پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,493,224 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,853 |
تحلیلی پیرامون فراز و فرود اخباریان | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 4، دوره 28، شماره 38 - شماره پیاپی 128، شهریور 1397، صفحه 89-112 اصل مقاله (651.07 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2018.16582.1432 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن صبوریان* 1؛ حمید پارسانیا2 | ||
| 1دانش آموخته دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| حرکت اخباریگری، صورت‌بندی مجددی از طریقة محدثان بود که توسط محمدامین استرآبادی در سدة یازدهم آغاز شد. این حرکت حدود یک و نیم سده بر سرزمین‌های شیعی سایه گستراند. دربارة توفیقات این جریان در ایران و عراق معمولاً بیش از اندازه اغراق شده است، گویی در تمامی این یک و نیم سده مجتهدی در ایران و عراق باقی نمانده بود. شخصیت محوریِ عالمِ شیعی در سدة دوازدهم علامه مجلسی و مکتب اوست. شهرتِ او به حدی است که اصولیان سدة دوازدهم متأثر از مکتب حدیثی مجلسی هستند. گذار از مکتب افراطی استرآبادی به طریقة وسطای علامه مجلسی، راه را برای بازگشت و بازسازی طریقة اصولیان فراهم کرد. این حرکت از اواخر سدة یازدهم و اوایل سدة دوازدهم با نگاشتن حاشیه بر کتب اصولی آغاز شده بود. نهایتاً این حرکت توسط وحید بهبهانی، به ثمر نشست و در اواخر سدة دوازدهم، اخباریان به انزوا کشیده شدند. در این پژوهش روندِ برآمدنِ اخباریان و عقایدِ آنان را در سایة کتابِ مرجعِ اخباریگری، یعنی الفوائد المدنیة، شرح داده‌ایم. نخست با بیان و نقدِ نظراتِ مختلف پیرامونِ برآمدنِ اخباریان، مهم‌ترین عواملِ تاریخی و نظری را درباره این جنبش برجسته کرده‌ایم. سپس با توضیحِ تحولاتِ مکتبِ اخباری و همچنین مقاومتِ حوزة اصفهان در برابرِ اخباری‌گریِ استرآبادیْ تمهیدی برایِ بازگشت به جریانِ عقل‌گرایِ اصولی ارائه کرده‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اخباریان؛ اصولیان؛ اخباریگری؛ علامه مجلسی؛ محمد امین استرآبادی؛ وحید بهبهانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis on the Rise and Decline of the Akhbaris | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Saboorian1؛ Hamid Parsania2 | ||
| 1PhD in Sociology, University of Tehran | ||
| 2Associated Professor, Faculty of Social Siences, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Akhbari (scriptualist) movement, was a revival and reformulation of the traditionists, initiated by Muhammad Amin Astarabadi in 17th century, which became the leading school of shi'a jurisprudence for about one and a half century. It is rather exaggerated about the success of this movement so as to say there was no no 'Usuli (rationalist) mujtahid in these years in Iran and Iraq. The canonical school in 12th century is that of Muhammad Baqir Majlesi, by whom even 'Usuli mujtahids of this century are influenced and owe a lot. The transition from extremist school of Astarabadi to the moderate school of Majlesi opened a room for 'Usulies to reconstruct their teachings. This transition can be seen by writing commentaries to 'usuli writings through 17th and 18th centuries. Finally, this transition was yielded by Wahid Bihbihani, who was respected by both akhbaris and usulis because of his family relations. He could defeat akhbaris by the end of 18th century. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Akhbaris (scriptualists), 'Usulis (rationalists), Allameh Majlesi, Muhammad Amin Astarabadi, Wahid Bihbihani | ||
| مراجع | ||
|
ـ أسترآبادی، محمدامین و عاملی، سید نورالدین (۱۴۲۶).الفوائد المدنیة و الشواهد المکیة. به تحقیق رحمت‌الله رحمتی اراکی. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. ـ أسترآبادی، محمدامین. دانشنامة شاهی. نسخة خطی کتابخانة مجلس شورای اسلامی. قفسة ۳۰۷۲. شمارة ۷۷۹۴۸. ـ أفندی، میرزا عبدالله. تعلیقة أمل الآمل (۱۴۱۰ق). قم: کتابخانة عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی. ـ الگار، حامد (۱۳۶۹). دین و دولت در ایران: نقش علما در دورة قاجار. ترجمة ابوالقاسم سری. تهران: توس. ـ أمین، سید محسن. اعیان‌الشیعة(۱۴۰۶ ق). ۱۱ جلد. بیروت: دار التعارف للمطبوعات. ـ انصاری، حسن(۱۳۹۵). تشیع امامی در بستر تحول. دفتر یکم. تهران: ماهی. ـ أنصاری، مرتضی بن محمدامین(۱۴۲۲ ق). فرائد الأصول. ۴ جلد. به تحقیق لجنة التحقیق تراث الشیخ الأعظم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. ـ بحرانی، یوسف بن احمد(۱۴۲۹ ق). لؤلؤة البحرین فی إجازات و تراجم رجال الحدیث. به تحقیق سید محمد صادق بحرالعلوم. منامة: مکتبة فخراوی. ـ بحرانی، یوسف بن احمد(۱۴۰۵ ق). حدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. ۲۵ جلد. قم: دفتر انتشارات اسلامی. ـ بهبهانی، محمدباقر وحید(۱۴۱۵ ق). الفوائد الحائریة. قم: مجمع الفکر الإسلامی. ـ بهشتی، ابراهیم(۱۳۹۰). اخباریگری (تاریخ و عقاید). قم: دارالحدیث. ـ تنکابنی، محمد. قصص‌العلماء(بی‌تا). تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه. ـ جناتی، محمد ابراهیم(۱۳۷۴). ادوار فقه و کیفیت بیان آن. تهران: کیهان. ـ جعفریان، رسول (تحقیق و تصحیح)(1391). دو رساله از شیخ جعفر نجفی کاشف‌الغطاء علیه میرزا محمد اخباری: رسالة المسائل و الأجوبة و کشف‌الغطاء عن معایب میرزا محمد عدو العلماء. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ـ جعفریان، رسول(۱۳۹۵). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا پایان قرن نهم هجری، دو جلد (چاپ اول با تجدید نظر و اضافات)، تهران: علم. ـ ــــــــ (۱۳۷۹). صفویه در عرصة دین، فرهنگ و سیاست. سه جلد. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ـ حائری، عبدالهادی(۱۳۹۲ (چاپ اول۱۳۶۰)). تشیع و مشروطیت در ایران. تهران: امیرکبیر، چ پنجم. ـ الحر العاملی، محمد بن حسن(بی‌تا). أمل‌الآمل فی علماء جبل عامل. دو جلد. بغداد: مکتبةالاندلس. ـ خوانساری، محمدباقر(۱۳۹۰ ق). روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات. ۸ جلد. تهران: مطبعه حیدریه. ـ دارابی، محمد بن محمد(۱۴۱۸ ق). مقامات السالکین، در: غنا، موسیقی. به کوشش رضا مختاری و محمدرضا نعمتی. جلد ۱. قم: مرصاد. ـ زرقی، موسی و صابری، حسین، «بازکاوی ملاک تقسیم فقها به اخباریان و اصولیان»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال چهل و ششم. شماره پیاپی ۹۸، صص ۹۷-۱۲۲، پاییز ۱۳۹۳. ـ سبحانی، جعفر(1387). تاریخ فقه و فقهای امامیه. ترجمة حسن جلالی. تهران: دانشگاه امام صادق. ـ ـــــــــــــ (۱۴۱۸ ق). موسوعة طبقات الفقهاء: المقدمة، الفقه الإسلامی منابعه و أدواره. قم: موسسة امام صادق. ـ شیخ علی کبیر، علی بن محمد بن حسن(1433)، الدر المنثور من المأثور و غیر المأثور، تهران: المرکز العالی للعلوم و الثقافة الاسلامیة. ـ صدر، سید محمدباقر(۱۳۷۹). المعالم الجدیدة للأصول: غایة الفکر. قم: کنگره شهید صدر. ـ طهرانی، آقا بزرگ(1403ق). الذریعة إلی تصانیف الشریعة، ۲۵ جلد، بیروت: دارالأضواء، چ ۲. ـ ــــــــــ ، طبقات اعلام الشیعة(1403ق). ۱۷ جلد، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ـ علامه حلی، حسن بن یوسف(1425). نهایةالوصول إلی علم الأصول، ۵ جلد، قم: مؤسسة الإمام الصادق. ـ قزوینی، جودت(1426ق). المرجعیة الدینیة العلیا عند الشیعة الأمامیة، بیروت: دار الرافدین. ـ ــــــــــ ،« الحرکة الإخباریة وحقیقة الصراع الاصولی و تکفیر الاحسائی»، مجلة الفکر الجدید، شمارة ۱، صص ۸۳-۹۲، ۱۴۱۲ ق. ـ قزوینی، عبدالنبی بن محمدتقی(1407ق). تتمیم أمل الآمل. به تحقیق سید احمد حسینی اشکوری. قم: خیام. ـ قمی، شیخ عباس. الفوائد الرضویه: سرگذشت عالمان شیعه(۱۳۸۵). ۲ جلد، به تحقیق ناصر باقری بیدهندی. قم: بوستان کتاب. ـ کاشف‌الغطاء، جعفر(۱۳۱۹ ق). حق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئة الأخباریین. چاپ سنگی. تهران: به کوشش احمد الشیرازی. ـ کرکی، حسین بن شهاب الدین(بی‌تا). هدایة الأبرار الی طریق ائمة الأطهار. به کوشش رؤوف جمال‌الدین. نجف. ـ کرمانشاهی، آقا احمد بن محمد علی(۱۳۷۳). مرآت‌الاحوال جهان‌نما. جلد ۱. قم: انصاریان. ـ کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء فی تراجم العلماء: شرح حال علمای قرن‌های یازدهم، دوازدهم و سیزدهم. (۱۳۸۷ (۱۳۸۲)). تهران: چاپ و نشر بین‌الملل، چاپ دوم. ـ مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال(۱۴۱۶ ق). ۷ جلد، قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث. ـ مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه(۱۴۱۴ ق). جلد ۱، قم: اسماعیلیان. ـ ــــــــــــ ، روضةالمتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه(۱۴۰۶ ق). به تحقیق سید حسین موسوی و دیگران، جلد ۱. قم: مؤسسة فرهنگی اسلامی کوشانپور. ـ مدرس تبریزی، محمدعلی(۱۳۷۴). ریحانةالأدب. ۸ جلد. تهران: خیام. ـ مدرسی طباطبایی، حسین(۱۳۶۸). مقدمه‌ای بر فقه شیعه: کلیات و کتاب‌شناسی. ترجمة محمد آصف فکرت. مشهد: آستان قدس رضوی. ـ مطهری، مرتضی(۱۳۷۹ (۱۳۶۶)). ده گفتار. تهران: صدرا. چاپ ۱۶. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 700 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,164 |
||