تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 926 |
تعداد مقالات | 7,634 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,434,963 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,850,829 |
ایران، تنوع زیستی، زاگرس میانی، عوامل فیزیوگرافیک. | ||
زیست شناسی کاربردی | ||
دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 63، اردیبهشت 1399، صفحه 62-74 اصل مقاله (756.63 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jab.2019.25618.1294 | ||
نویسنده | ||
محمد مهدی دهشیری* | ||
گروه زیست شناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران | ||
چکیده | ||
در مدیریت اکوسیستمها، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونههای گیاهی و تنوع گونهای بسیار حائز اهمیت است. بهمنظور مطالعه تنوع زیستی گیاهی در ارتفاعات مختلف، کوه نوا واقع در 10 کیلومتری دالاهو انتخاب شد. بدین منظور، 240 قطعه نمونه بهصورت توزیع سیستماتیک-تصادفی، بر اساس روش حداقل مساحت، انتخاب گردید. کل قطعه نمونهها به سه طبقه ارتفاعی تقسیمبندی شدند. برای بررسی اختلاف طبقات ارتفاعی از نظر شاخصهای تنوع و غنای گونهای، از آنالیز واریانس یک طرفه استفاده گردید. در مجموع 177 گونه متعلق به 128 سرده و 37تیرهشناسایی شدند. تروفیتها با 69 گونه (98/38 درصد) فراوانترین شکل زیستی بودند. نتایج بیانگر آن بود که بیشترین تعداد گونه در طبقه ارتفاعات پایینی (1600 تا 1900 متر) است و گونههای ناحیه رویشی ایرانی-تورانی بیشترین سهم را بهخود اختصاص دادهاند. آنالیز واریانس شاخصهای تنوع زیستی در طبقات ارتفاعی مختلف نشان داد شاخصهای غنای گونهای دارای اختلاف معنیداری در سطح 05/0 است و شاخصهای تنوع دارای اختلاف معنیداری در سطح 01/0 میباشند. در مجموع نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر غنا و تنوع گونهای تأثیر معنیداری دارد و کمترین میزان غنا و تنوع گونهای در ارتفاعات بالا است. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ تنوع زیستی؛ زاگرس میانی؛ عوامل فیزیوگرافیک | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Study on plant species diversity along an altitudinal gradient in Nova Mountain, Kermanshah | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohammad Mehdi Dehshiri | ||
Department of Biology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Determination of the factors affecting on species distribution and diversity is the most important factor in ecosystems management. The study on plant species diversity in different elevations of Nova Mountain located in 10 km Dalahou was aimed. For this purpose, 240 plots were selected based on a random-systematic design according with minimal area method. All the plots were divided into three altitudinal classes. ANOVA analysis used to study of altitudinal class differences with species richness and species diversity indices. In total, 177 species belong to 128 genera and 37 families were recognized. Therophytes with 69 species (38.98%) were the most frequent life forms. The results showed that the highest number of species is related to lower elevations class (1600 to 1900 m a.s.l.). Irano-Turanian species had the highest number in the studied area. Analysis of variances for biodiversity indices in different altitudinal classes showed the indices of species richness and species diversity have significant differences at the 0.05 and 0.01 levels, respectively. In total, results showed the elevation has significant effect on species richness and diversity in which, the higher elevations class has lower species diversity. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Iran, Biodiversity, Central Zagros, Physiographic factors | ||
مراجع | ||
