پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 931 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,491,565 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,205 |
بازتاب باورها و نگرش‌‌های شیعی در تاریخ موصل ابوزکریا اَزْدی (334ﻫ) | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 12، دوره 30، شماره 25، شهریور 1399، صفحه 317-330 اصل مقاله (369.03 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2020.32330.1454 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین نظری پسیخانی1؛ معصومعلی پنجه* 2؛ یونس فرهمند3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیارگروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بخش بازمانده از تاریخ موصل ابوزکریا اَزْدی(334ﻫ) افزون‌بر ذکر اخبار و وقایع محلی موصل و جزیره، حاوی گزارش‌‌هایی از خلفای متأخر اموی و یادکردهایی از علویان و امامان شیعه است. این مقاله بر این گزارش‌‌ها و یادکردها متمرکز شده تا بدین پرسش پاسخ دهد که باورها و نگرش‌‌های ازدی در تاریخ موصل چگونه بازتاب یافته و از کجا ریشه گرفته است. واکاوی گزارش‌‌ها و یادکردهای ازدی از علویان و امویان از گرایش‌‌های شیعی نویسندۀ آن، پرده برمی‌‌دارد. سیمای مثبت علویان و سیمای منفی امویان از لابه‌لای گزارش‌‌های ازدی مشهود است. بزرگداشت امامان شیعه، از امام علی(ع) تا امام رضا(ع)، طبق سنت و باور شیعیان، همراه شده است با خوارداشت امویان. همچنین تشبیه امویان به آل فرعون در تاریخ موصل بازتاب و تکرار گفتمانی است که ازسوی امامان شیعه و به‌‌ویژه امام سجاد(ع) و پس از واقعۀ عاشوراء تبیین شده و ازسوی شیعیان تبلیغ و رواج یافته بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ موصل ازدی؛ گرایش‌‌های شیعی؛ علویان؛ امویان؛ آل فرعون | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reflection of Shiʿite Beliefs and Attitudes in the Tarīḵ al-Mūṣel by Abū Zakarīya Azdī (d.334 AH.) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Nazari Pasikhani1؛ Masoumali Panjeh2؛ Younes Farahmand3 | ||
| 1Ph. D. Candidate, Department of History & Civilization of Islamic Nations, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of History & Civilization of Islamic Nations, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of History & Civilization of Islamic Nations, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The surviving part of the Tarīḵ al-Mūṣel by abū Zakarīya Azdī (d. 334 AH.), contains reports of the late Umayyad caliphs and notes from the ʿAlids and Shiʿite Imams, in addition to mentioning local accounts and events in Mosul and the Jazīra (Northern Mesopotamia). This article focuses on these reports and remarks to answer the question of how Azdī's beliefs and attitudes were reflected in the Tarīḵ al-Mūṣel and where did they originate? An analysis of Azdi's reports and memoirs of the Alids and Umayyads reveals the author "s Shiʿite leanings. We can see the positive image of the