پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شمارهها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,698 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,636,506 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,997,849 |
راههای ارتباطی بخش غربی استان لرستان (طرهان) در دورۀ ساسانی و سدههای آغازین اسلامی (با تأکید بر مسیرهای بهاره) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 8، دوره 29، شماره 44 - شماره پیاپی 134، اسفند 1398، صفحه 165-193 اصل مقاله (2.28 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2019.27054.2051 | ||
| نویسندگان | ||
| یونس یوسف وند1؛ جواد نیستانی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکترا گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسیرهای تاریخی ولایت «طرهان/طرحان» در جنوب غرب استان لرستان، از راههای برونمنطقه ای پرتردد و مهم بود. از مهمترین این مسیرها، محور ارتباطی کرمانشاه به خوزستان در دورۀ ساسانی و سدههای آغازین اسلامی است که آثار معماری ارزشمندی در آن ساخته شده است.اهداف پژوهش حاضر، مطالعۀ قابلیت های ارتباطی منطقۀ طرهان و بررسی تأثیر جغرافیا، اقلیم و آبوهوای منطقه در چگونگی انتخاب مسیرها و تحلیل سازمان فضایی بناهای مرتبط با آن است. رویکرد تحقیق تاریخی-تحلیلی است و گردآوری یافته ها با مطالعۀ میدانی و جستوجو در منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که وضعیت جغرافیایی و اقلیمی منطقه سبب شکل گیری دو مسیر بهاره و پاییزه در منطقه شده بود. این راه ارتباطی علاوه بر برقراری ارتباط خوزستان با مناطق شمال و شمال غرب ایران از طریق طرهان، نقش زیادی در برقراری امنیت ناحیه و پایداری استقرارهای آن نیز داشته است. از دیگر نتایج این پژوهش، شناسایی بخش زیادی از جاده های سنگفرش در مناطق کوهستانی، تعدادی قلعه –که به منظور حفاظت از راهها و کاروانها ساخته شده بودند-، ایستگاه های بینراهی با کارکرد خدماتی-رفاهی، آبانبار، کاروانسرا/ منزلگاه و همچنین کتیبه هایی از دوره اسلامی است که برای اولین بار در این پژوهش شناسایی و معرفی شدهاند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| طرهان؛ راههای ارتباطی؛ شواهد باستانشناختی؛ مسیرهای بهاره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Communication Roads of the Western Part of Lorestan (Tarhān) in the Sassanid Era and the Early Islamic Centuries (With an Emphasis on Spring-Routes) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Younos yousofvand1؛ Javad Neistani2 | ||
| 1PHD student Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities Sciences, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities Sciences, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The historical roads of Tārhān district in the southwest of Lorestan province are the important and high-traffic inter-regional roads. One of its most important roads is the road between Susiana and Kermanshah that has been very significant in the Sassanid era and early Islamic centuries. Many architectural works such as bridges, caravansary, and castell and cobblestone roads have been remains in this district from Sassanid and early Islamic centuries which have not been studied carefully yet. The goal of this research is the study of the communication capabilities of Tārhān district through the identification of the archaeological evidence of this road and buildings alongside it. The