دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها939
تعداد مقالات7,734
تعداد مشاهده مقاله12,751,848
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,074,309
توکلی, محسن, ستوده نیا, محمد رضا, احمدی دارانی, علی اکبر. (1399). بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم. جلوه هنر, 17(2), 33-63. doi: 10.22051/tqh.2020.27059.2543
محسن توکلی; محمد رضا ستوده نیا; علی اکبر احمدی دارانی. "بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم". جلوه هنر, 17, 2, 1399, 33-63. doi: 10.22051/tqh.2020.27059.2543
توکلی, محسن, ستوده نیا, محمد رضا, احمدی دارانی, علی اکبر. (1399). 'بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم', جلوه هنر, 17(2), pp. 33-63. doi: 10.22051/tqh.2020.27059.2543
توکلی, محسن, ستوده نیا, محمد رضا, احمدی دارانی, علی اکبر. بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم. جلوه هنر, 1399; 17(2): 33-63. doi: 10.22051/tqh.2020.27059.2543

بررسی ابعاد کارکردی، زیبایی شناختی و ادبی پاراگراف بندی متن قرآن کریم

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 46، شهریور 1399، صفحه 33-63    اصل مقاله (475.12 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2020.27059.2543
نویسندگان
محسن توکلی1؛ محمد رضا ستوده نیا* 2؛ علی اکبر احمدی دارانی3
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت، دانشگاه اصفهان
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
پاراگراف به عنوان بزرگترین واحد یک زبان، دارای یک هویّت درونی در کنار شکلی ظاهری است. این هویّت درونی که ناشی از وحدت موضوعی و فکری جمله‌های درون یک پاراگراف است، بنا بر برخی از پژوهش‌ها، در متون قدیمی فارسی زبان که شکل ظاهری پاراگراف را نیز نداشته‌اند، وجود داشته و چه بسا در متن قرآن کریم نیز وجود داشته باشد. تقسیم متن قرآن کریم به «رکوعات» از دیر زمان نشانه‌ی وجود همین هویّت در قرآن است. شکل ظاهری پاراگراف این هویت را آشکارتر کرده و سبب می‌شود تا مخاطب، متن را آسان‌تر و بهتر فهم کند. این کارکرد در مورد قرآن کریم همچنین سبب می‌شود تا قاریان حرفه‌ای قرآن، حد و مرز ارتباط‌های معنایی را به آسانی در مقابل خود دیده و این کار تمهیدی برای تلاوت متنوّع‌تر آیات آن توسط این قاریان است. با این وجود، متن قرآن کریم تا کنون شکل ظاهری پاراگراف را به خود ندیده و این امر ناشی از عدم پژوهشی در این زمینه است. این مقاله به عنوان اوّلین پژوهش در این زمینه، ضمن اعتراف به وجود زیبایی بصری پاراگراف و تبیین آن، به روش توصیفی ـ تحلیلی برخی از عناصر زیباشناختی سبکی و ادبی قرآن کریم همچون التفات، ایجاز و حذف، تقابل و تکرار، سجع و وزن، و تمثیل و تشبیه را در راستای شناخت بهتر پاراگراف‌های قرآنی تبیین کرده و راه را برای پاراگراف‌بندی متن قرآن کریم یا پژوهش‌های بیشتر در این زمینه هموارتر می‌کند.
کلیدواژه‌ها
پاراگراف؛ رکوعات قرآنی؛ زیبایی‌شناسی قرآن؛ پاراگراف‌بندی متن قرآن
عنوان مقاله [English]
Study of the Functional, Aesthetic and Literary Aspects of Dividing the Qur'an Text into Paragraphs
نویسندگان [English]
Mohsen Tavakkoli1؛ mohammad Reza Sotoudehnia2؛ Ali Akbar Ahmadi Darani3
1PhD Candidate of Qur’an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Iran
2Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Iran.
3Associate Professor / department of Persian Language and Literature, University of Isfahan
چکیده [English]
The paragraph, as the largest unit of a language, has an internal identity along with an apparent shape. This inner identity, which results from the theoretical and intellectual unity of sentences within a paragraph, has existed in old Persian texts, according to some studies, and may also exist in the text of the Holy Qur'an, even though the appearance of the paragraph does not exist in these texts. Dividing the text of the Holy Qur'an into "Ruqu'at" is a sign of the existence of this identity in the Quran. The appearance of the paragraph reveals this identity and makes the reader understand a text more easily and better. This function also makes the professional reader of Quran understand Semantic communication between sentences, and read the verses