تاریخ صدر اسلام و عرب‌گرایی در جریان ملی‌گرای مصر از 1918 تا 1970م.

منابع و مآخذ

- ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله، ارسلان قربانی شیخ‌نشین و رضا سیمبر (1393)، سیاست و حکومت در خاورمیانه، تهران: سمت.

- ابوالنصر، فضیل (1378)، رویارویی غرب‌گرایی و اسلام‌گرایی، ترجمۀ حجت‌الله جودکی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.

- احمدی، حمید (1369)، ریشه‌های بحران در خاورمیانه، تهران: کیهان.

- .......................... (1390)، جامعه‌شناسی سیاسی جنبش‌های اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

- اسپوزیتو، جان و جان وال (1393)، جنبش‌های اسلامی معاصر (اسلام و دموکراسی)، ترجمۀ شجاع احمدوند، تهران: نشر نی.

- اسماعیل، طارق (1369)، چپ ناسیونالیستی عرب، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

- بخیت، عبدالحمید (1967)، ظهور الاسلام و سیادة مبادئه، قاهره: دار المعارف.

- البشری، طارق (1998)، بین الإسلام و العروبة، قاهره: دار الشروق.

- بیرک، جاک (1971)، تاریخ و المستقبل، تعریب و تعلیق خیری حماد، قاهره: الهیئة المصریة للعامة لتألیف و النشر.

- بیگدلی، علی (زمستان 1370)، «برخورد ناسیونالیسم با اسلام در مصر؛ روند پذیرش فرهنگی غرب در جامعۀ مصر»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 7، صص141-153.

- الجابری، محمد عابد (1996)، المشروع النهضوی العربی، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.

- جدعان، فهمی (1988)، أسس التقدم عند مفکری الإسلام فی العالم العربی الحدیث، عَمّان- اردن: دار الشروق.

- جعفری، زینب (1393)، «نسبت اسلام و ناسیونالیسم در آراء اندیشمندان معاصر مصر (مطالعه موردی: مصطفی کامل و احمد لطفی السیّد)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

- حسین، طه (نوفمبر 1937)، «الفاروق؛ شدید اللین»، الهلال: السنۀ السادسۀ و الأربعون، الجزء 1، صص4-7 و صص 103-105.

- الحصری، ابوخلدون ساطع (1985الف)، آراء و احادیث فی القومیة العربیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.

- .............................................. (1985ب)، العروبة أولاً، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.

- .............................................. (1985ج)، محاضرات فی نشوء الفکرة القومیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.

- ............................................ (1987)، حول القومیة العربیة، بیروت: مرکز دراسات الوحدۀ العربیۀ.

- حورانی، آلبرت (1393)، اندیشۀ عرب در عصر لیبرالیسم، ترجمۀ علی شمس، تهران: نشر نامک.

- خالد، محمد خالد (1352)، نوری که به دنبال آن رفتند یا قهرمانان راستین، ترجمۀ مهدی پیشوایی، قم: مرکز مطبوعاتی دار التبلیغ اسلامی.

- ................................... (1964)، مواطنون... لا رعایا، قاهره: المکتبۀ الخانجی.

- خدوری، مجید (1360)، ناسیونالیسم، سوسیالیسم و کمونیسم در جهان عرب، ترجمۀ حمید احمدی، تهران: انتشارات الهام.

- ........................... (1374)، گرایش‌های سیاسی در جهان عرب، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.

- دکمجیان، هرایر (1383)، اسلام در انقلاب، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ترجمۀ حمید احمدی، تهران: کیهان.

- سعد، حسین (1413ق/1993م)، الاصالة و التغریب فی الاتجاهات العلمانیه عند بعض المفکرین العرب المسلمین فی مصر، بیروت: المؤسسۀ الجامعیۀ للدراسات و النشر و التوزیع.

- السمان، علی (1357)، رویارویی مسلک‌ها و جنبش‌های سیاسی در خاورمیانه عربی تا سال 1967م، ترجمۀ حمید نوحی، تهران: انتشارات قلم.

