بررسی یک زمان‌پریشی تاریخی؛ راهی به نقد روایات ام‌سلمه دربارۀ خبر شهادت و جانشینی امام حسین (ع)

کتاب‌شناخت

ابن‌ابی شیبـﺔ کوفی، عبدالله‌بن‌محمد (1409ق.) المصنف، بیروت: دارالفکر.

ابن‌اثیر، عزالدین‌بن‌الاثیر (1965م.) الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.

ابن‌اثیر، علی‌بن‌أبی‌الکرم (بی‌تا) اسد الغابـﺔ، بیروت: دارالکتاب العربی.

ابن‌اعثم (1991م.) الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالاضواء.

ابن‌ایوب باجی (بی‌تا) التعدیل و التجریح، مراکش: وزارة الاوقاف.

ابن‌بابویه قمی (1404ق) الامامـﺔ والتبصرة، قم: مدرسه امام مهدی.

ابن‌بطریق (1407ق.) عمدة عیون صحاح، قم: مؤسسـﺔ النشر الاسلامی.

ابن‌حبان(1973م.) الثقات، حیدرآباد: انتشارات مجلس دایرة‌المعارف العثمانیـﺔ.

_____(1993ق.) صحیح ابن‌حبان، بیروت: مؤسسـﺔ الرسالـﺔ.

ابن‌حجر عسقلانی (1415ق.) الاصابـﺔ، بیروت: دار الکتب العلمیـﺔ.

ابن‌حمزة الطوسی (1412ق.) الثاقب فی المناقب، قم: مؤسسـﺔ انصاریان.

ابن‌راهویه، اسحاق‌بن‌راهویه (1412ق.) مسند ابن‌راهویه، مدینه: مکتبـﺔ الایمان.

ابن‌سعد، محمدبن‌سعد (1930م.) طبقات الکبری، بیروت: دار صادر.

ابن‌شهر آشوب (1956م.) مناقب آل ابی‌طالب، قم: المکتبه الحیدریه.

ابن‌عبدالبر (1992م.) الاستیعاب، تحقیق علی‌محمد البجاوی، بیروت: دارالجیل.

ابن‌عساکر (1995م.) تاریخ مدینه، دمشق: بیروت: دارالفکر.

ابن‌قتیبه دینوری (1969م.) المعارف، تحقیق ثروت عکاشـﺔ، مصر: دارالمعارف.

__________ (بی‌تا) تأویل المختلف الحدیث، بیروت: دارالکتب العلمیه.

ابن‌قولویه، جعفربن‌محمد (1417ق.) کامل الزیارات، قم: مؤسسـﺔ النشر الاسلامی.

ابن‌کثیر (1408ق.) البدایـﺔ و النهایـﺔ، تحقیق علی شیری، بیروت: دار الاحیاء.

ابی‌یعلی (بی‌تا) مسند ابی‌یعلی، بیروت: دار المامون للتراث.

احمدبن‌حنبل (بی‌تا) مسند احمد، بیروت: دارصادر.

احمدبن‌عبدالله طبری (1356) ذخائر العقبی، تهران: انتشارات جهان.

اربلی (1985م.) کشف الغمه فی معرفه الائمه، بیروت: دارالاضواء.

بحرانی، هاشم‌بن‌سلیمان (1413ق.) مدینـﺔ معاجز، قم: مؤسسـﺔ المعارف الاسلامیـﺔ.

بخاری (بی‌تا) التاریخ الکبیر، تحقیق محمد ازهر، ترکیه: المکتبـﺔ الاسلامیـﺔ.

بلاذری (1959م) انساب الاشراف، تحقیق محمد حمیدالله، مصر: دارالمعارف.

بیهقی، احمدبن‌حسین (بی‌تا) السنن الکبری، بیروت: دارالفکر.

ترمزی (1983م.) السنن الترمزی، بیروت: دارالفکر.

حافظ رجب برسی(1999م.) مشارق الانوار الیقین، بیروت: مؤسسۀ اعلمی.

حاکم حسکانی(1990م.) شواهد التنزیل، قم: مجمع إحیاء الثقافـﺔ الاسلامیـﺔ.

