پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,424,010 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,541,923 |
کاربرد اصطلاحات مالی در نظام دیوانی عصر صفویه | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 7، دوره 28، شماره 37 - شماره پیاپی 127، خرداد 1397، صفحه 149-173 اصل مقاله (441.27 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2018.16638.1436 | ||
| نویسندگان | ||
| جواد موسوی دالینی* 1؛ لیدا مودت2؛ اکبر حکیمی پور3 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز | ||
| 2استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 3دانش آموخته دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| پژوهش در امور مالی و اداری در زمره موضوعاتی است که به دلایلی مانند کمبود اسناد، مدارک تاریخی و منابع تحقیقی کمتر مورد توجه محققان مسائل دوره صفویه قرار گرفته است. شمار چنین تحقیقاتی نیز به مراتب کمتر از بررسی ها در زمینه تشکیلات اداری و مالی می‌باشد. مسئله پژوهش حاضر فهم کاربرد و جایگاه اقتصادی اصطلاحات مالی ایران عصر صفویه است. در این پژوهش با بهره گیری از منابع تاریخی موجود و با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، اصطلاحات مالی عصر صفوی در سطوح مختلف اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دستگاه مالیاتیِ ایران عصر صفوی با برخورداری از یک نظام سلسله مراتبی، بر قریب به اکثریت زمینه های اقتصادی و درآمدزای جامعه عصر خود نظارت داشته است. چنین نظارتی به‌وسیله حضور و فعالیت کارکنان و عمّال حکومتی در مراتب و درجات مختلف دیوان‌سالاری ممکن میشد. همچنین بخش زیادی از اصطلاحات مالیْ مختص نظام اقتصادی شهری بود. حوزه هایی چون مشاغل و مواجب دیوان‌سالاری، هزینه های تشریفات درباری، پیشه های بازاری و اصناف، امور نظامی و لشکری و راهداری و گمرک از مهمترین حوزه های اقتصادیِ شهری آن عصر بودند که اصطلاحات مالی و مالیاتی آنها به همراه میزان مخارج یا دیگر هزینه هایشان در دفترهای دیوان استیفا به ثبت میرسید. دو جامعة روستایی و کوچنشین نیز با توجه به کارکرد اقتصادی خود، بخشی از اصطلاحات مالی را که شامل مالیات های مربوط به کشاورزی، دامداری و تأمین نیروی نظامی بود به خود اختصاص میدادند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصطلاحات مالی؛ دیوان مالی؛ مالیات؛ صفویه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Application of Financial Terms in Administrative System in Safavid Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Javad Mousavi Dalini1؛ Lida Mavadat2؛ Akbar Hakimipour3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of History, Shiraz University | ||
| 2Assistant Professor, Department of History, Shahid Chamran University of Ahwaz | ||
| 3PhD in History of Islamic Iran, Shiraz University | ||
| چکیده [English] | ||
| Research in finance and administration is one of the less concerned topics by researchers of Safavid period for some reasons, such as scarcity of historical documents and research resources. The research on financial terminology is far less than research on administrative and financial arrangements. The issue of present research is the function and economic position of financial terms of Safavid era. In this research, by using the historical method, financial terms of the Safavid era have been recognized at various levels of social and economic development. The results of the research indicate that Iran's taxing system of the Safavid era, with a hierarchical system, had controlled a vast majority of economic and income fields of the society of its own age. Such supervision was possible through the presence and activity of employees and government agents in different levels of bureaucracy. On the other hand, much of the financial terms were specific to the urban economic system. Areas such as bureaucracy, court fines, trades and guilds, military affairs, military, toll collecting, and customs were among the most important urban economic areas of that era; which financial and tax terminology, along with the amount of their tribute or other expenses, were recorded in the books of the taxing office. Two rural and nomadic communities considering their economic performance, allocated part of the financial terms to themselves that included taxes on agriculture, husbandry and military equipment. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Financial terms, Financial court, Tax, Safavid | ||
| مراجع | ||
|
