پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 956 |
| تعداد مقالات | 7,849 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,317,995 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,444,177 |
عوامل و شاخصه‌های موثر بر شکل‌گیری معماری و شهرسازی بافت تاریخی بندر بوشهر | ||
| جلوه هنر | ||
| دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 28، آذر 1399، صفحه 65-80 اصل مقاله (651.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2019.27769.1437 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد امیر کاکی زاده1؛ ندا ناصری2؛ هژبر دباغ* 3 | ||
| 1مربی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران | ||
| 2کارشناسی‌ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور، دزفول، ایران | ||
| 3مربی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| چکیده | ||
| مساله بوم به‌عنوان فصل‌مشترک فکری معماران گذشته، همواره مطرح بوده‌است. فصل‌مشترکی که دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و راه‌کارهای معماران بومی، از دل آن برمی‌آید. رفتار متفاوتی که بوم در هر منطقه از خود نشان می‌دهد، دغدغه‌های متفاوتی را برای معمار مطرح می‌سازد؛ که سبب رسیدن به پاسخ‌ها و راه‌کارهای متفاوت معمارانه می‌گردد. درواقع، بوم به‌عنوان ویژگی مشترک در شکل‌گیری بافت‌های تاریخی، هم مساله‌‌ساز است و هم امکان‌ساز و حل‌کردن این دو ویژگی، به‌طور هم‌زمان، هنر معمار بومی بوده‌است. در اکثر شهرهای ایران، معماری بومی به‌کار گرفته‌شده‌است و به‌گونه‌ای متنوع، در شکل‌گیری بافت شهری و معماری، تاثیرگذار بوده‌است؛ اما نکته قابل‌توجه و حایز اهمیت در این‌جا تمایزی است که در شهرسازی بافت تاریخی بوشهر، نسبت به سایر شهرهای تاریخی به‌چشم می‌خورد و آن‌هم نحوه استخوان‌بندی و شکل‌گیری ساختار کلیِ شهر است. براین‌اساس، نگارندگان در پی پاسخ به این پرسش که چه عواملی در شکل‌گیری این بافت تاریخی متفاوت، مؤثر بوده‌است؟ تحقیقی توصیفی‌ـ‌تحلیلی را صورت‌دادند و بااستفاده از منابع کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی و هم‌چنین، با بهره‌گیری از تصاویر و نقشه‌های مستند تاریخی، این تحقیق را انجام داده‌اند. درنهایت، نتایج تحقیق، نشان‌داد که مجموعه‌ای از عوامل محیطی و جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی، سیاسی و منطقه‌ای، اقتصادی و زیبایی‌شناختی، سبب شکل‌گیری بافت متفاوت تاریخی بندر بوشهر، نسبت به سایر شهرهای ایران گردیده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: بافت تاریخی بوشهر؛ اقلیم؛ بوم‌گرایی؛ معماری و شهرسازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Effective Factors and Indicators on the Formation of Architecture and Urbanism of Historical Texture of Bushehr | ||
| نویسندگان [English] | ||
| M, Kakizadeh1؛ N. Naseri2؛ H. Dabbagh3 | ||
| 1Instructor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Persian Gulf University, Bushehr, Iran. | ||
| 2Master of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Jundishapur University of Technology, Dezful, Iran. | ||
| 3Instructor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Persian Gulf University, Bushehr, Iran (Corresponding Author). | ||
| چکیده [English] | ||
| Vernacular has been proposed as a common intellectual point of past architect. So many concerns, thoughts and vernacular architectural strategies come from this common issue. The variety of vernacular in each region causes a different concern for the architect, which makes it possible to reach different answers and architectural strategies. Actually, the vernacular as a common feature in the formation of historical textures is problematic and also makes opportunity. Solving these two features at the same time has been the art of native architect. In most of Iran's cities, the vernacular architecture has been applied and it has been effective in the formation of urban and architectural