تحلیلی بر شیوه مواجهۀ پیامبر(ص) با چالش‌های مهاجران در مدینه (مطالعه موردی: کمبود مسکن، فقر و بیکاری)

- قرآن کریم.

- نهج‌البلاغه.

- ابن‌اثیر، أبوالحسن على‌بن محمد جزرى (1370)،  تاریخ کامل اسلام و ایران، ترجمۀ سید محمدحسین روحانی، ج2، 4، تهران: نشر اساطیر.

- ابن‌ادریس، عبدالله عبدالعزیز (1392)، جامعه مدینه در عصر نبوی، ترجمه شهلا بختیاری، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه.

- ابن‌بکار، زبیر (1381ق)، جمهرۀ نسب قریش و اخبارها، تحقیق محمود محمد شاکر، ج1، 2، قاهره: [بی‌نا].

- ابن‌خیاط عصفری، خلیفه (1995)، تاریخ، به کوشش مصطفی نجیب فوّاز و حکمت کشلی فوّاز، بیروت: دار الکتب العلمیه.

- ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن على (1415ق/ 1995م)، الإصابۀ فى تمییز الصحابۀ، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و على محمد معوض، ج1، 2، 3، 6، 7، بیروت: دار الکتب العلمیة.

- ابن‌حنبل، احمدبن محمد [بی‌تا]، مسند، ج1، 3، بیروت: دار صادر.

- ابن‌سعد، محمد (1410ق/ 1990م)، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، ج1، 2، 3، بیروت: دار الکتب العلمیة.

- ابن‌سیدالناس، ابوالفتح محمد (1414ق/ 1993م)، عیون الأثر فى فنون المغازى و الشمائل و السیر، تعلیق ابراهیم محمد رمضان، ج2، بیروت: دار القلم.

- ابن‌شبه نمیری، ابوزید عمر (1388)، اخبار المدینۀ النبویۀ، ترجمه حسین صابری، تهران: انتشارات مشعر. 

- ابن‌شبه حرانی، حسن‌ (1410ق)، تحف العقول، ج1، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

- ابن‌هشام‏، عبدالملک‌بن هشام الحمیرى المعافرى، [بی تا]، السیرة النبویة، تحقیق مصطفى السقا، ابراهیم الأبیارى و عبدالحفیظ شلبى، ج1، 2، بیروت: دار المعرفة.

- ازرقی، ابوالولید محمدبن عبدالله (1983م)، اخبار مکه، تحقیق رشدی الصالح ملحس، ج2، مکه: دار الثقافۀ.

- اصفهانی، ابوالفرج (1955)، کتاب الاغانی، ج6، بیروت: [بی‌نا].

- بخاری، محمدبن اسماعیل (1407)، کتاب البخاری، تحقیق قاسم شماعی رفاعی، ج1، بیروت: دار القلم.

- بختیاری، شهلا (1392)، «تحول ساخت شهری مدینه و پذیرش مرکزیت در عهد نبوی»، حیات و حکمت و حکومت پیامبر اعظم(ص)، قم: پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع).

- بلاذری، احمدبن یحیی (1417ق)، انساب الاشراف، تحقیق م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ال‍م‍ح‍م‍ودی‌، ج1، 2، قم: م‍ج‍م‍ع‌ اح‍ی‍اء الثقافۀ الاسلامیۀ.

- ........................................... (1988م)، فتوح البلدان، بیروت: دار و مکتبة الهلال.

- بیهقی‏، ابوبکر احمدبن الحسین (1405ق/ 1985م)، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق عبدالمعطى قلعجى، ج2، بیروت: دار الکتب العلمیة.

- حسینیان مقدم، حسین (1385)، «مناسبات مهاجر و انصار در سیره نبوی همدلی و رقابت‌ها»، مجموعه مقالات پژوهشی در سیره نبوی، زیر نظر رسول جعفریان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

- زرگری‌نژاد، ‌غلامحسین (1385)، تاریخ صدر اسلام، عصر نبوت،‌ تهران: سمت.

- سمهودی، علی‌بن عبدالله (1374ق)، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، تحقیق محی‌الدین عبدالحمید، ج1، 2، قاهره: [بی‌نا].