research approach is Historical-analytical, and data are collected by field and library method. To achieve these goals, this road was surveyed from Saimare city to Holeilan valley. This survey was identified a large part of the paved roads in mountainous areas, bridges, caravansary, some castles to protect roads and caravans, buildings with service-welfare functions, reservoir, two urban settlements, and an inscription from the Islamic era. The research results show that geography and climate of the region have caused to establish two paths in this region; spring route and autumn route. Each of them was used in one part of the year. In addition to connecting Khuzestan to the north and northwest of Iran, this road has caused the safety and flourishing of its settlements. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Tarhān, Communication routes, Archaeological evidence, spring-route | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ - ابن خردابه، عبیداللهبن عبدالله (1370)، المسالک و الممالک، ترجمۀ حسین قرهچانلو، تهران: چاپخانه مهارت. - ابن عماد حنبلی، ابیالفلاح عبدالحی [بیتا]، شذرات الذهب، ج3، بیروت، دار التراث العربی. - ایزدپناه، حمید (1363)، آثار باستانی و تاریخی لرستان، تهران: انتشارات آگاه، - احتشامی، منوچهر (1386)، پلهای ایران، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، - پرویز، احمد (1380)،«پل و تحول آن در قلمرو بدربن حسنویه»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. - پرونده ثبتی قلعه سِدِن، (1382)، تهران: مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور. - پیرنیا، محمدکریم و کرامتالله افسر (1370)، راه و رباط، تهران: انتشارات میراث فرهنگی و انتشارات آمین، چ2. -جغرافیای ناشناس (جغرافیای لرستان پیشکوه و پشتکوه)، (1396)، به کوشش سکندر امانالهی بهاروند، خرمآباد: انتشارات شاپورخواست. - چریکوف، نیل (1358) سیاحتنامه چریکف، ترجمۀ آبکار مسیحی، به کوشش علیاصغر عمران، تهران: چاپ سپهر. - مجهول المؤلف (1340)،حدود العالم من المشرق الی المغرب، بهکوشش منوچهر ستوده، تهران: دانشگاه تهران. - خزرجی، ابودلف مسعودبن مهلهل (1354)، سفرنامه ابودلف در ایران، ترجمۀ سید ابوالفضل طباطبائی، تعلیقات و تحقیقات ولادیمیر مینورسکی، تهران: انتشارات زوار، چ2. - دِمُرگان، ژاک (1339)، مطالعات جغرافیای غرب ایران، ترجمۀ کاظم ودیعی، تیریز: انتشارات چهر. - دوراند، هنری مورتیمور (1346)، سفرنامه دوراند، ترجمۀ علیمحمد ساکی، خرمآباد: انتشارات کتابفروشی محمدی. - راولینسون، سرهنری (1362)،سفرنامه راولینسون (گذر از ذهاب به خوزستان)، ترجمۀ سکندر امانالهی بهاروند، تهران: انتشارات آگاه. - رضائی بنفشه، مجید و کاکاوند یوسف (زمستان 1393)، «ناحیهبندی استان لرستان با استفاده از تحلیل خوشهای»، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال هفتم، شماره 26، صص 41-51. - روذراوری، ظهیرالدین ابوالشجاع محمدبن حسین (1334ق)، ذیل کتاب تجارب الامم، تصحیح هـ. ف. آمدروز، بغداد: مطبعه بشرکۀ تمدن الصناعیه بمصر المحمیه. - سجادی، علی (1382)، «پل کشکان در مسیر راههای تاریخی لرستان»، مجله اثر، شماره 35، صص246- 270. - شیشهگر، آرمان (1384)، گزارش کاوش محوطه سرخدم لکی، کوهدشت لرستان، (فصل دوم- ششم)، تهران: پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی. - کریمی، بهمنمیرزا (1329)، راههای باستانی و پایتختهای قدیمی غرب ایران، تهران: چاپخانه بانک ملی ایران. - لسترنج، گای (1373)، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمۀ محمود عرفان، تهران: انشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چ4. - مارکوارت، یوزف (1373)، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمۀ مریم احمدی، تهران: انتشارات اطلاعات. - محمودمیرزا [بیتا]، مقصود جهان(سفرنامه محمودمیرزا قاجار)، بخش نسخ خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. - محمودیان، حبیبالله (1393)، جادهها و ایلراههای باستانی استان ایلام در دوران تاریخی و قرون نخستین اسلامی، ایلام: زاگرو. - مخلصی، محمدعلی (1379)، پلهای قدیمی ایران،ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی. - مستوفی قزوینی، حمدالله (1388)، نزهۀ القلوب، تصحیح محمد دبیر سیاقی، قزوین: حدیث امروز. - مسعودی، ابوالحسن علیبن حسین (1349)، التنبیه و الاشراف، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - مسکویه رازی، ابوعلی (1376)، تجارب الامم، ترجمۀ علینقی منزوی، ج6، تهران: انتشارات توس. - یاری، حسینعلی، سید مهرعلی موسوی و احمد کوشکی (1388)، جغرافیای استان لرستان، تهران: شرکت چاپ و نشرکتابهای درسی ایران. - یاقوت حموی، یاقوتبن عبدالله (1362)، برگزیده مشترک یاقوت حموی، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: امیرکبیر. - یوسفوند، یونس و علی سجادی (بهار و تابستان 1394)، «گزارشی کوتاه از عمارت موسوم به تپهزاغه شهرستان رومشکان»، مجله پژوهشهای باستانشناسی مدرس، سال ششم و هفتم، شماره 12 و 13، صص 241-245. List of sources with English handwriting
Čerikof (Cherikov), Neil (1358 Š.), Sīyāhatnāmeh-ye Cherikof, Translated by Ābkār Masīḥī, Edited by ʻAlī Asḡar ʻomrān, Tehran: Sepehr. [In Persian] Eḥtešāmī, Manūčehr (1386 Š.), Polhā-ye Irān, Tehran: Daftar-e Pejūhešhā-ye Farhangī. [In Persian] Dorānd, Henrī Mortīmor (1346 Š.), Safarnāmeh-ye Dorānd, Translated by ĀʻĀlī Moḥammad Sākī, Ḵorramābād, Moḥammadī. [In Persian] Ḥemavī Baḡdādī, Yāqūt (1362 Š.), Bargozīeh Moštarak-e Yāgūt-e Ḥemavī, Translated by Moḥammad Parvīn Gonābādī, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian] Ḥodūd al-Ālam mn Mašreq el al-Maḡreb (1340 Š.), ed. Manūčehr Sotūda, Tehran: Dānesšgāh-e Tehrān. [In Persian] Ibn ʻEmād, Abī al-Fallaḥ ʻAbd al-Ḥaī b. ʻEmād al-Ḥanbalī, Šaẕarāt al-Ẕahab, Vol. 3, Beirut: Dar al-Torāṯ. Ibn Ḵordādbeh (1370 Š.), Al-Masālek va al-Mamālek, Translated by Hossein Qaračānlū, Tehran: Mahārat. [In Persian] Īzadpanāh, Ḥamīd (1363 Š.) Āṯār-e Bāstānī va Tārīḵī-ye Lorestān, Tehran: Āgāh. [In Persian] Joḡrāfeyā-ye Našenās (Joḡrāfeyā-ye Lorestān-e Pīškūh va Poštkūh) (1396 Š.), ed. Sekandar Amānelāhī Bahārvand, Ḵorramabāb, Šāpūrḵāst. [In Persian] Karīmī, Bahman Mīrzā (1329 Š.), Rāhhā-ye Bāstānī va Paitaḵthā-ye Qadīmī-ye Ḡarb-e Irān, Tehran: Bānk-e Mellī-ye Irān. [In Persian] Ḵazrajī, Abu Dolaf Masʻūd b. Mohalhal (1354 Š.), Safarnāme-ye Abu Dolaf dar Irān, Translated by Sayyid Abuʻlfażl Ṯabāṯabāee, ed. Vladimir Minorsky, Tehran: Zavār. [In Persian] Maḥmūd Mīrzā, Maqṣūd-e Jahān (Safarnāme-ye Maḥmūd Mīrzā Qājār), Baḵš-e Nosaḵ-e ḵaṯī-e Ketābḵāneye Majles-e Šorā-ye Eslāmī. [In Persian] Parvīz, aḥmad (1380 Š.), Pol va Taḥavvol-e an dar Qalamro-e Bard b, Hassanoyeh, MA. Thesis, Archeology Department, Faculty of Letters and Humanities, University of Tehran. [In Persian] Maḥmūdīyān, Ḥabīb allāh (1393 Š.), Jādehhā va Īlrāhhā-ye Bāstānī-e Ostān-e Īlām dar