texture in a varied way. But the remarkable thing here is the distinction of urban development in historical texture of Bushehr than the other historical cities, and it finds in the structure and formation of this city. In historic cities, the city is a living creature that thrives on the bed of time and acquires its structure. It is evident that the climate, nature and geography of the region is effective in the form and expansion of the city, but this is only a small part of the factors that influencing the architecture of historical cities. In the historic city, the most important part of the city is its citizen. The main factor in the formation of a traditional city is its citizens and the way of their livelihood, and other factors (such as climate) are served in this factor. This historical texture of Bushehr is one of the most valuable and rarest examples of architecture and urbanism in Iran; despite the researches conducted in these areas, there is no comprehensive study on the elements and factors of this historical texture and it is not investigate as it is worthy. In historical cities, various factors have influenced in the shape and appearance of the city and its development pattern (urban development). These factors have all been achieved in order to create a city that service the man and answer the need. Accordingly the descriptive-analytic research was conducted to answer this question, what factors have been effective in the formation of this different historical context? Authors have done this research with using Library resources and field studies, and also applying historical documentation and imagery. Field studies using direct observation in the historical building of Bushehr texture, presence of researchers in the studied spaces to control the collected data and using observation cards. The city of Bushehr that located in the southwest of Iran and adjacent to the Persian Gulf Sea has a historical texture. This port, which has a peninsula state, is linked from three sides to the Persian Gulf and one side of it, connect to the land. The early-core of Bushehr's old texture is located in the Northern Cape of the city and consists of four old neighborhoods (Behbahani, Shanbedi, Dehdashti and Kuti). Several factors have been influenced in the formation of houses in old texture of Bushehr; including the climatic and environmental, cultural, economic, and security factors. The old texture of Bushehr has a valuable architectural structure of the Afsharyeh period on the coast of the Persian Gulf. This historical texture has unique features due to the different urban structure and architectural in the Qajar period. In terms of architecture, a two or three floor buildings with colored glass in Bushehr, proportional to the direction of the wind, especially in hot seasons, wind and air conduction is an unprecedented example of Iranian initiative in the South Iranian architecture. In this study, the factors that have been effect on the structur of city have been divided into five main characteristics; each of these factors has influenced the formation of the city by utilizing different ways. These factors are unique in every region, and their origin is also referring to the vernacularism. Finally the study of the content that discussed in this study has shown that the historical texture of Bushehr city is one of the most valuable and unique examples of Iranian cities. A series of factors and indicators have led to the creation of different urban textures. A set of environmental, cultural, social, political, regional, economic and aesthetic factors has led to the formation of different historical texture of Bushehr, compared to other cities of Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Historical Texture of Bushehr, Climate, Vernacular, Architecture and Urbanism | ||
