پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,734 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,750,569 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,073,804 |
سیاست و آموزش در دورة پهلوی دوم؛ بررسی موردی علل، چگونگی و فرایند تغییر مباحث و مصوبات شورای عالی فرهنگ:1320 ـ 1332 | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 3، دوره 27، شماره 35 - شماره پیاپی 125، آذر 1396، صفحه 57-80 اصل مقاله (454.5 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2017.16318.1413 | ||
| نویسندگان | ||
| سجاد راعی گلوجه* 1؛ داریوش رحمانیان2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| با اشغال ایران توسط متفقین در شهریور 1320و خروج رضاشاه از ساختار قدرت سیاسی، گسستی در روند تکوین دولت مطلقه در ایران پدید آمد و منابع تمرکزیافتة قدرت تا اندازة زیادی پراکنده شدند. در فضای سیاسی ـ اجتماعی جدید که از سیطرة شاه و دربار بر جریان فرهنگ بهویژه آموزش کاسته شد، شورای عالی فرهنگ نیز بهعنوان یکی از مهمترین نهادهای رسمی تصمیمگیر و ناظر عرصة آموزش از این فضا تأثیرات زیادی پذیرفت و تغییراتی در محتوای مباحث و مصوبات آن پدید آمد. پرسش مقاله حاضر این است که علل، زمینهها و پیامدهای تغییر محتوای مباحث و مصوبات شورای عالی فرهنگ از شهریور 1320 تا مرداد 1332 چه بود؟ در پاسخ میتوان گفت باوجود حفظ و تداوم ساختار به ارث رسیدة شورا از دورة رضاشاه ــ ساختاری که برای سیطرة کامل حکومت پهلوی و دولت بر امر آموزش ایجاد شده بود ــ تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی و فضای نسبتاً باز و منتقدانة دورة پس از رضاشاه و بازیابی نسبی جایگاه نهادی دولت و مجلس شورای ملی، تا حدودی از دامنة اثرگذاری کنشگران سیاسی بر آموزش در حمایت از سیاستهای دربار کاسته شد. در این فضا، افرادی با گرایشهای سیاسی و فکری گوناگون (اسلامی، ملیگرا و چپگرا) وارد شورا شدند و فرصتی برای نقشآفرینی در تهیه و تصویب موضوعاتی متفاوت از دورههای قبل در زمینة آموزش پیدا کردند. فضای سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله فعّالیّتهای احزاب و تشکلهای گوناگون سیاسی و اجتماعی و مطبوعات نیز در این زمینه بیتأثیر نبود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیاست؛ آموزش؛ شورای عالی فرهنگ؛ پهلوی(حکومت) | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Politics and Education in Pahlavi’s Second Era A Case Study of the Cause, Grounds and the Process of Changing Topics and Enactments of The Supreme Culture Council (1941-1953) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sajjad Raee Gloojeh1؛ Dariush Rahmanian2 | ||
| 1researcher | ||
| چکیده [English] | ||
Following the occupation of Iran by the Allies on September 1941 and Reza shah’s withdrawal from the political constitution of power, process of generating the despotic state in Iran collapsed and the centralized sources of power in to large extend were dispersed. In new social-political atmosphere in which the domination of king and court on the movement of culture, especially on education was curtailed, the supreme council of culture as one of the most important official decision making and observing institution over the realm of education, affected considerably by this atmosphere and some changes occurred in its content of encasements and curriculum. This paper tries to answer this question: what were the reasons, grounds and outcomes of the change in the content of encasement and curriculum of the supreme council of culture from September 1941 till August 1953. In reply we can say, despite the maintaining and constancy of the inherited structure of council from Reza shah’s era, the constitution which had been made for the absolute domination of Pahlavi regime and the state over the education, influenced by the political and social reforms and fairly open-critically atmosphere after Reza shah’s era and regained slightly the institutional place of the state and The Nation consultative parliament. In to some extent decreased the affection of political actors over the education on be half of the policies of the court. In this atmosphere, individuals with different political and intellectual interests such as (Islamic, Nationalist, leftist) entered the council, found an opportunity for role-playing in preparation and approbation of ideas and subjects for different than previous periods in the content of education. The dominant social-political atmosphere of society such as the activities of parties and different committees of social, political and the press has been affected in this case. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Politics, education, The Supreme Council of Culture, Pahlavi | ||
| مراجع | ||
|
ـ آرشیو مرکز پژوهش و اسناد ریاست‌جمهوری، پایگاه نخستوزیری. شمارة بازیابی 1746. ـ آرشیو وزارت آموزش و پرورش. صورتجلسات شورای عالی معارف و شورای عالی فرهنگ. ـ آصف، محمدحسن(1384). مبانی ایدئولوژیک حکومت در دوران پهلوی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ـ ابتهاج، ابوالحسن(1371). خاطرات ابوالحسن ابتهاج. ج 1. تهران: علمی. ـ احتشامالسلطنه، میرزا محمودخان(1367). خاطرات احتشامالسلطنه. به کوشش سید محمدمهدی موسوی. تهران: زوار. چاپ دوم. ـ اردشیر زاهدی و رازهای ناگفتة سلسلة پهلوی(1381). به کوشش سعید قانعی. تهران: مهتاب. ـ اسنادی از اصل چهار ترومن در ایران (1346 ـ 1325ش)(1382). ج اول. به کوشش تیمور بشیرگنبدی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ـ اکبری، محمدعلی(تابستان و پاییز 1391). «پروژة ملتسازی عصر پهلوی اول در متون آموزشی تاریخ». فصلنامة تاریخ ایران. شمارة 5/70. ـ اللهیار صالح به روایت اسناد(1383). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ـ «تاریخچة مختصر تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش و دبیرخانة آن»(زمستان 1364). فصلنامة تعلیم و تربیت(آموزش و پرورش). شمارة 4. ـ خاطرات بازرگان؛ شصت سال خدمت و مقاومت: گفتگو با غلامرضا نجاتی(1375). ج 1. تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا. ـ خاطرات و مبارزات حجتالاسلام فلسفی(1376). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ـ خلیلیخو، محمدرضا(1373). توسعه و نوسازی در دورة رضاشاه. تهران: جهاد دانشگاهی واحد شهید بهشتی. ـ دربیگی، بابک(1382). سازمان پرورش افکار. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ـ دلاوری، ابوالفضل(1390). جامعهشناسی تحولات ایران از انقلاب مشروطه تا قیام خرداد 1342. تهران: پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی. ـ دولتآبادی، یحیی(1362). حیات یحیی. ج 1. تهران: عطار. چاپ چهارم. ـ دولتهای ایران از میرزا نصراللهخان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی براساس دفتر ثبت کابینههای نخستوزیری(1379). به کوشش علیرضا اسماعیلی، روحالله بهرامی و علیاکبر علیاکبری بایگی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ دوم. ـ رینگر، مونیکا. ام(1381). آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار. ترجمة مهدی حقیقتخواه. تهران: ققنوس. ـ سپهر، عبدالحسینخان(1328). مرآتالوقایع مظفریه و یادداشتهای ملکالمورخین. به کوشش عبدالحسین نوایی. تهران: زرین. ـ سنجابی، کریم(1381). خاطرات سیاسی کریم سنجابی. تهران: صدای معاصر. ـ سیدعلی شایگان؛ زندگینامة سیاسی، نوشتهها و سخنرانیها. جلد 1(1385). به کوشش احمد شایگان. تهران: آگاه. ـ سیر تحول برنامههای درسی ابتدایی و راهنمایی (1302 تا 1379شمسی)(1379). تدوین: جمیلهالسادات حسینی روحالامینی. تهران: دبیرخانة شورای عالی آموزش و پرورش. چاپ سوم. ـ صافی، احمد(1385). سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران. تهران: سمت. چاپ چهاردهم. ـ صافی، احمد(1369). «نقش شورای عالی آموزش و پرورش در پیشبرد نظام آموزش و پرورش». فصلنامة تعلیم و تربیت(آموزش و پرورش). شمارة 24. ـ صدر حاج سیدجوادی، احمد(1381). مدخل یدالله سحابی. دایرهالمعارف تشیع. جلد نهم. ـ صدیق، عیسی(1342). تاریخ فرهنگ ایران از آغاز تا زمان حاضر. تهران: سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی. چاپ سوم. ـ عظیمی، فخرالدین(1387). بحران دموکراسی در ایران 1332 ـ 1320. ترجمة عبدالرضا(هوشنگ) مهدوی و بیژن نوذری. تهران: نشر آسیم. چاپ سوم. ـ فراستخواه، مقصود(1388). سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران. تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا. ـ فرهنگستیزی در دورة رضاشاه(اسناد منتشرنشدة سازمان پرورش افکار)، 1320 ـ 1317هجری شمسی(1375). به کوشش محمود دلفانی. تهران: سازمان اسناد ملی ایران. ـ کرمیپور، حمید(1389). کارنامة سیاسی و فرهنگی دبیرستانهای کمال نارمک، رفاه، علوی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ـ کهندانی، مصطفی(1388). تاریخ تطور و تحول شورای عالی آموزش و پرورش 1275 تا 1388ش. تهران: نورالثقلین. ـ لوایح و قوانین تشکیل شورای عالی معارف، فرهنگ، آموزش و پرورش(1379). تهیه و تنظیم: مصطفی کهندانی. تهران: دبیرخانة شورای عالی آموزش و پرورش. ـ مجموعة قوانین سال 1331(بیتا). تهران: روزنامة رسمی کشور شاهنشاهی ایران. ـ مجموعة قوانین و مصوبات ادوار اول و دوم قانونگذاری مجلس شورای ملی(1318). به کوشش ادارة قوانین و مطبوعات مجلس شورای ملی. تهران: چاپخانة مجلس. ـ مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی. دورة چهارم. جلسة 78. 20 اسفند 1300. ـ ملکی، خلیل(1368). خاطرات سیاسی خلیل ملکی. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ دوم. ـ ناگفتهها از روزگار پهلویها؛ خاطرات عبدالرضا انصاری(1389). تهران: نشر علم. ـ همراز، ویدا(1381). بررسی اهداف و عملکرد اصل چهار ترومن(هیئت عملیات اقتصادی آمریکا در ایران). تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی. ـ همراز، ویدا(بهار 1376). «نهادهای فرهنگی در حکومت رضاشاه«. فصلنامة تاریخ معاصر ایران. سال اول. شمارة اول. ـ یادنامة دکتر یدالله سحابی(1377). گردآورنده: محمد ترکمان. به کوشش بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان. تهران: قلم. ـ یزدانی، مرضیه(پاییز و زمستان 1377). «تاریخچة معارف ایران». فصلنامة گنجینة اسناد. شمارة 31 و32. ـ یغمایی، اقبال(1375). وزیران علوم و معارف و فرهنگ ایران. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,050 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,581 |
||