ـ آصف، محمدهاشم(رستم‌الحکما)(1348). رستم‌التواریخ. به کوشش محمد مشیری. بینا. ـ آرنوا م. و.اشرافیان، ک (1356). دولت نادرشاه افشار. ترجمه حمید امین. تهران: دانشگاهی. ـ اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان(1306). الماثر و الآثار. تهران: دارالطباعه خاصه دولتی. ـ اولئاریوس، آدام(1363). سفرنامه آدام اولئاریوس: بخش ایران. ترجمه احمد بهپور. تهران: سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار. ـ باستانی پاریزی، محمد ابراهیم(1348). سیاست و اقتصاد عصر صفوی. تهران: صفی علیشاه. ـ بردسیری، میر محمد سعید مشیری(1369). تذکره صفوی. تهران: نشر علم. ـ پیگولوسکایا، ن. و دیگران(1354). تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی. ترجمه کریم کشاورز. تهران: پیام. ـ تاجبخش، احمد(1372). تاریخ صفویه. شیراز: نوید. ـ تاورنیه، ژان باتیست(1389). سفرنامه تاورنیه. ترجمه حمید ارباب‌شیرانی. تهران: نیلوفر. ـ ترکمان، اسکندربیک(1382). تاریخ عالم‌آرای عباسی. ج1-3. به تصحیح ایرج افشار. تهران: امیرکبیر. ـ جکسون، پیتر؛ لارنس لکهارت (1380). تاریخ ایران دوره صفویان. پژوهشگاه کمبریج. ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی. ـ دلاواله، پیتر(1348). سفرنامه. ترجمه شجاع‌الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ـ ذبیحی،م.؛ م. ستوده (1354). از آستارا تا استارباد. ج6. تهران: انجمن آثار ملی. ـ رفیعا، میرزا (1346)، دستورالملوک. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه. ضمیمه ش و5 و 6 سال شانزدهم مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران: تهران. ـ سانسون(1346). وضع شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی. ترجمه تقی تفضلی. تهران: ابن سینا. ـ سفرنامههای ونیزیان در ایران(1349). ترجمه منوچهر امیری. تهران: خوارزمی. ـ سروشیان، جمشید(1372). زرتشتیان کرمان در این چند سده(با مقدمه باستانی پاریزی). تهران: بینا. ـ شاردن، ژان(1372). سفرنامه شاردن. ترجمه اقبال یغمایی. ج3. تهران: توس. ـ شیرازی، عبدی بیگ(1369). تکملةالاخبار. به کوشش عبدالحسین نوائی. تهران: نی. ـ صادقی، مقصودعلی(1378). «راهداری در روزگار صفویه و چند سند منتشرنشده». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. ش17. صص110-81. ـ فلور، ویلم(1395). تاریخ مالی ایران در روزگار صفویان و قاجاریان(1500-1925م). ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس. ـ فوران، جان(1377). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500میلادی مطابق 879 شمسی تا انقلاب. ترجمه احمد تدین. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا. ـ فومنی، عبدالفتاح(1349). تاریخ گیلان در وقایع سال‌های 923-1038 هجری. به کوشش منوچهر ستوده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. ـ فیگوئرا، دن گارسیا داسیلوا(1363). سفرنامه. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: نو. ـ قائم‌مقامی، جهانگیر(1348). یکصدوپنجاه سند تاریخی از جلایریان تا پهلوی. تهران: ارتش. ـ ــــــــــــ (1350). مقدمه‌ای بر شناخت اسناد تاریخی از جلایریان تا پهلوی. تهران: انجمن آثار ملی. ـ کمپفر، انگلبرت(1360). سفرنامه کمپفر. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. ـ گلستانه، ابوالحسن بن محمد(2536). مجمل‌التواریخ، به کوشش محمدتقی مدرس‌رضوی. تهران: دانشگاه تهران. ـ لمبتون، آن(1377). مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: صفی علیشاه. ـ لوی، حبیب(1339). تاریخ یهود ایران. 3 جلد. تهران: یهود ابروخیم. ـ منجم، ملاجلال(1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال. به کوشش سیف‌الله وحیدنیا. تهران: انتشارات وحید. ـ میرزا سمیعا، محمدسمیع (1368). تذکرةالملوک. به کوشش محمددبیر سیاقی. تهران: امیرکبیر. ـ مینورسکی، ولادیمیر(1368). سازمان اداری حکومت صفوی با تعلیقات مینورسکی بر تذکرةالملوک، ترجمه مسعود رجب‌نیا. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: امیرکبیر. ـ ناصرامینی، ضیاءالدین(1346). حقوق اداری. مشهد: بی نا. ـ نصیری، میرزا علینقی(1371). القاب و مواجب دوره سلاطین صفویه. به تصحیح یوسف رحیم‌لو. مشهد: دانشگاه فردوسی. ـ نعمانی، فرهاد(1358). تکامل فئودالیسم در ایران. ج 1. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. ـ نوائی، عبدالحسین(1363). اسناد و مکاتبات سیاسی ایران، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی ـ نویدی، داریوش(1386). تغییرات اجتماعی، اقتصادی در ایران عصر صفوی. ترجمه هاشم آغاجاری. تهران: نشر نی. ـ وزیری، احمد علی خان(1352). تاریخ کرمان(سالاریه). به کوشش محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران: علمی. ـ ــــــــــ (1354). جغرافیای کرمان، به کوشش محمدابراهیم باستانی‌پاریزی. تهران: ابن سینا. ـ هنرفر، لطف الله(1344). گنجینه آثار تاریخی اصفهان. اصفهان: بینا. ـ هینس، والتر(1361). تشکیل دولت ملی در ایران حکومت آق قویونلوها و ظهور دولت صفوی. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
مقالات: ـ استودارت(1339). «سفرنامه استودارت». مجله فرهنگ ایران زمین. ترجمه احمد توکلی و مقدمه سر دنیسن راس. ش8. صص 161-220. ـ تقوی، نعمت اله(1363). «نظامهای مالیاتی در ایران». مجله زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. ش131. صص 8-45. ـ خسروبیگی، هوشنگ و محبوب الهام(1394). «بررسی ساختار و اجزای دفتر توجیهات در عصر صفوی». مجله پژوهشهای ایران‌شناسی. سال پنجم. ش 2. پاییز و زمستان. صص 33-50. ـ سمسار، محمدحسن(1352). «دو فرمان و مهر تازه از پادشاهان صفویه و زندیه». بررسی‌های تاریخی. س هشتم. ش سوم. صص 77-94. ـ صادقی، مقصودعلی (1378). «راهداری در روزگار صفویه و چند سند منتشرنشده» دو فصلنامه زبان و ادب فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. ش171. بهار و تابستان. صص 81-110. ـ قاسمی، زهرا(1387). «تجارت داخلی ایران در عصر سلطنت شاه عباس صفوی». نشریه زبان و ادبیات حافظ. ش15. صص16-18. ـ کریمی‌موغاری، زهرا و آزاده خرمی‌مقدمی (1394). «بررسی عملکرد اقتصادی ایران در عصر صفوی و مقایسه آن با اروپای قرن هفده میلادی با رویکرد نهادی». فصلنامه اقتصاد: برنامه‌ریزی و بودجه. تابستان. ش 129. صص143ـ 180. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 944 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 814 |
||