| مراجع | ||
|
منابع اسدپور، حمید. (1398). موانع تاریخی توسعه بوشهردر دوره پهلوی، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، 13(25)،213-238. جمالی، رحیم(۱۳۷۹). بافت قدیم شهر بندری بوشهر، دانش جغرافیا، سال اول، شماره 2، ۱۳-۱۶. جمالی، رحیم(۱۳۸۱). شناسنامه شهرهای استان بوشهر. تهران: قلم آشنا. چعبی، پریسا(۱۳۸۷). همسایگی و زیبایی اجتماعی در بافت قدیم بوشهر، روزنامه اعتماد ملی، شماره ۶۱۶. حمیدی، سیدجعفر(1365). بوشهر بندری با دوهزار سال زندگی، ماهنامه بندر و دریا، 65. دباغ، هژبر(۱۳۹۲). مجموعه تجاری اداری برای بوشهر، معماری گذشته و نیازهای امروز، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد معماری، تهران: دانشگاه تهران. دفتر فنی معاونت حفظ و احیا(1354 الف). مطالعه و بررسی بافت قدیمی بوشهر، جلد1، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر. دفتر فنی معاونت حفظ و احیا(1354ب). مطالعه و بررسی بافت قدیمی بوشهر، جلد2، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر. دفتر فنی معاونت حفظ و احیا(1354ج). مطالعه و بررسی بافت قدیمی بوشهر، جلد3، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر. دفتر فنی معاونت حفظ و احیا(1354د). مطالعه و بررسی بافت قدیمی بوشهر، جلد4، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر. رسایی‌کشوک، سام(۱۳۸۴). شکوه ابوشهر، بوشهر: شروع. رنجبر، احسان(۱۳۸۶). ضوابط پایداری اقلیمی در طراحی فضاهای عمومی شهری در شهرهای جدید حاشیه خلیج فارس، نمونه موردی بوشهر ـ عالیشهر، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد طراحی شهری، گروه هنر و معماری، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. رنجبر، احسان؛ پورجعفر، محمدرضا و خلیجی، کیوان(1389). خلاقیت‌های طراحی اقلیمی متناسب با جریان باد در بافت قدیم بوشهر، باغ نظر، شماره 13، 17-34. سعادت، محمدحسین(۱۳۹۰). تاریخ بوشهر، تصحیح و تحقیق از عبدالرسول خیراندیش و عمادالدین شیخ الحکمایی، تهران: میراث مکتوب با همکاری نشر روزنه. عسگری، فاطمه و اقبالی، پرویز(۱۳۹۲). تجلی نمادهای رنگی در آیینه هنر اسلامی، جلوه هنر، شماره ۹، ۴۳-۶۲. علی‌الحسابی، مهران؛ حسینی، سیدباقر و نسبی، فاطمه(۱۳۹۱). تحلیل کیفیت بصری فضای مسکونی با توجه به قابلیت و میزان دید، نمونه‌موردی: خانه‌های بافت قدیم بوشهر، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، دوره 3، شماره 1، ۶۹-۸۳. غلام‌زاده، فراز(۱۳۹۲). معماری بوشهر در دوران زند و قاجار، تهران: آبادبوم کاکی‌زاده، محمدامیر(۱۳۹۳). طراحی دهکده مسکونی مهندسان بوشهر با رویکرد بوم‌گرایی؛ در راستای بازشناسی زبان اصیل معماری بومی بوشهر. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد معماری، دزفول: دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول. مرباغی، بهروز(۱۳۹۲ الف). بن‌مایه‌های نوین در معماری بوشهر، تهران: پیام. مرباغی، بهروز(۱۳۹2ب). معماری را فرهنگ می‌سازد نه اقلیم؛ نمونه موردی: بندر بوشهر، همایش ملی شهرسازی انسان‌گرا، قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین. مشایخ، عبدالکریم، کنین، عبدالحسین، گرامی مطلق، علیرضا، زمانی، عبدالرضا و همکاران(1394). استان‌شناسی بوشهر (پایه دهم). چ. پنجم، تهران: وزارت آموزش و پرورش سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. ملاح‌نژاد، مهسا و دباغ، هژبر(۱۳۹۴). بررسی تاثیر مصالح ساختمانی در نحوه عملکرد اقلیمی ابنیه تاریخی بوشهر با رویکرد معماری پایدار: نمونه‌موردی عمارت حاج‌رئیس، کنگره بین‌المللی پایداری در معماری و شهرسازی معاصر خاورمیانه، دبی. مؤمنی، کوروش؛ عطاریان، کوروش؛ دیده‌بان، محمد و وصال، مریم(۱۳۹۷). محرمیت در معماری خانه‌های دزفول(مطالعه موردی: دوران قاجاریه)، جلوه هنر، دوره ۱۰، شماره ۲(پیاپی۲۰)، ۷۹-۹۲. ناصری، ندا؛ مؤمنی، کورش؛ کاکی‌زاده، محمدامیر و وثیق، بهزاد(۱۳۹۵). بازشناسی تأثیر شغل و سطح اجتماعی مالکان