- السنیدی، عبدالرحمن‌بن علی (1419)، «المواجهۀ الاقتصادیه بین المسلمین و قریش فی العهد النبوی»، جامعة الإمام محمدبن سعود الإسلامیة، العدد 21، صص369-412.

- سهیلی، عبدالرحمن‌بن عبدالله (1391ق)، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن‌هشام ، تعلیق طه عبدالرئوف سعد، ج2، قاهره: [بی‌نا].

- سید حسین‌زاده یزدی، سعید (1395)، «سیره پیامبر اکرم در مقبل تهدیدهای اقتصادی»، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاداسلامی، سال شانزدهم، شماره 62، صص6-31.

- سیوطى، جلال‌الدین (1404ق)، الدرّ المنثور فى تفسیر المأثور، ج4، قم: کتابخانه آیت‌‌الله مرعشى نجفى.

- شریعتی، علی (1347)، ‌مقاله از هجرت تا رحلت، ‌محمد خاتم پیامبران، تهران: حسینیه ارشاد.

- احمدعلی، صالح (1391)، دولت رسول خدا، ترجمۀ هادی انصاری، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه.

- صمیمی، مینو (1382)، محمد در اروپا، ترجم: عباس مهر پویا، تهران: انتشارات اطلاعات.

- طبرى‏، محمدبن جریر طبری (1387ق/ 1967م)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج2، بیروت: دار التراث.

- طوسی، ابوجعفر محمد (1365)، تَهْذیبُ الْاَحْکام، ج7، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

- عبدالمحمدی، حسین و هادی اکبری (پاییز 1391)، «نقد و بررسی دیدگاه مستشرقان درباره اهداف غزوات و سرایای پیامبر اعظم(ص) از منظر اسناد تاریخی»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال سیزدهم، شماره 3 (شماره مسلسل 13)، صص7-41.

- فاکهی، محمدبن اسحاق (1407ق)، اخبار مکه، تحقیق ابن‌دهیش، ج3، مکه: النهضة الحدیثه.

- قاضی‌خانی، حسین (پاییز و زمستان 1392)، «نقش اقتصاد در ایجاد تعارض در مدینه و چگونگی برخورد پیامبر با آن»، مطالعات تاریخی جهان اسلام، شماره 2، صص89-111.

- گیب، همیلتون (1367)، اسلام بررسی تاریخی، ترجمه منوچهر امیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

- مالک‌بن انس (1370ق)، الموطأ، تصحیح محمد فؤاد عبدالباقی، ج1، القاهره: [بی‌نا].

- مجلسى، محمدباقر (1404ق)، بحار الأنوار، ج100، بیروت: مؤسسة الوفاء.

- مسعودی، أبوالحسن على‌بن حسین [بی‌تا]، التنبیه و الإشراف، تصحیح عبدالله اسماعیل الصاوى، قاهره: دار الصاوی (افست قم: مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة).

- مطری، محمدبن احمد (1372ق)، التعریف بما انست الهجرۀ من معالم دار الهجرۀ، تحقیق محمدبن عبدالمحسن الخیال، مدینۀ المنوره: منشورات اسعد درابزونی.  

- موسوی مقدم، سید محمد (بهار و تابستان 1394)، «گِرِگور شوئلِر و اعتبارسنجی روایات سیره نبوی»، حدیث حوزه، شماره 10، صص76-112.

- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1361)، کشف ‌الاسرار و عُدًۀ الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری)، به سعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت، ج9، تهران: انتشارات امیرکبیر.

- نوری، حسین‌بن محمدتقی (1368)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ج13، قم: مؤسسۀ آل البیت(ع).

- واقدی، محمدبن عمر (1409ق/ 1989م)، کتاب المغازى، تحقیق مارسدن جونس، ج1، 2، 3، بیروت: مؤسسة الأعلمى.

- همدانی، اسحاق‌بن محمد (1377)، سیرۀ رسول‌الله، ‌تصحیح اصغر مهدوی، ج2، تهران: ‌سازمان چاپ انتشارات، چاپ سوم.

- یعقوبى، احمدبن أبى‌یعقوب [بی‌تا]، تاریخ الیعقوبی، ج1، 2، بیروت: دار صادر.

- .................................................. (1975)، البلدان، نجف، بی نا.

-       Crone, Patricia (2004), Medieval Islamic Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.

-       Crone, Patricia(1987), Meccan trade and the rise of Islam, Princeton: Princeton University Press.

 -       Hart, Michael, H. (1993), “The 100/ a ranking of the most influential persons in history”, A Citadel Press Book Published by Carol Publishing Group, NewYork.

-       Popper, Karl. R. (1961), thePoverty of Historicism, Harper Torchbooks, the Academy Library Harper & Row, Publishers, NewYork and Evanst.

List of sources with English handwriting        

-       Holy Qurān

-       Nahĵ al-Balāḡā

-       Aḥmad ‘Alī, Ṣāliḥ (1391 Š.), Dolat-e Rasūl-e ḵodā, translated by Hādī Anṣārī, Qom: Entišārāt-e Ḥoza va Dānišgāh. [In Persian]

-       Arzaqī, Abulvalīd Moḥammad b. ‘Abullāh (1983), Aḵbār al-Makka, edited by Rošdī al-Ṣāliḥ Molḥis, Vol. 2, Makka: Dār al-Ṯaqāfa.

-       ‘Abdulmoḥammadī, Ḥossein; Hādī Akbarī (1391 Š.), “Naqd va Barrasī-e Dīdgāh-e Mostašrigīn darbāra-ye Ahdāf va Ḡazavāt va Sarāyā-e Piāmbar-e A’ẓam (pbuh) az Manẓar-e Asnād-e Tārīḵī”, Faṣlnāma-ye Tārīḵ-e Eslām, No. 3, pp. 7-41. [In Persian]

-       Baḵtīārī, Šahlā (1392 Š.), “Taḥavvol-e Sāḵt-e Šahrī-ye Madīna va Paẕīriš-e Markazīat dar ‘Ahd-e Nabavī”, Ḥayāt va Ḥikmat va Ḥokūmat-e Piāmbar-e A‘ẓam, Qom: Peĵūhiškada-ye Tārīḵ va Sīra-ye Ahl-e Bait (pbuh). [In Persian]

-       Bilāẕorī, Aḥmad b. Yaḥyā (1417), Ansāb al-Ašrāf, edited by Moḥammad Bāqir al-Maḥmūdī, Vols. 1, 2, Qom: Maĵma’ Eḥyā al-Ṯaqāfa al-Eslāmīa.

-       Bilāẕorī, Aḥmad b. Yaḥyā (1988), Fotūḥ al-Boldān, Beirut: Dār va Maktaba al-Hilāl.

-       Boḵārī, Moḥammad b. Esmāīl (1407), ḵitāb al-Boḵārī, edited by Qāsim Šamā‘ī, Vol, 1, Beirut: Dār al-Qalam.

-       Bihaqī, Abubakr Aḥmad b. al-Ḥossein (1405/1985), Dalāil al-Nobovva va Ma’rifat Aḥvāl Ṣāḥib al-Šarī‘a, edited by ‘Abdulmo‘ṭī Qal‘aĵī, Vol. 2, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.

-       Esfahānī, Abulfaraĵ (1955), Kitāb al-Aḡānī, Vol. 6, Beirut.

-       Fākihī, Moḥammad b. Esḥāq (1407), Aḵbār Makka, edited by Ibn Dahiš, Vol. 3, Mekka: al-Nihżat al-Ḥadīṯa.

-       Hamadānī, Esḥāq (1377 s.), Sira-ye Rasūl Allāh, edited by Aṣḡar Mahdavī, Vol. 2, Tehran: Sāzmān-e Čāp-e Entišārāt. [In Persian]

-       Ḥosseinīān Moqadam, Ḥossein (1385 Š.), “Monāsibāt-e Mohāĵir va Anṣār dar Sīra-ye Nabavī Hamdilī va Riqābat”, Maĵmū ‘a Maqālāt-e Peĵūhišī dar Sīra-ye Nabavī, edited by Rasūl Ĵafarīān, Qom: Peĵūhišgāh-e Ḥoza va Dānišgāh. [In Persian]

-       Ibn Aṯīr, Abulḥasan ‘Alī b. Moḥammad Ĵazrī (1370 Š.), Tārīḵ-e Kāmil Eslām va Īrān, translated by Sayyid Moḥammad Ḥossien Roḥānī, Vol. 2, 4, Tehran: Aṣāṭīr. [In Persian]

-       Ibn Bokār, Zobair (1381), Ĵomhorat al-Nasab Qoraiš va Aḵbārihā, edited by Moḥmūd Moḥammad Šākir, Vols. 1, 2, Cairo.

