1استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (پردیس فارابی).
2استادیار دانشگاه تهران
چکیده
کارکرد موثر روش "گفتمان کاوی تاریخی" در حوزه ی مطالعات دینی و به طور خاص در حوزه ی تفسیر قرآن، ما را بر آن داشت تا به تحلیل گزاره های تفسیری سعید بن جبیر در جایگاه یکی از مفسران تاثیرگذار شیعه در کوفه بپردازیم. کاربست این روش، نشان داد روح حاکم بر تفسیر سعید گفتمان های "تاریخی" و "فقهی" است که با مضامین شیعی پیوند خورده، ساخت بیانیِ این گفتمان ها نیز یا پرسمانی و یا غیرتاویلی است؛ اولی ناظر به ویژگی آغاز فرهنگ پرسش گری و ایجاد زمینه ای برای مرجعیت زایی کلام پیامبر و قرآن در این مقطع زمانی که مورد هجمه قرار گرفته بود و دومی بیانگر هیمنه ی خوانش عرفی و قرائت استاندارد بر تفسیر سعید که البته برخی از مفاهیم بنیادین تشیع از آن استثنا شده، این خوانش عرفی، همان طور که می دانیم، بعدها تحت عنوان فهم پذیری قرآن، تبدیل به بحثی کاملا علمی گشته است. کلمات کلیدی: سعید بن جبیر، تاریخ تفسیر امامیه، تفسیر روایی، تفسیر کوفه، گفتمان کاوی تاریخی، گفتمان محمد، نبوت شناسی.
Discourse Investigation of Shiite Exegesis is Kūfa; Reviewing Exegetical Views of “Saʽīd b. Jubayr:
نویسندگان [English]
Ali Raad1؛ maryam velayati Kababian2
1Tehran University
2Tehran University
چکیده [English]
The effective function of “historical discourse investigation” in religious studies and especially in Quran exegesis, pushed us to analyze Saʽīd b. Jubayr’s exegetical statements, as one of the most Shiite effective exegetes in Kūfa. Applying this method, we prove that the prevalent atmosphere of the Saʽīd’s exegesis is “historical” and “jurisprudential” discourse, which connects with Shiite materials, and the structure of this discourse is Questioning or Non–Ta’avīlī; the former indicates the beginning of “questioning culture” and paving the way for giving Authority to the Quran and the Prophet’s speech and the latter points to practical and standard reading (recitation of the Quran) dominating the Saʽīd’s exegesis of which some Shiite fundamental concepts are distinguished. This practical reading, by the title of “acceptance of understanding the Quran” became later a mere scientific discussion.
کلیدواژهها [English]
Saʽīd b. Jubayr, Imamī exegesis history, traditional exegesis, Kūfī exegesis, historical discourse investigation, Mohammad’s discourse, knowing the Prophecy
مراجع
احمدزاده، سید احمد، 1392ش، نقش امام سجاد ع در معارف اعتقادی امامیه، علی راد، دانشگاه قرآن و حدیث.
ایروانی نجفی، مرتضی؛ شاه پسند، الهه، 1390ش، "نقدی بر نظریه ی تحریم تدریجی خمر"، آموزه های قرآنی، شماره 14.