پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,735 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,747,654 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,071,092 |
واکاوی نشانه های آیین مهر در نقوش آثار سنگی تمدن باستانی جیرفت 5000 سال پیش از میلاد | ||
| جلوه هنر | ||
| مقاله 7، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، شهریور 1397، صفحه 73-85 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2017.10863.1137 | ||
| نویسندگان | ||
| سودابه صفری سنجانی* 1؛ مهناز محمدزاده میانجی2 | ||
| 1کارشناس ارشد نقاشی دانشگاه سوره ، تهران، ایران، نویسنده مسئول | ||
| 2مربی گروه صنایع دستی دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در ژانویه 2001 میلادی، سیلی در استان کرمان، شهر باستانی جیرفت متعلق به 5000 سال پیش از میلاد را آشکار کرد و در آن، گنجینهای از اشیا، با حکاکیهای ممتاز کشف شد. با توجه به ناشناخته ماندن این تمدن باستانی و اهمیت آن، نقشمایههای به جامانده از این تمدن، تنها منابع قابل دسترس هستند که مطالعه آنها، می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره عقاید، آداب و رسوم و ... از این تمدن در اختیار بگذارد. هدف از این مقاله، شناسایی عقاید تمدن جیرفت در 5000 سال پیش از میلاد است. به نظر می‌رسد، نشانههایی از آیین میترا در نقوش آثار تمدن جیرفت وجود دارد. بررسی وجود نشانههای آیین مهر در نقوش تمدن باستانی جیرفت، مساله اساسی این پژوهش است. در این مقاله، ابتدا موقعیت جغرافیایی و تاریخی تمدن جیرفت و سپس طبقه‌بندی آثار برجای مانده جیرفت بیان شده است و پس از آن، ضمن معرفی آیین مهر و نشانههای آن، ارتباط نقوش تمدن جیرفت با آیین مهر بررسی شده است. در این راستا، به مقایسه نشانههای آیین مهر و نقوش مهرکدههای باستانی با نقوش ظروف سنگ صابونی تمدن جیرفت پرداخته شده است. در این مطالعه، شباهتهای زیادی بین نشانههای آیین مهر و نقوش مهرکدهها با نقوش باستانی تمدن جیرفت دیده میشود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، محتمل است که دین تمدن جیرفت در 5000 سال پیش قبل از میلاد، مهرپرستی و آیین میترا باشد. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانهای است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تمدن جیرفت؛ ظروف سنگ صابونی؛ میترائیسم؛ [1] مهرکده | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study on Mithraism Signs in Motifs of Jiroft Ancient Civilization’s Stone Works, 5000 B.C. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| soudabeh safari senejani1؛ M. Mohammadzadeh Mianji2 | ||
| 1M.A. of Fine Arts, Soore University, Tehran, Iran, (Corresponding Author) | ||
| 2Instructor of Handicraft, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In January 2001, a flood in Kerman province revealed Jiroft ancient city belonging to 5000 B.C. and there, a treasure of objects with distinctive carvings were discovered. Considering the anonymity of this ancient civilization and its importance, works and motifs left by this civilization are the only available sources of information which can provide valuable information about beliefs, customs, the way of life, and other aspects of said civilization. Present paper aims to identify beliefs of Jiroft civilization in 5000 BC. It seems there are signs of Mithraism in the motifs of Jiroft civilization. Studying the existence of Mithraism ritual in Motifs of Ancient civilization is the main subject of present paper. Geographical and historical situation of Jiroft civilization; then, categorization of works based on type, their shape and application are studied in present