واکاوی رویکرد تاریخ‌پژوهان معاصرتاجیکستان به حکومت سامانیان

کتاب‌شناخت

آبادیان، حسین(1388) «مؤلفه‌های هویت ملی در برخی آثار مکتوب نیمۀ نخست دورۀ قاجار»، دو فصلنامۀ تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، تهران: دانشگاه الزهراء، شمارۀ 3، پاییز و زمستان.

ابن‌فندق، ابوالحسن(1361) تاریخ بیهق، تصحیح و تعلیق: احمد بهمنیار، تهران: فروغی .

استار، ا.ف. (1398) روشنگری در محاق، عصر طلایی آسیای میانه، مترجم: حسن افشار، تهران: نشر مرکز.

بایمت اُف، لقمان(1378) «بررسی و نقد دو کتاب تاریخ سامانیان در ایران و تاجیکستان» ،کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شهریور.

_______________ «نقد کتاب ایران در زمان سامانیان»، مجلۀ ایران‌شناخت، پاییز.

_________(1379) «شکل‌گیری تاریخ‌نگاری ملی در ایران»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، بهمن.

_________(1381) «دو کتاب تاریخی دربارۀ سامانیان»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، مرداد و شهریور.

_________(1381) «نقد و نظری بر کتاب دولت‌داری تاجیکان»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، اسفند.

_________(1382) «نقدی بر کتاب تاجیکان»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، فروردین، شمارۀ 66 .

حاتم‌اُف، نماز(1383) «در بخارا بخار گردیدیم»، مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکورزاده، تهران: سروش.

حضرت صباحی(1383) «عمر دروغ کوتاه است» مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکورزاده، تهران: سروش.

خدایی شریف‌اُف(1393) «نهضت خودآگاهی در ادبیات فارسی»، مجموعۀ سامانیان و نقش آنها در اعتلای تمدن و فرهنگ ایران‌زمین، به‌کوشش: کیوان پهلوان و احمد صمدی، تهران: انتشارات آرون.

رجب‌زاده، عسکرعلی و دیگران(1379) سهم مردمان ایرانی در رشد تمدن بشری، دوشنبه: بنیاد بین المللی باربد.

رحمانی، روشن(1393) «روایت‌های مردمی دربارۀ سامانیان از نگاه نظام‌الملک همچون امیر عادل»، مجموعۀ سامانیان و نقش آنها در اعتلای تمدن و فرهنگ ایران زمین، به‌کوشش: کیوان پهلوان و احمد صمدی، تهران: انتشارات آرون.

شکورزاده، میرزا (1373) تاجیکان در مسیر تاریخ، تهران: انتشارات الهدی.

شکوری بخارایی، محمدجان(1383) «معنویت و احیا ملی»، مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکورزاده، تهران: سروش.

سعدی‌زاده سمرقندی، سعید(1383) «از تاریخ سیاسی تاجیکان سمرقندی»، مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکورزاده، تهران: سروش.

شعردوست، علی‌اصغر(1378) نامۀ آل سامان (مجموعه مقالات)، تهران: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان.

طاهرجان اُف، عبدالرحمان(1386) رودکی و روزگار و آثار، مترجم: میرزا ملااحمد، تهران: امیرکبیر.

عبدالله یُف، سعدالله(1378) امیراسماعیل سامانی، تهران: مجمع علمی تمدن و فرهنگ سامانی  .

عیسی متوف، معروف(1393) «سامانیان و شکل‌یابی تاریخ‌نگاری ملی»، مجموعۀ سامانیان و نقش آنها در اعتلای تمدن و فرهنگ ایران زمین، به‌کوشش کیوان پهلوان و احمد صمدی، تهران: انتشارات آرون.

غفوراُف، باباجان (1376) «علل اوجگیری و سقوط سامانیان»، مترجم: میرزا ملااحمد، مجلۀ ایران‌شناخت، پاییز، ش 6.

غفوراُف، باباجان (1377/ 1997) تاجیکان، تاریخ قدیم، قرون وسطی و دورۀ نوین، دوشنبه:کتابفروشی عرفان.

فرای، نورتروپ (1377) تحلیل نقد، مترجم: صالح حسینی، تهران: نیلوفر.

گلجان، مهدی (1384) میراث مشترک(نظری اجمالی بر حوزۀ فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراءالنهر)، تهران: امیرکبیر.

محبت اُف، خال‌نظر(1999) تاجیکستان، پاریس: انجمن رودکی.

محبی، احمدعلی (1334) سامانیان، کابل: انجمن تاریخ افغانستان.

مختاراُف، احرار (1997) امیران و وزیران سامانی، دوشنبه: انتشارات آل سامان.

مرادعلی بیگ‌زاده لنگرودی، عبدالله(1383) «خیال‌بافی پان‌ترکیست‌ها- واقعیت تاریخی»، مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکور‌زاده، تهران: سروش.

