پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 931 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,491,818 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,286 |
دیوان محاسبات و مسئلۀ پرداخت حقوق در دورۀ قاجار (1327-1329ق) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 6، دوره 29، شماره 44 - شماره پیاپی 134، اسفند 1398، صفحه 117-144 اصل مقاله (879.13 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.26698.2031 | ||
| نویسندگان | ||
| امین محمدی* 1؛ علیرضا ملایی توانی2؛ سیدمحمدرحیم ربانی زاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 2دانشیار پژوهشکده پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 3استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| پرداخت حقوق کارکنان کشوری و لشکری یکی از چالش‌های مهم حکومت قاجار بود. افزایش روزافزون تعداد حقوق‌بگیران، تأخیر در پرداخت‌ها یا برقراری حقوق‌های بی‌محل، مسئلۀ پرداخت حقوق را به چالشی بزرگ تبدیل کرده بود. روش‌های سنتی و استخدام مستشاران خارجی هیچ‌یک نتوانست این مشکل را حل کند. پس از مشروطیت، دولت و مجلس برای حل این مسئله سازوکارهای نظارتی مستقل ایجاد کردند تا هم از استفادۀ نادرست درآمدهای کشور جلوگیری کنند و هم روند پرداخت حقوق کارکنان تسریع شود. در همین راستا، دیوان محاسبات با هدف نظارت بر مالیه، به‌ویژه سامان دادن به اوضاع آشفتۀ پرداخت حقوق کارکنان تشکیل شد. مسئلۀ اصلی این پژوهش، از یک سو بررسی علت و ضرورت تشکیل دیوان محاسبات و از سوی دیگر، بررسی عملکرد آن در نحوۀ رویارویی با مسئلۀ پرداخت حقوق کارکنان دولت است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تأخیر فراوان در تصویب قانون دیوان محاسبات، وجود نواقص زیاد در نظام‌نامۀ داخلی، ناتوانی در احضار صاحب‌جمعان و تسویۀ حساب آنها، نبود تخصص و تجربه در میان اعضای دیوان و گسترده بودن دامنۀ مسئلۀ پرداخت حقوق، موجب ناکارآمدی دیوان محاسبات و در نهایت انحلال آن شده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دیوان محاسبات؛ مالیه؛ دورۀ قاجار؛ مشروطیت؛ اسناد تاریخی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Divan-e Mohasebat and the Problem of Paying Salaries in the Qajar Period (1909-1911) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amin Mohammadi1؛ Alireza Molaie Tavani2؛ Seyed Mohamad Rahim Rabbanizadeh3 | ||
| 1Ph.D. Student of Iranian History after the Islamic Institute of Humanities and Cultural Studies | ||
| 2Associate Professor, Research Institute for Humanities and Cultural Studies | ||
| 3Assistant Professor / Institute for Human Sciences and Cultural Studies | ||
| چکیده [English] | ||
| Paying salaries of civil and military officials was one of the main challenges of the Qajar government. The increasing number of payrolls, delays in payments, or salaries without financial credentials has made the problem a major challenge. Traditional methods and recruiting foreign advisers could not solve this problem. After the Constitutional Revolution, the government and the parliament set up independent oversight mechanisms to resolve this problem to prevent the loss of income of the country and to speed up the payment of employees' salaries. In the same vein, Divan-e Mohasebat was formed to control finances, especially organizing in