حاکم نیشابوری، ابی‌عبدالله (بی‌تا) المستدرک، بیروت: دارالمعرفه.

حسین‌بن‌عبدالوهاب (1369ش.) عیون المعجزات، نجف: المطبعـﺔ الحیدریـﺔ.

حسین‌بن‌سعید (1399ق.) الزهد، قم: مطبعه العلمیه.

خصیبی (1411ق.) الهدایـﺔ الکبری، بیروت: مؤسسـﺔ البلاغ.

خطیب بغدادی (1997م.) تاریخ بغداد او مدینـﺔ السلام: بیروت: دارالکتب العلمیـﺔ.

خلیفه‌بن‌خیاط (1993م.) طبقات خلیفه، تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر.

ذهبی (1961م.)  العبر، تحقیق سید فؤاد، کویت: دائرة المطبوعات و النشر.

____(1992م.) الکاشف، جده: دارالقبلـﺔ.

____ (1993م.) سیر الاعلام النبلاء، بیروت: مؤسسـﺔ الرسالـﺔ.

____ (1998م.) تاریخ الاسلام: بیروت: دارالکتاب العربی.

سیدبن‌طاووس (1399ق.) طرائف، قم: الخیام.

_________ (1416ق.)  التشریف، قم: مؤسسـﺔ صاحب الامر.

صالحی شامی (1993م.)  سبل الهدی والرشاد، بیروت: دارالکتب العلمیـﺔ.

صدوق (1405ق.) کمال الدین، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.

صدوق، محمدبن‌علی‌بن‌الحسین (1417ق.) الأمالی، قم: مؤسسـﺔ البعثـﺔ.

صفار (1362) بصائر الدرجات، تهران: منشورات الاعلمی.

صفدی (1420ق.) الوافی بالوفیات، بیروت: دارالاحیاء التراث.

ضحاک، احمدبن‌ابی عاص (1991م.) الآحاد و المثانی، ریاض: دارالدرایـﺔ.

طبرانی (1415ق.) المعجم الاوسط، بیروت: دارالحرمین.

____ (بی‌تا) المعجم الصغیر، بیروت: دارالکتب العلمیه.

____ (1397ق.) المعجم الکبیر، قاهره: مکتبه‌ابن‌تیمیه.

طبری، محمدبن‌جریر (1983م.) تاریخ الامم والملوک، بریل: مؤسسـﺔ الاعلمی.

طوسی، محمدبن‌الحسن (1415ق.) رجال / الابواب، قم: مؤسسـﺔ النشر الاسلامی.

______________ (1411ق.)الغیبه، قم: مؤسسـﺔ المعارف الاسلامیـﺔ.

_____________ (1364ش.) تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب.

_____________ (1414ق.) الامالی، تحقیق مؤسسه الرساله، قم: دارالثقافـﺔ.

عاملی، جعفر مرتضی (1426ق.) الصحیح من سیرة النبی، بیروت: دارالحدیث.

عبدبن‌حمید (1988م.) المنتخب من مسند عبد حمید، بیروت: مکتبـﺔ النهضـﺔ العربیـﺔ.

عیاشی، محمدبن‌مسعود (بی‌تا) تفسیر عیاشی، تهران: المکتبـﺔ العلمیـﺔ الاسلامیـﺔ.

عینی، بدرالدین محمود (بی‌تا) عمده القاری، بیروت: دارالاحیاء التراث.

فرات‌بن‌ابراهیم کوفی (1410ق.) تفسیر فرات الکوفی، تهران: مؤسسـﺔ الطبع والنشر.

قاضی نعمان مغربی (1414ق.) شرح الاخبار، قم: مؤسسـﺔ النشر الاسلامی.

کلینی، محمدبن‌یعقوب (1363) کافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیـﺔ.

محمد بن حبیب بغدادی (1361ق.) المحبر، بی‌جا: مطبعـﺔ الدائرة.

مزی (1406ق.) تهذیب الکمال، بیروت: .مؤسسه الرسالـﺔ.

مفید، ابی عبدالله محمدبن‌النعمان، (1414ق.) الارشاد، بیروت: دارالمفید.

