نگاهی به منصب امیرنظام در دوره ی قاجار

منابع و مآخذ

- آدمیت، فریدون (1378)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی.

- آل داود، علی (1390)، اسناد و نامه‌های امیرکبیر، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

- احتشام‌السلطنه (1377) خاطرات احتشام السلطنه، به کوشش سید مهدی موسوی، تهران: زوار.

- اذکائی، پرویز (آذر و اسفند 1367)، «قراگوزلوهای همدان»، مجله آینده، سال چهاردهم، شماره 9- 12، صص600-617.

- اشرف، احمد (1368)، «لقب و عنوان»، در زمینۀ ایران‌شناسی، به کوشش چنگیز پهلوان، تهران: انتشارات میهن.

- افشار، ایرج (فروردین و تیر 1389)، «شش مشیرالدوله»، مجلۀ بخارا، سال دوازدهم، شماره دوازدهم (پی‌درپی 75)، صص451- 554.

- افضل الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، به کوشش منصوره اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.

- امانت، عباس (1393)، قبلۀ عالم: ناصرالدین‌شاه قاجار و پادشاهی ایران (1247-1313)، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران: کارنامه.

- پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامۀ پولاک: ایران و ایرانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.

- اعتضادالسلطنه، علیقلی‌میرزا (1370)، اکسیر التواریخ: تاریخ قاجار از آغاز تا 1259ق، به اهتمام جمشید کیان­فر، تهران: ویسمن.

- اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1357)، صدرالتواریخ یا تاریخ صدور: شرح حال یازده نفر از صدراعظم­های پادشاهان قاجار، تصحیح، تحشیه، توضیح و فهرست­ها: محمد مشیری، تهران: روزبهان.

- ................................................. (1363)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، ج3، تهران: دنیای کتاب.

- .................................................. (1367)، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوائی و میرهاشم محدث، ج2، تهران: دانشگاه تهران.

- ................................................... (1389)، روزنامۀ خاطرات اعتمادالسلطنه، مقدمه و فهارس از ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.

- اقبال آشتیانی، عباس (1392)، میرزا تقی‌خان امیرکبیر، به کوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.

- بامداد، مهدی (1371)، شرح حال رجال ایران در قرن 12 و 13 و 14 هجری، ج1-3، تهران: زوار.

- براون، ادوارد (1376)، انقلاب مشروطیت ایران، ترجمۀ مهری قزوینی، تهران: کویر.

- تیموری، ابراهیم (1361)، تحریم تنباکو: اولین مقاومت منفی در ایران، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

- جهانگیرمیرزا (1327)، تاریخ نو: شامل حوادث دوره قاجاریه از سال 1267 تا 1240 قمری، به سعی و اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابخانه علی‌اکبر علمی و شرکا.

- خان‌ملک ساسانی، احمد [بی‌تا]، سیاستگران دوره قاجار، ج1، تهران: هدایت و بابک.

- خاوری شیرازی، میرزا فضل‌الله (1380)، تاریخ ذوالقرنین، تصحیح ناصر افشارفر، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

- خورموجی، محمدجعفر (1363)، حقایق الاخبار ناصری، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: نی.

- دنسترویل، لایونل چارلز [بی‌تا]، خاطرات ژنرال دنسترویل: سرکوبگر جنگل، ترجمۀ حسین انصاری، با مقدمۀ تحلیلی و فهارس علی دهباشی، تهران: کتاب فرزان.

- ریاحی، محمدامین (1372)، تاریخ خوی، تهران: توس.

- سپهر، عبدالحسین‌خان (1368)، یاداشت‌های ملک المورخین و مرآت الوقایع مظفری، با تصحیحات و توضیحات و مقدمه عبدالحسین نوائی، تهران: زرین.

- سپهر، محمدتقی‌خان (1377)، ناسخ ­التواریخ: تاریخ قاجاریه، به اهتمام جمشید کیانفر، ج1 و 2، تهران: اساطیر.

- سرنا، کارلا (1363)، مردم و دیدنی‌های ایران: سفرنامه کارلا سرنا، ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو.

- سلیمانی، کریم (1379)، القاب رجال دوره قاجاریه، تهران: نشر نی.

- سنندجی، میرزا شکرالله (1375)، تحفه ناصری: در تاریخ و جغرافیای کردستان، مقابله، تصحیح، حواشی و تعلیقات حشمت‌الله طبیبی، تهران: امیرکبیر.

