1376)، قیام شیخ محمد خیابانی، به اهتمام محمدعلی همایون کاتوزیان، تهران: نشر مرکز. - ............................. (1384)، تاریخ هیجد ساله آذربایجان، تهران: امیرکبیر، چاپ سیزدهم. - ............................. [بی‌تا، الف]، آذری یا زبان باستان آذربایجان، تهران: انتشارات جار. - ............................. [بی‌تا، ب]، زندگانی من، [بی‌جا]: [بی‌نا]. - مهدوی، ابراهیم (ژوئیه 1924)، «مدارس قدیمه را باید بست»، نامه فرنگستان، سال اول، شمارۀ 3. - مرشدی‌زاد، علی(1380)، روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی، تهران: نشر مرکز.
- Motadel, David (2014), “Iran and the Aryan myth” In: Ansari, Ali, (ed), Perceptions of Iran: History, Myths and Nationalism From Medival Persia to The Islamic Republic, International Library Of Iranian Studies, (37), Tauris, London: UK.
List of sources with English handwriting Persian Sources - Afšār, Mamūd (Ordībehešt 1305 Š.), “Entiqād-e Sīāsī dar Możū’e Mo’āheda-ye Ĵadīd-e Īrān va ‘Oṯmānī”, Maĵala-ye Āyandeh, 1, No. 10, p. 571.[In Persian] - Afšār, Mamūd (Farvardīn 1306 Š.), “ḵaṭarhā-ye Sīāsī 2: ḵaṭar-e Zard”, Maĵala-ye Āyandeh, 2, No. 2, pp. 916-926. [In Persian] - Afšār, Mamūd (Ābān 1306 Š.), “Masala-ye Mellīat va Vaḥdat-e Mellī-e Īrān”, Maĵala-ye Āyandeh, 2, No. 8, pp. 559-569. [In Persian] - Arānī, Taqī (September 1924), “Āẕarbāyĵān yā Yek Masala-ye Ḥayātī va Mamātī-e Īrān”, Nāma-ye Farhangestān, 1, No. 5, pp. 247-254. [In Persian] - Akbarī, Moḥammad ‘Alī (1384 Š.), Tabāršināsī-e Hoviat-e Ĵadīd-e Īrānī, ‘Aṣr-e Qāĵārīye va Pahlavī Avval, Tehran: ‘Elmī va Farhangī. [In Persian] - Atābakī, Tūraĵ (1381 Š.), “Āẕarbāyĵān va Nāsīonālīsm-e Īrānī”, Maĵala-ye Goftegū, No. 33, pp. 17-36. [In Persian] - Behnām, Ĵamšīd (1396 Š.), Berlanīhā: Andīšmandān-e Īrānī dar Berlan (1915-1930), Tehran: Farzān-e Rūz. [In Persian] - Enteḵābī, Nāder (1390 Š.), Nāsīonālīsm va Taĵadod dar Īrān va Torkīyeh, Teharn: Našr-e Negāra Āftāb. [In Persian] - Forūhar, Ḡolām Ḥoseyn (October 1924), “Rāh-e ‘Amalī Kardan-e Ta’līmāt dar Īrān”, Name-ye Farhangestān, 1, No. 6. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (Mehr 1303 Š.), “’Arabhā dar ḵūzestān”, Maĵala-ye Āyandeh, 2, No. 3, pp. 199-209. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (n. d. a), Āẕarī yā Zabān-e Bāstān-e Āẕarbāyĵān, Tehran:, Entišārāt-e Ĵār. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (1376 Š.), Qīām-e Šeyḵ Moḥammad ḵīābānī, edited by Moḥammad ‘Alī Homāyūn Kātūzīān, Tehran: Našr-e Markaz. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (Mehr 1306 Š.), “Ṣafavīeh Sayed Nabūdand”, Maĵala-ye Āyandeh, 2, No. 7, pp. 490-497. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (1384 Š.), Tārīḵ-e Hīĵdah Sāle-ye Āẕarbāyĵān, Tehran: Amīr Kabīr. - Kasravī, Aḥmad (n. d. b), Zendegānī-e Man. [In Persian] - Kāẓemzādeh, Ḥoseyn (October 1923), “Āẕarbāyĵān (Tadqīqāt-e Tārīḵī)”, Maĵala-ye Īrānšāhr, 2, No. 2, pp. 95-102. [In Persian] - Kāẓemzādeh, Ḥoseyn (March 1923), “Nowrūz-e Ĵamšīdī”, Maĵala-ye Īrānšahr, 1, No. 10, pp. 249-273. [In Persian] - Mahdavī, Ebrāhīm (July 1924), “Madārese Qadīmī rā bāyad Basr”, Nameh-ye Farhangestān, 1, No. 2. [In Persian] - Mošedīzādehm ‘Alī (1380 Š.), Rošānfekrān-e Āẕarī va Hovīat-e Mellī va Qawmī, Tehran: Našr-e Markaz. [In Persian] - Pūrdāvūd, Ebrāhīm (March 1924), “Andar Tāĵgoẕārī-e Aḥmad Šāh”, Maĵala-ye Īrānšahr, 2, No. 7, pp. 374-375. [In Persian] - Qazvīnī, ‘Āref (October 1923), “Bi Nām-e Āẕarbāyĵān”, Maĵala-ye Īrānšahr, 2, No. 2, pp. 102-103. - Reżāzādeh Šafaq, Ḥoseyn (July 1924), “Nāmeh bi Soleymān Naẓīf”, Name-ye Farhangestān, 1, No. 3. [In Persian] - Šahābī, Hūšang (1391 Š.), “Moqarrarāt-e Lebās Pūšīdan barā-ye Mardān dar Īrān va Torḵīyeh”, Maĵmū’a Maqālāt-e Taĵadod-e Āmerāneh, ĵāmi’a va Dawlat dar ‘Aṣr-e Reżā Šāh, edited by Tūraĵ Atābakī, translated by Mahdi Ḥaqīqat Ḵāh, Tehran: Qoqnūs. - Ṣedqī, Nāṣer (1398 Š.), Rūykardhā-ye Tārīḵī bi Masale-ye Enḥiṭāṭ va ‘Aqab Māndegī dar Īrān, Tabriz: Dānišgāh-e Tabrīz. - Taqīzādeh, Ḥasan (1920), “Esmgoẕārī-e Tāzeh bi Vilāyāt-e Qadīma”, Maĵala-ye Kāveh, 5, No. 8. [In Persian] - Taqīzādeh, Ḥasan (April 1916), “Nowrūz-e Ĵamšīdī”, Maĵala-ye Kāveh, 1, No. 5-6, pp. 1-4. [In Persian] - Tavakolī Ṭarqī, Moḥammad (1382 Š.), Taĵadod-e Būmī va Bāzandīši Tārīḵ, Tehran: Našr-e Tārīḵ-e Īrān. [In Persian] - Tawfīq, Ebrāhīm (Spring 1385 Š.), “Modernīsm, Šebh-e Pātrimonīālīsm va Taḥlīlī az Dawlat dar ‘Aṣr-e Pahlavī”, Maĵala-ye Ĵāmi’ašīnāsī-e Īrān, 7, No. 1, pp. 93-125. [In Persian] - Żīā Ebrāhīmī, Reżā (Winter 1394 Š.), “ḵod Šarqīgarāīī va Bīĵāsāzī: Estefādeh va Su’ Estefādeh az Goftemān-e Āryāīīgarāīī dar Īrān”, translated by ‘Alī Moḥammad Ṭarafdārī, Īrān Nāmeh, 30, No. 4, pp. 104-143. [In Persian]
English Source - Motadel, David (2014) “Iran and the Aryan myth”, in Perceptions of Iran: history, myths and nationalism from medieval Persia to the Islamic Republic, edited by Ali Ansari, International library of Iranian studies (37). I.B. Tauris, London, UK, pp. 119-145. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,456 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 665 |
||