paper. Afterwards, Mithraism and its signs are introduced; in addition, the relationship of Jiroft civilization motifs with Mithraism is taken into account. Therefor we have compared signs of Mithraism with motifs of ancient Mithra temples and with soapstone vessels of Jiroft civilization. Many similarities have been observed among Mithraism signs and motifs of Mithra temples with Ancient motifs of Jiroft Civilization. According to the results of present research, it is likely that Jiroft civilization religion in 5000 BC was Mithraism. Library research methods has been used in this study. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Civilization of Jiroft, Soapstone Vessels, Mithraism, Mithra Temples | ||
| مراجع | ||
|
آقاعباسی، زهرا(1388)، نسبت نقشمایههای نویافته جیرفت با نمونههایی از اسطورههای ایرانی، مطالعات ایرانی، شماره 16، 21- 34. آموزگار، ژاله (1384). تاریخ اساطیری ایران، تهران: ذره. احمد یوسفی، حلیمه(1392). بررسی نقوش سفالینههای بر جای مانده از تمدن هلیل رود( جیرفت)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. اولانسی، دیوید (1991). پژوهشی نو در میترا پرستی، ترجمه مریم امینی، 1385، تهران: چشمه. بصیری، محمد صادق و صرفی، محمد رضا(1384). نگاهی به محتوای اسطورهای انگارههای درخت در تمدن جیرفت، مطالعات ایرانی، شماره 8، 31-52. بوستانی، مریم(1390). بررسی تطبیقی نقوش انسانی وحیوانی تمدن‌های جیرفت و سومر باستان ، دانشگاه شاهد. پروو، ژان، (1386).نگاهی به نقوش بازمانده از جیرفت، ترجمه زهرا نوائی، آینه خیال، سال اول، شماره 2، 70-77. پرون، استیوارد(1969). شناخت اساطیر رم، ترجمه محمد حسین باجلان فرخی،1381، تهران: اساطیر. پویا، الکساندرو (1975)، تمثال گرایی میترایی آپولوم. دین مهر در جهان باستان( مجموعه گزارش‌های دومین کنگره بین المللی مهر شناسی)، ترجمه مرتضی ثاقب فر، 1385، تهران: توس. جانبازی، فاطمه (1394). بررسی نقوش حیوانی در آثار تمدن جیرفت، جلوه هنر، دوره 7، شماره 13، 49-62. جعفری، مژگان(1387). تمدنی در سپیده دم تاریخ، روزنامه ایران، شماره 3902، 13. چوبک، حمیده (1382). حوزه فرهنگی جازموریان، منطقه شهر دقیانوس(شهر کهن جیرفت)، مصاحبه کننده: سیروس نصرالله‌زاده، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 66 و 67، 154-156. حامی، احمد (2535). بغ مهر، تهران: داور پناه. حبیبیان، گل آرا(1392). بررسی شیوه انتزاع نقوش تمدن جیرفت و استفاده از آنها در طراحی و ساخت زیورآلات، دانشگاه هنر اصفهان. حسین آبادی، زهرا( 1395). بررسی نقوش جانوری و جانوران ترکیبی در آثار سنگی تمدن جیرفت، هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دوره 21، شماره 1، 9-21. درخشانی، حبیب(1386). فرادهشهای جیرفتی پرسش از نویافته‌های هنری حاشیه هلیل رود، آینه خیال، سال اول، شماره 2، 52-59. رازانی، مهدی(1388). بررسیهای آرکئومتریک سنگ‌های سیاه تمدن جیرفت، دانشگاه هنر اصفهان. رازانی، مهدی و ایمانی، سید محمد امین و عابد اصفهانی، عباس( 1388). نگاهی به نویافته‌های باستان شناسی جیرفت، دانش مرمت و میراث فرهنگی، شماره 4، 29-40. رزقی راد، مریم(1394)، خوانش تصویری نمادهای انسان و گاو در آثار جیرفت و مارلیک، دانشگاه الزهرا. رضی، هاشم (1381). آیین مهر: پژوهشهایی در تاریخ آیین رازآمیز میترایی در شرق و غرب، تهران: بهجت. رضی، هاشم (1382). دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت، تهران: سخن. رفعتی، حسین (1386). جیرفت در آینهتاریخ، کرمان: مرکز کرمان شناسی. رفیع فر، جلال‌الدین و ملک، مهران(1392). آیکونوگرافی نماد پلنگ و مار در آثار جیرفت( هزاره سوم قبل از میلاد)، پژوهشهای باستان شناسی ایران، شماره 4، 7-36. شادجو، سمیه (1386). تمدن آرتا، فصلنامه هنر، شماره 72، 171-190. شادجو، سمیه(1386). مطالعه تطبیقی