مفید الف، محمدبن‌النعمان (1414ق.) الامالی، بیروت: دارالمفید.

مقریزی (1999م.) امتاع الاسماع، منشورات، لبنان: دارالکتب العلمیـﺔ.

نووی، محیی الدین‌بن‌شرف (1987م.) شرح صحیح مسلم، بیروت: دارالکتب العربی.

نویری، احمدبن‌عبد وهاب (بی‌تا) نهایـﺔ الأرب فی فنون الأدب، قاهره، وزارة الثقافة والارشاد.

نیشابوری، مسلم‌بن‌الحجاج(بی‌تا)صحیح مسلم، بیروت: دارالفکر.

یعقوبی(بی‌تا)تاریخ یعقوبی، قم: المؤسسۀ نشر فرهنگ اهل بیت(ع).

List of sources with English handwriting

Arabic Sources

-       Abī Ya‘lī (n. d.), Mosnad Abī Ya‘lī, Beirut: Dār al- Mamūn liltorāṯ.

-       Aḥmad b. ‘Abdallāh Ṭabarī (1356 Š.), Ẕaḵāir al-Oqbā, Tehran: Entišārāt-e Ĵahān.

-       Arbilī (1985), Kašf al- Ḡima fi Ma‘rifa al- Aima, Beirut: Dār al- Ażva.

-       ‘Abd b. Ḥamīd (1988), Al- Montaḵab min Mosnad ‘Abd Ḥamīd, Beirut: Maktaba al- Nihża al- ‘Arabīyya.

-       ‘Āmalī, Ĵafar Mortażā (1426), Al- Ṣaḥīḥ min Sīra al-Nabī, Beirut: Dār al-Ḥadīṯ.

-       ‘Ayyāšī, Moḥammad b. Mas‘ūd (n. d.), Tafsīr ‘Ayyāšī, Tehran: al-Maktaba al- ‘Elmīyya al- Eslāmīyya.

-       Baḥrānī, Hašim b. Solaymān (1413), Madīna Mo‘āĵiz, Qom: Moassisa al-Ma‘ārif al-Eslaāmīyya.

-       Bayhaqī, Aḥmad b. Ḥosayn (n. d.), Al-Sonan al-Kobrā, Beirut: Dār al-Fikr.

-       Bilāẕorī (1959), Ansāb al-Ašrāf, Edited by Moḥammad Ḥamidallāh, Egypt: Dār al-Ma‘ārif.

-       Boḵārī (n. d.), Al- Tārīk al-Kabīr, Edited by Moḥammad Azhar, Turkey: al- Maktaba al-Eslāmīyya.

-       Ebn Abī Šaiba Kūfī, Abdallāh b. Moḥammad(1409), Al-Moṣanif, Beirut: Dār Al-Fikr.

-       Ebn A‘ṯam (1991), Al-Fotūḥ, Edited by ‘Alī Šīrī, Beirut: Dār al-Ażvā.

-       Ebn Aṯīr, ‘Alī b. Abī al-Akram (n. d.), Asad al-Ḡāba, Beirut: Dār Al-Kitāb Al-‘Arabī.

-       Ebn Aṯīr, Ezz-al-Dīn Abu’l-Hasan ‘Alī (1965), Al-Kāmil Fi al-Tārīḵ, Beirut: Dār Ṣādir.

-       Ebn Ayyūb Bāĵī (n. d.), Al-Ta ‘dīl va al-Taĵrīḥ, Moracco: Vizārat al-Oqāf.

-       Ebn ‘Abdalbar (1992), Al-Estī‘āb, Edited by ‘Alī Moḥammad Al-Baĵāvī, Beirut: Dār al-ĵīl.

-       Ebn ‘Asākir (1995), Tārīḵ Madīna Damišq, Beirut: Dār al-Fikr.

-       Ebn Bābūya Qomī (1404), A-Emāmā va al-Tabṣīra, Qom: Madrasa-ye Emām Mahdī.

-       Ebn Biṭrīq (1407), ‘Omadat ‘Oūn Ṣayyāḥ, Qom: Muassisa al-Našr al-Eslāmī.