مس‌اُف، رحیم(1395) تاریخ تاجیکان با مُهر کاملاً سری(بخشی از تاریخ فاش‌نشدۀ تاجیکان در اوایل قرن بیستم)، به‌کوشش: آرش ایران‌پور، تهران: شیرازه.

ملکی، یوسف(1378) شکوفایی علوم در دورۀ حکومت سامانی، تبریز: دریای سخن .

ناجی، محمدرضا(1380) سامانیان دورۀ شکوفایی فرهنگ ایرانی اسلامی، تهران: دفتر پژوهش‌های اسلامی.

__________(1386) فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، تهران: امیر کبیر.

ملااحمد، میرزا (1395) سیری در عالم ایران‌شناسی(مجموعۀ مقالات)، تصحیح: جواد هروی، تهران: نشر گلبرگ.

هروی، جواد (1371) ایران در زمان سامانیان، با مقدمه و تصحیح: اسماعیل رضوانی، مشهد: نشر نوند .

________(1380) تاریخ سامانیان عصر طلایی ایران بعداز اسلام، تهران: امیرکبیر.

یعقوب شاه، یوسف شاه(1383) «تاجیکان(پیرامون اتنوگینز)»، مجموعۀ تاجیکان، آریایی‌ها و فلات ایران، به‌کوشش: میرزا شکورزاده، تهران: سروش.

Бекзода, Комил (2000) Паёмбарони фарханги мо, (чилди, аввал), (Душанбе.

بیک‌زاده، کامل(2000) پیامبران فرهنگ ما، دوشنبه: نشر نادر.

Халимиён, Саидиn (1999) Исмоили Сомонӣ, Душанбе, Адиб.

حلیمیان، سعید(1999) اسماعیل سامانی، نشرادیب، دوشنبه: ادب.

Худоӣ, Шарифов (1999) Шоирони Ахди Сомониён, Душанбе, Адиб.

-خدایی شریف اُف (1999) شاعران عهد سامانیان، به کوشش: عبدالشکور عبدالستار ، دوشنبه: نشر ادیب.

Рустам, Шарофиддини (1999) Давлати Сомониён ва забони адабии тоҷик, Душанбе.

رستم‌اُف، شرف‌الدین(1999) دولت سامانی و زبان ادبی تاجیک، دوشنبه.

Солех, Мухаммадзамони (1999) Дебори Хуросон, Душанбе, Ирфон.

صالح، محمدزمان(1999) دیوار خراسان، دوشنبه: نشر عرفان.

Мухтор, Шокири (1997) Рӯдаки дар шеъри ҷахон, Панчекат, соли. 

مختاراُف، شاکر (1997) رودکی در شعر تاجیک، پنجکنت: انتشارات ساله.

Назаров, Хакназар, (1999) Авомили сууд ва сукути давлати Сомониён, Душанбе, Ирфон.

نظراُف، حق‌نظر(1999) عوامل صعود و سقوط دولت سامانیان، دوشنبه: انتشارات آل سامان.

Неъматов, Нуъмон ( 1999) Давлати точикбунёди Сомониён, Тоҷикистон, Душанбе, Ирфон.

نعمت‌اُف، نعمان(1999) دولت تاجیک بنیاد سامانی، دوشنبه: نشر عرفان.

Неъматов, Нуъмо (1987) Давлати Сомониён ва Хуросон дар9- 10, Тоҷикистон, Душанбе, Ирфон.

نعمت‌اُف، نعمان (1987) دولت سامانیان و خراسان در عصرهای 10- 9م، دوشنبه: نشر عرفان.

List of sources with English handwriting

-         Ābādīān, Ḥossein (1388 Š.), “Moalelfahā-ye Hovviat-e Millī dar barḵī Āṯār-e Maktūb-r Nīma-ye Naḵost-e Dora-ye Qāĵār”, Tārīḵnigarī va Tārīḵnigārī, No. 3, Fall & Winter. [In Persian]

-         ‘Abdullāhev, Sa‘d allāh (1378 Š.) Amīr Esmā‘īl Sāmānī, Tehran: Maĵma‘ Tārīḵ va Tamaddon-e Sāmānī. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1378 Š.), “Barrasī va Naqd-e do Kitāb-e Tārīḵ-e Sāmānīān dar Īrān va Āsīā-ye Mīāna”, Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Šahrīvar. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1381 Š.), “Do Kitāb-e Tārīḵī darbara-ye Sāmānīān”, Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Mordād & Šahrīvar. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1381 Š.), “Naqd va Nazarī bar Kitāb-e Dolatdārī-e Tāĵīkān”, Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Esfand. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1378 Š.), “Naq-e Kitāb-e Īrān dar Zamān-e Sāmānīān”, Maĵala Īrān Šināḵt, Fall. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1382 Š.), “Naqdī bar Kitāb-e Tāĵīkān”, Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Farvardīn, No. 66. [In Persian]