of the Qur’an more diverse. However, the text of the Holy Qur'an has not yet seen the appearance of the paragraph and this is due to lack of research in this area. This article, as the first research in this field, Explains the visual beauty of the paragraph in the text of the Qur'an and Describes some elements of the literary and aesthetic aspects of the Holy Qur'an, such as deviation, antithesis, brevity, internal rhyme and simile by descriptive and analytical method in order to better understand the Qur'an paragraphs and provide a way to divide the Qur'an text into paragraphs or do more research in this area.
کلیدواژه‌ها [English]
paragraph, Qur'anic Ruqu'at, Qur'an aesthetics, paragraphing Qur'an text
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آرام، احمد، (1340 ش)، «نقطه گذاری»، مجله راهنمای کتاب، سال چهارم، شماره اوّل، صص 14ـ19.
  3. ابن أبى الاصبع، زکىّ الدین عبد العظیم، (1368 ش)، بدیع القرآن، ترجمه سید على میر لوحى‏، مشهد: آستان قدس‏ رضوی.
  4. ابن المعتزّ، عبد الله، (2012م)، البدیع، شرح و تحقیق عرفان مطرجی، بیروت: مؤسّسة الکتب الثقافیة.
  5. ابن منظور، محمد بن مکرم‏، (1414 ق‏)، لسان العرب‏، تحقیق جمال الدین‏ میر دامادى، بیروت‏: دار الفکر.
  6. أبوحیّان أندلسی، محمّد بن یوسف، (1420ق)، البحرالمحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر.
  7. ادیب سلطانی، میر شمس الدین، (1374 ش)، راهنمای آماده ساختن کتاب، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  8. امینی، محمّد رضا، (1389ش)، «تعریف بند (پاراگراف) در نثر فارسی»، کاوشنامه، سال یازدهم، شماره 20، صص55ـ86.
  9. باطنی، محمّد رضا، (1387ش)، توصیف ساختمان دستوری فارسی، تهران: امیر کبیر.
  10. تفتازانی، مسعود بن عمر، (1387ش)، المطوّل فی شرح تلخیص المفتاح، قم: دار الکوخ.
  11. توکّلی، محسن، (1389ش)، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد: «معناشناسی نحوی إنّ و أنّ در قرآن کریم و برابریابی آن به فارسی»، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
  12. جمعه، حسین، (1391ش)، بررسی زیبایی شناختی و سبک شناختی تقابل در قرآن کریم، ترجمه سیّد حسین سیّدی، چاپ اوّل، تهران: سخن.
  13. حاجی اسماعیلی، محمّد رضا، توکّلی، محسن، (1393ش)، «نقش زبان شناسی در شناخت وقف و ابتدا در قرآن»، مطالعات قرائت قرآن، شماره 3، ص53ـ74.
  14. حصرى، محمود، (1375 ش)، معالم الاهتداء إلى معرفة الوقف و الابتداء، ترجمه محمد عیدى خسرو شاهى، چاپ سوم، تهران: اسوه‏‏.
  15. درویش، محی الدین، (1415ق)، إعراب القرآن الکریم وبیانه، دمشق: دار ابن کثیر.
  16. زرکشی، محمد بن عبد الله، (1376 ق)،  البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمّد أبوالفضل إبراهیم، مصر: دار إحیاء الکتب العربیّة.
  17. زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشّاف فی حقایق غوامض التنزیل، بیروت: دار‌الکتاب العربی.
  18. السخاوى‏، على بن محمد، (1419 ق)، جمال القرّاء و کمال الإقراء، چاپ اوّل، بیروت‏: مؤسّسة الکتب الثقافیة‏‏.
  19. سیوطی، جلال الدین، (1421ق)، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی.
  20. شریف الرضی، محمد بن حسین‏، (1414 ق‏)، نهج البلاغة، تحقیق صبحی صالح‏، قم‏: هجرت.
  21. الشلبی، أحمد، (1968م)، کیف تکتب بحثا أو رسالة؟، قاهره: مکتبة النهضة المصریّة.
  22. شمیسا، سیروس، (1383 ش)، نگاهی تازه به بدیع، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات فردوس.
  23. صافی، محمود بن عبد الرحیم، (1418ق)، الجدول فی اعراب القرآن، بیروت: دارالرشید.
  24. طباطبایی، سیّد محمد حسین، (1417ق)،  ا‌لمیزان فی تفسیر القرآن، جلد سوم، قم: جامعه مدرّسین حوزه‌ی علمیه.
  25. عبد الرؤوف، حسین، (1390ش)، سبکشناسی قرآن کریم (تحلیل زبانی)، ترجمه پرویز آزادی، چاپ اوّل، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  26. فائز، قاسم، (1388ش)، علوم البلاغة مع تمارین قرآنیة، چاپ اوّل، تهران: سمت.
  27. فتوحی، محمود، (1391ش)، آیین نگارش مقاله پژوهشی، چاپ نهم، تهران: سخن.
  28. فردوسی پور، عاطفه، (1391ش)، «اثر بخشی پاراگراف بندی متن علمی بر درک مطلب دانشجویان»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 26، صص46ـ59.
  29. فضیلت، محمود، (1386ش)، زیباییشناسی قرآن، چاپ اوّل، تهران: سمت.