مسلمان خانه‌های قجری بوشهر در شکل‌گیری سلسله‌مراتب محرمیت فضای ورودی، فیروزه اسلام ـ پژوهه معماری و شهرسازی اسلامی، شماره ۳، ۷۷-۹۳. نبی‌پور، ایرج(۱۳۸۵). معماری بوشهر؛ سمفونی رنگ، نور و باد، بوشهر: بنیاد ایران شناسی استان بوشهر. ورمقانی، حسنا و سلطان‌زاده، حسین(۱۳۹۷). نقش جنسیت و فرهنگ معیشتی در شکل‌گیری خانه(مقایسه خانه‌های قاجاری گیلان و بوشهر)، آرمانشهر، شماره ۲۳، ۱۲۳-۱۳۴. ولی‌زاده اوغانی، محمدباقر(۱۳۹۳). اصول و اندیشه‌های اخلاقی در ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران اسلامی نمونه‌موردی: مطالعه محرمیت و حریم خصوصی، پژوهش هنر، سال چهارم، شماره ۷، ۴۷-۶۰. هدایت، اعظم و طبائیان، مرضیه(۱۳۹۱). بررسی عناصر شکل‌دهنده و دلایل وجودی آن‌ها در خانه‌های بافت تاریخی بوشهر، شهر و معماری بومی، شماره ۳، ۳۵-۵۴. هنرور، سرور(۱۳۹۲). طراحی بافت مسکونی جدید با الهام از الگوی معماری بافت تاریخی شهر بوشهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. References Alalhesabi, M., Hosseini, S. B. & Nassabi, F. (2013). Visibility Analysis of Residential Space (Case Study: Bushehr Houses), Iranian Architecture and Urbanism, 3(1), 69-83 (Text in Persian). Alimohammadi, M. & Safdari, D. (2016). The Implementation of Urban Space Sustainability Factors in Desining the New City of Ali Shahr, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, August Special Edition, 1889-1908. Asadpour, H. (2019). Historical Obstacle in Bushehr Development, Journal of Historical Researches, 13(25), 213-238. Asgari, F. & Eghbali, P. (2015). Manifestation of Color Symbols in Islamic Art Mirror, Glory of Art (Jelve-y-Honar) Alzahra Scientific Quarterly Journal, 5(1), 43-62 (Text in Persian). Asghari, M. & Vafaei, R. (2015). Comparative Analysis of Climate and Morphology between Traditional Patterns and Modern Approaches: The Case of Bushehr’s Traditional Context, International Conference on Sustainable Design, Engineering and Construction, Procedia Engineering, 118, 590-605. Chaabi, P. (2009). Neighborhood and Social Beauty in the Old Context of Bushehr, Etemad Melli Newspaper, No. 616. Architecture 9. 22nd of Farvardin (Text in Persian). Dabbagh, H. (2014). Official-Business Complex Bushehr, Past Architecture and Current Needs, Tehran: University of Tehran (Text in Persian). Gholamzadeh Jafreh, F. 2013. Bushehr Architecture during Zand and Qajar Dynasties, Tehran: Abad Boom (Text in Persian). Hamidi, J. (1986). Bushehr Port with Two Thousand Years of Life, Bandar va Darya, 65 (Text in Persian). Hedayat, A. & Tabaian, S. M. (2016). The Survey of Elements Forming Houses and Their Reasons in the Historical Fabric of Bushehr, Journal of Architecture in Hot and Dry Climate, 3(3), 35-52 (Text in Persian). Honarvar, S. (2013). Designing a New Residential Texture Inspired by Historical Texture Architecture of Bushehr City, Tehran: Islamic Azad University, Science and Research Branch (Text in Persian). Jamali, R. (2002). Identification of Cities in Bushehr Province, Tehran: Galame Ashna. (Text in Persian). Jamali, R. 2000. Old Texture of Bushehr Port City, Daneshe Joghrafia, 1(2), 13-16 (Text in Persian). Kakizadeh, M. A. (2014). Designing Bushehr Engineers’ Residential Village; with A Vernacular Insight in Order to Recognize Bushehr Native Architectural Language, Dezful: Jondi Shapour University of Technology (Text in Persian). Karimi, B. (2012). An Analytical Approach to Persian Gulf Architecture, International Journal of Architecture and Urban Development, 2(3), 31-38. Mallah Nezhad, M. & Dabbagh, H. (2016). Evaluation of Effect of Construction Materials on the Climate Performance of Bushehr Historical Buildings with Sustainable Architecture Approach (Case Study: Haj Reis