پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,424,145 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,542,052 |
مسألۀ یگانگی یا تفاوت دو کتاب الحاوی فی الطب و الجامع الکبیر محمد بن زکریای رازی: بررسی شواهد | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 3، دوره 27، شماره 19 - شماره پیاپی 104، اردیبهشت 1396، صفحه 55-70 اصل مقاله (657.75 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2018.11237.1068 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد تقوی* 1؛ مصطفی گوهری فخرآباد2 | ||
| 1دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، کروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی | ||
| 2دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| محمدبن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی دارد. کتاب الحاوی فی الطب مشهورترین اثر وی در علم پزشکی است که گاه به عنوان اثری متفاوت از کتاب مفقود او به نام الجامع الکبیر تلقی می شود. اهمیت زیاد این کتاب در مطالعات تاریخ پزشکی دوره اسلامی، بررسی یکسان یا متمایز بودن آن را با الجامع ضروری می سازد. ابن ابی اصیبعه و قفطی (از بین نویسندگان کلاسیک) و آلبرت اسکندر، مهرناز کاتوزیان و سامی حمارنه (از میان محققان جدید) قائل به تمایز این دو اثر رازی هستند. با وجود این، شواهد موجود در آثار رازی، آثار پزشکی دوران بعد از او و کتاب های فهارس و تراجم اسلامی عمدتا دال بر یگانگی این دو اثر است. بعید به نظر می رسد که رازی با توجه به عمر نه چندان طولانی خود، دست به نگارش دو اثر سترگ در علم پزشکی زده باشد. همچنین با توجه به اینکه قائلین به تفاوت این دو کتاب، نسخه ای از الجامع را ندیده اند و بنا بر حدس و گمان آن را اثری جدا از الحاوی پنداشته اند و نیز با عنایت به اطلاعات آنلاین موجود از نسخه های موجود در کتابخانه بادلیان آکسفورد که عنوان الجامع دارد ولی به لحاظ محتوا بخشی از کتاب الحاوی است، باید گفت که دیدگاه مبنی بر یگانگی این دو اثر قابل قبول تر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محمدبن زکریا رازی؛ الحاوی فی الطب؛ الجامع؛ پزشکی دوره اسلامی؛ منبع شناسی تاریخی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The issue of similarity or difference between Al-Hāwi Fi al-Tibb and Al-Jāmi' Al-Kabir of Muhammad ibn Zakariya Al-Razi: An Evidence based study | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Muhammad Taqavi1؛ Mostafa Gohari Fakhrabad2 | ||
| 1PHD Candidate, Department of History, Tehran University | ||
| 2Associated Professor, Department of History, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| Mohammad ibn Zakariya Al- Razi is one of the most famous Physicians in Islamic Civilization, whose opinions and works have played an important role in the History of medicine. Al- Hawi fi Al-Tibb is his most famous work that sometimes has been considered similar to Al- Jami' Al-Kabir. The importance of Al-Hawi in History of Medicine Studies has demanded studying the similarnties and differences betweenAl-Jami' Al-Kabir. Ibn Abi Usayba'a and Al-Qifṭī (Among Classic Writers) and Albert Iskandar, Mehrnaz Katuzian and Sami Hamarneh (Among Recent writers), distinguish between these two books. Nevertheless however, the study of other Al- Razi's works, other works of Islamic medicine and the Islamic Bibliographic books shows that we can't demonstrate exactly that Al- Hawi and Al- Jami are an identical work, althoughwe have obtained more evidence proving thier similarity.. This Article attempts to show there are some differences and similarities between these two works based on evidences. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mohammad ibn Zakariya Al-Razi, Al-Hāwi Fi al-Tibb, Al-Jāmi' Al-Kabir, Islamic Medicine, Historical Source | ||
| مراجع | ||
|