- غفاری، محمدعلی (1361)، خاطرات و اسناد محمدعلی غفاری: نائب اول پیشخدمت باشی (تاریخ غفاری)، به کوشش منصوره اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران.

- فلاندن، اوژن (1324)، سفرنامۀ اوژن فلاندن به ایران در سال‌های 1840–1841، ترجمۀ حسین نورصادقی، [بی‌جا]: [بی‌نا].

- کدی، نیکی (1358)، تحریم تنباکو در ایران، ترجمۀ شاهرخ قائم‌مقامی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

- کسروی، احمد (1385)، تاریخ مشروطه ایران، تبریز: اختر.

- کنت دوسرسی (1362)، ایران در 1839-1840، ترجمۀ احسان اشراقی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

- مجدالاسلام کرمانی، احمد (اسفند 1328)، «مناصب و القاب»، یغما، سال دوم، شماره 12، صص574-579.

- مستوفی، عبدالله (1377)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، ج1، تهران: زوار.

- مکی، حسین (1366)، زندگانی میرزا تقی‌خان امیرکبیر، تهران: علمی.

- نادرمیرزا (1373)، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز، مقدمه، تصحیح و تحشیۀ غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز: ستوده.

- نامه ­های امیرکبیر به انضمام نوادر الامیر (1384)، تصحیح و تدوین سید علی آل‌داود، تهران: نشر تاریخ ایران.

- نظام‌السلطنه مافی، حسینقلی‌خان (1362)، خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، به کوشش معصومه مافی و دیگران، باب اول، تهران: نشر تاریخ ایران.

- هدایت، رضاقلی‌خان (1380)، تاریخ روضۀ الصفای ناصری، به تصحیح و تحشیه جمشید کیان‌فر، ج 9، بخش دوم (14)، تهران: اساطیر.

- ....................................... (1385)، تاریخ روضۀ الصفای ناصری، ج 10 (15)، تصحیح و تحشیه جمشید کیان‌فر، تهران: اساطیر.

- هدایت، مهدیقلی (1344)، خاطرات و خطرات: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دورۀ زندگی من، تهران: کتابفروشی زوار.

- ................................. (1363)، گزارش ایران: قاجاریه و مشروطیت، به اهتمام محمدعلی صوتی، تهران: نقره.

روزنامه‌ها

- شرف، نمره 43، رمضان المبارک 1303.

- وقایع اتفاقیه، نمره 42، بیست و ششم محرم الحرام 1268.

- وقایع اتفاقیه، نمره 44، دهم صفر المظفر1268.

List of sources with English handwriting

A) Newspapers

-  Šaraf, No. 43, Ramazān 1303.

-  Waqāye'-e Ettefāqīye, No. 42, 26 Mūḥarram 1268.

-  Waqāye'-e Ettefāqīye, No. 44, 10 Ṣafar 1268.

B) Books

-  Ādamīyat, Fereydūn (1378 Š.), Amīr Kabīr va Irān, Tehran: Ḵārazmī.

-  Afżal al-Molk, Ḡolām Hosin (1361 Š.), Afżal al-Tavārīḵ, Edited by Mansūreh Eteḥādīyeh (Neẓām Māfī) va Sīrūs Saʻdvandīyān, Tehran: Našr- Tārīḵ-e Irān.

-  Āl Davūd, ʻAlī (1390 Š.), Asnād va Nāmehā-ye Amīr Kabīr, Tehran: Sāzmān-e Asnād va Ketābḵāneh Mellī Iran.

-Amānat, ʻAbbās (1393 Š.), Qebleh ʻĀlam: Nāser al-Dīn Šāh-e Qājār va Pādešāhī-e Irān (1247-1313), Translated by Hasan Kāmšād, Tehran: Kārnāmeh.

- Amanat, Abbas (2011), “AMIR NEZAM”, Encyclopaedia Iranica, Vol I, Fasc 9,pp. 965-966.

-  Afšār, Īraj (1389 Š.), “Šeš Mošīr al-Dola 1,” Boḵarā, 12, No. 12, Farvardīn, Tīr, pp. 451-554.

