پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,653 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,495,862 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,886,846 |
شناخت‌شناسی سلفیگری در ایران (مطالعۀ موردی: بررسی رویکرد جریان‌های مذهبی اهل سنت کشور) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 7، دوره 30، شماره 47 - شماره پیاپی 137، آبان 1399، صفحه 173-198 اصل مقاله (467.7 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.30153.2201 | ||
| نویسنده | ||
| منصور عنبرمو* | ||
| دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات | ||
| چکیده | ||
| مسئلۀ اصلی این مقاله چیستی منطق درونی، نگرش و رویکرد جریان‌های اصلی اهل سنت کشور به مقوله سلفیگری است. دنیای اسلام همواره شاهد شکل‌گیری جریان‌های مذهبی در شمایل مختلفی بوده است که هر یک در تلاش‌اند قرائتی متفاوت از دین به دست دهند. جریان‌های مرتبط یا نماینده اهل سنت در ایران که عموماً در طیف‌های جریان‌های سیاسی ، مذهبی و یا تلفیقی از این دو دسته‌بندی می‌شوند، سابقه ظهور و فعالیت طولانی در تاریخ معاصر کشور را ندارند و به دنبال گشایش فضای سیاسی و مذهبی پس از انقلاب اسلامی، در مناطق غرب و شرق کشور تشکیل شدند و به فعالیت سیاسی و اجتماعی روی آورده‌اند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که مدلول و مثال سلفیگری در ایران امروز در میان جریان‌های اصلی اهل سنت به چه صورتی قابل تبیین است؟ نگارندۀ این تحقیق از برنامۀ پژوهشی «لاکاتوش» به عنوان روش تحقیق بهره برده و تلاش کرده است جریان‌های عمدۀ اهل سنت کشور را به مثابه یک «برنامه پژوهشی سلفیت» مورد پرسمان قرار دهد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که جریان‌های جماعت تبلیغ، جماعت دعوت و اصلاح و مکتب قرآن، به عنوان جریان‌های عمده اهل سنت ایران، در چارچوب برنامۀ پژوهشی سلفیت به تبیین قرائت خود از نظر و عمل مذهبی و سیاسی پرداختند. بنابراین بررسی کیفیت خوانش این جریان‌ها از سلفیگری به عنوان یکی از ابزارها و منابع هویت‌ساز در راستای اعلام موجودیت در فضای سیاسی-مذهبی اهل سنت کشور، در اشکال مختلف موضوعیت می‌یابد. با وجود هم‌نوایی این جریان‌ها با سلفیگری، به دلیل جرح و تعدیل‌های نظری و همچنین تأثیرپذیری از شرایط عینی سیاسی و اجتماعی ملی و فراملی این جریان‌ها، از هستۀ سخت سلفیگری که دارای مؤلفه‌های اساسی چون تک‌وارگی هویتی، ظاهرگرایی تفسیری، حدیث‌گرایی صرف، تفسیر افراطی از توحید، جهادگرایی، خشونت، تکفیر دیگر مذاهب، جزمیت اجتماعی و آرمان‌گرایی مبتنی بر سیاست نجات است، خارج شده و به قرائتی خاص از سلفیگری از نوع میانه‌رو با مؤلفه‌های خاص خود در برنامه پژوهشی سلفیت روی آورده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اهل سنت؛ ایران؛ سلفیگری؛ جریان‌های اهل سنت؛ برنامه پژوهشی؛ لاکاتوش؛ قومیت؛ سیاست و مذهب؛ هویت؛ تکفیر؛ تک‌وارگی هویتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Epistemology of Salafism in Iran (Case Study: The Approach of the Sunni’s Religious Currents) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mansour Anbarmoo | ||
| PhD student in Political Science, Islamic Azad University, Science and Research Branch | ||
| چکیده [English] | ||
| This study's main issue is internal logic, attitude, and the mainstream of Iranian Sunni's currents to Salafism. The Islamic world has witnessed the formation of religious currents in various forms in which they are trying to give a unique interpretation. The Sunni's representative currents in Iran, which are generally classified in the range of political, religious, or both, don't have a long-term background in the contemporary Iranian era since opening the political sphere amid the Islamic revolution in 1979. meanwhile, they formed In the East and West of Iran and turned the socio-political activities. The main question of the current study is related to how Salafism's example could be explained among the main Sunni currents? The author has used the Methodology of Scientific Research Program (MSRP) as a method and has tried to study the Sunni's mainstream currents within Salafi Research Program. The research shows that Tablighi Jamm'at, Iranian Call and Reform Organization, and Maktab -e Quran as the mainstream of Sunni's