-       Ibn Edrīs, ‘Abdullāh ‘Abul‘azīz (1392 Š.), Ĵāmi ‘a-ye Madīna dar ‘Aṣr-e Nabavī, translated by Šahlā Baḵtīārī, Qom: Entišārāt-e Ḥoza va Dānišgāh. [In Persian]

-       Ibn Ḥaĵar ‘Asqalānī, Aḥmad b. ‘Alī (1415/1995), Al-Aṣāba fi Tamīīz al-Ṣaḥāba, edited by ‘Ādil Aḥmad ‘Abdulmoĵūd, ‘Ali Moḥammad Ma ‘vūż, Vols. 1, 2, 3, 6, 7, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.

-       Ibn Ḥanbal, Aḥmad b. Moḥammad (n. d.), Mosnad, Vols. 1, 3, Beirut: DārṢādir.

-       Ibn Hišām, ‘Abdulmalik b. Hišām al-Himyarī al-Ma‘āfirī (n. d.), Al-Sīrat al-Nabavīa, edited by Moṣtafa al-Siqā, Ebrāhīm Al-Abīārī, ‘Abdulḥafīṭ Šalbī, Vols, 1, 2, Beirut: Dār al-Ma‘rifa.

-       Ibn ḵayyāṭ ‘Oṣforī (1995), Tārīḵ, edited by Moṣṭafā Naĵīb Fovvāz, Ḥikmat Kašlī Fovvāz, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.

-       Ibn Sa‘d, Moḥammad (1410/1990), Al-Ṭabaqāt al-Kobrā, edited by Moḥammad ‘Abdulqādir ‘Aṭā, Vol.s 1, 2, 3, Beirut: Dār al-Kotob al-‘Elmīīa.

-       Ibn Sayyid al-Nās, Abulfatĵ Moḥammad (1414/1993), ‘Oyūn al-Aṯar fi Fonūn al-Maḡāzī va al-Šamāyil va al-Sīar, edited by Ebrāhīm Moḥammad Ramażān, Vol. 2, Beirut: Dār al-Qalam.

-       Ibn Šoba Ḥarānī, Ḥasan (1410), Toḥaf al-‘Oqūl, Vol. ۱, Qom: Entišārāt-e Ĵāmi a Modarisīn.

-       Ibn Šoba Nomeirī, Abuzaid ‘Omar (1388), Aḵbār al-Madīna al-Nabavīa, translated by Ḥossein Ṣābirī, Tehran: Entišārāt-e Maš‘ar.

-       Maibodī, Abulfażl Rašīd al-Dīn (1361 Š.), Kašf al-Asrār va ‘Odat al-Abrār (Ma ‘rūf bi Tafsīr-e Ḵāĵā ‘Abullāh Anṣārī), edited by ‘Alī Aṣḡar Ḥikmat, Vol. 9, Tehran: Entišārāt-e Amīr Kabīr. [In Persian]

-       Maĵlisī, Moḥammad Bāqir (1404), Biḥār al-Anvār, Vol. 100, Beirut: Moasisa al-Vafā.

-       Malik b. Anas (1370), Al-Moṭā, edited by Moḥammad Foād ‘Abdulbāqī, Vol. 1, Cairo.

-       Mas‘ūdī, Abulḥasan ‘Alī b. Ḥossein (n. d.), Al-Tanbih va al-Ešrāf, edited by ‘Abullāh Esmāīl al-Ṣāvī, Cairo: Dār al-Ṣāvi.

-       Maṭrī, Moḥammad b. Aḥmad (1372), Al-Ta‘rīf bimā Anst al-Hiĵra min Ma ‘ālim Dār al-Hiĵra, edited by Moḥammad b. ‘Abdulmoḥsin al-ḵīāl, Media: Manšūrāt As‘ad Drabzonī.