تمدن جیرفت (حوزه هلیل رود) و بین‌النهرین با تاکید بر نقش مایهها، دانشگاه الزهرا. شمس آبادی، سمیه(1390). مطالعه تطبیقی اسطوره ارباب حیوانات در هنر فلزکاری لرستان و ظروف سنگی جیرفت، دانشگاه سیستان و بلوچستان. صادقیان، فرزانه(1389)، نمادهای اساطیری در یافته‌های باستانی جیرفت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. قلی زاده، خسرو (1392). فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی، تهران:کتاب پارسه. کومون، فرانتس (1903). آیین پر رمز و راز میترایی، ترجمه هاشم رضی، 1380، تهران: بهجت. مرکلباخ، راینهولد (1984). میترا- آیین و تاریخ، ترجمه توفیق گلی زاده، 1387، تهران: اختران. معین، محمد(1376). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر. میر مطهر، خاطره(1392). مطالعه موتیف مار در تمدن جیرفت(هلیل رود) با رویکرد نشانه- اسطوره شناسی، دانشگاه هنر اصفهان. ورمازرن، مارتین(1960). آیین میترا، ترجمه بزرگ نادر زاد، 1375، تهران: چشمه. ویل، ارنست (1975). خواستگاه و سرشت دین میترا. دین مهر در جهان باستان(مجموعه گزارش‌های دومین کنگره بین المللی مهر شناسی)، ترجمه مرتضی ثاقب فر، 1385، تهران: توس. هاشمی، سمیه(1392). بررسی نقوش انسانی و انسان نما در بازیافتههای سنگی جیرفت به لحاظ شکل و محتوا، دانشگاه هنر اصفهان. هال، جیمز (1994). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، 1387، تهران: فرهنگ معاصر. هینلز، جان راسل (1975). شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، 1383، تهران: اساطیر. منابع تصویر: حامی، احمد(2535). بغ مهر، تهران، داور پناه. رضی، هاشم (1381). آیین مهر:پژوهشهایی در تاریخ آیین رازآمیز میترایی در شرق و غرب، تهران، بهجت. مجیدزاده، یوسف (1382). جیرفت کهنترین تمدن شرق، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ورمازرن، مارتین(1960). آیین میترا، ترجمه بزرگ نادر زاد، 1375، تهران: چشمه.
Agha Abassi, Z. (2009). The Correlation of New finding of Jiroft and Samples from Iranian Mythology, The Iranian Studies, No: 16, pp: 21-34 (Text in Persian). Ahmad Yousefi, H. (2013). A Study of Remaining Earthenware of Halilroud (Jiroft) Civilization, Islamic Azad University Central Tehran Branch (Text in Persian). Amoozgar, Zh. (2005). Mythological History of Iran, Tehran: Zareh (Text in Persian). Basiri, M., Sarfi, M. R. (2005). A Review on Mythical Content of Tree Pattern in Jiroft Civilization, The Iranian Studies, No: 8, pp: 31-52 (Text in Persian). Boostani, M. (2011). A Comparative Study of Human and Bestial Motifs of Ancient Jiroft and Sumer Civilizations, Shahed University (Text in Persian). Choobak, H. (2003). Jazmourian Cultural Area, Daghianous City Region (Old City of Jiroft), Interviwer: S. Nasrolahzadeh, Ketab-e-Mah, Literature and Geography, No: 66 & 67, pp: 154-156 (Text in Persian). Cumont, F. V. M. (1903). Mysteres de Mitra, H. Razi, 2001, Tehran: Behjat (Text in Persian). Derakhshani, H. (2007). Jiroft's Quarrels, Questioning the New Artwork of the Fringes of Halil Rood, Aineh Khial, Vol: 1, No: 2, pp: 52-59 (Text in Persian). Gholizadeh, Kh. (2013). Dictionary of Iranian Myths based on Pahlavi Texts, Tehran: Parseh (Text in Persian). Hall, J. (1994). Illustrated Dictionary of Symbols in Eastern and western Art, R. Behzadi, 2008, Tehran: Farhang Moaser (Text in Persian). Hami, A. (1976), Bagh Mehr, Tehran: Davar Panah (Text in Persian). Habibian, G. (2013). A Study of Abstraction in Motifs of Jiroft Civilization and Their Usage in Designing and Creating Jewelries, Isfahan University of Art (Text in Persian). Hashemi, S. (2013). A study