-  Ašraf, Aḥmad (1368 Š.), “Laqab va ʻOnvān,” in Zamīneh-ye Irānšenāsī, Edited by Čangīz Pahlavān, Tehran.

-  Aẕkāei, Parvīz (1367 Š.), “Qarāgozlūhā-ye Hamadān,” Āyanda, 14, No. 9-12, Āẕar – Esfand, pp. 600-617.

-  Bāmdād, Mahdī (1371 Š.), Šarḥ-e Ḥāl-e Rejāl-e Irān dar Qarn-e 12 va 13 va 14 Hejrī, Vol. 1-3, Tehran: Zavvār.

-  Brown, Edward (1376 Š.) Enqelāb-e Mašrūṯīat-e Irān, Translated by Mehrī Qazvīnī, Tehran: Kavīr.

-  Eḥtešām al-Salṯaneh (1377 Š.), Ḵāterāt-e Eḥtešām al-Salṯaneh, Edited by Sayyid Mahdī Mūsāvī, Tehran: Zavvār.

-  Eʿtemād-al-Salṭana, Moḥammad Hasan Khān (1367 Š.), Merāt al-Boldān, ed. ʻA. H. Navāʾī va Mīr Hāšem Moḥadeṯ, Vol. 2, Tehran: Danešgāh-e Tehrān.

-  Eʿtemād-al-Salṭana, Moḥammad Hasan Khān (1389 Š.), Ruz-nāma-ye ḵāṭerāt, ed. I. Afšār, Tehran: Amīr Kabīr.

-  Eʿtemād-al-Salṭana, Moḥammad Hasan Khān (1357 Š.), Ṣadr al-Tavārīḵ yā Tārīḵ-e Ṣodūr: Šarḥ-e Ḥāl-e Yāzdah Nafar az Ṣadr-e Azamhā-ye Pādešāhān-e Qājār. Ed. by Moḥammad Mošīrī, Tehran: Rūzbehān.

-  Eʿtemād-al-Salṭana, Moḥammad Hasan Khān (1363 Š.), Tāriḵ-e montaẓam-e Nāṣeri, ed. M. I. Reżvāni, Vol. III, Tehran: Doyāye Ketāb.

-  ʻEteżād al-Salṯaneh, ʻAlī Qolī Mīrzā (1370 Š.), Eksīr al-Tavārīḵ: Tārīḵ-e Qājār az Āḡāz tā 1259 AH, ed. Jamšīd Kīānfar, Tehran: Vīsman.

-  Eqbāl Āštīānī, ʻAbbās (1392), Mīrzā Taqī Ḵān Amīr Kabīr, ed. I. Afšār, Tehran: Danešgāh-e Tehrān.

-  Ḡafārī, Moḥammad ʻAlī (1361 Š.), Ḵāṭerāt va Asnād-e Moḥammad ʻalī Ḡafārī: Nāyeb Avval-e Pīšḵematbāšī (Tārīḵ-e Ḡafārī), ed. Mansūreh Eteḥādīya va Sīrūs Saʻdvandīyān, Tehran: Našr- Tārīḵ-e Irān.

-  Hedayat, Mehdiqoli ḵān (1344 Š.), Ḵāṭerāt o ḵaṭarāt: tuša-i az tāriḵ-e šeš pādšāh wa guša-i az tāriḵ zendagi-e man, Tehran: Zavvār.

-  Hedayat, Mehdiqoli ḵān (1363 Š.) Gozāreš-e Irān: Qājāriya wa mašruṭīyat, ed. by Moḥammad-ʿAli Ṣawtī, Tehran: Noqra.

-  Hedāyat, Rezā Qolī ḵān (1380 Š.), Tārīḵ-e Rożat al-Ṣafā Nāṣerī, ed. Jamšīd Kiyānfar, Vol. 9, Part 2 (14) Tehran: Asāṭīr.

-  Hedāyat, Rezā Qolī ḵān (1385 Š.), Tārīḵ-e Rożat al-Ṣafā Nāṣerī, ed. Jamšīd Kiyānfar, Vol. 10, (15) Tehran: Asāṭīr.

-  Jahāngīr Mīrzā (1327 Š.), Tārīḵ-e No: Šāmel-e Ḥavādeṯ-e dore-ye Qājārīye az Sāl-e 1240 tā 1267 Qamarī, ed. Abbas Eqbāl, Tehran: Ketābḵāneh ʻAlī Akbar ʻElmī va Šorakā.

-  Ḵān-Malek Sāsānī, Aḥmad (1338 Š.), Sīāsatgarān-e dawra-ye Qājār, Vol. 1, Tehran: Hedāyat and Bābak.

-  Kasravī, Aḥmad (1385 Š.), Tāriḵ-e mašruṭa-ye Irān, Tabrīz: Aḵtar.

-  Ḵāvarī Šīrāzī, Mīrzā Fażl allāh (1380 Š.), Tārīḵ-e Ẕolqarnein, ed. By N. Afšārfar, Vol. 2, Tehran: Vezārat-e FArhang va Eršād-e Eslāmī va Ketābḵāneh, Mūzeh va Markaz-e Asnād-e Majles-e Šorā-ye Eslāmī.

-  Ḵūrmoji, Moḥammad Jafar (1363 Š.), Ḥaqāyeq al-Aḵbār-e Nāṣerī, ed. Ḥosein Ḵadīv Jam. Tehran: Ney.

-  Makkī, Ḥosien (1366 Š.). Zendagānī-e Mīrzā Taqī Ḵān Amīr Kabīr, Tehran: ʻElmī.

-  Mostowfi, Abd-Allāh(1377 Š.) Šarḥ-e zendegāni-e man: tāriḵ-e ejtemāʿi wa edāri-e dowra-ye Qājariya., Vol. 1, Tehran, Zavvār.

-  Nader Mīrzā (1373 Š.), Tārīḵ va Joḡrāfīyā-e Dār al-Salṭana Tabrīz, ed. Ḡolām Rezā Ṭabāṭabāee Majd, Tabriz: Sotūdeh.

-  Nāmahā-ye Amīr Kabīr be Enżemām-e Navāder al-Amīr (1384 Š.), ed. Sayyid ʻAlī Āl Dāvūd, Tehran: Našr- Tārīḵ-e Irān.

-  Neẓām-al-Salṭana, Ḥoseinqoli Khan (1362 Š.), Ḵāṭerāt va asnād-e Ḥosaynqoli Khān Neẓām-al-Salṭana Māfi, ed. M. Neẓām Māfi et al., Part 1, Tehran: Našr-e Tārīḵ-e Irān.

-  Rīāhḥī, Moḥammad Amīn (1372 Š.), Tārīḵ-e Ḵoī, Tehran: Tūs.

-  Sanandajī, Mīrzā Šokr allāh (1375 Š.), Toḥfeh Nāṣerī: dar Tārīḵ va Joḡrāfīā-ye Kordestān, ed. Ḥešmat allāh Ṭabībī, Tehran: Amīr Kabīr.

-  Sepehr, Abdʻul Hosein Ḵān (1377 Š.), Yāddāšthā-ye Malek al-Movareḵīn va Merāt al-Vaqāyeʻ Możafarī, ed. ʻA. H. Navāʾī, Tehran: Zarrīn.

-  Soleymānī, Karīm (1379 Š.), Alqāb-e Rejāl-e dore-ye Qājārī-e, Tehran: Ney.

-  Taymūrī, Ebrāhīm (1361 Š.), Taḥrīm-e Tanbākū: Avvalīn Moqāvemat-e Manfī dar Irān, Tehran: Ketābhā-ye Jībī.

 C) Articles

-  Majd al-Eslām, Kermānī (1328 Š.), “Manāṣeb va Algāb,” Yaḡmā, 2, No. 12, Esfand, pp. 574-579.

-  Amānat, ʻAbbas (2001), “AMĪR NEẒĀM,” Encyclopædia Iranica, I/9, pp. 965-966.

Refereneces in English, French and German

-  de Sercey, F. E. (1928), Une ambassade extraordinaire: La Perse en 1839-1840, Paris.

-  Dunsterville, L. C. (1920), The Adventures of Dunsterforce, London.

-  E. Flandin and P. Coste (1843-54), Voyage en Perse pendant les années 1840 et 1841, 8 vols., Paris.

-  Keddie, Nikki (1966), Religion and Rebellion in Iran: The Tobacco Protest of 1891-1892.

-  Polak, Jakob Eduard (1865), Persien: das Land und seine Bewohner; Ethnographische Schilderungen, Leipzig Brockhaus.

-  Serena, C.  (1883), Hommes et choses en Perse, Paris.