آتشگاهی، ز.، اجتهادی، ح. و زارع، ح. (1394) ارﺗﺒﺎط ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﺗﻨﻮعﮔﻴﺎﻫﺎن در ﺟﻨﮕﻞﻫﺎی ﺷﺮق دوداﻧﮕﻪ ﺳﺎری، اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران، مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیستشناسی ایران) 11-1 :(1)28. اجتهادی، ح.، سپهری، ح. و عکافی، ح.ر. (1391) روشهای اندازهگیری تنوع زیستی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ص 230. اسدی، م.، معصومی، ا.ا. و مظفریان، و. (ویراستاران) (1397-1367) فلور ایران (شمارههای 145-1)، انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران. اسعدی، ع.م. و دادخواه، ع.ر. (1389) بررسی ترکیب فلوریستیکی و غنای گونهای مراتع ییلاقی اسدلی-پلمیس در استان خراسان شمالی، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران 603-589 :(4)17. امیری، س.، عرفانزاده، ر. و اسماعیلپور، ی. (1393) مطالعه تغییرات مولفههای تنوع گونهای در گرادیان ارتفاع منطقهی حفاظت شده گنو با استفاده از روش تقسیمبندی افزایشی، مجله پژوهشهای فرسایش محیطی 77-64 :(4)4. پرما، ر. و شتایی جویباری، ش. (1389) اثر عوامل فیزیوگرافی و انسانی بر تاج پوشش و تنوع گونههای چوبی در جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی: جنگلهای حفاظت شده قلاجه استان کرمانشاه)، فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران 555-539 :(4)18. جلیلیان، ن.، شیخی، ا. و دهشیری، م.م. (1393) مطالعه فلوریستیک منطقهی کوه بهارآب در رشتهکوه زاگرس (منطقهی مرزی بین استانهای کرمانشاه و ایلام، ایران)، نشریه تاکسونومی و بیوسیستماتیک 76-65 :(1)6. چراغی، ج.، حیدری، م.، امیدیپور، ر. و میراب بالو، م. (1396 الف) تنوع گونههای گیاهی علفی و چوبی در رابطه با موقعیتهای مختلف فیزیوگرافی با استفاده از شاخصهای عددی و غیرعددی در جنگلهای کوهستانی زاگرس، بومشناسی جنگلهای ایران 36-24 :(9)5. چراغی، ج.، حیدری، م.، امیدیپور، ر. و میراب بالو، م. (1397) مقایسهی فلور، اشکال زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان در شرایط فیزیوگرافی مختلف در رشته کوه شلم، ایلام، نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان 289-269 :(13)6. چراغی، ج.، حیدری، م.، میراب بالو، م. و امیدیپور، ر. (1396ب) کارایی شاخصهای عددی و غیر عددی در تعیین تنوع زیستی بندپایان مزوفون خاک و لاشبرگ در شرایط فیزیوگرافی مختلف در جنگلهای بلوط ایرانی، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و توسعه جنگل 394-377 :(3)3. حاجی میرزا آقایی، س.، جلیلوند، ح.، کوچ، ی. و پورمجیدیان، م.ر. (1390) تنوع گونههای گیاهی در ارتباط با عامل اکولوژیک ارتفاع از سطح دریا در جنگلهای سرد آبرود چالوس، مجله زیستشناسی ایران 411-400 : (3)24. حمزه، ب.، خان حسنی، م.، خداکرمی، ی. و نعمتی پیکانی، م. (1387) ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻠﻮﺭﻳﺴﺘﻴﻜﻲ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲﮔﻴﺎﻫﻲ ﺟﻨﮕلهای ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻩ ﭼﻬﺎﺭﺯﺑﺮ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﻨﮕﻞ و ﺻﻨﻮﺑﺮ اﻳﺮان 229-211 :(2)16. دهشیری، م.م.، جلیلیان، ن. و طهماسبی، گ. (1396) بررسی فلورستیک کوه نوا (نور)، استان کرمانشاه، نشریه زیستشناسی گیاهی ایران 108-95 :(3)9. دهشیری، م.م.، میرداودی، ح.ر.، رحمتی، پ. (1395) بررسی فلور کوه شهباز، استان مرکزی، نشریه زیستشناسی گیاهی ایران 62-49 :(1)8. زاجی، ب.، خان حسنی، م. و خدایاری، ی. (1395) معرفی فلور، شکل زیستی و الگوی پراکنش جغرافیایی رستنیهای منطقهی حفاظت شده عین الکش (قلا) کرمانشاه، مجله گیاه و زیستبوم 60-48 :(5-4)2. سخاوتی، ن.، اکبرینیا، م.، زنگنه، ه. و میرزایی، ج. (1392) تأثیر عوامل توپوگرافی بر تنوع گونهای رویشگاه محلبCerasus mahaleb (L.) Mill. در جنگلهای استان کرمانشاه، فصلنامه جنگل و مرتع 33-24: 97. سلیمانی، ب.، پورهاشمی، م. و درگاهی، د. (1392) بررسی تنوع گونههای چوبی در ارتباط با عوامل فیزیوگرافی در جنگل باباکوسهعلیا، استان کرمانشاه، مجله پژوهشهای علوم و فناوری چوب و جنگل 50-35 :(1)20. سهرابی، ه. و اکبرینیا، م. (1384) بررسی تنوع گونههای گیاهی در ارتباط با عوامل فیزیوگرافیکی در منطقهی جنگلی دهسرخ، جوانرود، استان کرمانشاه، فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران 294-279 :(3)13. کاظمنژاد، ف.، حسنپور لیما، ع.، حقوردی، ک. و اسدالهی، ف. (1391) تنوع زیستی گیاهی در گرادیان ارتفاعی جنگلهای شمال ایران (مطالعه موردی: حوزه 45 گلبند نوشهر)، فصلنامه اکوسیستمهای طبیعی ایران 12-1 :(3)2. نظری عنبران، ف.، قربانی، ا.، عظیمی مطعم، ف.، تیمورزاده، ع.، اصغری، ع. و هاشمی مجد، ک. (1394) بررسی فلوریستیکی و تنوع گونهای در گرادیان ارتفاعی لاهرود- شابیل (شمال سبلان)، نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان 18-1 :(7)3. نعمتی پیکانی، م. و جلیلیان، ن. (1391) گیاهان دارویی استان کرمانشاه، نشریه تاکسونومی و بیوسیستماتیک 78-69 :(11)4. واثقی، پ.