- السید، رضوان (1383)، اسلام سیاسی معاصر در کشاکش هویت و تجدد، ترجمۀ مجید مرادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.

- السید، رضوان و احمد برقاوی (1998)، المسألة الثقافیة فی العالم الإسلامی، إعداد و تحریر عبدالواحد علوانی، بیروت: دار الفکر المعاصر.

- سیف‌الدوله، عصمت (1986)، عن العروبة و الإسلام، بیروت: مرکز دراسات العربیة.

- شرابی، هشام (1368)، روشنفکران عرب و غرب، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

- شولتسه، راینهارد (1389)، تاریخ جهان اسلام در قرن بیستم، ترجمۀ ابراهیم توفیق، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- عبدالملک، انور (1384)، اندیشه سیاسی عرب در دوره معاصر، ترجمۀ سید احمد موثقی، قم: دانشگاه مفید.

- عبده، محمد (1988)، الإسلام و النصرانیه مع العلم و المدنیّه، بیروت: دار الحداثه.

- العروی، عبدالله (1999)، الایدیولوجیا العربیۀ المعاصرۀ، بیروت: المرکز الثقافی العربی، الطبعۀ الثانیۀ.

- عزام، عبدالرحمن [بی‌تا]، بَطَل الابطال أو أبرز صفات النبی محمد، [بی‌جا]: [بی‌نا].

- .............................. (1969)، الرسالۀ الخالده، بیروت: دار الشروق.

- عزیزیان، مریم (1393)، «تحول و تداوم تاریخ‌نگاری در مصر از پایان جنگ جهانی اول (1918م) تا پایان دوره ناصر (1970م)»، رسالۀ دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه تهران.

- العقاد، عباس محمود (15 ذی‌القعده 1352) «علی هامش السیره»، الهلال، السنۀ الثانیۀ و الأربعون، الجزء 5، صص526-529.

- عماره، محمد (2007)، فی فقه المواجهه بین الغرب و الإسلام، قاهره: مکتبۀ الشروق الدولیه.

- ........................ (1997)، تیّارات الفکر الاسلامی، قاهره: دار الشروق.

- عنایت، حمید (1389)، سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران: امیرکبیر.

- ........................ (1392)، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمۀ بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی.

- ........................ (1350)، اسلام و سوسیالیسم در مصر، تهران: انتشارات موج.

- العودات، حسین (2011)، النهضة و الحداثة بین الإرتباک و الإخفاق، بیروت: دار الساقی.

- الفقی، مصطفی (1994)، تجدید الفکر القومی، قاهره: دار الشروق.

- فوده، عبدالرحیم (ربیع‌الاول و ربیع‌الثانی 1380)، «محمد و القومیة العربیّة»، الازهر، المجلد الثانی و الثلاثون، الجزء 3 و 4، صص371- 373.

- قرضاوی، یوسف (1394)، اخوان المسلمین، هفتاد سال دعوت، تربیت و جهاد، ترجمۀ عبدالعزیز سلیمی، تهران: نشر احسان.

- کنتول اسمیت، ویلفرد (2536)، اسلام در جهان امروز، ترجمۀ حسینعلی هروی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

- الکیلانی، ابراهیم زید (1995)، «جوانب من إشکالیه الفکر العربی: القومیه بین المفهوم الإسلامی و المفهوم العلمانی»، فی: قضایا إشکالیه فی الفکر العربی المعاصر، سعدون حمادی و آخرون، بیروت: مرکز دراسات الوحدۀ العربیۀ.

- گارده، لوئی (1352)، اسلام، دین و امت، ترجمۀ رضا مشایخی، تهران: شرکت سهامی انتشار.

- لاپیدوس، ایرا م. (1381)، تاریخ جوامع اسلامی، ترجمۀ علی بختیاری‌زاده، تهران: انتشارات اطلاعات.

- لوین، ز. ا. (1378)، اندیشه‌ها و جنبش‌های نوین سیاسی- اجتماعی در جهان عرب، ترجمۀ یوسف عزیزی بنی‌طرف، تهران: علمی و فرهنگی.

- لیا، برونیار (1388)، جمعیت اخوان المسلمین مصر، ترجمۀ عبدالله فرهی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.

- موثقی، احمد (1370)، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، ج1، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

- موصللی، احمد و لوی صافی (1388)، ریشه‌های بحران روشنفکری در جامعه عربی، ترجمۀ پرویز آزادی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- نواختی مقدم، امین (زمستان 1389)، «زبان و ناسیونالیسم : نقش زبان در جنبش‌های ناسیونالیستی عربی»، فصلنامه سیاست، دورۀ 40، شماره 4، صص351- 370.

- هوشنگی، حسین و احمد پاکتچی [به کوشش] (1390) بنیادگرایی و سلفیه، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

- ویلد، ستیفان (1983)، «نجیب عازوری و کتابه «یقظة الأمة العربیة»»، فی: الحیاة الفکریه فی المشرق العربی 1890- 1939، إعداد مروان بحیری، ترجمه عطا عبدالوهاب، بیروت: مرکز دراسات العربیه.

- یاری، یاسمن (1392)، «سازگاری غربی- بومی در جریان‌های فکری مصر، در نیمه نخست قرن بیستم»، رسالۀ دکتری رشته تاریخ اسلام، دانشگاه تهران.     

- Brett, Michael (1973), Northern Africa: Islam And Modernization, London: Frank Cass And Company Limited.

- Tibi, Bassam (2009), Islam’s Predicament with Modernity, NewYork: Routledge.

List of sources with English handwriting        

-       Abul Ḥasan Šīrāzī, Ḥabīballāh; Arsalān Qorbānī Šayḵnešīn; Reżā Sīmbor (1393), Sīāsat va Ḥokūmat dar ḵāvvarmīāna, Tehran: SAMT.[In Persian]

-       Abu al-Naṣr, Fażīl (1378 Š.), Rūyārūīī Ḡarbgarāīī va Eslāmgarāīī, translated by Ḥoĵatallāh Ĵūdakī, Tehran: Entišārāt-e Vizārat-e Omūr-e ḵāriĵa. [In Persian]

-       Aḥmadī, Ḥamīd (1390 Š.), Ĵāma’ašināsī-e Sīāsīie Ĵonbišhā-ye Eslāmī, Tehran: Entišārāt-e Dānišgāh-e Emām Ṣādiq (PBUH). [In Persian]

-       Aḥmadī, Ḥamīd (1369 Š.), Rīšahā-ye Boḥrān dar ḵāvarmīāna, Tehran: Keyhān. [In Persian]

-       ‘Abd al-Malik, Anvar (1384 š.), Andīšaye- Sīāsī-e ‘Arab dar dawra-ye Mo’āṣir, translated by Ebrāhīm Tofiq, Tehran: Pežūhiškada-ye Moṭāli’āt-e Farhangī va Eĵtimā’ī. [In Persian]

-       ‘Abdo, Moḥammad (1988), Al-Eslām va al-Naṣrānīya Ma’ al-‘Elm va la-Madīna, Beirut: Dār al-Ḥidaṯa.

-       Al-‘Arvī, ‘Abdallāh (1999), Al-Īdeoloĵīya al-‘Arabīya al-Mo’āṣir, Beirut: Al-Markaz al-Ṯiqāfi al-‘Arabī.

-       ‘Azīzīān, Maryam (1393 Š.), “Taḥāvvol va Tadāvom-e Tārīḵnigārī dar Miṣr az Pāyān-e Ĵang-e Ĵahāni-e Avval (1918) tā Pāyān-e Dawra-ye Nāṣir (1970)”, PhD, Thesis in Islam History, Dānišgāh-e Tihran. [In Persian]

-       Baḵīt, ‘Abd al-Ḥamīd (1967), Żohūr al-Eslām va Sīādat Mobādia, Cairo: Dār Al-Ma’ārif.