-         Baymetov, Luqmān (1379 Š.), “Šiklgīrī-e Tārīḵnegārī-e Millī dar Īrān”, Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Bahman. [In Persian]

-         Ḡafūrov, Bābāĵān (1376 Š.), “‘Elala Oĵgīrī va Soqūṭ-e Sāmānīān”, Translated by by Mīrzā Mollā Aḥmad, Maĵala Īrān Šināḵt, Fall, No.6. [In Persian]

-         Ḡafūrov, Bābāĵān (1377 Š.), Tāĵīkān, Tārīḵ-e Qadīm, Qorūm-e Vostā va Doraya Novīn, Došanba: Kitābforūšī ‘Erfān. [In Persian]

-         Golĵān, Mahdī (1384 Š.), Mīrāṯ-e Moštarak (Naṭarī Eĵmālī bar Ḥoza Tamadon-e Šarq-e Īrān va Māvarā al-Nahr, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian]

-         Ḥātamov, Namāz (1383 Š.), “Dar Boḵārā Boḵār Gardīdīm”, Maĵmū‘a-ye Tāĵīkān, Āryāīhā va Falāt-e Īrān, Edited by Mīrzā Šakūrzāda, Tehran: Sorūš. [In Persian]

-         Ḥażrat Ṣobāḥī (1383 Š.), “‘Omr-e Dorūḡ Kūtāh Ast”, Maĵmū‘a-ye Tāĵīkān, Āryāīhā va Falāt-e Īrān, Edited by Mīrzā Šakūrzāda, Tehran: Sorūš. [In Persian]

-         Hiravī, ĵavād (1371 Š.), Īrān dar Zamān-e Sāmānīān, Edited by Moḥammad Esmāīl Rizvānī, Mašhad: Našr-e Navīd. [In Persian]

-         Hiravī, ĵavād (1380 Š.), Tārīḵ-e Sāmānīān ‘Asr-e Ṭalāī-ye Īrān-e Ba‘d az Eslām, Tehran: Amīr Kabīr.

-         Ibn Fondoq, Abulḥasan (1361 Š.), Tārīḵ-e Bayhaq, Edited by Aḥmad Bahmanyār, Tehran: Forūḡī. [In Persian]

-         ‘Īsāmetov, Ma‘rūf (1393 Š.), “Sāmānīān va Šiklyābī-e Tārīḵnigārī-ye Millī”, Maĵmū‘a-yeSāmānīān va Naqš-e Ānhā dar ‘Etelā-ye Tamadon va Farhang-e Īrānzamīn, Edited by Kayvān Pahlavān & Aḥmad Ṣamadī, Tehran: Ārūn. [In Persian]

-         ḵodāīī Šarīfov (1393 Š.), “Nahżat-e ḵodāgāhī dar Adabīāt-e Fārsī”, Maĵmū‘a-yeSāmānīān va Naqš-e Ānhā dar ‘Etelā-ye Tamadon va Farhang-e Īrānzamīn, Edited by Kayvān Pahlavān & Aḥmad Ṣamadī, Tehran: Ārūn. [In Persian]

-         Malikī, Yusof (1378 Š.), Šokūfāīī-ye ‘Olūm dar Doraya Ḥokūmat-e Sāmānī, Tabriz: Daryay-e Soḵān. [In Persian]

-         Misov, Raḥīm (1395 Š.), Tārīḵ-e Tāĵīkān bā Mohr-e Kamilan Serrī (Baḵšī az  Tārīḵ-e Fāšnašoda-ye Tāĵīḵān dar Avāyila Qarn-e Bistum, Edited by Āraš Īrānpūr, Tehran: Šīrāza. [In Persian]

-         Moḥabatov, ḵāl Naẓar (1999), Tāĵīkistān, Paris: Anĵoman-e Rūdakī. [In Persian]

-         Moḥibī, Aḥmad ‘Alī (1334 Š.), Sāmānīān, Kabul: Anĵoman-e Tārīḵ-e Afqānistān. [In Persian]

-         Moḵtārov, Aḥrār (1997), Amīrān va Vazīrān-e Sāmānī, Došanba: Entišārāt-e Āl-e Sāmān. [In Persian]

-         Morād ‘Alī Baygzada Langirūdī (1383 Š.), “ḵīālbāfī Pānturkiīsthā- Vaqiīat-e Tārīḵī”, Maĵmū‘a-ye Tāĵīkān, Āryāīhā va Falāt-e Īrān, Edited by Mīrzā Šakūrzāda, Tehran: Sorūš. [In Persian]