current in Iran. They explained their political-religious point of view within the framework of the Salafism research program. However, it's significant to study the visions of preceding currents of Salafism as a means or source of identity to declare their existence in the socio-political sphere in Iran. Despite belonging to Salafism due to theoretical changes and being influenced by national and international conditions, they were far from the Hard Core of Salafism, which has essential components named identity absolutism, interpretationism, extremist reading of Towhid, Jihadism, Takfir, social dogmatism, and Idealism based on the policy of salvation. Instead, they have turned to a particular reading of Moderate Salafism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sunni, Iran, Salafism, Sunni’s currents, Methodology of Scientific Research Program (MSRP), Lakatos, Ethnicity, Politics and Religious, Identity, Takfir, Identity Absolutism | ||
| مراجع | ||
|
- ابن‌بطوطه، محمدبن عبدالله (1379)، سفرنامه، ترجمه محمدعلی موحد، ج1، تهران: آگه، چاپ ششم. - ابن‌منظور، محمدبن کرم (1990م)، لسان العرب، ج6، بیروت: دار صادر. - احمد، عزیز (1366)، تاریخ تفکر اسلامی در هند، ترجمۀ نقی لطفی و جعفر یاحقی، تهران: انتشارات مؤسسۀ کیهان. - اعظم آزاده، منصوره و هاوژین بقالی (1391)، «تحلیل جامعه‌شناختی سلفیگری به مثابه یکی از منابع هویت‌ساز در کردستان ایران»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، سال ششم، شمارۀ 2، صص4-29. - اعظم شاهد، رئیس (1397)، «جریان‌شناسی تفسیری دیوبند و تحولات مبانی آن»، رساله دکتری، مدرسه عالی قرآن و حدیث، جامعۀ المصطفی العالمیه. - اندرسون، ارجی و جان. ا. هیوز (1382) «فسلفه علم و نسبت آن با علوم اجتماعی»، ترجمۀ سید علی حقی، پژوهش های علوم اجتماعی، شمارۀ 41-42، صص109-162. - باقی، عمادالدین (1393)، «تبری ابن‌تیمیه از گروه‌های تکفیر و تروریسم؛ تأملی در مبانی سلفیگری»، ماهنامه مهرنامه، شمارۀ 37، صص82-85. - پاکتچی، احمد و حسین هوشنگی (1390)، بنیادگرایی سلفیه؛ بازشناسی طیفی از جریان‌های دینی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). - ترمذی، محمدبن عیسی (1426ق)، سنن الترمذی هو جامع الصحیح، ج4، بیروت: مکتب العصریۀ. - جماعت دعوت و اصلاح ایران، رویکردها و راهکارها؛ قابل دسترس در سایت www.Islahweb.org - جهان‌تیغ، حسین (1392)، «پدیدارشناسی سیاست در جنبش جماعت تبلیغ»، رسالۀ دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی. - حسینی رودباری، سید مصطفی (1392) «درآمدی بر فقه مقارن»، نشریه حبل المتین، دوره 2، شماره 5، صص52-77. - حقیقت، سید صادق (1385)، روش‌شناسی در علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه شیخ مفید. - خامه‌یار، عباس (1390)، ایران و اخوان المسلمین، تهران: اندیشه‌سازان نور. - خسروشاهی، سید هادی (1393)، فدائیان اسلام: تاریخ، عملکرد و اندیشه، تهران: انتشارات اطلاعات. - خواجه، نصرالله (1391)، «جنبش جماعت؛ دعوت و تبلیغ در جنوب شرق ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی. - راه حق، دنیا (1391)، «بررسی جریان مکتب قرآن و تأثیر آن بر مسائل سیاسی کردستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. - رحیمی، عبدالحمید (1384)، «مکتب دیوبند»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. - رسول‌پور، خبات (1392)، «تبیین جامعه شناختی شکل گیری جماعت دعوت و اصلاح ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی. - سلطانی، عبدالظاهر (1395)، اهل سنت ایران، فرصت‌ها و چالش‌ها، پیرانشهر: انتشارات آراس. - قاسمی، محمد طیب (1395)، جماعت تبلیغ و اصلاح نفس، ترجمه عبدالرحیم سالارزهی، خراسان رضوی، تربت جام: انتشارات شیخ‌الاسلام احمد جام. - کاستلز، مانوئل (1384)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه، فرهنگ: قدرت هویت، ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکباز، ج2، تهران: انتشارات طرح نو. - کریمی، مازیار (1388)، «سلفیگری در میان اهل سنت ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. - مفتی‌زاده، احمد (1361)،مجموعه نامه‌ها،شماره 6،قابل دسترس در:
- نصیرزاده، حسین و مهناز گودرزی (1396)، «سلفیگری تکفیری در خاورمیانه هزاره سوم و جمهوری اسلامی ایران»، نشریه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره 9، شماره 33، صص181-208.
- Aigle, Denise (2007), “the Mongol invasion of bilad al-Sham by Ghazan khan and Ibn Taymiyah’s three anti-mongol fatwas”, Mamluj studies review, the University of Chicago, p.105.
- Belen Soaga, Ana (2008), “Rashid Rida’s legacy”, Journal of Muslim world, The University of Granada, pp.1-23.
- Oliveti, Vincenzo, (2002), “Terror’s source, the ideology of Wahhabi-Salafism and its consequences”, Gardner book, Unied Kingdom, p.55.
تارنما - Www.Islahweb.org
List of sources with English handwriting - Aḥmad, ‘Azīz (1366 Š.), Tārīḵ-e Tafakor-e Eslāmī dar Hind, translated by Naqī Loṭfī va Ĵafar Yāḥaqī, Tehran: Entišārāt-e Moasisa-ye Kaihān. [In Persian] - Aẓam Āzāda, Manṣūrah; Hāvẑīn Baqqālī (1391), “Taḥlīl-e Ĵāmi ‘ašināḵtī-ye Salafīgarī bi Maṯābi-ha Yekī az Manābi ‘a Hovīatsāz dar Kordistān”, Maĵala-ye Moṭāliāt-e Eĵtimā ‘ī-ye Īrān, 6, No, 2, 2-29. [In Persian] - Aẓam āhid, Raīs (1379 Š.), “Ĵaryānšināsī-ye Tafsīrī-ye Dīvband va Taḥavolāt-e Mabānī-ye Ān”, PhD. Thesis, Mardasa-ye ‘Ālī-ye Qorān va Ḥadīṯ, Ĵāmi ‘at al-Moṣṭafā. [In Persian] - Bāqī, ‘Emād al-Dīn (1393 Š.), “Tabarrī-ye Ibn Tīmīya az Grorūhhā-ye Takfīr va Terrorīsm; Ta‘amolī dar Mabānī-ye Salafīgarī”, translated by Sayyid ‘Alī Ḥaqī, Peẑūhišhā-ye Eĵtimāīī, No. 41-42, pp. 109-162. [In Persian] - Ḥaqīqat, Sayyid Ṣādiq (1385 Š.), Raviššināsī dar ‘Olūm-e Sīāsī, Qom: Entišārāt-e ḏānišgāh-e Mofīd. [In Persian] - Ibn Baṭūṭa, Moḥammad b. ‘Abdullāh (1379 Š.), Safarnāma, translated by Moḥammad ‘Alī Movaḥid, Vol. 1, Tehran: Āgah. [In Persian] - Ibn Manẓūr, Moḥammad b. Karam (1990), Lisān al-‘Arab, Vol. 6, Beirut: Dār Ṣādir. - Ĵahāntīq, Ḥossein (1392 Š.), Padīdāršināsī-ye Sīāsat dar Ĵonbiš-e Ĵamā‘at-e Tablīḡ, PhD. Thesis, Dānišgāh-e ‘Allāma-ye Ṭabāṭabāīī. [In Persian] - Ĵamā‘at-e Da‘avat va Eṣlāḥ-e Īrān, Roykardhā va Rāhkārhā, available at: www.islahweb.org [In Persian] - ḵāmayār, ‘Abbās (1390 Š.), Īrān va Eḵvān al-Moslimīn, Tehran: Andīšasāzān-e Nūr. [In Persian] - Ḵāĵa, Naṣrallāh (1391 Š.), Ĵonbiš-e Ĵamā‘at; Da‘vat va Tablīḡ dar Ĵonūb-e Šarq-e Īrān, MA Thesis, Dānišgāh-e ‘Allāma-ye Ṭabāṭabāīī. [In Persian] - Karīmī, Māzīār (1388 Š.), Salafīgarī dar Mīān-e Ahl-e Sonnat-e Īrān, MA Thesis, Dānišgāh-e Tihrān. [In Persian] - Moftīzāda, Aḥmad (1361 Š.), Maĵmū ‘a Nāmihā, No. 6, available at: www.maktabquran00.blogfa.com [In Persian] - Naṣīrzāda, Ḥossein; Mahnāz Gūdarzī (1396 Š.), “Salafīgarī Takfīrī dar ḵāvarmīāna-ye Hizāra-ye Sivvom va Ĵomhūrī-ye Eslāmī-e Īrān”, Našrīya Taḥqīqāt-e Sīāsī va Beialmilalī, 9, No. 33, pp. 181-208. [In Persian] - Pākatčī, Aḥmad; Ḥossein Hūšangī (1390 Š.), Bonyādgarāīī-e Salafīya; Bāzšināsī-ye Ṭifī az ĵaryānhā-ye Dīnī, Terhan: Dānišgāh-e Emām Ṡādiq. [In Persian] - Qāsimī, Moḥammad Ṭayib (1395 Š.), Ĵamā‘at-e Tablīḡ va Eṣlāh-e Nafs, translated by ‘Abulraḥīm Sālārzihī, ḵorāsān-e Rażavī, Torbat-e Ĵām, Entišārāt-e Šeiḵuleslām Aḥmad Ĵām. [In Persian] - Rāh-e Ḥaq, Donyā (1391 Š.), Barrasī-ye Ĵaryān-e Maktab-e Qorān va Taṯīr-e ān bar Masāil-e Sīāsī-ye Kordistān, MA Thesis, Dānišgāh-e Āzād-e Eslāmī, Tihrān Markaz. [In Persian] - Raḥīmī, ‘Abdulḥamīd (1384 Š.), Maktaab-e Dīvband, MA Thesis, Dānišgāh-e Tīhrān. - Rasūlpūr, ḵabāt (1392 Š.), Tabīīn-e Ĵāmiašināḵtī-ye Šiklgīrī-ye Ĵamā‘at-e Da‘vat va Eṣlāḥ-e Īrān, MA Thesis, Dānišgāh-e Ḵārazmī. [In Persian] - Solṭānī, ‘Abulẓāhir (1395 Š.), Ahl-e Sonnat-e Īrān, Forṣathā va Čālišha, Pīrānšahr: Entīšārāt-e Ārās. [In Persian] - Tarmaẕī, Moḥammad b. ‘Essā (1426 Š.), Sonan al- Tarmaẕī Hova ĵāmi ‘ al-Ṣaḥīḥ, Vol. 4, Beirut: Maktaba al-‘Aṣrīyya. [In Persian]
Resources in English - Aigle, Denise (2007), “The Mongol Invasions of Bilād al-Shām by Ghāzān Khān and Ibn Taymīyah’s Three Anti-Mongol Fatwas”, Mamluk studies Review, Vol. 11, No. 2, pp. 89-120. - Anderson, R. J., J. A. Hughes, and W. W. Sharrock (1986), Philosophy and the human sciences, London: Croom Helm. - Oliveti, Vincenzo, (2002), Terror’s source, the ideology of Wahhabi-Salafism and its Consequences, UK: Gardner Book. - Soaga, Ana Belén (2008), “Rashīd Ridā’s Legacy”, Journal of Muslim world, Vol. 98, pp.1-23.
Internet resources - www.Islahweb.org - www.Maktabquran00.blogfa.com
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,352 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 451 |
||