ʿAlids and the Umayyads' negative image through the Azdī reports. The Commemoration of Shiʿite Imams, from Imam ʿAlī (A.S.) to Imam Reżā (A.S.), according to Shiʿite tradition and belief, has been accompanied by the disdain of the Umayyads. Also, the comparison of the Umayyads to the House of Pharaoh (āl-e Ferʿon) in the Tarīḵ al-Mūṣel is a reflection and repetition of the discourse that was explained by the Shiʿite Imams, especially Imam Sajjād (A.S.) after the event of ʿĀšūrāʾ, and was propagated by the Shiʿites. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tarīḵ al-Mūṣel by Azdī, Shiʿite tendencies, ʿAlids, Umayyads, The House of Pharaoh (āl-e Ferʿon) | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌شناخت ابن‌‌‌اعثم، ابومحمد احمد (1411ق) الفتوح، بهکوشش علی شیری، بیروت: دارالأضواء. ابن‌‌‌جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن (1418ق) الموضوعات من الأحادیث المرفوعات، بهکوشش نورالدین‌بن‌شکری‌بن‌علی بویاجیلار، ریاض: مکتبـﺔ اضواء السلف. ابن‌‌‌سعد، محمدبن‌سعد کاتب واقدی(1374ش) الطبقات الکبری، ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، تهران: فرهنگ و اندیشه. ابن‌‌‌عبدربه، احمدبن‌محمد (1404ق) العقد الفرید، بهکوشش مفید محمد قمیحه، بیروت: دارالکتب العلمیه. ابن‌قتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله‌بن‌مسلم ( 1418ق) عیون الأخبار، بهکوشش یوسف علی طویل، بیروت: دارالکتب العلمیه. امینی، عبدالحسین (1416ق) الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه. ازدی، ابوزکریا یزیدبن‌محمد(1387ق) تاریخ الموصل، بهکوشش علی حبیبه، قاهره: لجنـﺔ احیاء التراث الاسلامی. ________________(1427ق) تاریخ الموصل، بهکوشش محمود احمد عبدالله، بیروت: دارالکتب العلمیه. جاحظ، ابوعثمان عمروبن‌بحر(2002م) البیان و التبیین، بهکوشش علی ابوملحم، بیروت: دار و مکتبـﺔ الهلال. جمشیدی، فرانک و زهیر صیامیان گرجی(1391ش) «جدال میان روایت و واقعیت در تاریخ‌نگاری»، کتابماهتاریخوجغرافیا، شمارۀ 170. حبیبه، علی (1970م) «من الاتجاهات العاطفیـﺔ فی تاریخ الموصل»، مجلـﺔ کلیـﺔ دارالعلوم، جامعـﺔ القاهره، العدد2. خوش‌‌منش، ابوالفضل (1385ش) «آل فرعون»، اعلام القرآن از دائرة‌المعارف قرآن کریم، تهیه و تدوین مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم: بوستان کتاب. دیلمی، احمد (1386ش) «شخصیت و عملکرد عمربن‌عبدالعزیز و دیدگاه امام باقر علیه‌السلام دربارۀ او»، تاریخ اسلام، سال8، شمارۀ 45. ذنون، میسون، عبدالرزاق العبایجی(1440ق) «التصحیف و التحریف فی کتاب تاریخ الموصل لأبی زکریا الازدی (روایات خلیفـﺔبن‌خیاط) دراسات موصلیه، العدد53، 1440ق/ 2019م. ذهبی، شمس‌الدین ابوعبدالله محمدبن‌احمد (1374ق) تذکرة الحفاظ، بهکوشش عبدالرحمن‌بن‌یحیی المعلمی، حیدرآباد: دائرة‌المعارف العثمانیه. سخاوی، شمس‌الدین محمدبن‌عبدالرحمن (1407ق) الاعلان بالتوبیخ لمن ذم اهل التاریخ، بهکوشش صالح احمد العلی، بیروت: مؤسسـﺔ الرساله. سمعانی، عبدالکریم‌بن‌محمد (1382ق) الانساب، حیدرآباد: دائرة‌المعارف العثمانیه. سیدبن‌طاووس، علی‌بن‌موسی (1378ش) اللهوف فی قتلی الطفوف، ترجمۀ عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم: نشر نوید اسلام. طبری، ابوجعفر محمدبن‌جریر طبری(1375ش) تاریخ طبری،ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر. الطونی، یوسف جرجیس(2000م) «ملاحظات علی تاریخ الموصل لأبی زکریا الازدی»، مجلـﺔ المورد، العدد 2. عبدالجبار، حامد (2007م) «الفکر العمرانی عندالازدی من خلال کتابه (تاریخ الموصل)»، مجلـﺔ آداب الرافدین، العدد 45. فوزی، فاروق عمر(1394ق) «من تاریخ المدن العربیه: لمحات من تاریخ الموصل فی العصر العباسی»، مجلـﺔ آداب الرافدین، العدد 6. مکالا، سی. بی‌‌ین (1387ش) بنیادهای علم تاریخ، ترجمۀ احمد گل‌محمدی، تهران: نی. ملاابراهیمی، عزت (1370ش) «ازدی»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج8، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. مها، سعیدحمید (1439ق) «صورة بنی‌‌امیه عند الازدی فی کتابه تاریخ الموصل» دراسات موصلیه، العدد 49. Forand, Paul G. (Jan. - Mar., 1969), “The Governors of Mosul According to Al-Azdī's Ta'rīkh Al-Mawṣil”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 89, No. 1, 88-105. Robinson, Chase F. (Oct. - Dec., 2006), “A Local Historian's Debt to al-Ṭabarī: The Case of al-Azdī's Ta'rīkh al-Mawṣil”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 126, No. 4, pp. 521-535. Rosenthal, F. (1960), “al-Azdī”, Encyclopaedia of Islam, Second Edition(EI2), Liden, Brill. List of sources with English handwriting Persian and Arabic Sources - Amīnī, ‘Abd al-Ḥosayn (1416), Al-Ḡadīr fi al-Kitāb va al-Sana va al-Adab, Qom: Markaz al-Ḡadīr lil Dirāsāt al-Eslāmīyya. - Azdī, Abū Zakarīā Yazīd b. Moḥammad (1387), Tārīḵ al-Mūsil, edited by ‘Alī Ḥabība, Cairo: Liĵana Eḥyā al-Torāṯ al-Eslāmī. - Azdī, Abū Zakarīā Yazīd b. Moḥammad (1427), Tārīḵ al-Mūsil, edited by Maḥmūd Aḥmad ‘Abdallāh, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīyya.Ebn ‘Abd Raba, Aḥmad b. Moḥammad (1404), Al-‘Eqd al-Farīd, edited by Mofīd Moḥammad Qamīha, Beirut: Dār Al- Kotob al-‘Elmīyya. - ‘Abd al-Ḥabbār, Ḥāmid (2007), “Al-Fikr al-‘Omrānī ‘End al-Azdī min ḵilāl Kitāba (Tārīḵ al- Mūsil)”, Maĵala Ādāb al-Rāfidīn, No. 45. - Dailamī, Aḥmad (1386 Š.), “Šaḵṣīāt va ‘Amalkard-e ‘Omar b. ‘Abd al-Azīz va Dīdgāh-e Emām Bāqir (pbuh) darbāra-ye Ou”, Tārīḵ-e Eslām, 8, No. 31, pp. 45-70.[In Persian] - Ebn A‘ṯam, Abū Moḥammad Aḥmad (1411), Kitāb al-Fotūḥ, edited by ‘Alī Šīrī, Beirut: Dār al- Ażvā. - Ebn Jozī, Abulfaraĵ ‘Abd al-Raḥmān (1418), Kitāb al- Możū‘āt min al-Aḥādīṯ al-Marfū‘āt, edited by Nūr al-Dīn b. Šokrī b. ‘Alī Būyāĵīlār, Riadh: Maktaba Ażvā al-Salaf. - Ebn Qotayba Dīnavarī, Abu Moḥammad ‘Abdallāh b. Moslim (1418), ‘Oyūn al-Aḵbār, edited by Yūsof ‘Alī Ṭāvīl, Beirut: Dār Al- Kotob al-‘Elmīyya. - Ebn Sa‘d, Moḥammad b. Sa‘d Kātib Vaqidī (1374 Š.), Al-Ṭabaqāt al-Kobrā, translated by Maḥmūd Mahdavī Dāmḡānī, Tehran: Farhang va Andīša. [In Persian] - Fawzī, Fārūq ‘Omar (1394), “Min Tārīḵ al-Modon al-‘Arabīyya: Lomaḥāt min Tārīḵ al-Mūsil fi al-‘Aṣr al-‘Abbāsī”, Maĵala Ādāb al-Rārifidīn, No. 6. - Ḥabība, ‘Alī (1970), “Min al-Etiĵāhāt al-‘Aṭifīyya fi Tārīḵ al-Mūsil”, Maĵala Kolīyya Dār al-‘Olūm (Ĵāmi‘a Al-Qāhira), No. 2. - Ĵāḥiẓ, Abū ‘Oṯmān ‘Amro b. Baḥr (2002), Al-Bayān va al-Tabīīn, edited by ‘Alī Abū Moḥlim, Beirut: Dār va Maktaba al-Hilāīf va al- Tal. - Ĵamšidī, Farānak; Zoḥair Ṣīāmīān Gorĵī (1391 Š.), “Ĵidāl Mīān-e Rivāyat va Vāqe’īyyat dar Tārīḵnigārī”, Kītāb-e Māh Tārīḵ va Ĵoḡrāfīā, No. 170. [In Persian] - ḵošmaniš, Abulfażl (1385 Š.), “Āl-e Fir‘on”, A‘lām al-Qorān az Daerat al-Ma‘ārif-e Qorān-e Karīm, Markaz-e Farhang va Ma‘ārif-e Qorān. Qom: Būstān-e Kitāb. [In Persian] - Mahā, Sa‘īd Aḥmad (1439), “Ṣūrat Banī Omayya end al-Azdī fi Kitāba Tārīḵ Al-Mūsil”, Dirāsāt Mūsilīyya, No, 49. - Mollā Ebrāhīmī, ‘Ezzat (1370 Š.), “Azdī”, Daerat al-Ma‘ārif Bozorg-e Eslāmī, Vol. 8, Tehran: Markaz-e ”, Daerat al-Ma‘ārif Bozorg-e Eslāmī. - Saḵāvī, Šams al-Dīn Moḥammad b. Abd al-Raḥmān (1407), Al-A‘lān bil Tawbīḵ li man ẕim Ahl al-Tārīḵ, edited by Ṣāliḥ Aḥmad al-‘Alī, Beirut: Moassisa al-Risāla. - Sam‘ānī, ‘Abd al-Karīm b. Moḥammad (1382), Al-Ansāb, Heydarabad: Daerat al-Ma‘ārif al-‘Oṯmānīyya. - Sayyed b. Ṭāvūs, ‘Alī b. Mūsā (1378 Š.), Al-Lohūf fi Qatlī al-Ṭofūf, translated by ‘Abd al-Raḥīm ‘Aqīqī Baḵšāyešī, Qom: Našr-e Navīd-e Eslām. [In Persian] - Ṭabarī, Abū Ĵafar Moḥammad b. Ĵarīr (1375 Š.), Tārīḵ-e Ṭabarī, translated by Abu al-Qāsim Pāyandeh, Tehran: Asāṭīr. [In Persian] - Al-Ṭonī, Yūsof Ĵirĵis (2000), “Molāḥiẓāt ‘alā Tārīḵ al-Mūsil li Abi Zakarīā al-Azdī”, Maĵala al-Morid, No. 2. - Ẕahbī. Šams al-Dīn Abu ‘Abdallāh Moḥammad b. Ahmaad (1374), Taẕkara al-Ḥifāẓ, edited by ‘Abd al-Raḥmān b. Yaḥyā al-Mo‘alimī, Heydarabad: Daerat al-Ma‘ārif al-‘Oṯmānīyya. - Ẕonnūn, Mīson; Abd al-Razāq al-‘Abāyĵī (1440), “Al-Taṣḥīf va al-Taḥrīf fi Kitāb Tārīḵ al-Mūsil Li Abī Zakarīā Al-Azdī (Rivāyat ḵalīfa b. ḵayyāṭ), Dirāsa Mūsilīyya, No. 53, pp. 1-34.
English Sources - Forand, Paul G. (Jan. - Mar., 1969), “The Governors of Mosul According to Al-Azdī's Ta'rīkh Al-Mawṣil”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 89, No. 1, pp. 88-105. - McCullagh, C. Behan (2003), The Logic of History: Putting Postmodernism in Perspective, Routledge. - Robinson, Chase F. (Oct. - Dec., 2006), “A Local Historian's Debt to al-Ṭabarī: The Case of al-Azdī's Ta'rīkh al-Mawṣil”, Journal of the American Oriental Society, Vol. 126, No. 4, pp. 521-535. - Rosenthal, F. (1960), “al-Azdī”, EI2, Leiden, Brill. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 461 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 262 |
||