تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 932 |
تعداد مقالات | 7,652 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,493,026 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,702 |
بررسی زمانمندی روایت در اکسیر التواریخ بر پایۀ نظریه ژرار ژنت | ||
تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
مقاله 5، دوره 30، شماره 25، شهریور 1399، صفحه 123-146 اصل مقاله (376.59 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2021.32333.1455 | ||
نویسندگان | ||
محبوبه طاهری1؛ عباس سرافرازی* 2؛ محمود خواجه میرزا3؛ اردشیر اسدبیگی4؛ محمدنبی سلیم5 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران | ||
2دانشیار،گروه تاریخ دانشکده ادبیات،دانشگاه فردوسی مشهد،ایران | ||
3استادیار، گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاداسلامی، مشهد، ایران | ||
4استادیار، گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران | ||
5استادیار، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران | ||
چکیده | ||
زمان یکی از عناصر مهم و کلیدی در روایتهای تاریخی است که در کنار مؤلفههایی چون مکان و شخصیتهای تاریخی، قوام یک ابژه و رخداد تاریخی را شکل میدهد. مورخان برای نقل روایتهای تاریخی از عنصر زمان به شیوههای گوناگون بهره گرفتهاند. ژرار ژنت، برای درک بهتر از کارکرد زمان در روایات با تأمل بر عنصر زمان در روایت، نظریۀ «زمانمندی روایت» را طرح و شاخصهای سنجش زمان روایت را بررسی کرد. پژوهش حاضر، بر آن است تا با بهرهگیری از نظریۀ زمانبندی ژنت، به شیوۀ تحلیل محتوا به ارزیابی شاکلۀ روایی کتابی تاریخی یعنی اکسیر التواریخ و روابط بین مؤلفههای روایی سازندۀ این ساختار بپردازد و الگوی کلی سطوح و مؤلفههای روایی کتاب را تبیین و تشریح کند. با توجه به اهمیت عنصر زمان در متون تاریخی مشخص میشود که در کنار سیطرۀ نظم گاهشمارانه بر روایت نویسندۀ اثر، بینظمیهای زمانی چون گذشتهنگری یا آیندهنگری مورخ، روایت او را به سمت «نابهنگامی یا زمانپریشی» هدایت کرده است. درعینحال بسامد مفرد رویدادها بهصورت بسامد غالب، از مهمترین شگردهای زمانی است که مورخ در مقولۀ زمانمندی روایت از آن بهره برده است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد نوین؛ زمانبندی روایت؛ اکسیر التواریخ؛ ژرار ژنت؛ روایتسنجی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Study of the Timeliness of Narrative in the Exir al-Tavarikh Based on Gerard Genet's Theory | ||
نویسندگان [English] | ||
Mahbobeh Taheri1؛ Abbas sarafrazi2؛ Mahmood Khajehmirza3؛ Ardeshir Asadbeigi4؛ Mohammad Nabi Salim5 | ||
1PhD student in Islamic History and Civilization, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran | ||
2Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Iran | ||
3Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran | ||
4Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran | ||
5Assistant Professor, Department of History, Islamic Azad University of Shahroud | ||
چکیده [English] | ||
Time is one of the essential and important elements in historical narratives, which together with components such as historical places and characters, form the consistency of an object and a historical event. Historians have used the element of time in various ways to narrate historical narratives. Gerard Genet proposed the theory of "narrative timeliness" and examined the indicators for measuring narrative time to better understand the function of time in narrations by considering the element of time in narration. The present study intends to use Genet's timing theory to evaluate a historical book's narrative