the turbulent situation of employees' salaries. The main issue in this research is the study of the cause and necessity of the establishment of Divan-e Mohasebat on the one hand and its performance in the way of dealing with the issue of paying the salaries of government employees on the other. Findings of this study indicate that there are many delays in the adoption of Divan-e Mohasebat law, high deficits in the internal regulation, the inability to summon officials and reckoning their account, the lack of expertise and experience among members, and the widespread scope of the issue of pay-as-you-go, resulting in inefficiency of Divan-e Mohasebat and, eventually, its dissolution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Divan-e Mohasebat, Taxation, Qajar Period, Constitutionalism, Historical Documents | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ الف. کتب و مقالات - آدمیت، فریدون و هما ناطق (1356)، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشدۀ دوران قاجار، تهران: انتشارات آگاه. - افضل‌الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، تصحیح منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران. - جمالزاده، محمدعلی (1362)، گنج شایگان، تهران: انتشارات کتاب تهران. - شوستر، مورگان (1394)، اختناق ایران، ترجمۀ حسن افشار، تهران: نشر ماهی. - علوی، سید ابوالحسن (1385)، رجال عصر مشروطیت، تصحیح حبیب یغمایی و ایرج افشار، تهران: اساطیر - عین‌السلطنه، قهرمان‌میرزا سالور (1374)، روزنامۀ خاطرات عین‌السلطنه، تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، ج2، تهران: اساطیر. - فراستی، رضا (1372)، فرمان‌ها و رقم‌های دورۀ قاجار، تهران: موسسۀ پژوهش و مطالعات فرهنگی. - قائم‌مقامی، جهانگیر (فروردین و اردیبهشت1350)، «اسناد و نامه‌های تاریخی: گزارش‌های میرزا ملکم‌خان ناظم‌الملک به وزارت خارجه ایران»، مجلۀ بررسی‌های تاریخی، ، شمارۀ 31، صص281- 330. - کرزن، جورج ناتانایل (1380)، ایران و قضیۀ ایران، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، ج1 و 2، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چ5. - محمدی، امین و مرضیه ثمره حسینی (پاییز و زمستان 1394)، «بررسی اسناد برات و شبه‌برات»، پیام بهارستان، دورۀ دوم، سال هشتم، شمارۀ 26، صص216- 258. - مرادی‌نیا، محمدجواد و مطلّب مطلبی (تابستان 1397)، «چالش و موانع مواجب قشون در ایالت کرمانشاهان دورۀ قاجار»، فصلنامۀ مطالعات تاریخی جنگ، سال دوم، شمارۀ 2، صص165- 180. - مرادی‌نیا، محمدجواد (تابستان 1394)، «تحلیل عملکرد دیوان محاسبات پس از مشروطه»، فصلنامۀ گنجینۀ اسناد، شمارۀ 98، صص32-47. - مستوفی، عبدالله (1371)، شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه، ج1، 2، 3، تهران: انتشارات زوار. - مصدق، محمد (1304)، اصول قواعد و قوانین در ممالک خارجه و ایران، تهران: مطبعه تمدن. - .......................... (1364)، خاطرات و تأملات دکتر محمد مصدق، به کوشش ایرج افشار، تهران: محمدعلی علمی. - نظام‌السطنه مافی، حسین‌قلی (1362)، اسناد و خاطرات حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی،، تصحیح معصومه مافى و دیگران، ج3، تهران: نشر تاریخ ایران، چ2. - نواب طهرانی، میرزا مهدی (1376)، دستور الاعقاب، به کوشش سیدعلی آل‌داوود، تهران: نشر تاریخ ایران. - واتسن، رابرت گرنت (1340)، تاریخ قاجار، ترجمۀ عباسقلی آذری، [بی‌جا]: [بی‌نا].