Dorān-e Tārīḵī va Qorūn-e Naḵostīn-e Eslāmī, Īlām: Zagro. [In Persian] Masʻūdī, Abuʻl Hasan ʻalī b. Hosein (1349 Š.), Al-Tanbīh va al-Ešrāf, Translated by Abuʻlqasīm Pāyandeh, Tehran: Bongāh-e Tajomeh va Našr-e Ketāb. [In Persian] Moḵlesī, Mohammad ʻAlī (1379 Š.), Polhā-ye Qadīmīi-e Irān, Vol. 1, Tehran: Sāzmān-e Mīrāṯ-e Farhangī. [In Persian] Moskūyeh Rāzī, Abu ʻAlī (1376 Š.), Tajāreb al-Omam, Translated by ʻAlīnaqī Monzavī, Vol. 6, Tehran: Tūs. [In Persian] Mostofī Qazvīnī, Ḥamd allāh (1388 Š.), Nozhat al-Qolūb, ed. Moḥammad Dabīrsīāqī, Qazvin: Ḥadīṯ-e Emrūz. [In Persian] Parvandeh Ṯabti-e Qlaʻeh Seden (1382 Š.), Tehran: Markazeh Asnād-e Sāzmān-e Mīrāṯ-e Farhangī, Ṣanāyʻe Dastī va Gardešgarī-e Kešvar. [In Persian] Pīrnīa, Mohammad Karīm, Afsar Kerāmat allāh (1370 Š.), Rāh va Rabāṭ, Tehran: Mīrāṯ-e Farhangī va Entešārāt-e Amīn. [In Persian] Rawlinson, Sir Henri (1362), Safarnāmeh-ye Rawllinson (Goẕar az Ẕahāb be Ḵūzestān), Translated by Sekandar Amānelāhī Bahārvand, Tehran: Āgāh. [In Persian] Rezāee Banafšeh, Majīd; Kākolvand, Yousef (1393 Š.), “Zoning Lorestan Province by Using of Cluster Analysis,” Journal of Natural Geography, 7, 26, 2015, pp. 41-50. [In Persian] Rūẕarāvarī, Abuʻlšojāʻ (1334 Š.), Ẕeyl-e Ketāb-e Tajreb al-Omam, ed. H. F. Amed Roz, Tammadon al-Ṣanāʻīya. [In Persian] Sajādī, ʻAlī (1382 Š.), Pol-e Kaškān, Aṯar Journal, No. 35, p. 251. [In Persian] Šīšegar, Ārmān (1384 Š.), Gozāreš-e Kāvoš-e Moḥavaṯe-ye Sorḵe Dom Lakī, Kūhdašt-e Lorestān, (Fasl-e 2-6), Tehran: Pejūheškadeh Bastānšenāsī-e Pejūhešgāh-e Mīrāṯ-e Farhangī. [In Persian] Yārī, Hosein ʻalī; Mūsavī, Sayyid Mehrʻalī; Kūškī, Aḥmad (1388 Š.), Joḡrāfīyā-e Ostān-e Lorestān, Tehran: Šerkat-e Čāp va Našr-e Ketābhā-ye Darsī-e Irān. [In Persian] Yūsefvand, Yūnes, Sajjādī, ʻAlī (1394 Š.), “Short Report of ‘Tappeh Zagheh’ Mansion, Romishkan,” Modares Archeological Research, Vol. 6 & 7, No. 12&13, Spring & Summer 2015, pp. 241-245. [In Persian]
References in English and German De Morgan, J. (1896), Mission Scientifique en Perse (Recherches Archeologiques), Paris. Goff, C., 1971. “Lorestan in the first half of the first millennium B.C.”, Iran, Journal of the British Institute of Persian Studies, vol.6, pp. 126-32. Le Strange, Guy (1905), The Lands of the Eastern Caliphate: Mesopotamia, Persia, and Central Asia from the Moslem Conquest to the Time of Timur, Cambridge Schmidt, Erich (1986), Paleolithic Archaeology in Iran, The American Institute of Iranian Studies, Monograph 1. Philadelphia, PA: The University Museum, University of Pennsylvania. Markwart, Josef (1901), Ērānšahr nach der Geographie des Ps. Moses Xorenac‘i. Mit historisch-kritischem Kommentar und historischen und topographischen Excursen, Abh. Gessellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, N.F. 3/2, Berlin. Schmidt, Erich (1938), The second Holmes Expedition to Luristan, Bulletin of the American- Institute for Iranian Art Archaeology, Vol. V(1938),pp.205-216. Stein, Sir Aurel, K.C.I.L (1940), Old Routes of western Iran, NewYork.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 560 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482 |
||