-       Ebn Ḥaĵar ‘Asqalānī (1415), Al-Aṣāba, Beirut: Dār Al-Kitāb al-‘Elmīyya.

-       Ebn Ḥamza al-Ṯūsī (1412), Al-Ṯāqab fi al-Manāqab, Qom: Mossisa-ye Anṣārīān.

-       Ebn Ḥibān (1993), Ṣaḥīḥ Ebn Ḥibān, Beirut: Moassisa al-Risāla.

-       Ebn Ḥibān (1973), Al-Ṯiqāt, Hidarabad: Entišārāt-e Maĵlis Dāira al-Ma ‘ārif al-‘Oṯmānīa.

-       Ebn Kaṯīr (1408), Al-Bidāya va al-Nihāya, Edited by ‘Alī Šīrī, Beirut: Dār Eḥyā.

-       Ebn Qolūya, Ĵafar b. Moḥammad (1417), Kāmil al-Zīyarat, Qom: Moassisaal-Našr al-Eslāmī.

-       Ebn Qotayba Dīnavarī (1969), Al-Ma‘ārif, Edited by Ṯirvat ‘Akāša, Egypt: Dār al-Ma‘ārif.

-       Ebn Qotayba Dīnavarī (n. d.), Tavīl al-Moḵtalif al-Ḥadīṯ, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīyya.

-       Ebn Rāhūya, Esḥāq (1412), Mosnad Ebn Rāhūya, Medina: Maktaba al-Emān.

-       Ebn Sa‘d, Moḥammad b. Sa‘d (1930), Ṯabaqāt al-Kobrā, Beirut: Dār Ṣādir.

-       Ebn Šahrāšūb (1956), Manāqib Āl Abīṭālib, Qom: Al-Maktaba al-Ḥaydarīyya.

-       ‘Eynī, Badr al-Dīn Maḥmūd (n. d.), ‘Omda al-Qārī, Beirut: Dār al- Eḥyā al- Torāṯ.

-       Forāt b. Ebrāhīm Kūfī (1410), Tafsīr Forāt al- Kūfi, Tehran: Moassisa al- Ṭab‘ va al- Našr.

-       Ḥāfiẓ Raĵab Barsī (1999), Mašāriq al- Anvār al- Yaqīn, Beirut: Moassisa A‘lamī.

-       Ḥākim Ḥaskānī (1990), Šavāhid al-Tanzīl, Qom: Maĵma‘ Eḥyā al-Ṯiqāfa al-Eslāmī.

-       Ḥākim Nayašābūrī, Abī ‘Abdallāh (n. d.), Al- Mostadrak, Beirut: Dār al-Ma‘rifa.

-       Ḥosayn b. ‘Abdalvahāb (1369 Š.), ‘Oyūn al- Mo‘ĵizāt, Naĵaf: Al- Maṭba‘a al- Ḥaydarīyya.

-       Ḥosayn b. Sa‘īd (1399), Al- Zohd, Qom: Al- Maṭba‘a al- ‘Elmīyya.

-       ḵalīfa b. ḵayyāt (1993), Ṭabaqāt ḵalīfa, Edited by Sohayl Zakār, Beirut: Dār al-Fikr.

-       ḵaṣībī (1411), Al- Hidāya al- Kobrā, Beirut: Moassisa al- Balāḡ.

-       ḵaṭīb Baḡdādī (1997), Tārīḵ al- Baḡdād ao Madīna al- Salām, Beirtu: Dār al- Kotob al-‘Elmīyya.

-       Kolaynī, Kāfī (1363 Š.), Šarḥ al- Aḵbār, Moassisa Al- Našr al- Eslāmī.

-       Maqrīzī (1999), Amtā‘ al-Asmā‘, Manšūrāt, Lebanon: Dār al- Kotob al- ‘Elmīyya.

-       Mazī (1406), Tahẕīb al- Kamāl, Beirut: Moassisa al-Risālā.

-       Mofīd, Abī ‘Abdallāh Moḥammad b. al- No‘mān (1414), Al- Eršād, Beirut: Dār al- Mofīd.

-       Mofīd Abī ‘Abdallāh Moḥammad b. al- No‘mān (1414), Al- Amālī, Beirut: Dār Al- Mofīd.

