1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
چکیده
چکیده: از جمله آیاتی که از دیرباز بین مفسران مورد گفتگوست، آیۀ 37 سورۀ احزاب است که به ماجرای جدایی زید از زینب بنت جحش و سپس ازدواج پیامبر(ص) با زینب اشاره دارد. رهیافت های نادرست برخی از مفسران درتأثیرپذیری از روایات مجعول، سبب شد تا عشق و علاقۀ قلبی پیامبر(ص) به زینب، علت اصلی جدایی زید و زینب قلمداد شود. اینگونه برداشتهای نادرست زمینه را فراهم نمود تا دشمنان اسلام نیز ازآن یک داستان عاشقانه ساخته، ساحت قدس پیامبر(ص) را با آن آلوده، و عصمت و طهارت انبیاء را زیر سوال ببرند. این پژوهش، با رویکردی تحلیلی و انتقادی، با بررسی سندی و محتوایی روایات، به ارزیابی دیدگاه‌های مفسران فریقین دراین زمینه پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهدکه؛به دلیل مخالفت با آیات، ضعف درسند، اضطراب در متن روایات، اسرائیلی بودن روایات، مخالفت با عصمت و ... رهیافت برخی ازمفسران نادرست می‌باشد، از سوی دیگر، قرائن موجود در سیاق آیه، شأن نزول آیه، مباحث تاریخی، و روایات صحیح، رهیافت صحیح را مشخص و روشن می سازدکه؛ ازدواج پیامبر(ص) با زینب به دستور خدا و با هدف شکستن یک سنت جاهلی درارتباط با حرمت ازدواج با همسرمطلقۀ فرزند خوانده بوده است. لذا منظور ازعبارت « وَتُخْفی فی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدیهِ» این است که؛ پیامبر(ص) حکم ازدواج با زینب، را که ازطریق وحی به ایشان ابلاغ شده بود، ازمردم مخفی می‌کرد.
Disambiguating the Verse 37 of Surah Al-Ahzab,
Based on the Textual and Sanad Criticism of Hadiths
نویسندگان [English]
Hojatollah Hokmabady1؛ Ghlamreza Raeisian2؛ Abbas Esmaeelizadeh3
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
2.Associate of Qur’an and Hadith Sciences, The University of Mashhad, Iran
3. Associate of Qur’an and Hadith Sciences, The University of Mashhad, Iranity
چکیده [English]
Among the verses that have long been discussed among commentators is the verse 37 of Surah al-Alahzab, which refers to the story of Zayd’s separation from Zaynab bint Jahsh and then the Prophet’s (PBUH) marriage to her. Inaccurate approaches of some commentators, influenced by the fake narratives, made the Prophet’s (PBUH) love for Zaynab the main cause of Zayd and Zaynab’s divorce. Such misconceptions provide the basis for the enemies of Islam to make a romance out of it, to contaminate the Holy Prophet (PBUH) with it, and to question the infidelity and purity of the prophets. This study, with an analytical and critical approach, examines the documentary content of the narratives and evaluates the views of Shi’a and Sunni commentators. Findings show that because of opposition to the verses, weakness of the narrative, anxiety in the narrative context, existence of Israeli narrations, opposition to infallibility, etc., the approach of some interpreters is wrong. On the other hand, the indications available in the verse, the cause of the verse, the historical debates, and the correct traditions make it clear that the Prophet’s (PBUH) marriage to Zaynab has been at the command of God and with the aim of breaking an ignorant tradition regarding the prohibition of marriage with son-in-law’s divorced wife. Therefore, the Qur’anic phrase “and hide in your soul what God has shown” means that the Prophet (PBUH) concealed the decree of marrying Zaynab, revealed to him through revelation
کلیدواژه‌ها [English]
Verse 37 of Surah Al-Ahzab, Adopt, Prophet’s Marriage to Zaynab Bint Jahsh, Textual and Sand Critique of Hadiths
مراجع
قرآن کریم.
آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن(1406ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء.
آلوسى، سید محمود (1415ق)، روح المعانى فی تفسیرالقرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه
ابن ابی الحدید، عبد الحمید(1387ق)، شرح نهج البلاغه، قاهره: چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم.
ابن اثیر، علی بن محمد جزری(۱۴۰۹ق)، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر
ابن بابویه، محمد بن علی(1378ق)، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران: نشر جهان.
ابن حبان، محمد بن حبان بستی(1396ق)، المجروحین، تحقیق، محمد ابراهیم زاید، بیروت: بی نا.
ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی(1380ق)، تقریب الهذیب، بیروت: دارالمعرفه.
ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی (1404ق)، تهذیب التهذیب، بیروت: دارالفکر.
ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی (1379ق)، فتح الباری، بیروت: دارالمعرفه.
ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی (۱۴۱۵ق)، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن حنبل، احمدبن محمد(۱۴۰۸ق)، العلل و معرفه الرجال،تحقیق: وصی اله محمدعباس، بیروت: مکتبه الاسلامی
ابن داوود حلّی(۱۳۴۲ش)،کتاب الرجال، تهران: چاپ جلال‌الدین محدث ارموی.
ابن سعد، محمدبن سعد بغدادی(۱۴۱۰ق)، الطبقات الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن عاشور، محمد بن طاهر( بی‌تا)، التحریر و التنویر، بی جا: بی نا.
ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله (۱۴۱۲ق)، الاستیعاب فی معرفةالأصحاب، بیروت: چاپ علی محمد بجاوی.
ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله (1402ق)، جامع بیان العلم و فضله، قاهره: دارالکتب الاسلامیه.
ابن عربی، محمد بن عبداله (بی‌تا)، احکام القرآن، بیروت:دار الفکر.
ابن فارس، احمدبن فارس(1404ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب اعلام اسلامی.
ابن کثیردمشقى، اسماعیل بن عمرو(1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید(1415ق)، سنن ابن ماجه،تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دارالفکر.
ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارصادر.
ابن هشام، عبدالملک( بی‌تا)، السیرة النبویة،تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری، بیروت: دارالمعرفة.
ابو زکریا، یحیی بن معین( 1399ق)، التاریخ، به کوشش: احمد محمد نور سیف، مکه: بی نا.
ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله(۱۳۸۷ق)، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، بیروت: بی‌نا.