Mansion), The Second International Congress on Sustainable Architecture & Urbanism Contempraty Architecture & Urbanism Middle East, Dubai (Text in Persian). Marbaghi, B. (2013). New Structures in the Architecture of Bushehr, Tehran: Payam (Text in Persian). Marbaghi, B. (2013). The Culture Makes Architecture, Not the Climate (Case Study: Bushehr Port), Culture-Based Urban Planning National Conference, Qazvin (Text in Persian). Mashayekh, A., Kanin, A., Gerami Motlagh, A, Zamani, A. et al. (2013). Bushehr Province, Tehran: Organization for Educational Research and Planning, Ministry of Education (Text in Persian). Momeni, K., Attarian, K., Didehban. M. & Vesal, M. 2018. Privacy in Architecture of Dezful Houses (Case Study: Qajar Era), Glory of Art (Jelve-y-Honar) Alzahra Scientific Quarterly Journal, 10(2), 79-92. (Text in Persian). Motealleh, P., Zolfaghari, M. & Parsaee, M. (2016). Investigating Climate Responsive Solutions in Vernacular Architecture of Bushehr City, HBRC Journal. Nabipour, I. (2006). Bushehr Architecture: Symphony of Color, Light, and Wind, Bushehr: Bushehr Iranian Studies Foundation (Text in Persian). Naseri, N., Momeni , K., Kakizadeh, M. A. & Vasiq, B. (2017). The Recognition of the Impact of Occupation and Social Class of Muslim Owners of Qajari Houses of Bushehr on Shaping the Privacy Hierarchy of the Entrance Space, The Culture of Islamic Architecture & Urbanism, 2(2), 77-92 (Text in Persian). Ranjbar, E. (2007). Climatic Design Criteria for Sustainable Urban Public Spaces through New Towns Alongside the Persian Gulf, Case Study Bushehr – Ali Shahr, Tehran: Tarbiat Modares University (Text in Persian). Ranjbar, E., Pourjafar, M. & Khaliji. K. (2010). Innovations in Climatic Designin Due to the Wind Flowing Through the Old Bushehr, Bagh-e Nazar, 7(13), 17-34. (Text in Persian). Rasaie Kashuk, S. (2005). Glory of Abushahr, Bushehr: Tolou (Text in Persian). Saadat, M. H. (2011). History of Boushehr, Correction and Research by Abd-al-Rasol, Kheir Andish & Emad-al- din Shikh al-Hokamaei. Tehran: Miras-e Maktob press & Rozaneh (Text in Persian). Sedaqat, F. & Akbarzadeh, M. 2016. The Principles and Platform of Climatic Design of the Bushehr Architecture, Research Journal of Recent Sciences, 5(2), 66-75. Technical Office of the Deputy for Preservation and Rehabilitation (1975a). Studying the Old Texture of Bushehr, (Vol. 1), Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Bushehr Province. Technical Office of the Deputy for Preservation and Rehabilitation (1975b). Studying the Old Texture of Bushehr, (Vol. 2), Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Bushehr Province. Technical Office of the Deputy for Preservation and Rehabilitation (1975c). Studying the Old Texture of Bushehr, (Vol. 3), Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Bushehr Province. Technical Office of the Deputy for Preservation and Rehabilitation (1975d). Studying the Old Texture of Bushehr, (Vol. 4), Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Bushehr Province. Valizadeh Oqani, M. B. (2014). Moral Thoughts and Principles in the Spatial Structure of Iranian Traditional Houses (Case Study of Confidentiality and Privacy),Journal of Pazhuhesh-e Honar, 4(7), 47- 60 (Text in Persian). Varmaghani, H. & Soltanzade, H. (2018). The Role of Gender and Livelihood Culture in Forming House (Comparing the Qajar’s Houses of Gilan and Bushehr), Armanshahr Architecture & Urban Development, 11(23), 123- 134 (Text in Persian).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 882 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 668 |
||