-       Moḥammad b. Ḥabīb Baḡdādī (1361.), Al- Moḥbir, Maṯba‘a al- Dāira.

-       Nayšābūrī, Moslim b. al- Ḥaĵĵāĵ (n. d.), Ṣaḥīḥ Moslim, Beirut: Dār al- Fikr.

-       Novarī, Aḥmad b. ‘Abd Vahhāb (n. s.), Nahāyat al- Arb, Qom.

-       Novvī, Moḥya al-Dīn b. šaraf (1987), ŠarḥṢaḥīḥ Moslim, Beirut: Dār al- Kotob al- ‘Arabī.

-       Qāżī No‘mān Maḡribī (1414), Šarḥ al- Aḵbār, Qom: Moassisa Al- Našr al-Eslāmī.

-       Sayyid b. Ṭāvūs (1399), Ṭarāif, Qom: Al- ḵayyām.

-       Sayyid b. Ṭāvūs (1416), Al-Tašrīf, Qom: Moassisa Ṣāḥib al-Amr.

-       Ṣadūq (1405), Kamāl al-Dīn, Edited by ‘Alī Akbar Ḡafārī, Qom: Moassisa Našr Eslāmī.

-       Ṣadūq, Moḥammad b. ‘Alī b. al-Hosayn (1417), Al-Amālī, Qom: Moassisa al-Biṯa.

-       Ṣaffār (1362 Š.), Baṣāir al- Daraĵāt, Tehran: Manšūrāt al- A‘alamī.

-       Ṣafdī (1420), Al- Vāfī Bilvāfīyyāt, Beirut: Dār Eḥyā al- Torāṯ.

-       Ṣāliḥī Šāmī (1993), Sabl al- Hodā va al-Eršād, Beirut: Dār al- Kotob al- ‘Elmīyya.

-       Tarmazī (1983), Al-Sonan al-Tarmazī, Beirut: Dār al-Fikr.

-       Ṭabarānī (1415), Al- Mo‘ĵam al- Osaṭ, Beirut: Dār al- Ḥaramayn.

-       Ṭabarānī (1397), Al- Mo‘ĵam al- Kabīr, Cairo: Maktaba Ebn Taymīyya.

-       Ṭabarānī (n. d.), Al- Mo‘ĵam al- Ṣaḡīr, Beirut: Dār al- Kotob al- ‘Elmīyya.

-       Ṭabarī, Moḥammad b. Ĵarīr (1983), Tārīk al- Omam va al- Molūk, Brill, Moassisa al- ‘A‘lamī.

-       Ṭūsī, Moḥammad b. Ḥasan (141), Al- Amālī, Edited by Moassisa al-Risāla, Qom: Dār al-Ṯiqāfa.

-       Ṭūsī, Moḥammad b. Ḥasan (1411), Al-Ḡayba, Qom: Moassia al- Ma‘ārif al-Eslāmīyya.

-       Ṭūsī, Moḥammad b. Ḥasan (1415), Riĵāl al-Abvāb, Qom: Moassisa al- Našr al-Eslāmī.

-       Ṭūsī, Moḥammad b. Ḥasan (1364), Tahẕīb al- Ahkām, Tehran: Dār al-Kotob.

-       Yaqūbī (n. d.), Tārīḵ Yaqūbī, Qom: Al- Moassisa Našr Farhang Ahl Bayt (pbuh).

-       Ẕahbī (1961), Al- ‘Ebar, Edited by Foād Sayyid, Kuwait: Dār al- Maṭbū‘āt va al-Našr.

-       Ẕahbī (1992), Al- Kāšif, Jidda: Dār al-Qibla.

-       Ẕahbī (1998), Tārīk Al- Eslām, Beirut: Dār Al- Kotob al- ‘Arabī.

-       Ẕahbī (1993), Sīar al- A‘lām al- Nabla, Beirut: Moassisa al- Risāla.

-       Żaḥāk, Aḥmad b. Abī ‘Āṣ (1991), Al- Āḥād va al- Maṯānī, Riyadh: Dār al- Dorrīyya.