form, namely the Exir Al-Tavarikh, and the relationships between the narrative components that make up this structure and explain the general pattern of levels and narrative components of the book. Given the importance of the time element in historical texts, it is clear that in addition to chronological order dominance over the author's narrative, time irregularities such as the historian's retrospective or futurism have led his narrative to "untimely or timeless." Simultaneously, the singular frequency of events as the dominant frequency is one of the most crucial time techniques that the historian has used in the category of narrative timeliness. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
New Criticism, Narrative Timing, Exir Al-Tavarikh, Gerard Genet, Narratometry | ||
مراجع | ||
کتابشناخت آزادی احمدآبادی، قاسم(1395) «روایت در پژوهشهای علوماجتماعی معرفی روشهای کیفی»، نقد کتاب اطلاعرسانی و ارتباطات، شمارۀ 11. احمدی، بابک(1370) ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. اخوت، احمد(1371) دستور زبان داستان، اصفهان: فردا. ارجی، علیاصغر( ۱۳۸4) «روایت، فن یادگیری»، مجلۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 76. اردو، رضا(1397) «تحول الگوهای تقسیمبندی تاریخ باستان ایران در عصر قاجار»، فصلنامۀ تاریخنگری و تاریخنگاری، دانشگاه الزهرا، سال28، شمارۀ21،پیاپی 106. استم، رابرت و رابرت بورگواین و سندی فیلترمن (1377) «روایت شناسی فیلم»، ترجمۀ فتاح محمدی، مجموعه مقالات روایت و ضد روایت، تهران: بنیاد سینمایی فارابی. اعتضادالسلطنه، علیقلیمیرزا (1370) اکسیر التواریخ، به اهتمام جمشید کیانفر، تهران: ویسمن. افخمی، علی و سیدهفاطمه علوی (1382) «زبانشناسی روایت»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 165. امیری، زهرا(1397) زندگانی، آثار و شیوۀ تاریخنگاری علیقلیمیرزا اعتضادالسلطنه، با مقدمۀ یوسف متولیحقیقی، مراغه: فرهنگ بنیان ایرانی، ناصر(1364) داستان- تعاریف، ابزارها، عناصر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. ایلگتون، تری (1380) نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: مرکز. بامشکی، سمیرا (1391) روایتشناسی داستانهای مثنوی، تهران: هرمس. برتنس، یوهانس ویلم(1383) مبانی نظریۀ ادبی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی. تودوروف، تزوتان (1382) بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ2، تهران: آگه. توکلیطرقی، محمد(1395) تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تورنتو: کتاب ایراننامه تولان، مایکل(1386) روایتشناسی: در آمدی زبان شناختیانتقادی، ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت. جبری، سوسن و پریسا یاری کنگربانی (1394) «جستوجوی پیشینۀ روایتپردازی در متن تاریخ بلعمی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 1. حری، ابوالفضل(1387) «احسنالقصص: رویکرد روایتشناختی به قصص قرآنی»، فصلنامۀ نقد ادبی مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، شمارۀ 2. خلیلی، محسن (1389) «بازنمایی مؤلفۀ اسلامی هویت در گزارشنامههای تاریخی روزگار قاجار»، پژوهشنامۀ تاریخ، بجنورد، سال 5، شمارۀ 20. ریکور، پل(1397) زمان و حکایت، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران: نی. ریمامکاریک، ایرنا(1385)، دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ محمد نبوی و مهران مهاجر، تهران: آگه. ریمونکنان، شلومیت(1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر. ژنت، ژرار (1388) نظم در روایت گزیدۀ مقالات روایت، بهکوشش مارتین مکوئیلان، ترجمۀ فتاح محمدی، تهران: مینوی خرد. ______(1392) تخیل و بیان، ترجمۀ اللهشکر اسداللهی تجرق، تهران: سخن. سبزعلیسنجانی، بتول(1386) «نگاهی به نظریۀ روایت، داستان زندگی؛ معنیدار و پیوسته»، مجلۀ رشد مشاور مدرسه، شمارۀ9. صهبا، فروغ(1387) «بررسی زمان در تاریخ بیهقی براساس نظریۀ زمان در روایت»، فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، شمارۀ21. عباسی، علی(1385) «پژوهشی بر عنصر پیرنگ»، مجلۀ پژوهش زبانهای خارجی، شمارۀ 33. غلامحسینزاده، غلامحسین و دیگران(1386) «بررسی عنصر زمان در روایت با تأکید بر حکایت اعرابی درویش در مثنوی»، مجلۀ پژوهشهای ادبی، شمارۀ 16. فاضلی، فیروز و فاطمه تقینژاد (1389) «روایت زمان در رمان از شیطان آموخت و سوزاند»، مجلۀ ادبپژوهی، شمارۀ 12. فلکی، محمود(1382)، روایت داستان، تهران: بازتاب نگار. فورستر، ادوارد مورگان(1384) جنبههای رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: نگاه. قاسمیپور، قدرت(1387) «زمان و روایت»، مجلۀ نقد ادبی، شمارۀ 2. گودرزینژاد، آسیه و دیگران(1396) «بررسی کانون روایت در رمانهای تاریخی جرجی زیدان»، فصلنامۀ زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، شمارۀ30. لوته، یاکوب (1386) مقدمهای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمۀ امید نیکفرجام، تهران: مینوی خرد. مارتین، والاس(1382) نظریههای روایت، ترجمۀ محمد شهبا، تهران: هرمس. مقدادی، بهرام(1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا نسل حاضر، تهران: فکر روز. میرصادقی، جمال(1367) عناصر داستان، چاپ2، تهران: شفا. ناظری، محمدرضا (1395) «تداوم تاریخنگاری سنتی و برآمدن تاریخنگاری جدید در عصر قاجار، عوامل، شرایط و کارگزاران»، فصلنامۀ تاریخپژوهی، شمارۀ 66. نوذری، حسینعلی (1379) فلسفۀ تاریخ، روششناسی و تاریخنگاری، تهران: طرح نو. Genette. Gerard. (1980). Narrative Discourse. Translated by Jane E. Lewin. Ithaca New York: Cornell University List of sources with English handwriting Persian Sources - Āzādī Aḥmadābādī, Qāsim (1395 Š.), “Rivāyat dar Pežūhišhā-ye ‘Olūn-e Eĵtimā‘ī Mo‘arifī Ravišhā-ye Kaifī”, Naqd-e Kitāb-e Eṭilā‘risānī va Ertibāṭāt, No. 11.[In Persian] - Afḵamī, ‘Alī; Sayyedah Fātiīma (1382 Š.), “Zabānšināsī-e Rivāyat”, Maĵala-ye Dāniškada-ye Adabīyyat va ‘Olūm-e Ensānī Dānīšgāh-e Tihrān, No. 165. [In Persian] - Aḥmadī, Bābak (1370 Š.), Sāḵtār-e Tavīl-e Matn, Tehran: Markaz.[In Persian] - Amīrī, Zahrā (1397 Š.), Zindagānī, Āṯār va Šivahā-ye Tārīḵnigārī-e ‘Alī Qolī Mīrzā Etiżād al-Ṣalṭana, edited by Yūsof Motivallī Ḥaqīqī, Maragheh: Farhang Bonyān.[In Persian] - Arĵī, ‘Alī Aṣḡar (1384 Š.), “Rivāyat, Fan, Yādgīrī”, Maĵala-ye Rošd-e Āmūziš Zabān va Adabīyyat, No. 76. [In Persian] - ‘Abbāsī, ‘Alī (1385 Š.), “Pežūhišī bar ‘Onṣor-e Payrang”, Maĵala-ye Pežūhiš-e Zabānhā-ye ḵāriĵī, No. 33.[In Persian] - Bāmaškī, Samīrā (1391 Š.), Rivāyatšināsī-e Dāstānhā-ye Maṯnavī, Tehran: Markaz.[In Persian] - Etiżād al-Ṣalṭana, ‘Alī Qolī Mīrzā (1370 Š.), Eksīr al-Tavārīḵ, edited by Ĵamšīd Kīānfar, Tehran: Vīsman. [In Persian] - Fāżili, Fīrūz; Fātima Taqīnīžād (1389 Š.), “Rivāyat-e Zamān dar Romān-e az Šayṭān Āmūḵt va Sūzānd”, Maĵala-ye Adabpežūhī, No. 12. [In Persian] - Falakī, Maḥmūd (1382 Š.), Rivāyat-e Dāstān, Tehran: Bāztāb-e Nigār.[In Persian] - Ḡolām Ḥosaynzadeh, Ḡolām Ḥosaym (1386 Š.), “Barrasi-e Zamān dar Rivāyat bā Tākīd bar Ḥikāyat-e A‘arābī-e Darvīš dar Maṯnavī”, Maĵala-ye Pežūhišhā-ye Adabī, No. 16.[In Persian] - Gūdarzīnežād, Āsīa; et. al (1396 Š.), “Barrasī-e Kānūn-e Rivāyat dar Romānhā-ye Tārīḵī-e Ĵorĵī Zaidān”, Faṣlnāma-ye Zabān va Adab-e Fārsī-e Dānišgāh-e Āzād-e Eslāmī, No. 30.