-       Al-Bošrā, Ṭāriq (1998), Bayn al-Eslām va al-‘Aruba, Cairo: Dār al-Šarq.

-       Bigdelī, ‘Alī (1370 Š.), “Barḵord-e Nāsīonālism ba Eslām dar Miṣr; Ravand-e Paẕīreš-e Farhangī-e Ḡarb dar ĵāmi’a-ye Miṣr”, Pežūhišnāma-ye ‘Olūm-e Ensānī, No. 7, pp. 141-153. [In Persian]

-       Esmā’īl, Ṭāriq (1369 Š.), Čap-e Nāsīonālīstī-e ‘Arab, translated by ‘Abd al-Raḥmān ‘Ālim, Tehran: Daftar-e Moṭāli’āt-e Sīāsī va Bayn al-Millalī. [In Persian]

-       Al-‘Eqād, ‘Abbās Maḥmūd (1352), “’Alī Hāmiš al-Sīra”, Al-Hilāl, 42, Vol. 5, pp. 526-529.

-       ‘Emāra, Moḥammad (2007), Fi Fiqh al-Movāĵiha Bayn al-Ḡarb va al-Eslām, Cairo: Maktaba al-Šorūq al-Dawlīya.

-       ‘Emāra, Moḥammad (1997), Tīārāt al-Fikr al-Eslāmī, Cairo: Dār al-šorūq.

-       ‘Enāyat, Ḥamīd (1392 Š.), Andīša-ye Sīāsī dar Eslām va Īrān, [In Persian]

-       ‘Enāyat, Ḥamīd (1350 Š.), Eslām va Sosīālīsm dar Miṣr, Tehran: Entišārāt-e Amvāĵ. [In Persian]

-        ‘Enāyat, Ḥamīd (1389 Š.), Seyrī dar Andīša-ye Sīāsī-e ‘Arab, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian]

-       ‘Ezām, ‘Abd al-Raḥmān (n. d.), Baṭala al-Abṭāl au Abraz Ṣifāt al-Nabī Moḥammad.

-       ‘Ezām, ‘Abd al-Raḥmān (1969), Al-Risāla al-ḵālida, Beirut: Dār al-Šarq.

-       Al-Faqī, , Moṣṭafā (1994), Taĵdīd al-Fikr al-Qomī, Cairo: Dār al-Šorūq.

-       Fawda, ‘Abd al-Raḥīm (1380 Š.), “Moḥammad va al-Qomīya al-‘Arabīya”, Al-Azhar, Vol. 33, 3-4, pp. 371-373. [In Persian]

-       Al-Ḥaṣrī, Abu ḵaldūn Sāṭi’ (1985 a), Ārā va Aḥādīṯ fi al-Qomīya al-‘Arabīya, Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vahda al-‘Arabīya.

-       Al-Ḥaṣrī, Abu ḵaldūn Sāṭi’ (1985 b), Al-‘Arūba Avvalan, Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vahda al-‘Arabīya.

-       Al-Ḥaṣrī, Abu ḵaldūn Sāṭi’ (1985 c), Moḥāżirāt fi Našv al-Fikrat al-Qomīya, Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vahda al-‘Arabīya.

-       Al-Ḥaṣrī, Abu ḵaldūn Sāṭi’(1987), Ḥawl al-Qomīya al-‘Arabīya, Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vahda al-‘Arabīya.

-       Ḥosayn, Ṭāhā (1937), “Al-Fārūq; Šadīd al-Layn”, Al-Hilāl, 664, Vol. 1, pp. 4-7; 103-105.

-       Hourani, Albert (1983) Arabic Thought in the Liberal Age, 1798-1939, Cambridge University Press.

