پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,425,175 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,543,567 |
بینش نظری ابن مجاور در تاریخ المستبصر | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 3، دوره 30، شماره 45 - شماره پیاپی 135، اردیبهشت 1399، صفحه 63-85 اصل مقاله (349.53 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.27788.2085 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید خنافره مودت* 1؛ شهلا بختیاری2 | ||
| 1دانشجوی دکترا گروه تاریخ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| ابن‌مجاور یک نظریه‌پرداز گمنام ایرانی است که سفرنامه‌اش تاریخ المستبصر، با وجود اهمیت نظری آن، در میان پژوهشگران معاصر کمتر شناخته شده است. تاریخ المستبصر گزارشی از سفر ابن‌مجاور در شهرهای شبه‌جزیرۀ عربی است که در آن روایت دست اولی از جابه‌جایی کانون‌های تجاری و علل آن در نیمۀ اول سده هفتم قمری آمده است. یکی از خصایص قابل توجه مؤلف این سفرنامه، توجه او به مسائل نظری در بررسی علل ویرانی یا آبادانی شهرهاست. ابن‌مجاور با وجود نظریه‌پردازی دربارۀ جابه‌جایی کانون‌های مزبور، به‌طور مستقیم چارچوب نظری خود را معرفی نکرده، اما از واکاوی گزارش‌های او در تاریخ المستبصر می‌توان استنباط کرد که مؤلف توصیفات و مشاهدات خود را به صورت روشمند بر پایۀ یک چارچوب نظری منسجم مطرح کرده است. بنیاد نظری او بر این نظریه مبتنی است که ویرانی و از رونق افتادن مراکز شهری، به‌ویژه مراکز بندری، به رونق شهرهای دیگر منجر می‌شود. در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش تحلیل هرمنوتیک قصدی، ضمن ابهام‌زدایی از دو اشکال تاریخی مرتبط با ابن‌مجاور و سفرنامه‌اش، بینش نظری او نیز معرفی شده و برای نخستین بار نظریۀ ابن‌مجاور درباره جابه‌جایی مراکز تجاری و جمعیتی مورد مطالعه قرار گرفته است. روش گردآوری داده‌های این مقاله، کتابخانه‌ای است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظریه ابن‌مجاور؛ تاریخ المستبصر؛ جابه‌جایی مراکز تجاری؛ علل انحطاط و شکوفایی شهرها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Theoretical Approach of Ibn al-Mujawir in Tarikh al-Mustabsir | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeed Khanafereh Mavadat1؛ Shahla Bakhtiari2 | ||
| 1P.H.D Student Department of History, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor History Department of Alzahra University, Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ibn al-Mujawir is an unknown Iranian theoretician, whose travelogue, Tarikh al-Mustabsir, despite its theoretical importance, is less known among contemporary researchers. Tarikh al-Mustabsir is a report of Ibn al-Mujawir’s journey into the cities of the Arabian Peninsula in which a first-hand account of the replacement of trading centers and its causes in the first half of the 7th century AH has been presented. One of the remarkable characteristics of the author of the travelogue is that he takes into account the theoretical issues when discussing the causes of the destruction or prosperity of the cities. Despite theorizing about the replacement of the aforementioned centers, Ibn al-Mujawir did not present his theoretical framework explicitly. But through scrutinizing his accounts in Tarikh al-Mustabsir, it can be inferred that the author methodologically based his descriptions and observations on a coherent theoretical framework. His theory is based on the preposition that the decline and destruction of certain urban centers, especially seaport ones, would lead to the prosperity of other urban centers. In this paper, in addition to shedding light on two historical problems related to Ibn al-Mujawir and his travelogue, the theoretical approach of him has been introduced and his theory about the replacement of trading and demographic centers has been studied for the first time by using the method of intentional Hermeneutics. The method of data collection of this paper is library-based. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Theory of Ibn al-Mujawir, Tarikh al-Mustabsir, Replacement of Trading Centers, Causes of Decline and Prosperity of Cities | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ - ابن‌بطوطه، محمدبن عبدالله (1987م)، رحله ابن‌بطوطه، تصحیح محمد عبدالمنعم العریان، بیروت: دار احیاء العلوم. - ابن‌تغری‌بردی، یوسف [بی‌تا]، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، ج8، مصر: دار الکتب. - ابن‌الخطیب، لسان‌الدین(2003م)، خطرۀ اللطیف رحلات فی المغرب و الاندلس، تحقیق احمد مختار العبادی، بیروت: المؤسسۀ العربیۀ للدراسات و النشر. - ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن محمد (1988م)، تاریخ ابن‌خلدون، تحقیق خلیل شحاده، ج1، بیروت: دار الفکر. - ابن‌جبیر، محمدبن احمد [بی‌تا]، رحله ابن‌جبیر، بیروت: دار الهلال. - ابن‌مجاور (1996م)، تاریخ المستبصر، تحقیق ممدوع حسن محمد، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه. - ابن‌منظور، جمال‌الدین محمدبن مکرم [بی‌تا]، لسان العرب، ج11، بیروت: دار صادر. - احمد، رمضان احمد [بی‌تا]، الرحلۀ و الرحالۀ المسلمون، جده: دار البیان العربی. - پادشاه، حافظ محمد (2013م)، «الحجاز فی ادب الرحلۀ العربی»، رساله دکتری، دانشگاه ملی زبان‌های جدید اسلام‌آباد. - حامد ابوزید، نصر (2005م)، اشکالیات القراءۀ و آلیات التأویل، الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی، چ7. - حسن، زکی محمد (2013م)، الرحال المسلمون فی العصور الوسطی، قاهره: مؤسسۀ هنداوی للتعلیم و الثقافه. - حسین، حسینی محمود (1983م)، ادب الرحله عند العرب، بیروت: دار الاندلس، چ2. - الحسینی، جعفر (1957م)، «تاریخ المستبصر»، مجلة المجمع العلمی العربی، ج32، دمشق، مجمع اللغۀ العربیه، صص 383-385. - حنبلی، عبدالحی‌بن احمدبن محمد ابن‌العماد (1986م)، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق محمود الأرناؤوط، ج7، دمشق: دار ابن‌کثیر. - خلیل، عماد‌الدین (2005م)، من ادب الرحلات، [بی‌جا]: دار ابن‌کثیر. - ریکور، بول (2006م) نظریۀ التأویل، ترجمه سعید الغانمی، الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی، چ2. - زرکلی، خیرالدین‌بن محمود (2002م)، الأعلام، ج4، 8، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ 15. - السید احمد، معتصم (2009م)، الهرمنیوطیقا فی الواقع الاسلامی، بیروت: دار الهادی. - الشقران، نهله (2015م)، خطاب ادب الرحلات فی القرن الرابع الهجری، اردن: الآن. - الشوابکه، نوال عبدالرحمن (2008م)، ادب الرحلات الاندلسیه و المغربیه، عمان: دار المأمون للنشر و التوزیع. - الصعیدی، عبدالحکم عبداللطیف (1996م)، الرحله فی الاسلام، قاهره: مکتبۀ الدار العربیه للکتاب. - ضیف، شوقی [بی‌تا]، الرحلات، قاهره: دار المعارف، چ4. - عابدی سرآسیا، علیرضا، محمدصادق علمی سولا و محمدکاظم علمی سولا (پاییز و زمستان 1389ش)، «بررسی امکان دسترسی به نیات مؤلف»، مجله مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، سال چهل‌ودوم، شماره پیاپی 2/85، صص169-194. - عیسی، عامر [بی‌تا]، «ابن‌المجاور (یوسف‌بن یعقوب)»، الموسوعۀ العربیه، ج17، دمشق: هیئۀ الموسوعۀ العربیه. - فهیم، حسین محمد (1989م)، ادب الرحلات، کویت: المجلس الوطنی للثقافۀ و الفنون و الآداب. - قنبری، آیت (بهار 1381ش)، «هرمنوتیک»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، شماره 17، صص277-294. - قندیل، فؤاد (2002م)، ادب الرحله فی التراث العربی، قاهره: مکتبۀ الدار العربیه للکتاب، چ2. - قنبری، آیت (پاییز 1377ش)، «یادداشتی درباره هنوتیک و انواع آن»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، شماره 2، صص 184-207. - الکیلانی، جمال‌الدین فالح (2014م)، الرحلات و الرحالۀ فی التاریخ الاسلامی، قاهره: دار الزنبقه. - محجوب، فاطمه (1993)، الموسوعۀ الذهبیه للعلوم الاسلامیه، ج8، قاهره: دار الغد العربی. - مصطفی، عادل (2018م)، فهم الفهم، پادشاهی متحد: مؤسسۀ هنداوی سی آی سی. - ناصرخسرو قبادیانی (1993م)، سفرنامه ناصرخسرو علوی، ترجمۀ یحیی الخشاب، قاهره: الهیئۀ المصریۀ العامۀ للکتاب، چ2. - ...................................... (1383ش)، سفرنامه ناصرخسرو، تهیه و تنظیم إنی کاظمی، نشر الکترونیکی کتابخانه تاریخ ما. - ناصر، عماره (2007م)، اللغۀ و التأویل، بیروت، دار الفارابی. - نصار، حسین (1991م)، ادبیات ادب الرحله، جیزه مصر: الشرکۀ المصریۀ العالمیه للنشر. - وثوقی، محمدباقر (1389ش)، علل و عوامل جابجایی کانون‌های تجاری در خلیج فارس، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- Kruk, Remke(2010), “A Traveller in Thirteenth-Century Arabia: Ibn al-Mujawir’s Tarikh al-Mustabsir”, Journal of the American Oriental Society, vol. 2, (316): 317. - Mackintosh-Smith (2009), “Tim”, Review Article: Ibn al-Mujawer, The British-Yemeni Society. - http://al-bab.com/albab-orig/albab/bys/articles/mackintoshsmith10.htm. May 25, 2018. List of sources with English handwriting - ‘Āmer ‘Ēsā, Ibn al-Mojāver (Yusef b. Ya’qūb), al-Mosū’a al-‘Arabīya. - ‘Abedī Sar Āsīā and Others (Fall & Winter 1389 Š.), “Barrasī-e Emkān-e Dastresī be Nīyāt-e Moalef,” Majala Moṭāleāt-e Eslāmī: Falsafa va Kalām, No. 85/2, pp. 169-194. [In Persian] - Aḥmad, Ramażān Aḥmad, al-Riḥla va al-Raḥāla al-Moslimūm, Jeda: Dār al-Bayān al-‘Arabī. - Fahīm, Ḥossein Moḥammd (1978), Ādab al-Raḥalāt, Kowait: al-Majlis al-Vaṭanī lilṯaqāfa va al-fonūn va al-Ādab. - Ḥāmid Abu Zayd, Naṣr (2005), Eškālīāt al-Qorā va Ālīāt al-Tavīl, Al-Dār al-Beyżā, al-Markaz al-ṯaqāfī al-‘Arabī. - Al- Ḥanbalī, ‘Abd al-Ḥai b. Aḥmad b. Moḥammad b. al-‘Emād (1986), Šaḏarāt al-Ḏahab fi Aḵbār mn Ḏahab, edited by Maḥmūd al-Arnāoūṭ, Vol. 7, Damascus: Dār Ibn Kaṯīr. - Ḥossein, Ḥosseinī Maḥmod (1983), Adab al-Raḥla, ‘Enda al-‘Arab, Beirut: Dār al-Andolus. - Al-Ḥosseinī, Jafar (1957), “Tārīḵ al-Mostabsir,” Damišq, al-Majma’ al-‘Elmī al-Arabī, pp. 32, 383-385. - Ibn Baṭūṭa (1987), Raḥla Ibn Baṭūṭa, edited by Mohammad ‘Abd al-Mon’em al-Oryān, Beirut: Dār al-Eḥyā al-‘Olūm. - Ibn Jobair, Mohammad b. Aḥmad, Riḥla Ibn Jobair, Beiryt: Dāt al-Hilāl. - Ibn Ḵaldūn, ‘Abd al-Raḥmān b. Mohammad (988), Tārīḵ-e Ibn Ḵaldūn, Vol. 1, edited by Ḵalīl Šaḥāda, Beirut: Dāt al-Fikr. - Ibn al-Ḵaṭīb, Lisān ak-Dīn (2003), ḵaṭtat al-Ṭayf Raḥalātti al-Mḡrib va al-Andolus, edited by Aḥmad al-Morād al-Ebādi, Beirut: al-Moasesa al-‘Arabīa lilderāsāt va al-Našr. - Ibn Manẓūr, Jamāl al-dīn Mohammad b. Mokarram, Lisān al-‘Arab, Vo. 11, Beirut: Dār Ṣāder. - Ibn Mojāver (1996), Tārīḵ al-Mostabṣer, edited by Mamdo’e Ḥasan Mohammad, Cairo: Maktaba al-Ṯaqāfa al-Dīnīa. - Ibn Taḡrī Bardī, Yūsof, al-Nojūm al-Zāhara fi Molūka Mṣr va al-Qāhara, Dār al-Kotob. - Ḵalīl, ‘Emād al-Dīn (2005), MinAdab al-Raḥlāt, Dār al-Kaṯīr.Pādišāh, Ḥāfiẓ Mohammad (2013), al-Ḥijāz fi Adab al-Riḥla al-‘Arabī, PhD. Thesis, Islamabad: National University of Modern Languages, Arabic Language Department. - Al-Kīlānī, Jamāl al-Dīn Fāliḥ (2014), Al-Raḥalāt va al-Raḥāla fi al-Tarīḵ al-Eslāmī, Cairo: Dār al-Zanbaqa. - Ḵosro, Nāṣir (1993), Safarnāma Naṣir Ḵosro ‘Alavī, translated by Yaḥyā al-ḵašāb, Cairo: al-Heyat al-Misrīya al-‘Āma lilKitāb. - Ḵosro Qobādīānī, Nāṣir (1383 Š.), Safarnama Nāṣir Ḵosro, Electronic Publication of Ketābḵāna Tārīḵ-e Mā. - Maḥjub, Faṭama (1996), Al-Mosū’a al-Ḏahabīa Lil’Olūm al-Eslāmīya, Vol. 8, Cairo: Dār al-Ḡad al-‘Arabī. - Moḥammad Ḥasan, Zakī (2013), Al-Raḥāla al-Moslemūn fi al-‘Oṣūr al-Vosṭā, Cairo: Hendāvī. - Moṣṭafā, ‘Adil (2018), Fahm al-Fahm, Pādešāhī Motaḥeda, Moasesa Hendāvī CIC. - Nāṣir, ‘Amāra (2007), Naẓariya al-Tavīl, Beirut: Dār al-Fārābī. - Naṣār, Ḥossein (1991), Adabīyāt Adab al-Raḥla, Giza, al-Širkat al-Miṣrīya al-‘Ālamīya lilNašr. - Qanbarī, Āyat (spring 1381 Š.), “Hermenotik,” Faslnama ‘Elmī –Pejūhešī, ‘Olūm-e Sīyāsī Danešqāh-e Bāqir al-‘Olūm, No, 17, pp. 277-294. [In Persian] - Qanbarī, Āyat (Fall 1377 Š.), “Yāddāštī darbāreye Hermenotik va Anvā’-e Ān, Faslnama ‘Elmī –Pejūhešī,” ‘Olūm-e Sīyāsī Danešqāh-e Bāqir al-‘Olūm, No, 2, pp. 184-207. [In Persian] - Qandīl, Foād (2002), Ādab al-Raḥla fi al-Torāṯ al-‘Arabī, Cairo: Maktaba al-Dār al-’Arabīa lilKetāb. - Al-Ṣae‘dī, ‘Abd al-Ḥakam ‘Abd al-Laṭīf (1996), Al-Raḥla fi al-Eslām, Cairo: Maktaba al-Dār al-’Arabīa lilKetāb. - Al-Sayed Aḥmad, Mo‘taṣim (2009), Al-Hermenoṭīqā fi al-Vaqa’ al-Eslāmī. - Al-Šaqrān, Nahla (2015), Ḵaṭāb ‘adab al-Raḥalāt fi al-Qarn al-Raba’ al-Hejrī, Jordan. - Al- Šavābaka, Navāl ‘Abd al-Raḥmān (2008), Ādab al-Rāḥlāt al-Andolusīya va al-Maḡrebīya, Oman: Dār al-Mamūn lilNašr va al-Tozi’. - Voṯuqī, Moḥammad Bāqir (1389 Š.), ‘Elal va ‘Avāmil-e Jābejāee Kānūn-hā-ye Tejārī dar Ḵalīj-e Fārs, Tehran: Pejūheškada Tārīḵ-e Eslām. [In Persian] - Al-Zerkalī, Ḵaīr al-Din b. Maḥmūd Damešqī (2002), Al-‘Alām, Vol. 8, Beirut: Dār al-‘Elm lilMalāīn. - Żeyf, Šoqī, Al-Raḥlāt, Cairo: Dār al-Ma’ārif.
References in English - Kruk, Remke, “A Traveler in Thirteenth-Century Arabia: Ibn al-Mujawir’s Tarikh al-Mustabsir,” Journal of the American Oriental Society, 2010; 2 (316): 317. - Mackintosh-Smith, Tim, Review Article: Ibn al-Mujawer, The British-Yemeni Society, 2009, http://al-bab.com/albab-orig/albab/bys/articles/mackintoshsmith10.htm. May 25, 2018. - Ricoeur, Paul (1976), Interpretation Theory: Discourse and the Surplus of Meaning, Texas: Texas Christian University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,080 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 495 |
||