پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,316 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,708 |
حفظ و بهبود محیط زیست در برنامۀ عمرانی پنجم (1352-1356ش) با تکیه بر جنگل ها و مراتع | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 3، دوره 31، شماره 49 - شماره پیاپی 139، فروردین 1400، صفحه 49-72 اصل مقاله (447.53 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.31233.2241 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی رفعتی پناه مهرآبادی* | ||
| استادیار گروه مطالعات تاریخی پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی (سمت) تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| امروزه صورتبندی های متفاوتی دربارۀ گفتمانهای محیط زیست ارائه میشود. این گفتمان ها نحوۀ نگاه دولت ها و جوامع به محیط زیست را مشخص می کند. بدون تردید پیروی از هر یک از این گفتمان ها نتایج مشخصی را برای کشورها به بار میآورد و سیاست‌گذاری های خاصی را برای حفاظت از محیط زیست و چگونگی و میزان بهره برداری از منابع طبیعی تعیین می کند. یکی از گفتمان های محیط زیستی، گفتمان توسعۀ پایدار است که با گفتمان «پایستگرایی» (سروایولیزم) رابطۀ نزدیکی دارد. این گفتمان بر استفادۀ بهینه از منابع طبیعی تأکید دارد و این منابع را میراث تمام انسان ها می داند؛ به گونه‌ای که نسل های آینده نیز امکان استفاده از آن ها را داشته باشند. در ایران پیش از انقلاب 57، برنامۀ عمرانی پنجم تنها برنامه ای بود که فصلی مشخص برای حفظ و بهبود محیط زیست اختصاص داده بود. نگارندۀ این پژوهش با استفاده از روش تحقیق تاریخی، ضمن بیان اهداف و خط‌مشی های برنامۀ پنجم (و همچنین برنامه تجدید نظر شده) در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که گفتمان محیط زیستی حاکم بر برنامه پنجم چه بود؟ و چه نتایجی را برای محیط زیست به بار آورد؟ جنگلها و مراتع نیز به عنوان مطالعۀ موردی این پژوهش در نظر گرفته شده است. این مقاله نشان م یدهد که عدم به کارگیری توسعۀ پایدار چگونه به غلبۀ نگاه ترمیمی و واکنشگرانه و غفلت از نگاه پیشگیرانه منجر شد. این امر نیز به نوبۀ خود برنامه های حفاظت را نسبت به برنامه های بهره‌برداری عقب راند و در پیوند با نگاه ابزاری به محیط زیست، ماهیت دستوری برنامه ریزی توسعه و ذات مطلقۀ شبه‌مدرن دولت، نمایی کامل از توسعۀ ناپایدار را ارائه کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حفاظت محیط زیست؛ توسعۀ پایدار؛ دولت پهلوی؛ گفتمان؛ جنگل ها و مراتع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Preservation and Improvement of the Environment in the Fifth Development Plan (1352-1356/ 1973-1977) Based on Forests and Pastures) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Raf‘atipanaᾱh Mehrᾱbᾱdī | ||
| Assistant Professor, Institute for Research and Development in the Humanities (SAMT), Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Today, different formulations of environmental discourses are presented. These discourses determine how governments and societies view the environment. Naturally, following each of these discourses will have specific consequences for countries. They will evaluate specific policies for environmental protection and determine how and to what extent natural resources should be exploited. One of the environmental discourses is the discourse of sustainable development, which is closely related to the discourse of survivalism. This discourse emphasizes the optimal use of natural resources and considers these resources as the heritage of all human beings so that future generations can use them. In Iran, before the Revolution of 1979, the Fifth Development Plan was the only plan that dedicated a specific chapter to preserving and improving the environment. Using the historical research method while trying to explain the goals and policies of the Fifth Plan, this article intends to answer the question: What was the environmental discourse that governed the Fifth Plan? And consequences for the environment did it lead to? Forests and pastures have also been considered as a case study of this article. This article shows how the lack of sustainable development led to to the domination of a reconstructive and reactionary look and neglect of preventive and action-oriented view in this program. This change, in turn, hold back protection programs and intertwined with a tool-based approach to the environment, the imperative nature of plan-making, and the quasi-modern state, represented a complete picture of unsustainable development | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Environmental Protection, Fifth Development Plan, Pahlavi State, Revised Plan | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ - آل یاسین، احمد (1393)، تاریخچه برنامه ریزی توسعه در ایران، تهران: سمر. - بیات، آصف (1379)، سیاستهای خیابانی: جنبش تهیدستان در ایران، ترجمۀ سید اسدالله نبوی چاشمی، تهران: شیرازه. - جوانشیر، کریم (1378)، تاریخ علوم منابع طبیعی در ایران، تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. - بررسی وضع موجود و امکانات بهره‌برداری از منابع طبیعی کشور در بلند مدت (2561-2536)، (2536/1356)، تهران: سازمان برنامه و بودجه. - برنامه پنجم عمرانی کشور (1351)، [بیجا]: سازمان برنامه و بودجه. - برنامه پنجم عمرانی کشور، تجدید نظر شده 1352-1356(1352)، [بیجا]: سازمان برنامه و بودجه. - سنجش عملکرد برنامه پنجم عمرانی کشور طی سه سال (2532-2534 شاهنشاهی) [بیتا]، تهران: سازمان برنامه. - شامخی، تقی (1390)، قوانین و مدیریت منابع طبیعی و جنگلها و مراتع، تهران: دانشگاه تهران. - علم، امیر اسدالله (1372)، یادداشتهای علم، ویرایش علینقی عالیخانی، ج5، تهران: کتابسرا. - لانگ جی. ای. و آر. ای. پری (اسفند 1354)، تحقیق و توسعه منابع طبیعی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران 1975، ترجمۀ دفتر منابع طبیعی و محیط زیست، تهران: سازمان برنامه و بودجه. - لیلاز، سعید (1392)، موج دوم تجدد آمرانه در ایران، تهران: نیلوفر. - مجموعه قوانین سال 1354(1354)، نشریه روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران، [بیجا]: روزنامه رسمی. - مجیدی، عبدالمجید (1381)، خاطرات عبدالمجید مجیدی، تهران: گام نو. -مجیدی، عبدالمجید، خداداد فرمانفرمائیان و منوچهر گودرزی (1381)، توسعه در ایران، تهران: گام نو. - مشروح مذاکرات مجلس (چهارشنبه 11 بهمن 1351)، جلسه هشتاد و نه، دوره بیست و سوم (لوح الکترونیک). - میراحمدی، منصور و حسن جباری نصیر (زمستان 1389)، «الگوی نظری دولت مطلقه و پیدایی دولت شبه مدرن در ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شمارۀ 1، صص167-199. - نقیب‌زاده، احمد (1379)، دولت رضاشاه و نظام ایلی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
اسناد و نشریات - سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 23285-293. - ..............................................................................، سند شمارۀ 1909-220. - ..............................................................................، سند شمارۀ 18309-220. - ...............................................................................، سند شمارۀ 10790-220 - ...............................................................................، سند شمارۀ 58762-293. - ................................................................................، سند شمارۀ 9090-350. - .................................................................................، سند شمارۀ 67053-293. - روزنامه آیندگان (24 شهریور 1354)، ص16. - روزنامه اطلاعات (سه شنبه 18 خرداد 1353)، شمارۀ 144250، ص16.
- Arnold, steven H. (1993), “Sustainable Development: A solution to the Development Puzzle?” Development( journal of SID), vol 2, No 3 - Dryzek, John .s. (2013), the politics of the earth: environmental discourses, Oxford: Oxford University Press. - Dryzek, John s. and David Schlosberg (1998), Debating the Earth, Newyork: Oxford University press. - UNESCO (1997), Educating for a sustainable future, Thessaloniki: The government of Greece. List of sources with English handwriting Persian Sources - Āl Yāsīnm Aḥmad (1393 Š.), Tārīḵčeh-ye Barnāmerīzī-e Tawse’e dar Īrān, Tehran: Samar.[In Persian] - ‘Alam, Asadullāh (1372 Š.), Yāddāšthā-ye ‘Alam, edited by ‘Alīnaqī ‘Ālīḵānī, Vol. 5, Tehran: Ketābsarā. [In Persian] - Barnāmeh-ye Panĵom-e ‘Omrānī-e Kešvar (1351 Š.), Sāzmān-e Barnāmeh va Būdĵeh. [In Persian] - Barnāmeh-ye Panĵom-e ‘Omrānī-e Kešvar, Taĵdīd-e Naẓaršodeh 1352-1356 (1352 š.), Sāzmān-e Barnāmeh va Budĵeh. [In Persian] - Barrasī-e Vaż’e Moĵūd va Emkānāt-e Bahrebardārī az Manāb’e Ṭabī’ī-e Kešvar dar Boland Moddat (2536-2561), (1356 Š./2536), Tehran: Sāzmān-e Barnāmeh va Būdĵeh. [In Persian] - Ĵavānšīr, Karīm (1378 Š.), Tārīḵ-e ‘Olūm-e Manābe’ Ṭabī’ī dat īrān, Tehran: Sāzmān-e Taḥqīqāt, Āmūzeš va Tarvīĵ-e Kešāvarzī. [In Persian] - Leylāz, Sa’īd (1392 Š.), Mowĵ-e Dovvom-e Taĵadod-e Āmerāneh dar Īrān, Tehran: Nīlūfar. [In Persian] - Long, J. A.; R. A. Perry (Esfand 1354 Š.), Taḥqīq va Towse’e-ye Manāb’e Ṭabī’ī dar Manāṭeq-e ḵošk va Nīmehḵošk-e Īrān 1975, translated by Daftar-e Manābe’e Ṭabī’ī va Moḥīṭ-e Zīst, Tehran: Sāzmān-e Barnāmeh va Būdĵeh. [In Persian] - Maĵīdī, ‘Abdulmaĵīd; ḵodādād Farmānfarmāīān; Manūčehr Gūdarzī (1381 Š.), Tawse’e dar Īrān, Tehran: Gām-e No. [In Persian] - Maĵmū’e Qavānīn-e Sāl-e 1354 (1354 š.), Našrīya-e Rūznāma-e Rasmī-e Kešvār-e Šāhanšāhhī-e Īrān, Rūznāma-ye Rasmī. [In Persian] - Mašrūḥ-e Moẕākerāt-e Maĵlis (11 Bahman 1351 s.), Ĵalasa-ye 89, 23 (CD). [In Persian] - Mīr Aḥmadī, Manṣūr; Ḥasan Ĵabbārī Naṣīr (Winter 1389 Š.), “Olgū-ye Naẓarī-e Dawlat-e Moṭlaqeh va Paydāīī-e Dawlat-e Šebh-e Modern dar Īrān”, Peĵūhešnāma-ye ‘Olūm-e Sīāsī, 3, No. 1, pp. 167-199. [In Persian] - Naqībzādeh, Aḥmad (1379 š.), Dawlat-e Reżā Šāh va Neẓām-e Īlī. Tehran: Markaz-e Asnād-e Enqelāb-e Eslāmī. [In Persian] - Sanĵešeh ‘Amalkard-e Barnāmeh-ye Panĵom-e ‘Omrānī-e Kešvar ṭa-ye Se Sāl (2532-2534), Tehran: Sāzmān-e Barnāmeh. [In Persian] - Šāmeḵī, Taqī (1390 Š.), Qavānīn va Modīrīat-e Manābe’e Ṭabī’ī va Ĵangalhā va Marāt’e, Tehran: Dānišgāh-e Tehran. [In Persian]
English Sources - Arnold, steven H. (1993), “Sustainable Development: A solution to the Development Puzzle?” Development( journal of SID), vol 2, No 3 - Bayat, Asef (1997), Street Politics: Poor People’s Movement in Iran, New York: Columbia University Press. - Dryzek, John S. (2013), the Politics of the Earth: environmental discourses, Oxford: Oxford University Press. - Dryzek, John S.; David Schlosberg (1998), Debating the Earth, New York: Oxford University Press. - UNESCO (1997), Educating for a sustainable future, Thessaloniki: The government of Greece.
Documents - SAKMA, Document ID, 293-23285. - SAKMA, Document ID, 220-1909. - SAKMA, Document ID, 220-10790. - SAKMA, Document ID, 293-5862. - SAKMA, Document ID, 350-9090. - SAKMA, Document ID, 293-67053.
Newspapers - Rūzname-ye Āyandegān (24 Šahrīvar 1354 Š.), p. 16. - Rūznāme-ye Eṭelā’āt (18 ḵordād 1353 Š.), No. 144250, p. 16. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 395 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 246 |
||