-       Hūšangī, Ḥosayn; Aḥmad Pākatčī (editor) (1390 Š.), Bonyādgarāīī va Salafīya, Tehran: Dānišgāh-e Emām Ṣādiq (PBUH). [In Persian]

-       Al-Ĵābirī, Moḥammad ‘Ābid (1996), Al-Mašrū’ la-Nihżavī al-‘Arabī, Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vāḥda al-‘Arabīya.

-       Ĵad’ān, Fahmī (1988), Asas al-Taqadom end Mofakirī al-Eslām fi al-‘Ālam al-‘Arabī al-Ḥadīṯ, Amman, Jordan: Dār Al-Šarq.

-       Ĵa’farī, Zaynab (1391 Š.), “Nisbat-e Eslām va Nāsīnālīsm dar Ārā-e Andīšmandān-e Mo’āṣir-e Miṣr (Moṭāli’a Moridī: Moṣṭafā Kāmil va Aḥmad Lṭfī al-Sayyed)”, MA. Thesis, Dānišgāh-e Tarbīat Modaris. [In Persian]

-       Al-Kaylānī, Ebrāhīm Zaid (1995), “Ĵavānib min Eškālīya al-fikr al-‘Arabī: al-Qomīya bayn al-Mafḥūm al-Eslāmī va al-Mafḥual-‘Elmānī”, Qażāyż Eškālīya fi al-Fikr al-‘Arabī al-Mo’āṣir, Sa’dūn Ḥimādī; et. al., Beirut: Markaz Dirāsāt al-Vahda al-‘Arabīya.

-       ḵālid Moḥammad ḵālid (1352 Š.), Nūrī ka bi Donbāl-e Ān Raftand yā Qahrimānān-e Rāstīn, translated by Mahdī Pīšvāīī, Qom: Markaz-e Maṭbū’ātī Dār al-Tablīḡ-e Eslāmī. [In Persian]

-       ḵālid Moḥammad ḵālid (1964), Movāṭinān La Ro’āyā, Cairo: Al-Maktaba al-ḵānĵī.

-       ḵadūrī, Maĵīd (1360 Š.), Nāsīonālīsm, Sosīālism va Komonīsm dar ĵahān-e ‘Arab, translated by Ḥamīd Aḥmadī, Tehran: Entišārāt-e Elhām. [In Persian]

-       ḵadūrī, Maĵīd (1374 Š.), Girāyišhā-ye Sīāsī dar Ĵahān-e ‘Arab, translated by ‘Abd al-Raḥmān ‘Ālim, Tehran: Moassisa-e Čāp va Entišārāt-e Vizārat-e Omūre ḵāriĵa. [In Persian]

-       Mawṣlilī, Aḥmad; Levī Ṣāfī (1388 Š.), Rīšahā-ye Boḥrān-e Rošanfikrī dar Ĵāmi’a-ye ‘Arabī, translated by Parvīz Āzādī, Tehran: Pežūhiškada-ye Moṭāli’āt-e Farhangī va Eĵtimā’ī. [In Persian]

-       Movaṯaqī, Aḥmad (1370 Š.), Esterātežī-e Vaḥdat dar Andīš-ye Sīāsī-e Eslām, Vol. 1, Qom: Markaz-e Entišārāt-e Daftar-e Tablīḡāt-e Eslāmī. [In Persian]

-       Navāḵtī Moqadam, Amīn (1389 Š.), “Zabān va Nāsīonālīsm: Naqš-e Zabān dar Ĵonbišhā-ye Nasīonālīstī-e ‘Arabī”, Faṣlna-ye Sīāsat, 40, No. 4, pp. 351-370. [In Persian]

-       Al-‘Odāt, Ḥosayn (2011), Al-Nihżat va al-Ḥidāṯa bayn al-Artabāk va al-Aḵfāq, Beirut: Dār al-Sāqī.

-       Qarżāvī, Yusef (1394), Eḵvān al-Moslimīn, Haftād Sāl Da’vat, Tarbīat va Ĵihād, translated by Ebrāhīm Tofiq, Tehran: Pežūhiškada-ye Moṭāli’āt-e Farhangī va Eĵtimā’ī.