ـ ابن ابی‌اصیبعه (2001). عیون الأنباء فی طبقات الأطباء. تحقیق عامر نجار. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب. ـ ابن‌بیطار (1412). الجامع لمفردات الادویه و الاغذیه. بیروت: دارالکتب العلمیه. 1412ق. ـ ابن‌جلجل، طبقات الأطباء و الحکماء. تحقیق فؤاد سید. قاهره: مطبعة المعهد العلمی الفرتسی. 1955م. ـ ابن‌ندیم، محمد بن‌اسحاق (1871). الفهرست. به کوشش گوستاو فلوگل. لایپزیک. ـ اذکایی، پرویز (1384). حکیم رازی. تهران: طرح نو. ـ امین، حسن (1418ق). مستدرکات اعیان الشیعه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. ـ بروکلمان، کارل (1975). تاریخ الادبی العربی. ترجمه عبدالحلیم نجار. قاهره: دارالمعارف. ـ بیرونی، ابوریحان (1366). فهرست کتاب‌های رازی. تصحیح و ترجمه مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران. ـ تقوی، محمد (1396). «آراء محمد بن زکریای رازی در علم روان‌شناسی؛ با تأکید بر کتاب الحاوی فی الطب». در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی نقش و جایگاه عربی‌نویسان و عربی‌سرایان ایرانی در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی. شیراز: دانشگاه شیراز. ـ حمارنه، سامی. «الرازی الطبیب أبوبکر محمدبن زکریا الرازی». التراث العربی. شماره 7. 1419. ـ رازی، محمدبن زکریا (1412ق). تقاسیم العلل. به کوشش صبحى محمود حمامى. حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی. ـ ـــــــ (1422ق). الحاوی فی الطب. تحقیق هیثم خلیفة طعیمى. بیروت: داراحیاء التراث العربی. ـ ـــــــ (1343ش). السیرة الفلسفیه (به انضمام شرح احوال و آثار رازی به قلم مهدی محقق). تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران. ـ ـــــــ (1372ش). الشکوک علی جالینوس. تحقیق مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران. ـ ـــــــ (1430ق). طب الملوکی. تحقیق محمد یاسر زکور. بیروت: دار المنهاج. ـ ـــــــ (1403ق). القولنج. تحقیق صبحى محمود حمامى. حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی. ـ ـــــــ (1416ق). الفصول أو المرشد. تحقیق بیر زکى اسکندر. قاهره: معهد المخطوطات بجامعة الدول العربیة. ـ سزگین، فؤاد (1379ش). تاریخ نگارش‌های عربی. گروه مترجمان (زیر نظر احمدرضا رحیمی ریسه). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ـ فرخنده‌زاده، محبوبه و مصطفی گوهری فخرآباد. «داروسازی محمد بن زکریای رازی». تاریخ و تمدن اسلامی. ش21. بهار و تابستان 1394. ـ قفطی، علی بن‌یوسف (1326ق). إخبار العلماء بأخبار الحکماء. تصحیح محمدامین خانجی مکتبی. قاهره: دارالکتب الخدیویه. ـ کاتوزیان صفدی، مهرناز. «الحاوی». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز نشر دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. 1392. ـ کرمانی، نفیس بن عوض (1387ش). شرح الاسباب و العلامات. قم: جلالالدین. ـ ـــــــ (1387ش). مفردات و معالجة الامراض (شرح الموجز). تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران. ـ مجوسی اهوازی، علی بن عباس(1294ق). کامل الصناعه الطبیه. بولاق: المکتبة الکبری. ـ محقق، مهدی (1352ش). فیلسوف ری. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی تهران و مک‌گیل. ـ محمود حمامی، صبحی، (1403ق). مقدمه بر القولنج رازی. حلب: منشورات جامعة حلب معهد التراث العلمی العربی. ـ نجم‌آبادی، محمود (1318ش). شرح‌حال و مقام محمد زکریای رازی. بی‌جا: چاپخانه علمی. ـ ـــــــ (1339ش). مؤلفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی. تهران: دانشگاه تهران. Goodman, L.E. (1995),"Al-Razi", Encyclopedia of Islam, Edition 2, Leiden: Brill.ـ Iskandar, Z. A. (1975), ''The Medical Bibliography of al-Razi'', in Essays on Islamic philosophy and science, ed. G. F. Hourani, State University of New York Press. Idem (1990), "Al-Razi", in Religion, Learning and Science in the 'Abbasid Period, Edited by M. J. L. Young, J. D. Latham, R. B. Serjeant, UK: Cambridge Press. http://www.fihrist.org.uk/profile/work/989884dd-fdb8-4b58-bf19 5f8a30dbbca8. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 719 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,036 |
||