of Human and Humanoid Motifs in Stone Findings of Jiroft based in Shape and Content, Isfahan University of Art (Text in Persian). Hinnells, J. R. (1975). Persian Mythology, B. Farokhi, 2004, Tehran: Asatir (Text in Persian). Hossein Abadi, Z. (2016). Animal Motifs and “Hybrid Animals” in the Stone Relics of Jiroft Civilization, HONAR-HA-YE-ZIBA HONAR-HA-YE TAJASSOMI, Vol: 21, No: 1, pp: 9-21 (Text in Persian). Jafari, M. (2008). A Civilization at the Dawn of History, Iran, No: 13, 3902 (Text in Persian). Janbazi, F. (2015). Study of Animal Motifs in Jiroft Civilization, JELVE-Y-HONAR, Vol: 7, No: 13, pp: 49 – 62 (Text in Persian). Merkelbach, R. (1984). Mithras, T. Golizadeh, 2008, Tehran: Akhtaran (Text in Persian). Mir Motahar, Kh. (2013). A study of Snake Motif in Jiroft Civilization (Halil Roud) with a Symbolic – Mythological Approach, Isfahan University of Art (Text in Persian). Moin, M. (1997). Moin Encyclopedic Dictionary, Tehran: Amir Kabir (Text in Persian). Perown, S. (1969). Roman Mythology, M. H. Bajlan FArokhi, 2002, Tehran: Asatir (Text in Persian). Poia, A. (1975). Etudes Mithriaques: Actes 2e Congres International: Tehran, Du Ler au 8 Septembre 1975, M. Saghebfar, 2006, Tehran: Toos (Text in Persian). Prevost, J. (2007). A Quick study of Jiroft’s Motifs, Z. Navaiey, Aineh Khial, Vol:1, No: 2, pp: 70-77 (Text in Persian). Rafaty, H. (2007). Jiroft in The Mirror of History, Kerman: Markaz Kerman Shenasi (Text in Persian). Rafifar, J., Malek, M. (2013). The Iconography of Leopard and Snake Symbol of Jiroft Artifacts During 3rd Millennium B. C., PAZHOHESH-HA-YE BASTANSHENASI IRAN, No: 4, pp: 7-36 (Text in Persian). Rezghi Rad, M. (2015). An Illustrative Reading of Human and Cow Symbols in Works of Jiroft and Marlik, Alzahra University (Text in Persian). Razani, M., Iamani, S. M. A., Abed Esfahani, A. (2009). A Review on New Archeological Findings of Jiroft, Danesh-e Maremat va Miras-e Farhangi, Vol: 4, pp: 29-40 (Text in Persian). Razani, M. (2009). The Archeometric Study of Black Stones of Jiroft Civiliztion, Isfahan University of Art (Text in Persian). Razi, H. (2002). Recherches Sur le Cult Public et Des Mysteres, Tehran: Behjat (Text in Persian). Razi, H. (2003). The Religion and Culture of Ancient Iran, Tehran: Sokhan (Text in Persian). Sadeghian, A. (2010). Mythical Symbols in Jiroft’s Archeological Findings, Institute for Humanities and Cultural Studies (Text in Persian). Shadjou, S. (2007). Arta Civilization, Honar, No: 72, pp: 171 – 190 (Text in Persian). Shadjou, S (2007). A Comparative Study of Jiroft Civilization (Halil Roud Region) and Mesopotamia with an Emphasis in Motifs, Alzahra University (Text in Persian). Shamsabadi, S. (2011). A Comparative Study of Master of the Beasts Myth in Lorestan Metal works and Jiroft Stone Vessels, University of Sistan and Baluchestan (Text in Persian). Ulansey, D. (1991). The Origins of the Mithraic Mysteries: Cosmology and Salvation Ancient World, M. Amini, 2006, Tehran: Cheshmeh (Text in Persian). Vermaseren, M. J. (1960). Mithra, Cedieu mysterieux, B. Naderzad ,1996, Tehran: Cheshmeh (Text in Persian). Will, E. (1975). Etudes mithriaques: actes du 2e congres international. Teheran, du ler au 8 septembre 1975, M. Saghebfar, 2006, Tehran: Toos (Text in Persian).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,364 |
||