-       Sa‘ad, Ḥosayn (1413/1993), Al-Eṣāla va al-Taḡrīb fi al-Etiḥāĵāt al-‘Almānīys edn Ba’ż al-Mofkarīn al’Arab al-Moslimīn fo Miṣr, Beirut: Al-Moassisa al-Ĵāmi‘īya lil Dirāsāt va al-Našr va al-Tawzī’.

-       Al-Samān, ‘Alī (1357 Š.), Rūyārūīī Maslakhā va Ĵonbišhā-ye Sīāsī dar ḵāvarmīāna-ye ‘Arabī tā Sāl-e 1967, translated by Ḥamīd Nūḥī, Terhan: Entišārāt-e Qalam. [In Persian]

-       Sayf al-Dawla, ‘Eṣmat (1986), An al-‘Aroba va al-Eslām, Beirut: Markaz Dirāsāt al-‘Arabīya.

-       Al-Sayyed, Riżvān (1383 Š.), Eslām-e Sīāsī mo’āṣir dar Kišākiš-e Ḥovvīat va Taĵadod, translated by Maĵīd Morādī, Tehran: Markaz-e Bāzšināsī Eslām va Īrān. [In Persian]

-       Al-Sayyed, Riżvān; Aḥmad Barqāvī (1998), Al-Mas’ala al-Ṯiqāfīya fi al-‘Ālam al-Eslāmī, edited by ‘Abd al-Vāḥid ‘Alvānī, Beirut: dār al-Fikr al-Mo’āṣir.

-       Šarābī, Hišām (1368 Š.), Rošanfikrān-e ‘Arab va Ḡarb, translated by ‘Abd al-Raḥmān ‘Ālam, Tehran: Daftar-e Moṭāli’āt-e Sīāsī va Bayn al-Milalī. [In Persian]

-       Wīld, Stefan (1983), “Naĵīd ‘Āzuri va Kitāba Yaqża al-Ommat al-‘Arabīya”, Al-Ḥayāt al-Fikrīya fi al-Mašriq al-‘Arabī 1890-1939, Mavān Boḥayrā, translated by ‘Aṭā ‘Abd al-Vahāb, Beirut: Markaz Dirāsāt al-‘Arabīya.

-       Yārī, Yāsaman (1392 Š.), “Sāzgārī-e Ḡarbī-Būmī dar Ĵaryānhā-ye Fikrī-e Miṣr dar Nima-ye Naḵost-e Qarn-e Bīstom”, PhD. Thesis in Islam History, Dānišgāh-e Tihrān. [In Persian]

English, French, Russian, German

-       Berque, Jacques (1965), The Arabs Their History and Future, Feredrick A. Praeger.

-       Brett, Michael (1973), Northern Africa: Islam And Modernization, London: Frank Cass And Company Limited.

-       Cantwell Smith, Wilfred (1966), Islam in Modern History, Princeton.

-       Dekmajian, R. Hrair (1985), Islam in Revolution: Fundamentalism in the Arab World, Syracuse University Press.

-       Esposito, John L.; John O. Voll (1996), Islam and Democracy, Oxford University Press.

-       Enayat, Hamid (2011), Modern Islamic Political Thought, ACLS Humanities E-Book.

-       Gardet, Louis (1967), L’Islam; Religion et Communaute, Paris: Desclee de Brouwer.

-       Lapidus, Ira Marvin (1988), A History of Islamic Societies, Cambridge University Press.

-       Levin, Zalmand Issakovich (2014), Очерки природы исламизма, In-t vostokovedeniia RAN.

-       Lia, Brynjar (1999), The Society of the Muslim Brothers in Egypt: the Rise of an Islamic Mass Movement 1928-1942, Ithaca Press.

-       Schulze, Reinhard (2002), Geschichte der Islamischen Welt im 20. Jahrhundert, C. H. Beck Verlag.

-       Tibi, Bassam (2009), Islam’s Predicament with Modernity, New York: Routledge.