-         Nāĵī, Moḥammadreżā (1380 Š.), Sāmānīān Doraya Šokūfāīī-ye Farhang-e Īrānī Eslāmī, Tehran: Daftar-e Peĵūhešhā-ye Eslāmī. [In Persian]

-         Nāĵī, Moḥammadreżā (1386 Š.), Sairī dar ‘Ālam-e Īrānšināsī (Maĵmū ‘a Maqālat), Edited by ĵavād Hiravī, Tehran: Našr-e Golbarg. [In Persian]

-         Rahmānī, Rošan (1393 Š.), “Ravāyathā-ye Mardomī darbāra-ye Sāmānīān az Nigāha Niẓām al-Molk Hamčon Amīr Ādil”, Maĵmū‘a-yeSāmānīān va Naqš-e Ānhā dar ‘Etelā-ye Tamadon va Farhang-e Īrānzamīn, Edited by Kayvān Pahlavān & Aḥmad Ṣamadī, Tehran: Ārūn. [In Persian]

-         Raĵabzada, ‘Askar ‘Alī Et al. (1379 Š.), Sahm-e Mardomān-e Īrānī dar Rošd-e Tamaddon-e Bašarī, Došanba: Bonyād-e Bayn al-Millī Bārbad. [In Persian]

-         Šakūrzāda, Mīrzā (1373 Š.), Tāĵīkān dar Masīr-e Tārīḵ, Tehran: Entešārāt-e al-Hodā. [In Persian]

-         Šardūst, Ālī Asqar (1378 Š.), Nāma Āl-Sāmān (Maĵmūa Magālāt), Tehran: Maĵma‘ Tārīḵ va Tamaddon-e Sāmānī. [In Persian]

-         Ṭāhirĵānov, Ābdulraḥmān (1386 Š.), Rūdakī va Rūzigār va Āṯār-e Ou, Translated by Mīrzā Mollā Aḥmad, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian]

-         Ya‘qūb Šāh, Yusof Šāh (1383 Š.), “Tāĵīkān (Pirāmūn Ethnogiīnz)”, Maĵmū‘a-ye Tāĵīkān, Āryāīhā va Falāt-e Īrān, Edited by Mīrzā Šakūrzāda, Tehran: Sorūš. [In Persian]

References in Russian

-         Бекзода, Комил (2000) Паёмбарони фарханги мо, (чилди, аввал), (Душанбе.

بیک‌زاده، کامل(2000) پیامبران فرهنگ ما، دوشنبه: نشر نادر.

-         Халимиён, Саидиn (1999) Исмоили Сомонӣ, Душанбе, Адиб.

حلیمیان، سعید(1999) اسماعیل سامانی، نشرادیب، دوشنبه: ادب.

-         Худоӣ, Шарифов (1999) Шоирони Ахди Сомониён, Душанбе, Адиб.

-          خدایی شریف اُف (1999) شاعران عهد سامانیان، به کوشش: عبدالشکور عبدالستار ، دوشنبه: نشر ادیب.

-         Рустам, Шарофиддини (1999) Давлати Сомониён ва забони адабии тоҷик, Душанбе.

-          رستم‌اُف، شرف‌الدین(1999) دولت سامانی و زبان ادبی تاجیک، دوشنبه.

-         Солех, Мухаммадзамони (1999) Дебори Хуросон, Душанбе, Ирфон.

صالح، محمدزمان(1999) دیوار خراسان، دوشنبه: نشر عرفان.

-         Мухтор, Шокири (1997) Рӯдаки дар шеъри ҷахон, Панчекат, соли. 

مختاراُف، شاکر (1997) رودکی در شعر تاجیک، پنجکنت: انتشارات ساله.

-         Назаров, Хакназар, (1999) Авомили сууд ва сукути давлати Сомониён, Душанбе, Ирфон.

نظراُف، حق‌نظر(1999) عوامل صعود و سقوط دولت سامانیان، دوشنبه: انتشارات آل سامان.

-         Неъматов, Нуъмон ( 1999) Давлати точикбунёди Сомониён, Тоҷикистон, Душанбе, Ирфон.

نعمت‌اُف، نعمان(1999) دولت تاجیک بنیاد سامانی، دوشنبه: نشر عرفان.

-         Неъматов, Нуъмо (1987) Давлати Сомониён ва Хуросон дар 9- 10, Тоҷикистон, Душанбе, Ирфон.

نعمت‌اُف، نعمان (1987) دولت سامانیان و خراسان در عصرهای 10-9م، دوشنبه: نشر عرفان.

References in English

-         Northrop Frye, Herman (1957), Anatomy of Criticism, New Jersey: Princeton University Press.

-         Starr, Steven Frederick (2015), Lost Enlightenment: Central Asia's Golden Age from the Arab Conquest to Tamerlane, Princeton: Princeton University Press.