، اجتهادی، ح. و زاهدیپور، ح. (1390) بررسی تنوع زیستی گیاهی در ارتباط با متغیرهای ارتفاع و جهت شیب: بررسی موردی در ارتفاعات کلات گناباد، خراسان، نشریه علوم دانشگاه تربیت معلم 558-547 : (3)9. یوسفی، م. (1386) فلور ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص 227. Archibold, O.W. (1995) Ecology of world vegetation. 1th edn. Chapman and Hall Inc. Pp 510. London. Barnes, B.V., Zak, D.R., Denton, S.R. and Spurr, S.H. (1997) Forest Ecology. 4th edn. John Wiley and Sons Inc. Pp 774. New York. Chawla, A., Rajkumar, S., Singh, K.N., Lal, B. and Singh, R.D. (2008) Plant species diversity along an altitudinal gradient of Bhabha Valley in Western Himalaya. Journal of Mountain Science 5: 157-177. Davis, P.H. (1965-1988) Flora of Turkey and East Aegean Islands (Vol. 1-10). Edinburgh University Press. Edinburgh. Faramarzi, M. (2009) Influence of soil and topographic variables on vegetation composition and community types in semi-arid rangeland in western Iran (Vol. 2). Pages 14-24 In Rangeland Vegetation in Relation to Management and Environmental Variables in Semi-Arid Rangeland in Western Iran (Doctoral Dissertation). Göttingen: Cuvillier Verlag. Grytnes, J.A. and Vetaas, O.R. (2002) Species richness and altitude: a comparison between null models and interpolated plant species richness along the Himalayan altitudinal gradient, Nepal. The Amererican Naturalist 159(3): 294-304. Karami, R., Mehrabi, H.R. and Ariapoor, A. (2015) The Effect of altitude and slope in the species diversity of herbaceous plants (case study: Watershed Miandar Qarootag Gilangharb). Journal of Applied Environmental and Biological Sciences 5(7): 197-204. Léonard, J. (1989) Contribution a l'etude de la flore et de la vegetation des deserts d’Iran (Vol. 9). Jardin Botanique National de Belgique. Meise. Mahdavi, A., Eshaghi Rad, J. and Jamshidifard, M. (2012) The effect of altitude and aspect on rangeland plant diversity (case study: Dashte Zahab, Kermanshah, Iran). Journal of Rangeland Science 3(1): 11-20. National Geographic Organization. (2010) Kermanshah Province 1:500,000 Map. http://www.wikimapia.org. Accessed: May 16, 2010. Neumann, M. and Starlinger, F. (2001) The significance of different indices for stand structure and diversity in forests. Forest Ecology and Management 145: 91-106. Raunkaier, C. (1934) The life forms of plants and statistical plant geography. Clarendon Press Pp. 632. Oxford. Rechinger, K.H. (ed.) (1963-2015) Flora Iranica (No. 1-181). Akademische Druck- und Verlagsanstalt. Graz. Roques, K., O'Connor, T.G. and Watkinson, A.R. (2001) Dynamics of shrub encroachment in an African savanna: relative influences of fire, herbivory, rainfall and density dependence. Journal of Applied Ecology 38(2): 268-280. Salick, J., Anderson, D., Woo, J., Sherman, R., Cili, N. and Dorje, S. (2004) Tibetan ethnobotany and gradient analyses: Menri (Medicine Mountains), Eastern Himalayas. Bibliotheca Alexandrina Pp 1-12. Alexandria. Sang, W. (2009) Plant diversity patterns and their relationships with soil and climatic factors along an altitudinal gradient in the middle Tianshan Mountain area, Xingjian, China. Ecological Research 24(2): 303-314. Takhtajan, A. (1986) Floristic regions of the world (translated by Mildered, E.M.). University of California Press Pp. 522. California. The Plant List. (2018) The Plant List: a Working List of all Plant Species. http://www.theplantlist.org. Accessed: May 15, 2018. Tavili, A. and Jafari, M. (2009) Interrelation between plants and environmental variables. International Journal of Environmental Research 3(2):239-246. Townsend, C.C. and Guest, E. (1966-1985) Flora of Iraq (Vol. 1-9). Ministry of Agriculture and Agrarian Reform. Baghdad. USGS, 2018. United States Geological Survey. http://www.usgs.gov. Accessed: May 15, 2018. Zohary, M. (1973) Geobotanical Foundation of the Middle-East (Vol. 1-2). Gustav Fischer Verlag Pp. 739. Amsterdam.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 375 |