[In Persian] - Ḥorrī, Abulfażl (1387 Š.), “Aḥsan al-Qiṣaṣ: Rūykard-e Rivāyatšināḵtī bi Qiṣaṣ-e Qorānī”, Faṣlnāma-ye Naqd-e Adabī-e Markaz-e Tḥqīqāt-e Zabān va Adabīyyāt-e Fārsī-e Dānīšgāh-e Tarbīyyat Modaris, No. 2.[In Persian] - Īrānī, Nāṣir (1364 Š.), Dāstān-Ta‘ārīf, Abzārhā, ‘Anāsor, Tehran: Kānūn-e Parvariš Fikrī Kūdakān va Noĵavānān. [In Persian] - Ĵabrī, Sūsan; Parīsā Yārī Kagarbānī (1394 Š.), Ĵostaĵū-ye Pīšīna-ye Rivāyatpardāzī dar Matn-e Tārīḵ-e Bal‘amī”, Maĵala-ye Adabīyyat va ‘Olūm-e Esānī Dānišgāh-e Eṣfahān, No. 1.[In Persian] - ḵalīlī, Moḥsen (1389 Š.), “Bāznimāīī Moalifahā-ye Eslāmī-e Hovvīat dar Gozārišnāmihā-ye Tārīḵ-e Rūzigār-e Qājār”, Pežūhišnāma-ye Tārīḵ, Bojnord, 5, No. 20.[In Persian] - Mīr Ṣādiqī, Ĵamāl (1367 Š.), ‘Anāṣor-e Dāstān, Tehran: Šafā. [In Persian] - Moqdādī, Bahrām (1378 Š.), Farhang-e Eṣṭilāḥāt-e Naqd-e Adabī az Aflāṭūn tā Nasl-e Ḥāżir. Tehran: Fikr-e Rūz. [In Persian] - Nāẓirī, Moḥammad Reżā (1395 Š.), “Tadāvom-e Tārīḵnigārī-e Sonnatī va Barāmadan-e Tārīknigāri-e Ĵadid dar ‘Aṣr-e Qāĵār, ‘AvAmil, Šarāyiṭ va Kārgozārān”, Faṣlnāma-ye Tārīḵpežūhī, No. 66. [In Persian] - Noẕarī, Ḥosayn ‘Alī (1379 Š.), Falsafa-ye Tārīḵ, Raviššināsī va Tārīḵnigārī, Tehran: Ṭarḥ-e No.[In Persian] - Oḵovvat, Aḥmad (1371 Š.), Dastūr-e Zabān-e Dāstān, Isfahan: Fardā. [In Persian] - Ordū, Reżā (1397 Š.), “Taḥavvol-e Olgūhā-ye Taqsīmbandī-e Tārīḵ-e Bāstān-e Īrān dar ‘Aṣr-e Qāĵār”, Faṣlnāma-ye Tārīḵnigarī va Tārīḵnegarī, 28, No. 21. [In Persian] - Qāsimīpūr, Qodrat (1378 Š.), “Zamān va Rivāyat”, Maĵala-ye Naqd-e Adabī, No. 2.[In Persian] - Sabz ‘Alī Samĵānī, Batūl (1386 Š.), “Nigāḥī bi Naẓarīya-e Rivāyat: Dāstān-e Zidagī Ma‘nīdār va Payvasta”, Maĵala-ye Rošd Mošavir-e Madrasa, No. 9. [In Persian] - Ṣahbā, Forūḡ (1378 Š.), “Barrasī-e Zamān dar Tārīḵ-e Bayhaqī bar Asās-e Naẓarīya-e Zamān dar Rivāyat”, Faṣlnāma-ye Pežūhišhā-ye Adabī, No. 21. [In Persian] - Tavakolī Ṭarqī, Moḥammad (1395 Š.), Taĵadod-e Būmī va Bāzandīšī-e Tārīḵ, Toronto: Kitāb-e Īrānnāma.[In Persian]
English and French Sources - Bertens, Hans (2013), Literary Theory: The Basics, Routledge. - Forster, Edward Morgan (1956), Aspects of the Novel, Mariner Books. - Genette, Gerard (1993), Fiction and Diction, Cornell University Press. - Genette, Gerard(1980). Narrative Discourse: An Essay in Method, Translated by Jane E. Lewin, New York: Cornell University Press. - Lothe, Jakob (2000), Narrative in Fiction and Film: An Introduction, Routledge. - Makaryk, Irena (1993), Encyclopedia of Contemporary Literary Theory: Approaches, Scholars, Terms, Unversity of Toronto Press. - Martin, Wallace (1986), Recent Theories of Narrative, Cornell University Press. - McQuillan, Martin (2000), The Narrative Reader, Routledge. - Ricour, Paul (2013), Temps et Récit: La Configuration dans le récit de: La Configuration dans le récit de ficition, Le Seuil. - Rimmon-Kenan, Shlomith (2002), Narrative Fiction: Contemporary Poetics, Routledge. - Stam, Rober; Robert Borgoyne and Sandy Filterman (1992), New Vocabularies in Films Semiotics, Routledge. - Terry, Eagelton (2008), Literary Theory: An Introduction, University of Minnesota Press. - Todorov, Tzvetan (1981), Introduction to Poetics, University of Minnesota Press. - Toolan, Michael (2001), Narrative: A Critical Linguistic Introduction, Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 508 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 380 |