-       Mūsavī Moqadam, Sayyid Moḥammad (1394 Š.), “Gregūr Šoeler va ‘Etibārsanĵī-e Rivāyāt-e Sira-ye Nabavī”, Ḥadīṯ-e Ḥoza, No. 10, pp. 76-112. [In Persian]

-       Nūrī, Ḥossein b. Moḥammad Taqī (1368 Š.), Mostadrak al-Vasāil va Mostanbaṭ al-Masāil, edited by Āl al-Bait (pbuh) l’Eḥyā al-Torāṯ, Vol. 13, Qom: Moasisa Āl al-Bait (pbuh). [In Persian]

-       Al-Sinīdī, ‘Abdulraḥmān b. ‘Alī (1419), “Al-Movāĵiha al-Eqtiṣādīā bein al-Moslimīn va al-Qoraiš fo al-‘Ahd al-Nabavī”, Ĵāmi’a al-Emām Moḥammad b. So‘ūd al-Eslāmīā, No. 21, pp. 369-412.

-       Samhūdī, ‘Alī b. ‘Abdullāh (1374), Vafā al-Vafā bi Aḵbār Dār al-Moṣṭafā, edited by Moḥi al-Dīn ‘Abdulḥamīd, Vols. 1, 2, Cairo.

-       Ṣamīmī, Mīnū (1382 Š.), Moḥammad dar Orūpā, translated by ‘Abbās Mirpūyā, Tehran: Entišārāt-e Eṭilā‘āt.

-       Soheilī, ‘Abdulraḥmān b. ‘Abdullāh (1391), Al-Roż al-anaf fi Šarh al-Sīrat al-Nabaviā li Ibn Hišām, edited by ‘Abdulraūf Sa’d, Vol. 2, Cairo.

-       Sayyid Ḥosseinzada Yazdī, Sa‘īd (1395 Š.), “Sīra-ye Piāmbar-e Akram dar Mogābil-e Tahdīdhā-ye Eqtiṣādī”, Faṣlnāma-ye ‘Elmī- Peĵūhiši-ye Eqtiṣād-e Eslāmī, 16, No. 62, pp. 6-31.

-       Soyūṭī, ĴAlāl al-Dīn (1404), Al-Dor al-Manṯūr fi Tafsīr al-Maṯūr, Vol. 4, Qom: Kitābḵāna-ye Āyatullāh Mar‘ašī Naĵafī.

-       Šarī‘atī, ‘Alī (1347 Š.), Maqāla az Hiĵrat tā Riḥlat, Moḥammad ḵātam-e Piāmbarān, Tehran: Ḥoseinīya Eršād.

-       Ṭabarī, Moḥammad b. Ĵarīr (1387/1967), Tārīḵ al-Omam va al-Mlūk, edited by Moḥammad Abulfażl Ebrāhīm, Vol. 2, Beirut: Dār al-Torāṯ.

-       Ṭūsī, Abu Ĵafar Moḥammad (1365), Tahẕīb al-Aḥkām, Vol. 7, Tehran: Dār al-Kotob al-Eslāmīa.

-       Qāżīḵānī, Ḥossein (1392 Š.), “Naqš-e eqtiṣād dar Eĵād-e Ta ‘āroż dar Madīna va Čigūnigī-e barḵord-e Piāmbar bā Ān”, Moṭāliāt-e Tārīḵī-e Ĵahān-e Eslām, No. 2, pp. 89-111. [In Persian]

-       Vāqidī, Moḥammad b. ‘Omar (1409/1989), Kitāb al-Maḡāzī, edited by Marsden Jones, Vol. 1, 2, 3, Beiut: Moasisa al-‘Elmī.

-       Yaqūbī, Aḥmad b. Abī Yaqūb (n. d.), Tārīḵ al-Yaqūbī, Vols. 1, 2, Beirut: Dār Ṣādir.

-       Yaqūbī, Aḥmad b. Abī Yaqūb (1975), Al-Boldān, Najaf.

-       Zargarīniĵād, Ḡolamhossein (1385 Š.), Tārīḵ-e Ṣadr-e Eslām, ‘Aṣr-e Nobovvat, Tehran: Samt. [In Persian]

References in English

-       Crone, Patricia (2004), Medieval Islamic Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.

-       Crone, Patricia (1987), Meccan trade and the rise of Islam, Princeton: Princeton University Press.

-       Gibb, Hamilton (1969), Islam a Historical Survey, Oxford: Oxford University Press.

-       Hart, Michael, H. (1993), “The 100/ a ranking of the most influential persons in history”, A Citadel Press Book Published by Carol Publishing Group, New York.

-       Popper, Karl. R. (1961), the Poverty of Historicism, New York: Harper Torchbooks.