30. کلینى، محمد بن یعقوب‏، (1407 ق‏)، الکافی، تحقیق على اکبر غفارى و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

  1. گذشتی، محمد علی، الهیان، لیلا، (1393ش)، «ساختار و کارکرد بند (پاراگراف) و گونه های آن در متون معاصر»، مطالعات نقد ادبی، شماره 36، ص1ـ23.
  2. مستفید، حمید رضا؛ قاسم زاده، حمید رضا، (1384ش)، تقسیمات قرآنى و سور مکى و مدنى‏، چاپ اوّل، تهران‏: وزارت ارشاد.‏
  3. مطهری، مرتضی، (1381ش)، مجموعه یادداشتها، تهران: صدرا.
  4. معرفت‏، محمد هادى، (1382ش)، تاریخ قرآن‏، چاپ پنجم، تهران‏: سمت.
  5. معین، محمّد، (1386ش)، فرهنگ فارسی، تهران: امیر کبیر.
  6. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، (1374 ش)، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  7. مؤلفی ناشناخته از دانشوران سده نهم هجری، (1385ش)، رسالة فی کتابة المصحف (گنجینه بهارستان 2)، تصحیح محمّد رضا شهیدی پور و حجت الله بیاتانی، چاپ اوّل‏، تهران: مرکز اسناد مجلس.

38. میر، مستنصر، (1386ش)، «ویژگی ها و مؤلّفه های زبانی قرآن کریم»، ترجمه ابوالفضل حرّی، زیباشناخت، شماره 16، تابستان، ص323ـ364.

  1. یاحقی، محمّد جعفر و محمّد مهدى ناصح، (1366ش)، راهنماى نگارش و ویرایش، چاپ پنجم، مشهد: آستان قدس رضوی.
  2. یوسفیان، جواد، (1379ش)، «نگاهی به مفهوم زیبایی شناسی»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 177، صص 135ـ178.
    1. Arnaudet ML & Ellen Barrett M. (1990), Paragraph development. Englewood Cliffs: Prentice- Hall.
    2. Chaplen F. (1970), Paragraph Writing. London: Oxford University.
    3. Nash W & Stacey D.  (2014), Creating Texts (An Introduction to the Study of Composition). London: Routledge.
    4. Ostrom J & Cook W. (1993), Paragraph Writing Simplified. New York: HarperCollins.
    5. Robertson D. (2018), Writing Effectively. New Delhi: K. S. Paperbacks; n.d. Brown TJ. "Punctuation", encyclopedia Britannic.
    6. https://www.britannica.com/topic/punctuation.
    7. Wood W H. (1984), Clear Writing. New York: CBS College Publishing.
    8. Wyrick J. (2008), Steps to Writing Well. Boston: Thomson Wadsworth.
    9. Zemach DE & Rumisek LA. (2003), College Writing (From Paragraph to Essay). London:  Macmillan;
    10. Zemach DE & Islam C. (2005), Paragraph Writing (From Sentence To Paragraph). London: Macmillan.

 

 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 869
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 423


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب