پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,749 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,886,287 |
نسبت تاریخ و ترقی در سفرنامۀ میرزاصالح شیرازی؛ نخستین بارقه‌های تاریخ تطبیقی در عصر قاجار | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 4، دوره 29، شماره 24، دی 1398، صفحه 95-116 اصل مقاله (377.13 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2020.27863.1387 | ||
| نویسندگان | ||
| ابولفضل دلاوری* 1؛ سید محمد صادق ماجدی2 | ||
| 1استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| سفرنامۀ میرزا صالح شیرازی حاوی روایتی نسبتاً مفصل از تاریخ غرب، به‌ویژه کشورهای روسیه، انگلستان و عثمانی است. هدف این پژوهش جست‌وجوی دلالت‌‌های صریح و ضمنی نهفته در این بخش از سفرنامه، و سؤال مشخص آن ناظر به انگیزه، هدف و شیوۀ تاریخنگاری میرزاصالح و نگرش تاریخی اوست. تحلیل مضامین مندرج در سفرنامه در پرتو نگاهی فرامتنی، نشان می‌‌دهد که وزن بالای تاریخنگاری در این سفرنامه حاکی از اهمیت تاریخ، هم به‌عنوان یک دانش و هم به‌عنوان یک نگرش نزد نویسندۀ آن است. هدف میرزاصالح از رجوع مکرر و مفصل به تاریخ، ایجاد بنیادهای ترقی جوامع غربی و ارائۀ الگو برای آسیب‌شناسی وضع موجود و انجام اصلاحات در ایران است. در نگرش تاریخی میرزاصالح تحولات جوامع بشری امری تدریجی و محصول انباشت رویدادها و تجربیات آنهاست. در سفرنامه همچنین نوعی تاریخ تطبیقی نهفته است که سه الگوی وضعیت «مدنیت» «سبعیت» و «طریق ترقی» (گذار از سبعیت به مدنیت) را می‌‌توان از یکدیگر بازشناخت. انگلستان نمونۀ الگوی اول، عثمانی نمونۀ الگوی دوم و روسیه نمونۀ الگوی سوم است. تمایز این الگوها از یک سو به فرصت و سرعت پیشرفت جوامع در سه حوزۀ آزادی، تجارت و صنعت و از سوی دیگر به گرایش‌‌ها و عزم نخبگان حاکم برای پیشبرد اصلاحات در مسیر ترقی مربوط است. کشور ایران به الگوی عثمانی نزدیک است و برای نجات آن راهی جز انتخاب طریق ترقی وجود ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| میرزاصالح؛ سفرنامه؛ تاریخنگاری؛ نگرش تاریخی؛ تاریخ تطبیقی؛ ترقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Relation Between History and Progress in Mirza Saleh's Itinerary: Rays of Comparative History in Qajar Era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abolfazl Delavari1؛ Seyed Mohammad Sadegh Majedi2 | ||
| 1Professor of Political Science, Allameh Tabatabai University | ||
| 2PhD Candidate in Political Science, Allameh Tabatabai University | ||
| چکیده [English] | ||
| Mirza Saleh's Itinerary includes a detailed narrative of Western history. In this article, we have discovered the historiographic content of this itinerary and answered this question: What are the motivation, method, and attitudes of Mirza Saleh's historiography. By Thematic analysis, we found out that the high volume of historiography in this itinerary represents history's importance, both as knowledge and attitude. By frequent and detailed references to the West's history, Mirza Saleh has tried to explain the progressive foundations of western societies. In the historical attitude of Mirza Saleh, the evolution of human societies is gradual and a product of the accumulation of their experiences in the particular output of the characteristics and actions of the ruling elite. Behind the historical issues of Mirza Saleh's itinerary lies historical-comparative sociology, which is based on the distinction between the three patterns of society: "civilized society," "savagery" (non-civilized society), and "civilizing society". Britain is a sample of the first pattern, while the Ottoman Empire shows the second pattern. Russia is an example of the third model. The difference in the patterns results from the opportunity and speed of societal progress in freedom, trade, and industry. On the other hand, it is related to the ruling elites' character and determination to advance reform on the path of progress. Iran is close to the Ottoman model, and there is no other way to save it than to choose the path of progress. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mirza Saleh, Historical Attitudes, Comparative History, Progress | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌شناخت آدمیت، فریدون (1394) فکر آزادی و مقدمۀ نهضت مشروطه، تهران: نشر گستره. اصفهانی، میرزا ابوطالب‌خان (1383) مسیر طالبی، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. افشار، میرزا مصطفی (1349) سفرنامۀ خسرومیرزا به پطرزبورغ، به کوشش محمد گلبن، تهران: کتابخانۀ مستوفی. ایلچی، ابوالحسن‌خان (1364) حیرت‌نامه؛ سفرنامۀ ابوالحسن‌خان ایلچی به لندن، به کوشش حسن مرسلوند، تهران: موسسۀ خدمات فرهنگی رسا. توکلی طرقی، محمد (1382) تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: نشر تاریخ ایران. حائری، عبدالهادی (1364) تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران: امیر کبیر. رینگر، مونیکا ام (1393) آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار، مترجم: مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات ققنوس. شوشتری، میرعبداللطیف‌خان (1363) تحفة‌العالم و ذیل‌التحفه، به اهتمام صمد موحد، تهران: کتابخانۀ طهوری. شیرازی، میرزاصالح (1347) سفرنامۀ میرزاصالح شیرازی. به اهتمام و مقدمۀ اسماعیل رائین، تهران: انتشارات روزن. ___________ (1362) گزارش سفر میرزاصالح شیرازی. به اهتمام و مقدمۀ همایون شهیدی، تهران: راه‌نو. _______ (1388) مجموعۀ سفرنامه‌‌های میرزاصالح شیرازی، به اهتمام و مقدمۀ غلامحسین میرزاصالح، تهران: نگاه معاصر. طباطبایی، سیدجواد (1385) مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی، تبریز: ستوده. ___________ (1380) دیباچه‌ای بر نظریۀ انحطاط ایران، چاپ3، تهران: نگاه معاصر. فراگنر، برت (1377) خاطرات‌نویسی ایرانیان، مترجم: مجید جلیلوند رضایی، تهران: علمی و فرهنگی. قدیمی قیداری، عباس (1393) تداوم و تحول تاریخ‌نویسی در ایران عصر قاجار، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام. کار، ادوارد هالت (1378) تاریخ چیست؟ مترجم: حسن کامشاد، چاپ5، تهران: خوارزمی. کرمانی، میرزاآقاخان (1395) آینۀ سکندری، به کوشش علی‌اصغر عبدالهی، تهران: دنیای کتاب. لوئیس، برنارد (1372) ظهور ترکیه نوین، مترجم: محسن علی سبحانی، تهران: مترجم. محبوبی اردکانی، حسین (1344) «دومین کاروان معرفت» مجلۀ یغما، شمارۀ 18. مینوی، مجتبی (1332) «نخستین کاروان معرفت» مجلۀ یغما، سال 6، شمارۀ 6، شهریور. یاسین، قسیم و حمید حاجیان‌‌پور (1398) «نظم نوین سلطان سلیم سوم؛ نقطۀ عطف گرایش امپراطوری عثمانی به اصلاحات نوین (1807-1789 م.)» مجلۀ تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال 10 شمارۀ 37 ، زمستان. Boyatzis. E. R, (1998) Thematic analysis and qualitative information Transforming. London: Sage CA Carry, Jollia (2017) Meta-Textual Analysis, available at: https://medium.com/@Julliacarry/meta-textual-analysis-6d8caa835f58 Given, L.M. (edited) (2008). The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods, Two Volume SetAustralia: Swinberne University: Sage Publications Skinner, Q. (1969). Meaning and Understanding in the History of Ideas. History and Theory, 8 (1) 3-53 __________ (1972). Motives, Intentions and the Interpretation of Texts. New Literary History, 3 (2) 393-408 Vahdat, Vahid (2017) Occidentalist Perceptions of European Architecture in Nineteenth-Century Persian Travel Diaries: Travels in Farangi Space | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 472 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 398 |
||