ب. اسناد تاریخی - سازمان اسناد ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 000076/240. - .........................................................، سند شمارۀ 034226/240. - .........................................................، سند شمارۀ 045098/240. - .........................................................، سند شمارۀ 046406/240. - .........................................................، سند شمارۀ 048794/240. - .........................................................، سند شمارۀ 051928/240. - .........................................................، سند شمارۀ 057867/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059441/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059448/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059449/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059452/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059453/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059454/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059455/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059458/240 - .........................................................، سند شمارۀ 059504/240. - .........................................................، سند شمارۀ 083201/240. - .........................................................، سند شمارۀ 088985/240. - .........................................................، سند شمارۀ 089808/240. - .........................................................، سند شمارۀ 100816/240. - .........................................................، سند شمارۀ 100817/240. - .........................................................، سند شمارۀ 107484/240. - .........................................................، سند شمارۀ 107486/240. - .........................................................، سند شمارۀ 54784/240. - .........................................................، سند شمارۀ 107505/240. - .........................................................، سند شمارۀ 1554/232. - .........................................................، سند شمارۀ 1558/232. - .........................................................، سند شمارۀ 16202/240. - .........................................................، سند شمارۀ 23365/240. - .........................................................، سند شمارۀ 2393/232. - .........................................................، سند شمارۀ 2428/232. - .........................................................، سند شمارۀ 25404/240. - .........................................................، سند شمارۀ 47318/240. - .........................................................، سند شمارۀ 49698/240. - .........................................................، سند شمارۀ 53260/240. - .........................................................، سند شمارۀ 54764/240. - .........................................................، سند شمارۀ 54768/240. - .........................................................، سند شمارۀ 54785/240. - .........................................................، سند شمارۀ 61093/240. - .........................................................، سند شمارۀ 7258/295. - .........................................................، سند شمارۀ 7430/295. - .........................................................، سند شمارۀ 7390/295. - .........................................................، سند شمارۀ 7397/295. - .........................................................، سند شمارۀ 84103/240. - .........................................................، سند شمارۀ 89810/240. - .........................................................، سند شمارۀ 93598/240. - .........................................................، سند شمارۀ 059460/240.
ج. روزنامه روزنامۀ کاوه، انگلیسی‌ها و جنوب، 8 مهر 1287، شماره 25، صص 3-6.
د. مشروح مذاکرات مجلس مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ اول، 1324، جلسۀ 1 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ اول، 1326، جلسۀ 1 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ اول، 1326، جلسۀ 275 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1328، جلسۀ 53 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1328، جلسۀ 72 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1328، جلسۀ 79 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1328، جلسۀ 88. مشروح مذاکرت مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1328، جلسۀ 135. مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1329، جلسۀ 212 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1329، جلسۀ 214 مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ دوم، 1329، جلسۀ 215. مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ سوم، 1333، جلسۀ 25. List of sources with English handwriting Historical Documents National Library and Archives of I.R. Iran, (sākmā), Document ID: 240/000076; 240/034226; 240/045098; 240/046406; 240/048794; 240/051928; 240/057867; 240/059441; 240/059448; 240/059449; 240/059452; 240/059453; 240/059454; 240/059455; 240/059458; 240/05904; 240/083201; 240/088985; 240/089808; 240/100816; 240/100817; 240/107484; 240/107486; 240/107505; 232/1554; 232/1558; 240/23365; 232/2393; 232/2428; 240/25404; 240/47318; 240/49698; 240/53260; 240/54764; 240/54768; 240/54784; 240/54785; 240/61093; 295/7258; 295/7430; 295/7390; 295/7397; 240/84103; 240/89810; 240/93598; 240/059460 - Ādamiyat, Fereydūn; Nāteq, Homā (1356 Š.), Afkār-e Ejtemāi va Siyāsi va Eqtesādi dat Āṭār-e Montašer Našode-ye dorān-e Qajar, Tehran: Āgāh. [In Persian] - Afẓal al-Molk, Ḡolām Hosein (1361 Š.), Afżal al-tawāriḵ, ed. Manṣura Etteḥadiya and Sirus Saʿdvandiān, Tehran, Našr-e Tārīḵ-e Irān. [In Persian] - Alavi, Sayed Abu al-Hasan (1385 Š.), Rajal-e Aṣr-e Mašrūtiyat, ed. Habib Yaḡmāie va Iraj Afšar, Tehran: Asāṭīr. [In Persian] - ʿAyn-al-Salṭana Qahramān Mirzā Sālur, Ruz-nāma-ye ḵāṭerāt-e ʿAyn-al-Salṭana, ed. Masʿud Sālur and Iraj Afšār, 10 vols., Tehran, 1995-2001, p. 5073.Jamālzādeh, Muhammad ʻAli (1362 Š.), Ganĵeh Šāygān, Tehran: Ketāb-e Tehran. [In Persian] - Mosadeq, Muhammad (1364 Š.), Ḵaṭerāt va Tamolāt-e Doktor Muhammad Moṣadeq, ed. Iraj Āfšar, Tehran: Mohammad Ali ʻElmī. [In Persian] - Mosadeq, Muhammad (1304 Š.), Osūl Qavāʻed va Qavānīn dar Mamālek-e Ḵareje va Irān, Tehran: Tamaddon. [In Persian] - Mostofī, ʻAbd allāh (1371 Š.), Šarh-e Zendegāni-ye Man yā Tārīḵ-e Ejtemāee va Edārī-ye dore-ye Qājāriye, Tehran: Zavvār. [In Persian] - Navāb Tehrānī, Mirzā Mahdī (1376 Š.), Dastū al-ʻAqāb, ed. Sayed Ali Āl-e Dāvūd, Tehran: Našr-e Tārīḵ-e Irān.Nezām al-Saltaneh Māfi, Hossein Qoli (1362 Š.), Asnād va Ḵāṭerāt-e Hossein Qoli Ḵān-e Nezām al-Saltaneh Māfi, ed. Maʻsūmeh Māfi, Mansūreh Ettehādieh, Sīrūs Saʻadvandiyān, Hamīd Rāmpīšeh, Tehran: Našr-e Tārīḵ-e Irān. [In Persian]
References in English - Curzon, George Nathaniel (2001), Persia and the Persian Question (1892) London & New York: Longmans, Green, and Co. - Mohammad Jawad Moradineya; Motaleb Motalebi, “Challenges and Impediments to Paying Wages to Troops and Its Impact on the Security of the Kermanshah Province during the Qajar Dynasty,” Journal of Historical Study of War, Vol. 2, No. 2, Summer (2018), pp. 165-180. [In Persian] - Mohammadi, Amin; Samareh Husseini, Marziyeh, “A Survey In Money Orders and Quasi- Money Orders Documents,” Payam-e Baharestan, Vol. 8, No. 26, Autumn and Winter (1394 Š.), pp. 216-258. [In Persian] - Moradinia, Mohammad Javad, “Review of Government Accountability Office after Constitutional Revolution,” Ganjine-ye Asnad, Summer (1394 Š.), No. 98, pp. 32-47. [In Persian] - Qāem Maqāmī, Jahāngīr, “Asnād va Nāmehā-ye Tārīḵī: Gozārešhā-ye Mīrzā Malkom Ḵān Naẓem al- Molk be Vezārat-e Ḵāreje-ye Irān,” Majale-ye Barrasīhā-ye Tārīḵī, Farvardīn va Ordībehešt (1350 Š.), No. 31, pp. 281-330. [In Persian] - Shuster, Morgan (1912), The Strangling of Persia, New York. - Watson, Robert Grant (1866), A History of Persia From the Beginning to the Nineteenth Century to the year 1858, with a review of the principal events that led to the establishment of the kajar dynasty, London: Smith Elder & Co.
Newspapers - Kāva, Engelīsīhā va Jonūb, 8 Mehr 1287, No. 25, pp. 4-6.
Detailed of the Parliamentary Negotiations - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1324, Jalase-ye 1. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1326, Jalase-ye 1. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1326, Jalase-ye 275. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1328, Jalase-ye 53. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1328, Jalase-ye 72. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1328, Jalase-ye 79. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1328, Jalase-ye 88. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1328, Jalase-ye 135. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1329, Jalase-ye 212. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1329, Jalase-ye 214. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1329, Jalase-ye 215. - Mašrūh-e Mozākerāt-e Majles-e Šūrā-ye Melī, doe-ye Avval, 1333, Jalase-ye 25.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 494 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 360 |
||